Ciała jamiste prącia – koń typ naczyniowy ;

buhaj

• Inny układ moszny – jądro bardziej pionowo co sprzyja ochłodzeniu . Jest błona kurczliwa jak za zimno to podciąga

• Prostata szczątkowa

• Zachyłek cewkowy

• Esowate zagięcie prącia

• M. cofacz prącia nie przyczepia się do zgięcia

• ciała jamiste prącia - typ włóknisty

małe przeżuwacze :

• szyjka moszny – zwężenia

• wyrostek cewkowy u tryka

Unaczynienie jądra - anatomiczne końcowe :

• Każde zamknięcie naczynia unaczyniającego jakiś obszar prowadzi do zawału bladego jądra – bo brak krążenia obocznego

• Unacz. Kanalików krętych ułożenie kanalika względem naczynia -

jest za barierą immunologiczną ( tak jak mózg i grasica ) Bo kom. Nabłonka gametogenicznego są obce dla org. Gospodarza i będą indukowały powstawanie przeciwciał.

• Jeśli ta bariera zostanie przerwana – zapalenie autoagresywne jądra

KNUR :

• Układ jąder podobny jak u ogiera

• Szczątkowa prostata

• Zagięcie esowate prącia

• Cewka – charakterystyczny zachyłek napletkowy ( to może być miejsce zalegań , zapaleń, a to predysponuje do zapaleń wstępujących cewki.

JĄDRO :

• Wąskie pasemka tk. Łącznej

• Zrąb jadra reaguje na bodźce hormonalne stąd jego stan ( zarówno gonady jak najądrza) będzie warunkowany przez zaburzenia hormonalne

Zrąb naczynia limfatyczne , nacz. Krwionośne, makrofagi, nerwy,

kom. Gr. Śródmiąższowych funkcja kom. Gonady 9 receptor dla LH ) prod. Testosteron

FSH – w kom. Sertoliego

Kanaliki kręte( nasieniotwórcze ) miąższ jądra ( przeważa w gonadzie ) w kanalik wyprowadzający łączy się w śródjądrzu ( tu więcej tkanki łącznej ) w kanaliki zbiorcze sieć jądra w przewód najądrza Najądrze ( głowa , trzon, ogon nasieniowód )

NAJĄDRZE zrąb najądrza reaguje na zaburzenia hormonalne, a komórki nabłonka wielorzędowego wyściełającego najądrze różnią się zarówno ekspresją receptorów na różnych odcinkach i funkcją kanalika ?

• najądrze to nie jest jednorodny przewód

• Komórki :

• Wytwarzające substancje odżywcze

Niektóre mają rzęski ( ruch plemników )

Zróżnicowane receptory

W głowie – przeważają estrogenowe , też progesteron a w ogonie androgenowe

• u psa stwierdzono, że w głowie najądrza przewaga receptorów estrogenowych, zaś w ogonie androgenowych (?)

Zaburzeni hormonalne np. guzy produkujące hormony- są zmiany w najądrzu .

Seminoma – nasieniak nie jest uzależniona od hormonów

Jądro pod mikroskopem – zwracamy uwagę na stan spermatogenezy !

U buhaja prawidłowo w polu widzenia -> 40% brak plemników, w 60% widoczne są plemniki.

Komórki Sertoliego działają w ścisłym powiązaniu z komórkami Leydig’a ! (na drodze parakrynowej). Obie komórki mogą produkować inhibinę i aktywinę –> na drodze autokrynowej

2 Ocena przydatności do rozrodu buhaja.

Andrologia jest to ocena przydatności samca, jego nasienia i ogólnej przydatności do rozrodu.

Które buhaje podlegają ocenie?

• Byki na stacjach – kiedy zaczyna być jakiś problem z płodnością, z nasieniem

• Przed zakupem, przed aukcją – buhajki przedaukcyjne

Schemat badania byka:

• Opis zwierzęcia

Nazwa buhajanr kolczy

Rasa, data urodzenia,

Właściciel, hodowca

Data badania

• Badanie szczegółowe:

Stan zdrowia na podstawie ogólnego badania klinicznego

Kondycja zwierzęcia

Stan narządu ruchu ( koślawość, szpotawość, dyskwalifikuje bo się szybko zużyje. Choroby racic.

Wyniki badania w kierunku schorzeń zakaźnych

Gruźlica

Bruceloza

Białaczka

Otręt

Ch. Amyloidowa

Leptospiroza

Inne

• Badanie szczegółowe, specjalistyczne

Narządy rozrodcze (budowa wewnętrzna i zewnętrzna)

Worek mosznowy (wielkość, symetria, zmiany – skóra)

Jądra (wielkość, symetryczność, kształt, położenie, konsystencja)

Atrofia jądra ( wrodzona, pozapalna )

Lewe

Prawe , Najądrza (głowa, trzon, ogon – wielkość, położenie, konsystencja)

Powrózki nasienne

Gruczoły pęcherzykowe (wielkość, symetria, konsystencja, bolesność)

Bańki nasieniowodu (wielkość, symetria, wrażliwość)

Prostata (trzon prostaty

Napletek ( brodawczyca – podwiązać i uciąć )

Prącie – tło wirusowe

- Badanie w kierunku schorzeń przenoszonych podczas krycia (rzęsistek, mętwik płodowy, otręt , wirusy BVD, ureoplazmy – wypłuczyny, zeskrobiny, krew, nasienie)

- Badanie zachowania płciowego (libido i odruchy płciowe)

Badanie nasienia

Ocena wstępna

Ocena szczegółowa, mikroskopowa

Badania dodatkowe

Ocena końcowa i rokowanie:

• Przydatny

• Wątpliwie przydatny (ponowne badanie)

• Nieprzydatny

Lekarz weterynarii ma prawo unasienniać każdy gatunek zwierzęcia – bez żadnych kursów !!! (co nie znaczy, że umiemy to robić )

Stan narządu ruchu:

Stan narządu ruchu u buhaja jest bardzo ważny – głównie tylne kończyny !!!

Oglądanie z tyłu: postawa „X” i „O” dyskwalifikuje z rozrodu – ponieważ nogi szybko wysiądą przy takiej postawie.

Oglądanie z boku: jeśli jest spionizowana też odpada.

Jądra i najądrza:

Wnętrostwo u buhajów bardzo rzadkie. Ale za to zdarzają się braki odcinkowe, artrophia.

Atrophia może być wrodzona, ale może mieć też tło pozapalne. Nie zawsze po zapaleniu jądro ulega zanikowi !

Trzeba zwracać uwagę na wszelkie zmiany w jądrach.

Potrafią tworzyć się spermiostazy / kawerny – kiedy dochodzi do niedrożności na dalszym odcinka wyprowadzającego. Wcześniej tworzy się taki „zbiorniczek”

Aplazja – np. fragmentu trzonu jądra i ogona najądrza. Cała reszta jest dobrze i normalnie wykształcona. Kiedy w takim przypadku głowa najądrza jest dobrze wypełniona, łatwiej jest wyczuć ją.

Bańka nasieniowodu – wyczuwalna przy per rectum przesuwamy dłonią po spojeniu miednicy i wyczuwamy (wchodzimy per rectum kawałeczek za nadgarstek)

3 Schorzenia przenoszone drogą płciową: Wg. obowiązujących przepisów niektóre z tych chorób podlegają obowiązkowi zgłoszenia. Ale i tak należy badać podczas badania przydatności buhaja !

Pobieranie materiału:

Potrzebujemy szklanej rurki, gruszki (sterylne!) i podłoże transportowe.

Tą szklaną rurką „szorujemy” w jamie napletka (sama jama napletka ma około 40 cm, rurka szklana także około 40 cm).

Rurka szklana jedną stroną włożoną w gruszkę, „pobieramy” podłoże transportowe do tej rurki. Wkładamy rurkę (cały czas razem z gruszką) skrobiemy wewnątrz napletka. Trzeba uważać, żeby buhaj nam nie rozbił rurki racicą.
Potem ustawiamy napletek poziomo i „przepłukujemy” naszym podłożem i zbieramy powrotem tą rurką. Potem to podłoże znowu zlewamy ze szklanej rurki do pojemnika (duża probówka ?).

Płyn po pobraniu powinien być jednolicie mętny (jeśli jest klarowny to nic nam nie wyjdzie z badania).

Mętwik płodowy rośnie tylko przy obniżonym ciśnieniu (w atmosferze azotu i dodatku CO₂) – więc wymaga drogich podłóż.

Na punktach kopulacyjnych wykonuje się takie badanie raz do roku.

4 Badanie nasienia:

Ocena wstępna – Ocena ejakulatu

- objętość ejakulatu (u buhaja 4 – 7 ml) – młody może dawać mniej, gęste nasienie

- barwa – biała / biaława / Ew. kremowa (czasami cytrynowe dziedziczone). Nieprawidłowe barwy – brązowa / czerwona/ zielonkawa

- zapach –bezwonne / swoisty konsystencja – śmietanowata (najlepsza)/ mleczna(dopuszczalna u buhaja) / wodnista (dyskwalifikacja)

- ruch masy – można zauważyć u buhaja jak jest bardzo gęsty ejakulat.

ocena szczegółowa, mikroskopowa

mikroskop -> stolik grzewczy! (38-40⁰C)

- ruch masy (ruch falowy) – pod małym powiększeniem , w grubej warstwie nasienia

- oznaczamy: ++++ (u tryka tylko). U buhaja +++ / +++(+)

- ruch postępowy – w cienkiej warstwie nasienia

- % plemników o ruchu postępowym (buhaj ok. 80%)

- Patologiczne formy ruchu – ruch do tyłu, ruch zegarkowy, ruch wahadłowy

- Morfologia

- normalne / ze zmianami wtórnymi / ze zmianami pierwotnymi

- barwienie różnicowe – taki a nie inny odsetek plemników żywych (eozyna która wnika jedynie do martwych komórek – plemniki martwe będą miały różowy wyraz twarzy ).

- Skrócona próba przeżywania nasienia – rozrzedzone cytrynianem sodu musi przeżyć minimum 1h (w temp 26⁰C???)

• badania dodatkowe

U buhaja ważnym składnikiem w osoczu nasienia jest cukier – fruktoza (600-700mg% u buhaja).

Badania cytogenetyczne (prof. Sysa) -> w ten sposób można było wyeliminować buhaje które przekazywały geny odpowiedzialne za różnego rodzaju potworności.

Ocena końcowa:

Np. jeśli było mało plemników w ejakulacie – można dać ocenę wątpliwą (bo mógł mieć np. gorszy dzień).

Jeśli zaś mamy aplazję, stan zapalny jąder / najądrzy – od razu wpisujemy, że jest nieprzydatny.

5 TRYK Sposób użytkowania:

• użytkowanie rozpłodowe – pomiędzy 6-8 miesiącem życia – mogą być kwalifikowane jako reproduktory (około 7-8 lat mogą być tak wykorzystywane)

• tryki które są przeznaczone do reprodukcji – powinny być ukierunkowane do rozpłodu naturalnego, albo inseminacji (bo odruchy warunkowe które się utrwalają – mogą zostać utrwalone te zachowania.

• Poza tym inne są cechy nasienia potrzebnego do celów :

1 sztucznego

1. krycia naturalnego :

- krycie haremowe – tryka w okresie reprodukcyjnym łączy się z grupą samic (20-50 owiec – zależy od wieku i rasy tryka ). Zadaniem samca jest pokryć wszystkie te samice naturalnie podczas sezonu

- krycie z ręki – samiec przebywa oddzielnie, doprowadzane są do niego samice w rui

Inne są parametry nasienia dla tych 2 opcji przy sztucznym większe wymagania dla nasienia

• problem z wykrywaniem rui – u owiec ruja jest mniej wyrażona niż u dużych przeżuwaczy – przygotowanie samców próbników które wykrywają samice w rui. Przygotowanie samców może być np. chirurgiczne.

6 Owce – rozród:

• sezonowość rozrodu !!! – dotyczy przede wszystkim zwierząt wolnożyjących. Podporządkowane celom odchowu potomstwa

• sezon rozrodczy w okres nieczynności gonad

• owce – zwierzęta dnia krótkiego

- czynniki stymulujące dzień krótki ( długość nocy ) zaczyna się skracać 23 czerwca .

- melatonina wydzielana jest w nocy (tak naprawdę ważna jest długość nocy!!!) – gdy melatoniny zaczyna przybywać jajniki zaczynają się uaktywniać (zaczynają się uaktywniać lipiec/ sierpień / wrzesień.)- odwrotnie u klaczy

- wtedy okresy stanówki . Po ok. 2 m-cach się kończy. Owce płodne są zakocone , ciąża trwa ok. 5 m-cy stąd w styczniu/lutym/ połowie marca wykoty i odchów jagniąt

• rasy które wymknęły się z zasady sezonowości – poliestralne niesezonowe:

Są metody żeby zwiększyć ilość wykotów w roku – stymulacja , indukcja rui przed sezonem rozrodczym

- W wyniku tych modyfikacji z sezonowo poliestralnych w poliestralne ( niektóre rasy ) np. użytkowanie mleczne . U gatunków u których jest sezonowość u samic – są też zmiany u samców

uk	Stężenie
ń
	2x

Te zmiany poza sezonem nie determinują niepłodności poza sezonem. Samce mają jedynie gorsze wskaźniki !

Badanie andrologiczne tryków, gdy:

1. opis zwierzęcia i identyfikacja :

• Są to młode samce – po raz pierwszy wprowadzane do rozrodu – ponieważ niekiedy może dojść do jakiś zaburzeń (np. zaburzenia rozwojowe)np. obojnactwo

• Samce przed sezonem rozrodczym i wprowadzeniem do stada – żeby nie okazało się po miesiącu lub dwóch ,że był niepłodny

• Zwierzęta badane doraźnie – jakieś zaburzenia, objawy ze strony narządów rozrodczych, lub na skutek nieskutecznych kryć.

• Przy sprzedaży / kupnie reproduktora

Badanie ogólne:

• Przeprowadzane wtedy kiedy objawy wskazują na jakaś chorobę ogólną / zakaźną itp.

• Jeśli na „pierwszy rzut oka” nic się nie dziele przechodzimy do badania szczegółowego

Badanie szczegółowe narządów rozrodczych :

1. BADANIE KLINICZNE NARZĄDÓW ROZRODCZYCH

2. BADANIE ODRUCHÓW PŁCIOWYCH

3. BADANIE NASIENIA

Czasem badania dodatkowe jak np. USG jąder, biopsja jąder, bakteriologiczne , biochemiczne, hormonalne itp.

AD. I BADANIE KLINICZNE samca przeprowadza się:

1a. Badanie

• zawartości worka mosznowego oraz jąder ,

1. Obecność jader w mosznie ( jedno lub obustronne wnętrostwo )

2. Symetria / asymetria – mogą być niewielkie dysproporcje, problem gdy wyraźnie zmniejszone / powiększone

3. Wielkość jąder –niewielkie zmiany są fizjologiczne, duże to patologia (rozrost , obrzęk , zanik ) im większe jadra tym większa zdolność do spermatogenezy, rozmiary jąder – testikulometria

Wydajność spermatogenezy	Tryk	Buhaj	Knur	Ogier	Pies

1. Przesuwalność w worku mosznowym – brak przesuwalności = zmiany zapalne

2. Konsystencja – powinna być jednorodna konsystencja miąższowa. Ogniskowe stwardnienia lub rozmiękania świadczą o procesie chorobowym

• najądrzy i przyjądrowych części powrózka nasiennego

• Najądrze – głowa trzon ogon (na dole) – plemniki wyprodukowane w jądrze dopiero podczas przechodzenia przez najądrze uzyskują zdolność zapładniającą np. zdolność do ruchu – w ogonie najądrza czekają do ejakulacji. Najądrze silnie poskręcane – b długi przewód , potem się prostuje i przechodzi w nasieniowód

• Nasieniowód (w powrózku nasiennym razem z: tętnica i żyła nasienna, miesień dźwigacz jądra i nerw unerwiający jądro)

*przygotowanie próbników – mają być niepłodne, ale mają wykryć ruję u owcy.

• Jedna z metod: operacja wykonana w obrębie powrózka nasiennego (3-4 cm powrózka dostępne w worku mosznowym powyżej jądra ) Nacięcie powyżej jąder , wyeksponować powrózek z podskórza…Nasieniowód ( biało-żółty kilka mm średnicy ) nasieniowód podwiązujemy w dwóch miejscach i wycinamy fragment nasieniowodu obustronnie. Plemniki dalej nie przejdą .

nasieniowód przez kanał pachwinowy i w okolicy wzgórka nasiennego otwiera się do cewki moczowej .Od tego miejsca cewka moczowo płciowa

• Druga metoda: w obrębie ogona najądrza – przewód jest bardzo silnie poskręcany – przecinamy skórę moszny przy ogonie najądrza – wycinamy mały łukowaty fragment ogona najądrza (przewód zwinięty przecina się w kilku miejscach – i on w tych miejscach zarasta – plemniki nie przechodzą i staje się bezpłodny ) – nic w tej metodzie się nie szyje w obrębi ogona najądrza.

1b. Badanie – narządu kopulacyjnego

• Prącie – typu włóknistego.

• Dostępny do badania trzon tu zgięcie esowate ( żuje , świnie ) – wygięcie trzonu prącia w okolicy krocza ulega wyprostowaniu podczas ejakulacji.

• Obwodowa część - żołądź prącia – dostępna do badań ( stabilizacja tryka w pozycji siedzącej . wydzieliny, nadżerki, wybroczyny, zmiany rozrostowe, zmiany anatomiczne )

• Są jeszcze dodatkowe gruczoły płciowe:

- Gruczoł krokowy – brak trzonu , tylko forma rozsiana

- Gruczoł opuszkowo-cewkowynie da się zbadać rektalnie

- Gruczoł pęcherzykowy

- Ich wydzielina wchodzi w skład nasienia może dojść do zakażeń tych gruczołów / zapaleń, a to może doprowadzić do niepłodności i zmian w jakości nasienia

AD. II - BADANIE ODRUCHÓW PŁCIOWYCH :

A )W sezonie rozrodczym i w obecności owcy w rui !!!!

- Działanie feromonów !wydzielane z wydzielinami i wydalinami 2 grupy :

feromony sygnalizujące (sygnalizują obecność dla przeciwnej płci )

feromony biostymulujące (działają w sposób mniej widoczny – ale stymuluja efekt samca ; obecność samca przyśpiesza osiąganie dojrzałości u młodych samic ( stymulacja jajników) szybsza pierwsza ruja, szybsze wejście w sezon rozrodczy

A Samice reagują pobudzeniem płciowym na feromony samic w rui

zmysł węchu - Feromony działają głównie

- zmysł słuchu - Wokalizacja samicy w rui ( specyficzne gatunkowo )

- zmysł wzroku

1. Zwracamy uwagę na 2 elementy:

- L (libido) – popęd płciowy – określamy w skali 5 stopniowej od L0 do L4.

L0 – brak

L4 – gwałtowny popęd , w kryciu naturalnym nie stanowiłby problemu, ale w kryciu z ręki utrudnienia dla hodowcy i obsługi

W hodowli najbardziej pożądane: L3 (żywy temperament) i L2 (umiarkowany).

Mierzy się: czas wystąpienia i jego nasilenie (jeśli natychmiast i bardzo gwałtowne L4)

A Odruchy płciowe – występowanie wszystkich i w odpowiedniej kolejności.

- U młodych samców zdarzają się pewne nieprawidłowości, które jednak z czasem zanikają – więc nie powinno się na podstawie jednej oceny behawioralnej eliminować samca.

- Ukształtowanie się odruchów płciowych – utrwalają się w trakcie użytkowania rozrodczego samca

2 grupy:

Telereceptory: działają na odległość

Węchu / słuchu / wzroku + > pierwsza faza odruchów podchodzenia do samiwzwodu prącia , wspięcia na samic Druga faza -> kontaktoreceptory (w błonie śluzowej żołędzi prącia) – po wspięciu - odruch szukania szpary sromowej. U samców ruchy frykcyjne podrażnienia receptorów

(bardzo krótka faza u przeżuwaczy – jedno pchnięcie ejakulacyjne – tu wyprostowanie zagięcia esowatego).

Ejakulacja – jednocześnie plemniki i wydzielina gr. dodatkowych – na zewnątrz wydalany jednorodny ejakulat Brak frakcji w tym ejakulacie.
(tu pobieramy nasienie).

AD. III OCENA NASIENIA:

Metody pobierania nasienia:

1. Przy użyciu sztucznej pochwy ( głównie samce przyzwyczajone do oddawania nasienia na stacjach unasienniania

2. Elektroejakulacja – doodbytniczo wprowadzone elektrody + niskie napięcie prądu (ok. 12 V)

Etapy:

Ocena wstępna – szacunkowa

Opiera się na subiektywnej ocenie, to forma opisowa , bardzo dużo mówi o płodności samca

A. Ocena makroskopowa :

-Objętość nasienia – 0,5-2ml (średnio 1 ml mała objętość, ale duża zawartość plemników)

- Konsystencja – woda/ mleko/ śmietana ( rośnie ilość plemników )

- pH –lekko kwaśne (kwaśne – domieszka mocz; zasadowe – zakażenie/zapalenie)

- zabarwienie – od białego przez kremowe – żółtawe

- zapach ( specyfika gatunkowa ) bez zapachu , jest u małych przeżuwaczy

B Ocena mikroskopowa

- Gęstość nasienia - zawartość nasienia

DD – bardzo gęste – tylko u małych przeżuwaczy;

D – gęste; SD – średnio gęste; R – rzadkie; O – pojedyncze plemniki, oligospiermia ; aspermia/azoospermia/anizospermia – brak plemników)

- Ocena ruchu plemników

Pod małym powiększeniem – ruch masy plemników -> ruch falowy nasienia (tylko u gatunków gdzie jest gęste nasienie D lub DD)
określamy: ++++ (tylko tryk); +++; ++; +; - (brak ruchu)

- Pod większym powiększeniem – ruch pojedynczych plemników -> szacunkowo np. odsetek plemników ruchliwych 80%.

Jakość ruchu , charakter ruchu (prawidłowy – prostoliniowy, do przodu - postępowy, bardzo szybki – torpedowy też ok. )

Podajemy też % plemników poruszających się prawidłowo.

Ocena szczegółowa – kwalifikacja nasienia : ( dobrej lub złej jakości – nie nadaje się do rozrodu )

Tryki do krycia naturalnego:

Min. ++

Min 70% o ruchu postępowym

Tryki do krycia sztucznego:

Min. +++

Min 80% o ruchu postępowym

Tryki wykorzystywane do inseminacji mają wyższe wymaganiaTemat 4

5 Szczegółowa ocena nasienia koncentracja plemników, metody barwienia i ocena morfologiczna plemników, inne metody szczegółowej oceny jakości nasienia.

Szacunkowa ocena nasienia

1. pobranie nasienia – uwaga, żeby temperatura gwałtownie nie spadła

2. ocena ejakulatu – potrzebny mikroskop (najlepiej kontrastowo-fazowy)

BUHAJ

Objętość (0,5 – 17 ml, średnia 4 – 5 ml):

• wiek

  1. u buhajów rosnących objętość powiększa się z wiekiem. Po 2 roku życia – norma > 4ml

• Rasa:

  1. Mięsne – mniejsza objętość ejakulatu

• Wyżywienie

• Stopień eksploatacji

  1. ↑ Częstość porania ↓ objętość

• Popęd:

  1. ↓ przygotowanie ↓ objętość

• Wielkość jąder

• Okres roku

  1. Lato ↓ objętość

Zabarwienie:

• Nasienie dobrej jakości (wysoka koncentracja plemników) – mleczno biała, szarawa, kremowa lub żółtawa (flawiny – ryboflawiny)

• Ejakulat złej jakości (niska koncentracja) – szarawa, szarawo-błękitna, żółta, żółtawo-zielona

• Obecność ropy – brunatno-błękitna, błękitno-niebieskawa (bakterie)

• Obecność świeżej krwi – różowa, czerwona

  1. Otarcie prącia, przetoki ciał jamistych, kamienie moczowe, stany zapalne układu moczowego, brutalnie przeprowadzone masaż baniek nasieniowodów

• Obecność starej krwi – brązowa

• Buhaje żywione trawą – żółtawa

Zapach:

• Zapach typowy – spermina (świeże mleko)

• Zapach moczu lub gnilny – nieprawidłowy

  1. Schorzenia jąder, dodatkowych gruczołów płciowych lub napletka

  2. Bakterie

Konsystencja:

• Zależy od ilości plemników w jednostce objętości

• Normalna – śmietana, charakterystyczna marmurkowatość (ruch masy plemników)

• Konsystencja mleczna lub wodnista – niska koncentracja plemników

Badanie makroskopowe:

• Nasienie dobrej jakości – gęste, lepkie, nieprzezroczyste, wykazuje drobną gęstą ziarnistość (ruch masy plemników)

• Nasienie niskiej jakości – wodniste, przezroczyste nie wykazują ziarnistości

• Nasienie zdrowych buhajów nie zawiera elementów patologicznych ani …

pH:

• Papierki lakmusowe lub pH-metr

• Wartość pH w świeżym nasieniu wynosi 6,4 – 6,9

• Ejakulaty o niższym pH - lepsze

• Wyższy pH może wskazywać na procesy zapalne jąder, dodatkowych gruczołów płciowych, nasieniowodów.

Badanie mikroskopowe (subiektywne):

• Gęstość nasienia:

  1. Temperatura 36 – 37 stC

  2. Warstwa nasienia o określonej grubości

  3. Stolik Bloma*

- Ocena ruchu falowego w warstwie o grubości 350 µm

- Ocena szacunkowa gęstości w warstwie o grubości 50 µm

- Ocena rodzaju ruchu plemników w warstwie o grubości 5 µm

*Stolik Bloma – grube szkiełko podstawowe

Skala oceny ruchu masy plemników (ruchu falowgo)

Intensywność ruchu:

5 bardzo silne falowanie ++++

4 silne

3 średnie

2 słabe

1 brak

Gęstość nasienia – stolik Bloma warstwa 50 µm

• D (densum) – nasienie gęste: odległość między główkami jest mniejsza od połowy długości witki

• SD (semidensum) – nasienie średnio gęste

• R (rarum) – nasienie rzadkie

• O (oligozoospermia) – nasienie bardzo rzadkie

• A (azoospermia) – zupełny brak plemników

Aglutynacja plemników – stolik Bloma warstwa 5 µm:

• A – słaba aglutynacja (zlepianie się ze sobą jedynie pojedynczych plemników)

• AA – średnia aglutynacja (pojedyncze skupienia zlepionych plemników)

• AAA – silna aglutynacja

• Zlepianie się ze sobą jedynie pojedynczych plemników i to w skali nie masowej jest zjawiskiem …

KNUR

Ocena makroskopowa:

• Objętość: 80 – 900 ml. Zależna od wieku , częstotliwości rasy

• Zapach białka jaja kurzego

• Barwa rozcieńczonego mleka

• pH

OGIER

Ocena makroskopowa:

• Objętość: 20 – 250 ml, średnia 60 – 70 ml. Objętość frakcji

• Barwa mleczno biała z odcieniem sinawym

• Zapach zbliżony do potu konia

PIES

Ocena makroskopowa:

• pH: 6,2 – 6, 6

• nasienie psa wydalanie jest w 3 frakcjach:

  1. 0,25 – 2ml - wodnista

  2. 0,5 – 3,5

  3. 20 ml

KOT

Ocena makroskopowa:

• pH : 6,6 – 6,8

• Objętość:

  1. 0,01 – 0,15 ml (sztuczna pochwa)

  2. 0,02 – 0,8 ml ( elektroejakulacja )

TRYK

Ocena makroskopowa:

• Objętość: 200 – 400 ml

• Gęstość wysoka

• pH: 6,8 – 7,2

Szczegółowa ocena nasienia

Ocena ruchu plemników:

• materiały: szkiełka podstawowe, nakrywkowe, mikroskop z kontrastem fazowym, blok grzejny, stolik ogrzewczy do mikroskopu, stolik Bloma, bagietki szklane, szkiełka nakrywkowe

• objętość próbki – 10 µl

• powiększenie 100 – 400 x

• ocena ruchliwości plemników

- badana próbka nasienia ogląda się w warstwie o grubości 5 µm

- ogólny odsetek ruchliwości plemników

- odsetek plemników poruszających się ruchem prawidłowym , postępowym, torpedowym

- norma > 70 % a <równe 50 % nie nadaje się do użycia

Ocena żywotności :

• barwniki 5 % eozyna niebieska i 10 % nigrozyna 1:4

• 1 kropla nasienia + 2 eozyny i 4 nigrozyny

• Temp 37-38 stopni , rozmaz 1 min . Ocena przy 800-1000X liczymy 100-200 plemników

Martwe – różowe / żywe – niebarwione

Norma > 75 % żywych ( buhaj )

Koncentracja plemników :