Kolokwium środa 14.11.

1 pytanie

Bankowe rozliczenia pieniężne

• Prawo bankowe: „Pojęcie bankowych rozliczeń pieniężnych należy je rozumieć jako operacje polegające na dokonywaniu zmian w stanie środków pieniężnych na rachunku bankowym na zlecenie klienta lub w wyniku czynności, które z mocy prawa powodują wskazane zmiany w stanie praw majątkowych klienta”

• Rozliczenia bankowe mogą przybierać m.in. następujące formy:

  • Przelanie środków z jednego rachunku na inny w tym samym banku

  • Przelanie środków z rachunku w jednym banku na rachunek w innym banku

  • Przyjęcie wpłaty gotówki na wskazany rachunek

  • Wypłata gotówki z rachunku

Operacje płatnicze

• Operacje płatnicze czyli rozliczenia pieniężne polegają na przemieszczaniu zasobów pieniężnych w postaci strumieni pieniężnych które w rozliczeniach bezgotówkowych przybierają formą zapisów na kontach bankowych rozliczających się przedmiotów; w rozliczeniach gotówkowych polagają na fizycznym przemieszczeniu banknotów i bilonu.

• Z bezgotówkowych form rozliczeń korzystają we wzajemnych stosunkach rozliczeniowych główne podmioty gospodarcze i inne osoby prawne. Gotówka służ do rozliczeń osób fizycznych a rzadziej – z jednostkami gospodarczymi oraz osobami prawnymi.

• Do instytucjonalnych form rozliczeń bezgotówkowych należą:

  1. Polecenie przelewu

  2. Polecenie zapłaty

  3. Czek rozrachunkowy

  4. Akredytywa

  5. Karty płatnicze

Polecenie przelewu

Polecenie przelewu stanowi udzieloną bankowi dyspozycję dłużnika obciążenia jego rachunku określoną kwota i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela. Bank wykonuje dyspozycję dłużnika w sposób przewidziany w umowie rachunku bankowego

W treści polecenia przelewu zleceniodawca poleca aby oddział banku przelał z jego rachunku określoną kwotę pieniędzy na rzecz wskazanego odbiorcy. Dokument podpisują osoby upoważnione do dysponowania rachunkiem bankowym, podając przy tym datę. Jeżeli dłużnik składa więcej niż 2 polecenia przelewu, bank może żądać od niego sporządzenia zbiorczego polecenia przelewu

RYS 1. Schemat polecenia przelewu

Polecenia zapłaty

Polecenie zapłaty stanowi udzieloną bankowi dyspozycję wierzyciela obciążenia określoną kwotę rachunku bankowego dłużnika i uznania tą kwota rachunku wierzyciela. Dyspozycja wierzyciela oznacza równocześnie jego zgodę na cofnięcie przez bank dłużnika obciążenia rachunku dłużnika i cofnięcie uznania rachunku wierzyciela w przypadku dokonanego przez dłużnika odwołania polecenia zapłaty

Odwołanie polecenia zapłaty przez dłużnia zobowiązuje bank do natychmiastowego uznania rachunku bankowego dłużnika kwotą odwołanego polecenia zapłaty

Polecenia zapłaty SA wykonywane wyłącznie w Systemie ELIXIR. Przeprowadzenie rozliczeń w tej formie wymaga aby wierzyciel i dłużnik mieli rachunki w bankach które zawarły porozumienie o stosowaniu poleceń zapłaty a dłużnik wyraził zgodę na stosowanie przez wierzyciela poleceń zapłaty przy rozliczaniu zobowiązań w umowach terminowych

Max kwota poj polecenia zapłaty nie może przekroczyć równowartości 1000 EUR – dla dłużnika os fizycznej i 000 EUR dla pozostałych dłużników

Czek rozrachunkowy

Czek jest pisemnym zleceniem bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydanym bankowi przez posiadacza rach bankowego. Rozróżnia się :

• Czeki gotówkowe (kasowe|zlecające bankowi wypłatę gotówki

• Rozrachunkowe służące do rozliczeń bezgotówkowych

Czek rozrachunkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną trasatowi do obciążenia jego rachunku kwotą , na którą czek został wystawiony oraz uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku

Czek rozrachunkowy może być przedstawiony do rozrachunku ze skutkami zapłaty bezpośrednio u trasata lub w banku, w którym posiadacz czeku ma rachunek. Uznanie rachunku posiadacza czeku sumą czekową następuje po uzyskaniu przez bank posiadacza czeku od trasata środków wystarczających do zapłaty czeku

Szczegółowe warunki przedstawienia czeku do rozrachunku ze skutkami zapłaty w banku innym niż trasata określa umowa między bankiem i posiadaczem czeku.

RYS. 2 rozliczenia za pomocą czeku

Akredytywa

Akredytywa dokumentowa należy do tradycyjnych form rozliczeń i znajduje zastosowanie w obrotach krajowych i zagranicznych. Chroni interes dostawcy i odbiorcy

Akredytywę bank otwiera we własnym imieniu i zobowiązuje się że dokona zapłaty na rzecz beneficjenta akredytywy po spełnieniu przez niego warunków określonych akredytywą dokumentową. Otwarcie na wniosek dłużnika (składa w oddziale banku, wskazuje wierzyciela i oddział baku wierzyciela)

RYS. 3 Akredytywa

Karta płatnicza

Zgodnie z ust prawo bankowe kartą płatniczą jest karta identyfikująca wydawcę i upoważnionego posiadacza , uprawniająca do wypłaty gotówki lub dokonywania zapłaty a w przypadku karty wydanej prze bank lub instytucje ustawowo upoważnioną do udzielania kredytu – także do dokonywania gotówki lub zapłaty z wykorzystaniem kredytu.

Rodzaje kart płatniczych

1. Karty kredytowe – były pierwszymi kartami jakie banki zaoferowały swoim klientom.

• Wydając bank daje możliwość zaciągania kredytu do określ limitu i samodzielnego podejmowania decyzji o terminie spłaty. Spłata powoduje odnowienie linii kredytowej

• Posiadacz karty musi raz w miesiącu uregulować raz w miesiącu jedynie kwotę zwaną minimalną płatnością lub kwotą minimalnej spłaty, określanej zazwyczaj jako % zadłużenia (zwykle 5-10% sumy zobowiązań wynikłych z transakcji dokonywanych przy użyciu karty). Te minimalne płatności są po to żeby bank miał kontrolę na udzielanym kredytem.

• Posiadanie jej nie wiąże się z koniecznością otwarcia rachunku bieżącego – posiadacz karty spłaca zadłużenie dokonując przelewów na tzw. rachunek karty

1. Karty obciążeniowe (charge, z odroczonym terminem płatności) – podobne zasady jak kredytowe. Pozwalają na korzystanie ze środków którymi klient w danym okresie nie dysponuje. Zazwyczaj jej posiadanie wiąże się z koniecznością posiadania rach bieżącego

• Miesięczny limit wydatków. Bank udziela w ten sposób krótkoterminowy kredyt w zamian pobiera zazwyczaj prowizję (zazwyczaj od 1-3% wartości transakcji)

• Posiadacze rozliczają się z bankiem w określonym w regulaminie terminie, na koniec cyklu rozliczeniowego (zazwyczaj 1 w miesiącu). Konieczność spłaty całego zadłużenia w określonym, niezmiennym terminie (to odróżnia je od kredytowych)

• Karty kredytowe i obciążeniowe ze względu na odsunięty w czasie termin regulowania zadłużenia z tytułu transakcji określane są jako karty „pay later” (zapłata później)

1. Karty debetowe – umożliwiają dokonanie zakupów tylko do wys środków zgromadzonych na rach bankowym. Rachunek obciążany jest w ciągu kilku dni od dokonania transakcji (określane jako „pay now”)

• Jedyna możliwość kredytowania – przyznanie przez bank prawa do salda debetowego (linia kredytowe lub overdraft)

• Wszystkie transakcje autoryzowane (przy użyciu karty sprawdza się jej autentyczność, status, dostępność środków). W wyniku autoryzacji zakładana jest blokada w kwocie transakcji, która powoduje zmniejszenie wartości dostępnych na rachunku środków co uniemożliwia przekroczenie salda rachunku

• Są produktem o wyższym poziomie bezpieczeństwa, oferowane klientom o niższych dochodach lub z grup podwyższonego ryzyka. Karty wydawane standardowo przez większość banków

1. Karty przedpłacone (Pay before) – elektroniczna portmonetka, najmłodsza forma plastikowego pieniądza

• Mają zakodowaną określ wartość która zmniejsza się przy każdym użyciu. Dokonanie transakcji polega na przeniesieniu odpowiedniej wartości z karty do terminala sprzedawcy. Przeprowadzenie jej nie wymaga połączenia z bankiem – posiadacz nie może wydać więcej niż jest zakodowane na karcie

• Mogą być jednorazowe lub odnawialne (po wyczerpaniu mogą być powtórnie załadowane)

Ze względu na sposób autoryzacji dzielimy na płaskie i wypukłe:

1. Płaskie – (z płaskim nadrukiem) – akceptowane wyłącznie w środowisku elektronicznym, wymagają często potwierdzenia transakcji dokonywanych w sklepie kodem PIN zamiast podpisu

2. Wypukłe – umożliwiają dokonanie transakcji na odległość (zamówienia telefoniczne internetowe) oraz używanie karty z terminalach starszego typu (imprinterach lub żelazkach)

W przypadku operacji bezgotówkowych posiadacz karty zazwyczaj potwierdza dokonanie transakcji podpisem

W zależności od sposobu zapisania i odczytywania informacji:

1. Karty z paskiem magnetycznym – informacje o karcie na pasku magnetycznym

   1. Karty pamięciowe – zawierają jedynie układ scalony pamięci programowej

   2. Karty procesorowe – zwierają procesor orz co najmniej jedną pamięć

2. Karty z mikroprocesorem – chipowe – karty inteligentne. Informacje zakodowane na mikroprocesorze (bezpieczniejszy od paska magn). Mikroprocesor zwiększa funkcjonalność karty – większa ilość danych i ich modyfikowanie

3. Karty hybrydowe – łączą cechy wyżej wymienionych produktów (zarówno pasek magnetyczny jak i mikroprocesor) stosowane w okresie dostosowywania terminali sklepowych do obsługi kart wyposażonych w chip

Ze wzgl na zasięg funkcjonowania karty:

1. Krajowe – adaptowanie wyłącznie w kraju banku – wydawcy

2. Międzynarodowe – akceptowane na całym świecie. Wydawane przez największe organizacje kartowe.

1. Karty lojalnościowe – służą związaniu posiadacza z bankiem lub inna organizacją (np. przez system pktów premiowych za transakcje)

2. Karty wydawane we współpracy z firmami komercyjnymi – logo banku i firmy na karcie

3. Karty wydawane we współpracy z organizacjami klubowymi – w porozumieniu z klubem którego posiadacz jest członkiem

4. Karty wydawane we współpracy z organizacjami społecznymi

Poczytać :

• Akredytywa dokumentowa

• Inkaso dokumentowe

Pd: