PMP

Terytorium – pewna przestrzeń w obrębie której działają państwa i inne podmioty prawa międzynarodowego

Reżimy terytorialne:

a) Terytoria państwowe – podlegają zwierzchnictwu suwerennej władzy państw

b) obszary niepodlegające zwierzchnictwu państw, ale istnieje możliwość rozciągnięcia na nie zwierzchnictwa państw (tzw. Terra nullus), np. obszar polarny (Północna Arktyka i Południowa Antarktyka podzielone na sektory polarne)

c) terytoria wspólne – (terra communis) – nie podlegają zwierzchnictwu państw, nie można nad nimi rozciągnąć zwierzchnictwa (np. morze otwarte), grupa obszarów stanowiących wspólne dziedzictwo ludzkości (księżyc, ciała niebieskie i zasoby dna mórz i oceanów, które znajdują się poza obszarami jurysdykcji państwowej)

d) terytoria zależne:

- terytoria niesamodzielne – terytoria, gdzie ludność pozostaje w stosunku nierównoprawnym w stosunku do ludności państwa administrującego, są to głównie terytoria zamorskie, ONZ wyliczy ok. 80, wiele z nich utworzyło już państwa

- terytoria powiernicze – to dawne terytoria mandatowe Ligi Narodów i innych państw, ostatnim terytorium powierniczym było terytorium powiernicze USA – Wyspy Marshalla (1994 r.).

- inne terytoria kolonialne – francuskie departamenty zamorskie (Gujana Francuska, Gwadelupa, Martynika) i terytoria zamorskie (Polinezja Francuska, Nowa Kaledonia) oraz brytyjskie zamorskie terytoria zależne (Bermudy, Wyspy Dziewicze) i terytoria zależne korony (wyspa Man, Wyspy Kanałowe).

- wolne (np. Wolne Miasta)

-przyległe (kiedyś Andora)

57.Zwierzchnictwo,

Zwierzchnictwo terytorialne lub suwerenność to władza państwa na jego terytorium. Wszystkie osoby (obywatele i cudzoziemcy) i rzeczy znajdujące się na terytorium państwa podlegają jego władzy i prawu, każde państwo może postępować na własnym terytorium tak jak chce, tzn. jak dyktują to jego interesy. Ponieważ zwierzchnictwo terytorialne jest władzą wyłączną, oznacza to, że żadna inna władza nie może działać na terytorium państwa bez jego zgody. Zatem państwo ma pełnię władzy na własnym terytorium, ale obowiązujące normy prawa międzynarodowego (zwyczajowe i umowne) nakładają nań w tym względzie pewne ograniczenia.

Zasada zwierzchnictwa terytorialnego, a więc suwerenności terytorialnej oznacza:

że ten, kto powołuje się na ograniczenie zwierzchnictwa terytorialnego, tzn. pełnej władzy i kompetencji państwa, musi dowieść, iż ograniczenie takie wynika z konkretnej normy prawa międzynarodowego, wiążącej dane państwo

że każde państwo związane jest tylko takimi ograniczeniami, jaki uznało, przyjmując konkretne zobowiązania międzynarodowe

Tak więc na własnym terytorium można robić wszystko, co nie jest zakazane przez prawo międzynarodowe.

Zwierzchnictwo terytorialne może być ograniczone na rzecz społeczności międzynarodowej, czyli na rzecz wszystkich państw i ich obywateli (np. prawo przepływu przez obce morze terytorialne lub immunitety jurysdykcyjne dla dyplomatów) lub na rzecz niektórych konkretnych państw (np. umowy tranzytowe). Jeśli chodzi o działalność podejmowaną przez państwo na obszarze innego państwa, które może spowodować szkodliwe skutki (w sensie fizycznym) obowiązuje zasada: żadne państwo nie może korzystać z własnej suwerenności terytorialnej w sposób, który narusza suwerenność terytorialną drugiego państwa.

Zwierzchnictwo terytorialne obejmuje władzę polegającą z jednej strony na sprawowaniu w obrębie terytorium wszystkich działań i funkcji właściwych państwu, z drugiej zaś – na zapobieganiu wykonywania analogicznych działań ze strony innych podmiotów.

58.Nabycie i utrata terytorium,

Terytorium państwowe – sprawowanie przez państwo zwierzchnictwa terytorialnego nad własnym terytorium

Sposoby nabycia terytorium państwowego:

  1. Nabycie pierwotne (jeśli państwo nabywa terytorium, które do tego czasu nie pozostawało pod władzą żadnego państwa):

a) zawłaszczenie ziemi niczyjej (efektywna okupacja) - Okupacja w tej chwili nie ma już większego znaczenia, gdyż cały świat jest już zajęty. Jeśli chodzi o zawłaszczenie ziemi niczyjej ukształtowały się zasady: rzeczywistości (dokonanie efektywnej okupacji, faktyczne objęcie danego obszaru w posiadanie, traktowanie go jako części swego terytorium i wykonywanie tam władzy suwerennej) i jawności (obowiązek notyfikowania innym państwom o dokonanym zawłaszczeniu)

b) przyrost – uzyskiwanie terytoriów, np. kosztem obszarów morskich lub zmiany rzeki granicznej, albo powstaje nowa wyspa wskutek wybuchu podwodnego wulkanu (np. islandzka Surtsey) lub prąd morski usypuje tak dużo materiału wzdłuż wybrzeża, że tworzy mierzeję zamykającą zatokę (co ma powoli miejsce w Polsce). Może nastąpić w sposób naturalny (siły przyrody) poprzez zjawiska na wybrzeżu morskim, morzu terytorialnym lub na rzekach granicznych lub sztuczny (działalność człowieka) poprzez budowę na morzu portów, falochronów czy osuszanie części obszaru morskiego

  1. Nabycie pochodne (jeśli państwo nabywa terytorium, które do czasu nabycia należało do innego państwa; nabycie pochodne terytorium przez jedno państwo jest więc utratą terytorium dla państwa drugiego):

a) cesja terytorialna – mogła przyjmować postać cesji odpłatnej (sprzedaż Alaski, sprzedaż Luizjany) albo cesji wzajemnej (wymiana terytorium – np. polsko-radziecka wymiana terytoriów w 1951 r.). Podstawą cesji jest zawsze umowa międzynarodowa. I państwo nazywane jest cedentem, a II- cesjonariuszem

b) zasiedzenie – długotrwałe pokojowe korzystanie z terytorium jako podstawa do uzyskania tytułu prawnego.

c) plebiscyt – powiązany z cesją, ludność zamieszkująca terytorium decyduje o przynależności państwowej terytorium (O przynależności państwowej jakiegoś terytorium decyduje głosowanie ludności zamieszkałej na danym obszarze)

d) zawojowanie (deberacja) – zawładnięcie terytorium przy pomocy siły

59.Granice,

Granice państwa mogą mieć charakter:

• orograficzny, czyli uwzględniający właściwości terenu

• geometryczny, gdy nie spełniają tego warunku

• astronomiczny, gdy pokrywają się z południkiem lub równoleżnikiem geograficznym

Dawniejszy podział na granice naturalne (góry, rzeki) i sztuczne stracił w związku z rozwojem techniki wiele na znaczeniu.

Granice między państwami ustalane są w drodze umów. Opis granic w umowie międzynarodowej, do której załączona jest mapa, stanowi delimitację, po której następuje wytyczenie jej bezpośrednio na miejscu z udziałem przedstawicieli obu stron, czyli demarkacja, z ustawieniem na granicy odpowiednich znaków (słupów granicznych). Redemarkacja - sprawdzenie granicy i przywrócenie zniszczonych słupów. Jeśli terytorium dwóch państw oddziela rzeka nieżeglowna, to granica przebiega w środku rzeki (mediana) lub w środku głównego nurtu, Jeśli jest to rzeka żeglowna, to granica przebiega zawsze, niezależnie od charakteru rzeki, środkiem mostu.

W strefach pogranicznych ustanawia się specjalny porządek prawny, odmienny od istniejącego na pozostałym terytorium, np. ograniczenia wjazdu do strefy pogranicznej. Celem zapobieżenia konfliktom granicznym i regulowania ich w sposób pokojowy, odnośne państwa powołują często w oparciu o specjalne układy komisarzy granicznych, załatwiających konflikty wynikające z naruszenia granic.

Delimitacja (łacińskie delimitatio – rozgraniczenie), określenie i wytyczenie granicy państwa na podstawie umowy międzynarodowej. Dokonuje jej powołana przez zainteresowane strony wspólna komisja

Demarkacja rozgraniczenie; wyznaczenie w terenie granic między państwami; wytyczenie linii demarkacyjnej dzielącej wrogie sobie armie w okresie zawieszenia broni

60.Rzeki,

Rzeka międzynarodowa – rzeka która spełnia określone warunki geograficzne i na której mocą umowy międzynarodowej została ustanowiona wolność żeglugi dla statków handlowych wszystkich państw. Dunaj, Ren, Właściwości geograficzne:

Rzeka graniczna – są podzielone przez państwa nadbrzeżne linią środkową (medianą) lub linią głównego nurtu (talwegiem). Sprawa korzystania wymaga porozumienia państw graniczących ze sobą, które zawierają w tym celu umowy międzynarodowe.

61.Obszary morskie,

Podział obszarów morskich (wg zmniejszającej się kompetencji państwa nadbrzeżnego):

  1. obszary należące do terytorium państwa nadbrzeżnego:

    • wody wewnętrzne

    • wody archipelagowi

    • morze terytorialne

  2. obszary nie należące do terytorium państwa nadbrzeżnego:

    • obszary podlegające częściowej jurysdykcji państwa nadbrzeżnego:

      • strefa przyległa

      • wyłączna strefa ekonomiczna, ewentualnie strefa wyłącznego rybołówstwa

      • szelf kontynentalny

    • obszary nie podlegające jurysdykcji żadnego państwa:

      • morze otwarte

      • obszar dna i podziemia morskiego

62.Obszary podbiegunowe,

Arktyka – jest to obszar położony wokół bieguna północnego. Obszary te są przeważnie zamarznięte oraz pokryte lodami pływającymi morza nielicznymi wyspami. Niektóre państwa stosują do obszarów arktycznych teorię sektorów. Polega ona na tym, że państwo, którego terytorium przylega do obszarów arktycznych, rości sobie prawo do wszystkich obszarów lądowych, zarówno odkrytych jak tych, które zostaną odkryte w przyszłości w sektorze.

Antarktyka – jest to obszar wokół bieguna południowego. Obszar ten obejmuje, w odróżnieniu od przestrzeni arktycznych, przeważnie ląd stały pokryty lodem, mało jeszcze znany i niezamieszkały, uznawany za szóstą część świata. Celem jest stworzenie na tym terytorium ogólnoświatowego rezerwatu naturalnego.

63.Przestrzeń powietrzna i kosmiczna.

ONZ w 1959 powołała Komitet ds.. Pokojowego Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej

W 1967 roku podpisany został równocześnie w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi.

Układ przewiduje, ze przestrzeń kosmiczna, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi:

Organizacje międzynarodowe:

64. Pojęcie,

Organizacje międzynarodowe:

Organizacje międzynarodowe o charakterze rządowym możemy podzielić według różnych kryteriów, przy czym istnieją kryteria podstawowe klasyfikacji:

Ze względu na kryterium członkostwa:

Ze względu na zakres kompetencji:

Ze względu na zakres władzy:

Ponadnarodowe (państwa przekazują część swoich uprawnień na rzecz organów tych organizacji; np. Wspólnoty Europejskie

65.Międzynarodowe organizacje rządowe,

Organizacje rządowe – tworzone są przez państwa i działają na podstawie u.m. Ich członkami są w zasadzie tylko państwa, a jedynie w wyjątkowych przypadkach obszary nie rządzące się samodzielnie, organizacje ruchów narodowo-wyzwoleńczych, względnie wyznaczone przez państwa osoby prawne. Można ją określić jako formę współpracy państw, ustaloną w wielostronnej u.m., obejmującą względnie stały zakres uczestników i której podstawową cechą jest istnienie stałych organów o określonych kompetencjach i uprawnieniach, działających dla realizacji wspólnych celów.

65.Międzynarodowe organizacje pozarządowe,

Organizacje pozarządowe – członkami nie są państwa, lecz związki, instytucje, osoby prawne i fizyczne z różnych państw. Istnieją na podstawie wspólnych interesów i zainteresowań. Jest ich znacznie więcej niż organizacji rządowych. Organizacje pozarządowe nie działają na podstawie u.m., lecz na podstawie porozumień nieformalnych lub porozumień o charakterze wewnętrznoprawnym.

Powstanie i rozwój – datuje się powstanie na drugą połowę XIX w. Przyczyny powstania organizacji (obiektywne):

Organizacja Narodów Zjednoczonych:

66.podstawy prawne ONZ,

Karta Narodów Zjednoczonych – to prawna podstawa istnienia i działania ONZ. Weszła w życie 25 X 1945 r. Jest to wielostronna umowa, otwarta warunkowo. Jeżeli są sprzeczności między zobowiązaniami z Karty a zobowiązaniami wynikającymi z innych umów, przeważa Karta! Składa się ona z 111 art. a załącznikiem stanowiącym integralną cześć jest część dotycząca Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.

Siedziba – stała siedziba w Nowym Jorku. Okręg stanowiący siedzibę ONZ jest nietykalny i władze amerykańskie nie mogą tam wkraczać bez zgody Sekretarza Generalnego.

67.członkostwo w ONZ,

Członkowie pierwotni – są nimi państwa, które bądź uczestniczyły w konferencji w San Francisco, bądź uprzednio podpisały deklarację Narodów Zjednoczonych z 1 I 1942 r. oraz podpisały i ratyfikowały Kartę. ONZ liczy 51 członków pierwotnych. Polska podpisała deklarację w 1942 r., lecz nie brała udziału w konferencji w San. Wśród członków pierwotnych szczególne miejsce zajmuje pięć wielkich mocarstw (Rosja, Stany, Wielka Brytania, Francja i Chiny).

Nowych członków – przyjmuje Zgromadzenie Ogólne na zalecenie Rady Bezpieczeństwa. Uchwała w tej sprawie wymaga większości 2/3 głosów. Państwo starające się o przyjęcie powinno spełniać następujące warunki:

68.cele i zasady ONZ,

Cele – można tu wyliczyć takie jak:

Zasady – wylicza się;

69.organy ONZ

Organy główne – są nimi: Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Rada Gospodarczo – Społeczna, Rada Powiernicza, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości i Sekretariat.

Zgromadzenie Ogólne – składa się ze wszystkich członków ONZ. Zbiera się raz do roku na sesję zwyczajną. Poza tym może być zwoływane na sesje nadzwyczajne. Sesja wybiera swego przewodniczącego oraz jego zastępców. Po ich wyborze zaczyna się debata generalna. Powoływanych jest 7 komisji głównych:

  1. Polityczna i Bezpieczeństwa

  2. Gospodarcza i Finansowa

  3. Społeczna, Humanitarna i Kulturalna

  4. Powiernictwa i Obszarów Niesamodzielnych

  5. Administracyjna i Budżetowa

  6. Prawna

  7. Specjalna Komisja Polityczna

Może ono udzielać zaleceń państwom członkowskim. Do kompetencji należą również inicjowanie badań i wydawanie zaleceń w celu:

Bada i zatwierdza budżet organizacji oraz rozpatruje sprawozdania składane przez inne organy. Podejmuje decyzje w sprawie wyboru członków rad, przyjmowania nowych członków, spraw budżetowych i finansowych.

We wszystkich sprawach, dla których nie jest przewidziana inna procedura, uchwały podejmowane są większością głosów obecnych i głosujących, czyli zwykłą większością głosów. W sprawach ważnych większością 2/3 głosów, do spraw takich Karta zalicza:

Do wyboru sędziów MTS wymagana jest bezwzględna większość, a do uchwalenia poprawek Karty wymagana jest większość 2/3 wszystkich członków ONZ.

Uchwały – np. uchwały organizacyjne, proceduralne i budżetowe mają charakter wiążący. Natomiast wszystkie uchwały odnoszące się do postępowania państwa poza ONZ mają charakter zaleceń. Mają one znaczenie moralne i polityczne.

Rada Bezpieczeństwa – jest głównym organem na którym spoczywa odpowiedzialność za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa. Najwięcej do powiedzenia mają wielkie mocarstwa, uchwały nie mogą być podjęte wbrew jakiemukolwiek z nich. Rada składa się obecnie z 15 członków (5 stałych i 10 niestałych). Członków niestałych wybiera Zgromadzenie na 2 lata, zastrzegając, że państwo ustępujące nie może od razu być powołane po raz kolejny. Jest zorganizowana tak, żeby nie było przerw w działaniu, więc członek w Radzie musi być stale reprezentowany w siedzibie ONZ.

Do kompetencji należą:

Uchwały mają moc wiążącą. Uchwały podejmowane w formie zaleceń takiej mocy nie mają (tak jest przy uchwałach dotyczących pokojowego załatwiania sporów).

Rada Gospodarczo – Społeczna – w skład wchodzą obecnie 54 państwa. Członkowie wybierani są przez Zgromadzenia na okres trzech lat. Co roku wybiera się 1/3 składu. Nie ma żadnych zastrzeżeń dotyczących ponownego wyboru.

Do kompetencji należą zagadnienia:

Uprawnienia Rady obejmują badanie, zalecenia oraz inicjatywa prawotwórcza. Każdy członek ma jeden głos, a uchwały zapadają większością głosów członków obecnych i głosujących.

Rada Powiernicza – wobec praktycznej likwidacji systemu powierniczego, Rada w zasadzie przestała działać.

Sekretariat – składa się z Sekretarza Generalnego i personelu. Sekretarz mianuje pracowników i odpowiada za całokształt działalności. Sekretarza powołuje Zgromadzenie, na zalecenie Rady Bezpieczeństwa.

Rada Europy:

70.struktura instytucjonalna,

Rada Europy – 1949 w Londynie przez 10 państw Europy Zachodniej. W 1991 r. przystąpiło do niej już 41 państw europejskich. Podstawowym celem jest realizacja ściślejszej jedności między państwami członkowskimi, a także rozwijanie ideałów które są ich wspólnym dziedzictwem, włącznie z popieraniem rozwoju społecznego i gospodarczego. Główne organy:

71.konwencje Rady Europy;

Najważniejszym dorobkiem jest ustanowienie Konwencji o Ochronie Praw Człowieka oraz Podstawowych Wolności z 1950 r. (wraz z 11 protokołami). Tworzy system ochrony praw człowieka poprzez stworzenie Trybunału Praw Człowieka w Starsbourgu. Niektóre konwencje podjęte:

72.Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE);

Wspólnoty Europejskie – Unia Europejska:

73. system instytucjonalny,

74. prawo wspólnotowe,

Prawo wspólnotowe - prawo składające się na system prawny Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej. Całość dorobku prawnego Unii Europejskiej, łącznie z np. orzeczeniami ETS, nosi nazwę acquis communautaire. Prawo wspólnotowe dzielimy na:

75.zasady odpowiedzialności państwa za naruszenie prawa wspólnotowego,

76.źródła prawa wspólnotowego.

Międzynarodowa i regionalna ochrona praw człowieka:

  1. Organizacje obrony praw człowieka:

źródła:

organizacje:

77.Charakter praw człowieka,

Nie wiadomo, jaka jest natura i rola praw człowieka. Obecnie coraz więcej mówi się, że prawa człowieka stanowią pewne ramy dla porządku prawa międzynarodowego. Istnieje pewna elastyczna relacja między prawami człowieka a suwerennością państwa. Raz za ważniejsze uznaje się prawa człowieka, innym razem większą wartość przypisuje się suwerenności. Na początku lat 50-tych, gdy po raz pierwszy podjęto międzynarodową interwencję w celu zagwarantowania przestrzegania praw człowieka ( łamano prawa Kurdów zamieszkujących Irak), wydawało się, że prawa człowieka będą nadrzędną przesłanką określającą porządek międzynarodowy. Jednak druga interwencja amerykańska w Iraku pokazała, że suwerenność państwa znowu jest ważniejsza. Amerykanie nie przestrzegają praw człowieka w obozach jenieckich. Prawa człowieka definiuje się poprzez suwerenność. Niektóre prawa traktuje się jako zobowiązujące państwa natychmiast, inne uważa się za pewne wzorce postępowania dla państw na przyszłość.

78.Rozwój międzynarodowych praw człowieka,

Prawa pierwszej generacji są najstarsze. Pojawiły się w wyniku rewolucji francuskiej w XVIII wieku.(należą do nich m.in. wolność, równość, prawa polityczne.).

W drugiej połowie XX wieku pojawiły się prawa drugiej generacji. Są to prawa gospodarcze, socjalne, kulturalne.

Niedawno wykształciła się konstrukcja praw trzeciej generacji, która obejmuje prawo do pokoju, wspólne dziedzictwo ludzkości, prawa mniejszości narodowych, prawo do czystego środowiska naturalnego.

Prawa człowieka zdefiniowane są poprzez ich rodzaj oraz mechanizmy, które zapewniają ich skuteczność. W prawie międzynarodowym przyjmuje się, że prawa pierwszej generacji powinny być zapewnione. Istnieją w tym celu różnego rodzaju standardy i współpraca międzynarodowa przynajmniej o zasięgu regionalnym. Prawa 2-ej generacji ciągle jeszcze mają charakter postulatów. Jedynie część z nich jest realizowana. Prawa 3-ej generacji są przypisywane grupom ludzi a nawet całym narodom, przez co tracą charakter praw człowieka, albowiem prawa człowieka są związane z jednostką. Prawa 3-ej generacji są normami o charakterze polityczny.

Prawa człowieka zaczęły się pojawiać w systemach prawnych państw od XVIII w.( Francja, Stany Zjednoczone). Przedmiotem ochrony prawno międzynarodowej stały się one po II wojnie światowej( początek: konwencje haskie z lat 30-tych). Jako pojęcie prawa człowieka pojawiły się dopiero po II wojnie, m.in. w związku z jej wynikiem. Nastąpił wtedy powrót do doktryny prawa naturalnego.

Ochrona praw człowieka znalazła swoje odzwierciedlenie w ówczesnej konstytucji światowej – Karcie Narodów Zjednoczonych. We wstępie jest powiedziane, że Narody Zjednoczone tworzą ONZ m.in. dla przywrócenia wiary w podstawowe prawa człowieka tj godność, równość, równouprawnienie. Jednym z zadań ONZ miała być działalność na rzecz ochrony praw człowieka, nie dyskryminowanie kogokolwiek. W zadaniach niektórych organów ONZ umieszczono inicjowanie działań mających na celu urzeczywistnienie idei praw człowieka. Fundamentem dla ochrony praw człowieka w prawie międzynarodowym nadal jest Karta.

Drugim aktem o charakterze powszechnym będącym uzupełnieniem Karty była Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948r. Deklaracja powstawała w momencie, gdy rozpoczynała się „zimna wojna”. Państwa socjalistyczne przeforsowały, że Deklaracja ma mieć tylko charakter polityczny. Pojawił się problem, jakie prawa powinny być w niej zawarte( spór o prawo własności). Deklaracja objęła ok. 30 artykułów zawierających szeroki katalog praw i wolności m. in. prawo do życia, bezpieczeństwa, zakaz tortur, zakaz nieludzkiego traktowania, wolność wyznania, prawo do pracy, nauki, prywatności, sprawiedliwego procesu wolności słowa. Polska w czasie głosowania wstrzymała się od głosu, podobnie jak Białoruś, Ukraina, ZSRR. Deklaracja nie posiada wiążącego charakteru, ale stanowiła punkt wyjścia dla wielu rezolucji, deklaracji ONZ. W latach 60-tych pojawiła się koncepcja, która mówiła, że Deklaracja ma charakter wiążący, ze względu na to, iż jej przestrzeganie przez państwa stało się zwyczajem międzynarodowym. To nie jest powszechne stanowisko. Druga koncepcja głosi, że deklaracja stanowi pewien zbiór zasad prawa. Deklaracja miała zostać pogłębiona przez podpisanie powszechnej umowy międzynarodowej. Prace prowadzone w ONZ miały charakter sektorowy.

Ochrona zbiorowych praw grup i jednostek:

79.zakaz ludobójstwa,

Ludobójstwo - celowe wyniszczanie całych narodów, grup etnicznych, religijnych lub rasowych, zarówno poprzez fizyczne zabójstwa członków grupy, jak i kontrolę urodzin, przymusowe odbieranie dzieci czy stworzenie warunków życia obliczonych na fizyczne wyniszczenie.

80.zakaz dyskryminacji,

Dyskryminacja oznacza odmienne traktowanie różnych podmiotów, które znajdują się w podobnej sytuacji.

Podobieństwo sytuacji ocenia się w oparciu o obiektywne i weryfikowalne okoliczności istotne. Wyodrębnienie takich okoliczności zależy zawsze od kontekstu danej sprawy. Przepisy prawa zakazujące dyskryminacji ze względu na płeć, przynależność państwową etc. ustalają katalog cech, które, co do zasady, nie mogą być uznawane za okoliczności istotne.

81.zasada samostanowienia,

Zasada Samostanowienia to dokument wydany 31 marca 1948 roku przez duński parlament, ustanawiający status Wysp Owczych jako terytorium zależnego w obrębie Królestwa Danii.

Podzielony jest na dwie, najważniejsze części: pierwsza, główna zawiera 16 sekcji opisujących zasady współzależności dwóch organizmów państwowych, w drugiej zawierają się uprawnienia władz Wysp. Postanowienia dokumentu zostały wprowadzone w życie z początkiem kwietnia 1948 roku, dzień po ich uchwaleniu.

Postanowienia

Wyspy Owcze od tamtej pory miały być państwem samorządowym wchodzącym w skład Królestwa Duńskiego, posiadającym własny parlament, zwany Føroya Løgting i odpowiedzialny przed nim rząd, Landsstýrið.

Parlament Wysp Owczych posiadł pełnię prawa ustawodawczego i wykonawczego na archipelagu. Akty prawne, które przeszły pomyślnie głosowanie w sejmie i zostały zatwierdzone przez premiera mogą od tamtej pory nosić miano ustaw.

82.ochrona mniejszości międzynarodowych;

83.Komisja Praw Człowieka;

Komisja Praw Człowieka ONZ - organ pomocniczy Organizacji Narodów Zjednoczonych, powołany w 1946, przekształcony w 2006 w Radę Praw Człowieka ONZ. Komisja Praw Człowieka była podstawowym forum ONZ zajmującym się ochroną i promowaniem praw człowieka. Komisja została powołana 10 grudnia 1946 na pierwszym posiedzeniu Rady Gospodarczej i Społecznej. Działała na podstawie art. 68 Karty NZ jako komisja funkcjonalna Rady. Głównymi zadaniami Komisji zbierającej się raz do roku na sesjach zwyczajnych (marzec-kwiecień) w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie były: formułowanie zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie praw człowieka, kontrola ich przestrzegania przez państwa, reagowanie na łamanie praw człowieka w różnych krajach oraz udzielanie pomocy doradczej i technicznej w zakresie tworzenia infrastruktury prawno-instytucjonalnej dla ochrony praw człowieka w państwach, które zgłaszają zapotrzebowanie na tego rodzaju pomoc. Co roku, podczas sesji Komisja przyjmowała ok. 90 rezolucji dotyczących m.in. sytuacji praw człowieka w poszczególnych państwach, kwestii tematycznych (np. zwalczania kary śmierci, bezkarności, praw dzieci, praw kobiet, praw ekonomicznych, społecznych i kulturalnych) oraz pomocy technicznej dla państw.

84.Ciała eksperckie utworzone przez organy ONZ;

85.Ciała eksperckie utworzone na podstawie umów międzynarodowych;

Rada Europy:

86.Europejska konwencja praw człowieka,

Europejska Konwencja Praw Człowieka (pełna nazwa: Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w skrócie "Konwencja Europejska" lub EKPC), to umowa międzynarodowa z dziedziny ochrony praw człowieka zawarta przez państwa członkowskie Rady Europy. Konwencja została otwarta do podpisu 4 listopada 1950 r. a po uzyskaniu niezbędnych 10 ratyfikacji weszła w życie 3 września 1953 r. Obecnie stronami Konwencji jest 47 państw, tj. wszystkie państwa członkowskie Rady Europy.

Zgodnie z preambułą Konwencji rządy państw europejskich przyjmując Konwencję chciały podjąć kroki w celu zbiorowego zagwarantowania niektórych praw zamieszczonych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Na podstawie Konwencji powołano do życia Europejski Trybunał Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu. Skargi do Trybunału mogą składać zarówno osoby indywidualne, grupy osób i organizacje pozarządowe (tzw. skargi indywidualne) jak i państwa-strony Konwencji (tzw. skargi międzypaństwowe). atalog praw człowieka chronionych przez Europejską Konwencję Praw Człowieka znajdziemy w artykułach 2-13. Do pewnego stopnia katalog ten przypomina katalog Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 roku, acz zachodzą pomiędzy nimi istotne rozbieżności. Konwencja gwarantuje: prawo do życia, zakazuje stosowania tortur, niewolnictwa i pracy przymusowej, gwarantuje prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, zapewnia prawo do sprawiedliwego procesu oraz zakazuje wstecznego stosowania prawa karnego, potwierdza prawo poszanowania życia prywatnego i rodzinnego wraz z prawem do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny, przewiduje wolność myśli, sumienia i wyznania, wolność wypowiedzi, jak również wolność zgromadzania się i stowarzyszania, wreszcie chroni prawo do skutecznego środka odwoławczego.

87. Europejska karta społeczna,

Europejska Karta Społeczna została otwarta do podpisu 18 października 1961 r. w Turynie. 21 października 1991 r. została zastąpiona Protokołem zmieniającym Europejską Kartę Społeczną, sporządzonym również w Turynie. EKS obowiązuje od 1965 r., 3 maja 1996 r. otwarto do podpisu Zrewidowaną Europejską Kartę Społeczną. Polska zaś ratyfikowała ją 10 czerwca 1997 r. Rządy-sygnatariusze Europejskiej Karty Społecznej (członkowie Rady Europy), zdecydowały się podjąć wspólnie wszelkie wysiłki na rzecz podnoszenia poziomu życia i popierania dobrobytu społecznego, zarówno ludności miejskiej, jak i wiejskiej, za pomocą odpowiednich instytucji i działań. EKS zapewnia prawa oraz wolności obywatelskie i polityczne bez dyskryminacji ze względu na rasę, kolor i płeć, religię, poglądy polityczne, pochodzenie narodowe lub społeczne.

88.Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu i karaniu,

Dwie najważniejsze konwencje o charakterze sektorowym to: 1948 – Konwencja o Zapobieganiu i Karaniu Zbrodni Ludobójstwa, która zdefiniowała ludobójstwo jako wszelkiego rodzaju czyny, które są dokonywane z zamiarem zniszczenia całości lub części grup narodowych, etnicznych, rasowych lub religijnych. Mówiła ona, w jaki sposób, ma to być zrobione np. zabójstwo członków grupy, spowodowanie poważnego uszkodzenia ciała, stwarzanie warunków bytowych mających na celu stopniowe wyniszczenie tej grupy, stosowanie środków, które mają na celu zahamowanie urodzeń wewnątrz tej grupy, odbieranie dzieci i ich przenoszenie do innych grup. Ważnym elementem musiał być tu zamiar eliminacji całej grupy lub pewnej jej części.

89.Konwencja ramowa o ochronie mniejszości międzynarodowych.

Międzynarodowe prawo morza:

90.Obszary morskie i ich klasyfikacja,

Obszary morskie tworzą fizycznie jedną całość, natomiast z punktu widzenia prawa dzielą się na kilka stref, mających odmienną sytuację prawną. Władza państwa nadbrzeżnego znajduje swoje uzasadnienie w konieczności bezpieczeństwa i ochrony państwowych oraz zapewnienia dla własnych obywateli wyłączność eksploatacji bogactw naturalnych morza przybrzeżnego. Podział obszarów morskich (wg zmniejszającej się kompetencji państwa nadbrzeżnego):

  1. obszary należące do terytorium państwa nadbrzeżnego:

    • wody wewnętrzne

    • wody archipelagowi

    • morze terytorialne

  2. obszary nie należące do terytorium państwa nadbrzeżnego:

    • obszary podlegające częściowej jurysdykcji państwa nadbrzeżnego:

      • strefa przyległa

      • wyłączna strefa ekonomiczna, ewentualnie strefa wyłącznego rybołówstwa

      • szelf kontynentalny

    • obszary nie podlegające jurysdykcji żadnego państwa:

      • morze otwarte

      • obszar dna i podziemia morskiego

91.Statki morskie,

S.m. - jest każde urządzenie pływające przeznaczone lub używane do żeglugi po morzu i wodach z nim połączonych, a uczęszczanych przez statki morskie. Nie uważa się za statek bardzo małego urządzenia pływającego, takiego jak łódź wiosłowa, szalupa lub tratwa oraz wraki (np. Tytanica). Zazwyczaj nie podlegają pod tę nazwę również platformy pływające, dźwigi, gdyż nie są przeznaczone do żeglugi morskiej, chodź mogą być holowane po morzu.

Przynależność państwowa – p.m. wymaga, aby każdy statek posiadał określoną (i tylko jedną) przynależność państwową. Nabywa ją poprzez rejestrację w określonym państwie. Zewnętrznym znakiem przynależności jest podniesienie przez statek bandery. Aby statek nie stanowiący własności polskiej otrzymał czasową przynależność polska, musi spełnić następujące warunki:

Niektóre państwa nadają przynależność państwową bez zwracania uwagi na jakiekolwiek więzi ze statkiem. Są to państwa tzw. wygodnych (albo tanich) bander.

Zwierzchnictwo nad statkami – tzw. zwierzchnictwo okrętowe sprawuje państwo nad statkami pływającymi pod jego banderą. Oznacza to, że statki znajdujące się na pełnym morzu są pod wyłączną władzą i jurysdykcją państwa bandery oraz że stosuje się do nich prawo tego państwa. Zdarzenia na statku traktowane są często jakby miały miejsce na terytorium danego państwa.

Rodzaje statków morskich – podstawowym jest podział na:

- funkcją – tu należy wyróżnić przede wszystkim statki

„używane wyłącznie do służby państwowej niehandlowej. Statki handlowe są używane do prowadzenia działalności gospodarczej.

-własnością – wyróżnia się statki stanowiące własność państwa.

Ostatnio powstały tzw. statki o specjalnej charakterystyce (statki o napędzie jądrowym, statki przewożące szkodliwe substancję radioaktywne, zbiornikowce i chemikaliowce przewożące szkodliwe i niebezpieczne substancję ciekłe luzem

92.Morskie wody wewnętrzne,

M.w.w. - stanowią część terytorium państwa nadbrzeżnego i sprawuje ono na nich pełna władzę suwerenną. Znajdują się między lądem a morzem terytorialnym. W skład wchodzą:

Zatoki – odległość między punktami wytyczającymi naturalne wejście zatoki przy najdalszym odpływie nie może przekraczać 24 mil morskich (1 mila = 1852 m), gdyż tylko do tej granicy uznaje się ta odległość za wody wewnętrzne.

Zatoki i wody historyczne – ograniczenie wejścia do zatoki nie obowiązuje, jeśli mamy do czynienia z tzw. zatokami historycznymi. Albowiem nawet bardzo rozległe zatoki czy obszary przybrzeżne, nie posiadające charakterystycznego ukształtowania zatok, mogą stanowić wody wewnętrzne, jeżeli państwo ma do nich tytuł historyczny. To znaczy, jeżeli zostały one przez państwo zawłaszczone, od dawna uważane są za wody wewnętrzne, państwo sprawuje tam swoją władzę tak jak na wodach wewnętrznych i tak też są traktowane przez inne państwa.

Porty – są to obszary, położone zazwyczaj na styku morza i lądu, wyposażone w urządzenia, które umożliwiają statkom postój oraz załadowanie i wyładowanie towarów i pasażerów. Wyróżnia się:

Każde państwo samo decyduje o tym czy port będzie zamknięty czy wojenny. Uważa się jednak, że żadnemu statku nie wolno zabronić wejścia do portu zamkniętego w czasie sztormu lub awarii. Można natomiast zakazać wpłynięcia do potu otwartego ze względów bezpieczeństwa, pewnym rodzajom statków, np. o napędzie nuklearnym.

Redy – jest to obszar wodny leżący przed wejściem do portu, który służy do postoju statków, oczekujących na wpłynięcie do portu. Niektóre państwa uznały redy za część wód wewnętrznych. Jednak praktyka w tym względzie nie jest jednolita.

Statki w obcych portach – jeżeli chodzi o stronę prawną należy odróżnić:

93.Wody archipelagowe

Prawo do ustanawiania tych wód mają tylko tzw. państwa archipelagowe (np. Filipiny, Indonezja, Szeszele), to jest państwa składające się w całości z archipelagów i pojedynczych wysp. Wody leżące wewnątrz archipelagowych linii podstawowych - -to wody archipelagowe, które znajdują się pod suwerenną władzą państwa, ograniczoną:

Prawo przejścia (a raczej przepłynięcia) ma szerszy zakres niż prawo nieszkodliwego przepływu, mianowicie:

94.Morze terytorialne

Morze terytorialne (max 12 mil morskich od linii podstawowej) – państwo sprawuje władzę suwerenną. Obowiązuje prawo nieszkodliwego przepływu statków pod obcą banderą, które polega na tym, że nie stanowi zagrożenia dla pokoju, porządku i bezpieczeństwa państwa nadbrzeżnego.

Jurysdykcja państwa nadbrzeżnego nad statkiem pod obcą banderą:

Jurysdykcja cywilna – nie można do osoby, jedynie do całego statku i w związku ze zobowiązaniami powstałymi.

Strefa przyległa (max 24 mil morskich od linii podstawowej) – kompetencje państwa nadbrzeżnego – kontrola nad tym żeby nie były naruszane przepisy celne, sanitarne, skarbowe i emigracyjne, państwo może karać za naruszenie

Strefa wyłącznego rybołówstwa – państwo nadbrzeżne gwarantuje swoim obywatelom korzystanie z ryb tak jak na morzu terytorialnym, dla innych państw za zgodą nadbrzeżnego.

95.Morze pełne,

M.p. – jest wolne i dostępne dla wszystkich państw i ich obywateli. Nie podlega ono suwerenności żadnego państwa. Jedynym ograniczeniem jest nieprzeszkadzanie innym w korzystaniu z tych samych praw. Wolność o której mowa obejmuje według konwencji z 1982 r.:

96.Szelf kontynentalny,

Szelf kontynentalny - inną szczególną formą państwa nadbrzeżnego poza jego morzem terytorialnym są uprawnienia do tzw. szelfu kontynentalnego, czyli dna morskiego i podziemia płytkich obszarów przylądowych. Państwu nadbrzeżnemu przysługuje suwerenne prawo poszukiwania i eksploatacji zasobów naturalnych szelfu. /bogactw naturalnych/.

97.Dno mórz i oceanów,

Zgodnie z konwencją prawa morza z 1982 r. obszar ten wraz z zasobami naturalnymi stanowi „wspólne dziedzictwo ludzkości”. Oznacza to, że eksploatacja zasobów dna morskiego powinna być prowadzona w interesie całej ludzkości. Organem nadzorującym tę eksploatację jest Organizacja Dna Morskiego (Sea-Bed Authority). Organizacja ta ma również za zadanie dzielić korzyści między wszystkie państwa, ze szczególnym uwzględnieniem interesów i potrzeb państwa rozwijających się.

98.Cieśniny i kanały morskie.

Cieśniny – są naturalnymi wąskimi połączeniami dwóch rozleglejszych obszarów morskich. Mogą łączyć obszary morskie mające różną sytuację prawną. Jeżeli szerokość cieśniny przekracza podwójną szerokość m.t. państwa nadbrzeżnego lub państwa nadbrzeżnych, wówczas ta część cieśniny znajdującej się poza granicami m.t. obowiązuje pełna wolność żeglugi.

Prawo przejścia tranzytowego przez cieśniny - oznacza wolność żeglugi i przelotu przez cieśninę (konwencja z 1982 r.) , musi być ono wykorzystywane w sposób ciągły i bez zwłoki, a jednostki korzystające z przejścia nie mogą prowadzić w cieśninie żadnej innej działalności poza wykonywaniem przepływu lub przelotu.

Kanały morskie – są sztucznymi połączeniami dwóch otwartych dla żeglugi obszarów morskich. Są one otwartą dla wszystkich drogą wodną, jeżeli tak stanowi u.m. lub prawo krajowe. Nie ma natomiast żadnej normy zwyczajowej, która wprowadzałaby powszechną wolność żeglugi po kanałach morskich. Tak jest na Kanale Sueskim, który jest zawsze wolny i

Prawo dyplomatyczne i konsularne:

104.Stosunki i służba dyplomatyczna,

Prawo legacji nie implikuje konieczności ustanowienia stosunków dyplomatycznych, gdyż nawiązywanie i utrzymywanie tych stosunków zależy od zgody zainteresowanych państw. Także uznanie państwa nie pociąga za sobą konieczności równoczesnego utrzymywania z nim stosunków dyplomatycznych.

Zerwanie stosunków dyplomatycznych może być reakcja na postępowanie ocenianie jako poważne naruszenie praw, interesów lub godności państwa, kiedy państwo przyjmujące nie zapewnia misji warunków normalnego wykonywania funkcji i jej bezpieczeństwa. Zerwanie stosunków dyplomatycznych może nastąpić w wyniku aktu jednostronnego

105.Źródła prawa dyplomatycznego,

106.Ustanowienie i utrzymywanie stosunków dyplomatycznych,

Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy państwami zależy od wzajemnej zgody zainteresowanych państw. Uznanie państwa nie pociąga za sobą konieczności równoczesnego nawiązania z nim stosunków dyplomatycznych.

Państwa, jeśli nie łączą ich żadne więzi i interesy, mogą nie odczuwać potrzeby ustanowienia stosunków dyplomatycznych i utrzymywania ich.

Zerwanie stosunków dyplomatycznych może być reakcją na postępowanie ocenione jako poważne naruszenie praw, interesów lub godności państwa, albo w sytuacji, kiedy państwo przyjmujące nie zapewnia misji warunków normalnego wykonywania funkcji, a w szczególności nie zapewnienia jej należytego bezpieczeństwa. Zerwanie stosunków dyplomatycznych może być również zastosowane jako sankcja wobec państwa naruszającego pokój lub dopuszczającego się aktu agresji. Również wybuch wojny powoduje zerwanie stosunków dyplomatycznych

107.Funkcje misji dyplomatycznej,

Misja dyplomatyczna jest stałym organem państwa wysyłającego, mającym swoją siedzibę w państwie przyjmującym. Na czele misji stoi szef.

Funkcje:

108.Członkowie misji dyplomatycznej,

Akredytacja (z franc. accréditer - "upełnomocnić")

postępowanie, w którym upoważniona jednostka wydaje formalne potwierdzenie, w którym oświadcza, że organizacja lub osoba są kompetentne do wykonywania określonych zadań. W Polsce upoważnioną jednostką akredytującą jest Polskie Centrum Akredytacji

Personel misji dyplomatycznej

Dzieli się na trzy grupy:

109.Przywileje i immunitety dyplomatyczne,

  1. Pojęcie

Przywileje i immunitety przysługują członkom misji, a zwłaszcza jej szefowi i personelowi dyplomatycznemu. Terminy te nie są bliżej definiowane. Konwencja wiedeńska stanowiąc o tych pojęciach nie przeprowadza między nimi żadnego rozróżnienia.

Wg M. Gąsiorowskiego termin „przywilej” jest szerszy, gdyż każdy immunitet można uznać za przywilej, a nie każdy przywilej za immunitet (np. prawo wywieszenia flagi na budynku przedstawicielstwa). Immunitet ma charakter negatywny i oznacza uwolnienie od czegoś, czemu inni podlegają, natomiast przywilej ma charakter pozytywny i oznacza prawo korzystania z czegoś, co innym nie przysługuje. Rozróżnienie to jest jednak niezupełnie ostre i trudno je rozróżniać, więc przyjęło się uważać je za tożsame.

  1. Uzasadnienie

Konieczne jest stworzenie sytuacji prawnej, w której członkowie misji (zwłaszcza szef i personel dyplomatyczny) mogliby wypełniać swoje zadania bez przeszkód, z poczuciem pełnego bezpieczeństwa osobistego i niezależności działania. Uzasadnieniem jest więc zapewnienie swobodnego wykonywania funkcji. Jest to zgodne z interesem wszystkich państw.

110.Zakres czasowy i terytorialny obowiązywania immunitetów i przywilejów dyplomatycznych,

Jeżeli chodzi o przywileje i immunitety osobowe, tzn. przysługujące poszczególnym osobom, to należy określić:

Treść:

Nietykalność osobista – dwa rodzaje obowiązków państwa przyjmującego:

Immunitet jurysdykcyjny w sprawach:

111.Pomieszczenia misji;

Siedziba misji dyplomatycznej:

Jest akredytowana przy głowie państwa, najczęściej w stolicy, są kraje gdzie stolica nie jest jednocześnie centrum handlowym itd. Kraju.

112.Stosunki i służba konsularna,

Polska związana jest wieloma dwustronnymi konwencjami konsularnymi. Obowiązują za to trzy konwencje wielostronne. Umową o zasięgu powszechnym jest, podpisana 24 kwietnia 1963 na konwencji w Wiedniu, konwencja o stosunkach konsularnych. W Polsce została ona ratyfikowana w 1981 r. Konwencja ta zaznaczyła, że prawo zwyczajowe nadal będzie regulować kwestie nie uregulowane postanowieniami. Stosunki konsularne regulowane są również prawem wewnętrznym.

Nawiązanie stosunków następuje za porozumieniem. Zgoda na nawiązanie stosunków dyplomatycznych pociąga za sobą zgodę na nawiązanie stosunków konsularnych, ale nie odwrotnie. Polska posiada 37 wydziałów konsularnych w ambasadach RP. Pełnienie funkcji konsularnych nie wymaga zgody państwa przyjmującego, lecz jedynie notyfikację osób, które je wykonują. Państwo wysyłające może ustalić kilka placówek konsularnych działających w określonych częściach terytorium państwa przyjmującego, nazywanych okręgiem konsularnym..

Listy komisyjne – szefowie placówek otrzymują tzw. listy komisyjne wystawiane przez głowę państwa, premiera czy ministra spraw zagranicznych, stosownie do przepisów wewnętrznych państwa wysyłającego. W listach wymienia się nazwisko szefa (tylko), jego klasę, okręg konsularny i siedzibę placówki. List komisyjny, zwany też patentem, przekazywany jest państwu przyjmującemu.

Zakończenie funkcji konsularnych :

Funkcje według Konwencji wiedeńskiej zapisane są w art. 5:

Pomieszczenia konsularne, ich wyposażenie i środki transportu są wyłączone spod wszelkich rekwizycji. Archiwa i dokumenty są nietykalne niezależnie od miejsca, w którym się znajdują. Pomieszczenia konsularne są zwolnione od opodatkowania. Placówka korzysta ze swobody porozumiewania się. Funkcjonariusze nie podlegają aresztowaniu ani zatrzymaniu, z wyjątkiem tylko ciężkiej zbrodni (powyżej 5 lat). Mogą być pozbawieni wolności tylko w wykonaniu ostatecznego i prawomocnego orzeczenia sądowego. Nie podlegają jurysdykcji władzy sądowej lub administracyjnej w stosunku do czynności wykonywanych w toku pełnienia funkcji konsularnej. Korzystają ze zwolnień podatkowych i celnych.

Istnieją cztery klasy szefów:

Korpus konsularny – na terenie pobytu może istnieć kilka korpusów. W szerszym znaczeniu z skład korpusu mogą wchodzić funkcjonariusze konsularni, a więc wszystkie osoby, którym powierzono pełnienie w tym charakterze funkcji konsularnych. Na czele korpusu stoi zwykle konsul generalny. Korpus nie ma osobowości prawnej, jego funkcje ograniczone są do sfery protokolarnej i reprezentacji.

Konsul zawodowy – pobiera stałe wynagrodzenie, nie może oddawać się innemu zajęciu zarobkowemu

Konsul honorowy – wprawdzie pełni funkcje z upoważnieniem państwa wysyłającego, nie otrzymuje jednak stałego uposażenia. Jest z reguły obywatelem państwa przyjmującego, może być aresztowany i uwięziony. Do 1989 r. Polska nie korzystała z instytucji tych konsulów. Obecnie jest ich 124. Najwięcej jest ich we Włoszech, bo aż 4.

113.Źródła prawa konsularnego,

  1. Normy zwyczajowe

  2. Dwustronne umowy konsularne (w 1999 r. Polska była związana umowami z 37 państwami): wpłynęły one na kształtowanie się norm zwyczajowych

  3. Konwencja Wiedeńska o stosunkach konsularnych (1963 r., weszła w życie w 1967 r., Polska ratyfikowała w 1981 r.) - lex generalis w stosunku do umów dwustronnych

  4. Normy prawa wewnętrznego (regulują organizację służby konsularnej poszczególnych państw, uzupełniają i konkretyzują normy prawa międzynarodowego dotyczące sytuacji prawnej obcych placówek konsularnych i ich członków).

114.Ustanowienie i utrzymywanie stosunków Konsularnych,

Wszystkim państwom przysługuje czynne i bierne prawo konsulatu, tzn. Prawo do wysyłania i przyjmowania przedstawicieli konsularnych. Samo nawiązywanie stosunków konsularnych zależy od zgody zainteresowanych państw. Nawiązanie stosunków konsularnych implikuje zgodę na nawiązanie stosunków konsularnych. Natomiast zerwanie stosunków dyplomatycznych nie pociąga za sobą ipso facto zerwania stosunków konsularnych.

Ustanowienie urzędu konsularnego może nastąpić jedynie za zgodą państwa przyjmującego. Musi określać siedzibę, klasę oraz okręg konsularny. Można ustanowić kilka urzędów konsularnych w jednym państwie. Obok stolicy przeważnie ustanawia się je w miastach portowych, handlowych, przemysłowych lub imigracyjnych.

115. Funkcje konsularne,

  1. funkcje ogólne, czasami wykonywane w zastępstwie innego organu

    • czuwanie nad wykonywaniem umów międzynarodowych przez państwo przyjmujące

    • działalność informacyjna i propagandowa

    • uprawnienia w dziedzinie handlu, kultury, nauki, sportu i turystyki

    • zadania specjalne (polityczne

    • funkcje dyplomatyczne wykonywane czasami w zastępstwie misji dyplomatycznej

  2. zadania wynikające z prawa administracyjnego państwa wysyłającego i potwierdzone najczęściej szczegółowo najczęściej w konwencji konsularnej

    • prowadzenie rejestru obywateli państwa wysyłającego zamieszkałych w okręgu konsularnym

    • wydawanie paszportów, wiz i innych dokumentów podróży

    • przyjmowanie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński

    • sporządzanie aktów urodzenia i zgonów obywateli państwa wysyłającego

    • przyjmowanie oświadczeń w sprawie wyboru, odzyskania bądź utraty obywatelstwa

    • prowadzenie ewidencj9 wojskowej obywateli państwa wysyłającego zamieszkałych w okręgu konsularnym

  3. uprawnienia o charakterze sądowym określone przez prawo cywilne i karne, materialne i procesowe państwa wysyłającego, zwykle potwierdzone w umowie konsularnej lub umowie o pomocy prawnej w sprawach cywilnych i karnych

    • porozumiewanie się z obywatelami państwa wysyłającego aresztowanymi w państwie pobytu

    • przesłuchiwanie własnych obywateli na wniosek władz państwa wysyłającego

    • doręczanie pism procesowych

    • uprawnienia w odniesieniu do spraw notarialnych i spadkowych oraz opiekę i kuratelę

  4. żegluga morska

    • wykonywanie przewidzianych przez ustawodawstwo państwa wysyłającego prawa nadzoru i inspekcji w odniesieniu do statków morskich mających przynależność państwa wysyłającego

    • udzielanie każdej stosownej pomocy statkom państwa wysalającego, znajdującym się w portach i na morzu terytorialnym lub morskich wodach wewnętrznych państwa pobytu

    • przesłuchiwanie kapitana i członków załogi statku państwa wysyłającego

    • badanie i poświadczani dokumentów pokładowych

    • środki podejmowane dla utrzymania porządku i dyscyplina na pokładzie statku

    • rozstrzyganie sporów między kapitanem, a członkami załogi

    • udzielanie pomocy lekarskiej członkom załogi statku oraz wszelka pomoc w przypadku uszkodzenia statku na morzu terytorialnym lub morskich wodach wewnętrznych państwa przyjmującego

  5. żegluga powietrzna

    • wykonywanie określonego w prawie państwa wysyłającego nadzoru i inspekcji w stosunku do statków powietrznych zarejestrowanych w tym państwie

    • składanie służbowych wizyt na pokładzie statku i sprawdzanie wszelkich wydarzeń mających miejsce na pokładzie oraz przesłuchiwanie świadków

    • przyjmowanie, sporządzanie lub uwierzytelnianie każdego oświadczenia lub innego dokumentu, które zgodnie z ustawodawstwem państwa wysyłającego dotyczą statków powietrznych

116.Członkowie urzędu konsularnego,

Członkowie urzędu konsularnego – wszystkie osoby zatrudnione w urzędzie konsularnym:

1) funkcjonariusze (urzędnicy) konsularni – wykonują funkcje konsularne;

2) Pracownicy konsularni (służba administracyjna lub techniczna)

3) Członkowie personelu służby

W praktyce służby konsularnej państw rozróżniać należy:

• konsulów zawodowych - obywatel państwa wysyłającego, funkcjonariusz resortu służby zagranicznej

• konsulów honorowych - obywatel państwa przyjmującego, zajmujący się działalnością gospodarczą na jego terenie, utrzymujący stosunki z państwem wysyłającym, które powierza mu pewien zakres funkcji konsularnych

Szefowie placówek konsularnych dzielą się na cztery klasy:

- konsulów generalnych

- konsulów mianowani przez organy centralne

- wicekonsulów

- agentów konsularnych (może być powołany przez konsula)

Ogół szefów placówek konsularnych w określonym mieście stanowi korpus konsularny, który obejmuje jeszcze osoby zatrudnione w obcych konsulatach (sekretarze, attaché) i ich rodziny.

Dziekanem korpusu konsularnego jest najstarszy rangą konsul, który w danym okręgu najwcześniej otrzymał akceptację ze strony państwa przyjmującego.

Podstawą pełnienia funkcji przez kierownika urzędu konsularnego są listy komisyjne określające jego rangę, siedzibę i okręg konsularny, które państwo przyjmuje w drodze exequatur (zgoda na wykonywanie funkcji)

117.Przywileje i immunitety konsularne,

Zakres immunitetów i przywilejów konsulów nosi wyraźny charakter funkcjonalny, w większym stopniu niż przy przedstawicielach dyplomatycznych. Sytuacja prawna konsulów i ich immunitety ustalane są w dwustronnych lub wielostronnych umowach konsularnych oraz w ustawodawstwie wewnętrznym poszczególnych państw, zwłaszcza w specjalnych statutach konsularnych, a także w różnych innych aktach normatywnych. Poza tym w dziedzinie tej działa subsydiarnie międzynarodowe prawo zwyczajowe. Państwa, określające we wzajemnym porozumieniu sytuację prawną konsulów, sięgają często do klauzuli największego uprzywilejowania w połączeniu z zasadą wzajemności materialnej.
Zasięg immunitetów konsula jest nieco węższy niż u przedstawicieli dyplomatycznych.

Podstawowym immunitetem konsularnym jest:

118.Zakres czasowy i terytorialny obowiązywania immunitetów i przywilejów konsularnych,

Zakres podmiotowy:

Zakres czasowy:

Zakres terytorialny:

119.Pomieszczenia i archiwa konsularne.

Odpowiedzialność międzynarodowa:

120.Odpowiedzialność za naruszenie prawa międzynarodowego,

121. Przesłanki odpowiedzialności,

122.Naruszenie praw cudzoziemców,

Systemy traktowania cudzoziemców:

Bardzo często państwa stosują zasadę wzajemności – tzn. państwo A traktuje obywateli państwa B tak jak państwo B obywateli państwa A.

Wydalenie cudzoziemca – państwu przysługuje prawo wydalenia ze swego terytorium lub deportowania cudzoziemca, który naruszył prawo danego państwa lub którego dalszy pobyt zagraża bezpieczeństwu lub interesom państwa.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pmp wykład podmioty 2011 2012
PMP w1
TEST ZER PMP
pmp wykład 03 15
PMP Wykład#
pmp wykład 02 15
PMP egzamin IIIPSS
PMP Wykład
ZRODLA PMP
pmp VIII, PMP
Antarktyka59, PMP
multi3, PMP
PMP cw3
PMP parem, PMP
PMP POdmioty -bardzo ważne, II Rok Administracja
Kosmiczny67, PMP
SKRYPT PMP
PMP Wykład 7
PMP Wykład
1 19pyt[1] pmp

więcej podobnych podstron