Rynek Instrumentów Finansowych
Literatura:
Pyka- Rynki finansowe
Dembski- Rynki finansowe i jego mechanizmy
Czekaj- Rynek i instrumenty, instytucje finansowe
Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi, ustawa o ofercie publicznej
Konsultacje wt A 12-13 517D
Zaliczenie: zadania typu case, test (wielokrotnego lub jednokrotnego wyboru), wymienienie, prawda/fałsz. Zaliczenie od 60%, zerówka od 50%
Wykład 1
Rynek finansowy- zetknięcie się popytu i podaży kapitału pożyczkowego w formie pieniężnej(rynek pieniądza)
Obejmuje ogół transakcji, których przedmiotem są instrumenty finansowe stanowi integralną część systemu finansowego.
Przepływ funduszy pożyczkowych w systemie finansowym:
instrumenty finansowe
fundusze pożyczkowe
System finansowy to mechanizm współtworzenia i przepływu siły nabywczej między niefinansowymi podmiotami gospodarki, w skład którego wchodzą instytucje, instrumenty oraz rynki finansowe, a także zasady określające sposób ich funkcjonowania.
Niezależnie od sposobu transferu w operacjach tych udział biorą podmioty określone mianem pośredników finansowych których działalność poprawia efektywność transferu.
Pośredników tych można podzielić na 2 grupy:
Pierwszą stanowią podmioty aktywne uczestniczące w transferze. Oznacza to że w czasie swojej działalności kreuje nowe instrumenty finansowe i do tej grupy zalicza się przede wszystkim te podmioty które kreują pieniądz (banki) oraz podmioty kreujące instrumenty nie będące pieniądzem (fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń)
Drugą grupę podmiotów stanowią podmioty uczestniczące w transferze w sposób bierny tzn. że w ramach swojej działalności nie kreują instrumentów finansowych a jedynie usprawniają obrót instrumentami wyemitowanymi przez inne podmioty. Tę grupę reprezentują banki inwestycyjne oraz domy maklerskie.
Finansowanie pośrednie opiera sie na drugiej grupie pośredników natomiast finansowanie bezpośrednie obejmujące ogół transakcji instrumentami finansowymi w których uczestniczą podmioty zaliczane do drugiej grupy.
WYKŁAD 2 25.02.2010
Fazy(etapy) rozwoju systemu finansowego:
Faza kapitalizmu właścicielskiego
Faza kapitalizmu menadżerskiego
Faza kapitalizmu instytucjonalnego
Ad.1 Faza ta jest typowa dla gospodarek typowo rolniczego i łączy się z początkowym okresem rozwoju przemysłowego. W systemie finansowym dominują banki, które przejmują oszczędności i dokonują ich alokacji. System bankowy pełni zatem rolę monitorującą i dyscyplinującą kapitałobiorców a także jest odpowiedzialny za stworzenie i funkcjonowanie systemu płatniczego. Właściciele aktywów sami zajmują się zarządzaniem kapitałem.
Alokacja- rozmieszczanie dóbr które występują w ograniczanej ilości aby przyniosło to jak największe korzyści.
Ad 2 Widoczny jest wzrost roli rynków finansowych kosztem zmniejszającej się dominacji sektora bankowego jest to typowe dla gospodarek uprzemysłowionych w których następuje rozdzielnie funkcji właścicielskich i menadżerskich. Zaczyna kształtować się bankowość inwestycyjna i pojawiają się tzw. Systemy finansowe anglosaskie i niemiecko-japońskie. Aby nastąpił rozwój rynków finansowych musiały być spełnione 3 warunki: 1. Kapitałobiorcy musieli się zobowiązać do udostępniania informacji na swój temat oraz na temat realizowanych przedsięwzięć 2. Kapitałodawcy musieli być wyposażeni w narzędzia i modele umożliwiające przetworzenie tych informacji. 3. Kapitałodawcy musieli nauczyć się wyciągać właściwe wnioski z przeprowadzonych analiz.
Bank inwestycyjny posiada substytuty klasycznych produktów bankowych; np. emisja obligacji zamiast kredytu, zamiast lokata fundusz inwestycyjny. Bank inwestycyjny związany z rynkiem finansowym a nie z klasyczną bankowością.
Ad 3 Wyłania się w modelu anglosaskim jest typowa dla gospodarek najwyżej uprzemysłowionych w strukturze rynku finansowego wyraźnie się wyodrębnia rynek pieniężny i kapitałowy, widoczny jest wzrost znaczenia funduszy inwestycyjnych i bankowości inwestycyjnej kosztem zmniejszającej się roli klasycznych banków. Funkcje alokacyjne dyscyplinujące i monitorujące przejmuje rynek finansowy. Widoczny jest spaek znaczenia produkcji przemysłowej, rośnie rola usług.
FUNKCJE RYNKU FINANSOWEGO:
Mobilizacja kapitału
Transfer kapitału od kapitałodawców do kapitałobiorców
Monitorowanie, realizowanie, rejestrowanie i rozliczanie transakcji
Obiektywna wycena aktywów finansowych
Źródło informacji
Wdrażanie innowacji finansowych
Cechy decydujące o poziomie rozwoju rynku finansowego i jego skuteczności w transferze funduszy pożyczkowych:
Płynność
Efektywność
Rzetelność
Przejrzystość
Integralność
Ad 1 wyraża się w możliwości zamiany instrumentów finansowych na środki pieniężne. Wysoka płynność występuje wówczas gdy istnieje łatwo możliwość odzyskania zainwestowanego kapitału i dochodu niezależnie od okresu realizacji praw związanych z danym instrumentem finansowym. Ryzyko płynności określone jest więc przez głębokość (ciągłość kupna sprzedaży) , szerokość( tj. ilość składanych zleceń kupna sprzedaży) i elastyczność (tj. reakcja ceny na zmiany popytu i podaży- tzw. Elastyczność cenowa) rynku.
Ad 2 Efektywność rynku finansowego jest rozpatrywana w 3 aspektach: alokacyjnym, operacyjnym i informacyjnym.
Efektywność alokacyjna oznacza sytuację w której ograniczone zasoby finansowe znajdujące się na rynku są alokowane w przedsięwzięciach charakteryzujących się najwyższą produktywnością.
Efektywność operacyjna występuje wówczas gdy istnieje niczym nieskrępowana konkurencja między pośrednikami finansowymi (brak monopolu). Oznacza to, że koszty związane z zawieraniem transakcji kupna sprzedaży są uwarunkowane rozmiarami podaży i popytu.
Efektywność informacyjna oznacza jednoczesny i powszechny dostęp wszystkich uczestników do informacji znajdujących się na rynku które w całości powinny znaleźć swe odzwierciedlenie w cenach instrumentów finansowych.
Ad 3 Rzetelność rynku finansowego dotyczy trybu i sposobu przekazywania informacji inwestorom . O rzetelności decydują w dużej mierze rozwiązania legislacyjne określające zakres i charakter przekazywanych inwestorom informacji. Przeregulowanie rynku w tym zakresie może podnieść koszty jego funkcjonowania i osłabić alokację zasobów finansowych w gospodarce.
Ad 4 Przejrzystość wyraża się w przyjętym sposobie zawierania transakcji na rynku finansowym i przekazywaniu informacji i przekazywaniu informacji o ich realizacji. Sprowadza się to do czytelnych procedur transakcyjnych a także do powoływania instytucji nadzorujących przestrzeganie tych procedur.
Ad 5 Integralność rynku finansowego stanowi cechę która może w znaczący sposób określać zainteresowanie nim inwestorów. Na poziom integralności wpływają przepisy oraz zwyczaje określające relacje i współpracę między instytucjami pełniącymi na rynku różne funkcje (np. giełda instytucje depozytowo kredytowe, regulatorzy rynku itp.)
Wszystkie wymienione cechy wzajemnie na siebie oddziałują stąd ustalenie stopnia dojrzałości rynku finansowego wymaga łącznego ich rozpatrywania, określając przy tym jak jedna cecha wpływa na pozostałe.
WYKŁAD 3 4.03.2010
Segmenty rynku finansowego:
Ze względu na czas trwania i cel transakcji rynek finansowy można podzielić na rynek:
Pieniężny
Kapitałowy
Walutowy
Instrumentów pochodnych
Ad 1
Obejmuje transakcje instrumentami krótkoterminowymi o charakterze dłużnym. Głównym motywem zawierania na nim transakcji jest zarządzanie płynnością- rynek ten stwarza możliwość krótkoterminowych lokat chwilowych nadwyżek płynności jak również pokrywania jej chwilowych niedoborów. Dzięki rozwiniętej sieci teleinformatycznej i szybkiemu obiegowi informacji rynek ten cechuje niemal czysta konkurencja. Jest to rynek przede wszystkim o charakterze hurtowym a zawierane na nim transakcje należą do bezpiecznych. Rynek ten wykorzystywany jest również do tymczasowych inwestycji przynoszących wymiernych wymiernych korzyści w porównaniu z bezczynnym utrzymywaniem środków w oczekiwaniu na pojawienie się przesłanek uzasadniających ulokowanie ich w dłuższym terminie w dochodowe przedsięwzięcie. Segment ten daje możliwość bankowi centralnemu realizowaniu polityki pieniężnej i ustalania krótkoterminowych stóp procentowych. Rynek pieniężny jest zdecentralizowany. Występuje kwotowanie.
Bezpieczne dla tego że duża płynność, krótkie terminy wykupu, szybki obieg informacji
Ze względu na uczestników rynek pieniężny można podzielić na:
Międzybankowy rynek pieniężny
Pozabankowy rynek pieniężny
Ad a
Obejmuje transakcje zawierane wyłącznie między bankami (bankami komercyjnymi i bankiem centralnym) w rozwiniętych gospodarkach jest to rynek dealerski na którym ważną rolę odgrywają market maklerzy. Jest to ten obszar który wykorzystuje bank centralny jako mechanizm transmisji impulsów realizowanej przez siebie polityki pieniężnej.
Ad b
Obejmuje transakcje gdzie jedną ze stron jest podmiot nie będący bankiem.
Ad 2
Obejmuje transakcje instrumentami średnio i długoterminowymi o charakterze dłużnym i właścicielskim. Głównym motywem zawierania transakcji są potrzeby rozwojowe podmiotów gospodarczych (np. inwestycje rzeczowe) oraz procesy odkładania oszczędności. Jest to rynek zarówno hurtowy jak i detaliczny, a transakcje na nim zawierane są dużo bardziej ryzykowne niż na rynku pieniężnym. W rozwiniętych gospodarkach rynkowych, rynek kapitałowy jest scentralizowany tzn. że występuje na nim giełda na której inwestorzy składają zlecenia kupna i sprzedaży. Występuje notowanie.
Rynek kapitałowy może być podzielony na:
Rynek zorganizowany i niezorganizowany
Rynek regulowany i nieuregulowany
Rynek giełdowy i pozagiełdowy
Ad 3
Rynek walutowy obejmuje transakcje kupna sprzedaży jednej waluty w zamian za inną w wyniku czego dochodzi do ustalenia rynkowego kursowego walut.
Dewaluacja i rewaluacja- decyzja administracyjna
Deprecjacja i aprecjacja- mechanizm rynku
Ad 4
Obejmuje transakcje której przedmiotem są instrumenty pochodne.
INSTRUMENT FINANSOWY- stanowi swoistego rodzaju formalizację (potwierdzenie) przepływu fundusz pieniężnych w obrębie rynku finansowego.
Jest to kontrakt określający warunki, na jakich dochodzi do transferu funduszy pożyczkowych, który z jednej strony reprezentuje prawa przysługujące jego posiadaczowi, a z drugiej- rodzi określone zobowiązania finansowe wystawcy.
Instrument finansowy jest ucieleśnieniem wszelkich operacji finansowych niosących za sobą powstania zobowiązania finansowego (roszczenie dotyczące majątku jednych podmiotów do drugich).
Wolumen tych transakcji jest określony przez wzajemną relację wielkości podaży i popytu wyznaczających cenę (stopę procentową), będącą parametrem analizy transakcji funduszami pieniężnymi na rynku finansowym.
Instrumenty finansowe są swoistymi nośnikami siły nabywczej, rynki finansowe zapewniają jej przepływ (ruch), a instytucje finansowe poprzez swoją działalność aktywizują rynki.
Pojęcie instrumenty finansowego jest bardzo pojemne np. podatki dotacje subwencje jednak nimi nie handlujemy na rynku finansowym.
29.04.2010 Wykład 9
Obligacje (stosują je jednostki samorządu teryt.) - w przypadku których emitent jest zobowiązany do spełnienia świadczenia niepieniężnego podlegającego na przyznaniu właścicielowi obligacji prawo do zaspokojenia swoich roszczeń z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta:
Z całości albo z części przychodów lub z całości albo części majątku przedsięwzięć które zostały sfinansowane ze środków uzyskanych z emisji obligacji
Z całości albo z części przychodów z innych przedsięwzięć określonych przez emitenta
Ze względu na rodzaj rynku na którym obligacja jest notowana:
Obligacje krajowe- (emitent jest rezydentem kraju w którym a jest lokowana)
Obligacje międzynarodowe (emitent nie jest rezydentem kraju w którym emisja jest lokowana
Obligacje zagraniczne- obligacje podmiotów zagranicznych na rynku krajowym rozprowadzane przez dealerów krajowych
Euroobligacje- nominowane w innej walucie niż waluta kraju w którym są lokowane, rozprowadzane przez międzynarodowe konsorcja dealerów
| Obligacje | Kredyt |
|---|---|
| Jest wielu wierzycieli tzw. Obligatariusze | Jest jeden wierzyciel- bank |
| Przy emisji ograniczona rola banku (pełnienie roli agenta emisji) | Decyzje kredytowe zależą od banku |
| Zwrot długu następuje najczęściej jednorazowo | Zwrot kredytu odbywa się w ratach |
| W wielu przypadkach brak konieczności pokazania celu emisji | Konieczne podanie celu zaciągnięcia kredytu |
| W wielu przypadkach brak konieczności ustalenia zabezpieczeń | Koniecznie ustanowienia zabezpieczenia spłaty kredytu |
| Emitent obligacji samodzielnie kształtuje strukturę emisji dopasowując ja do własnych potrzeb i możliwości tzw. Programy emisji | Warunki kredytu nie zależą od kredytobiorcy a określa je bank kredytodawca |
Przeczytać z ustawy o obligacjach kto to jest bank reprezentant, kiedy jest powoływany, jakie musi spełniać kryteria i jakie zadanie są mu powierzane- do egzaminu wiedzieć!!!
Obligacje skarbu państwa aktywne i pasywne- doczytać
Akcja
Papier wartościowy, emitowany w serii przez przedsiębiorstwo będące spółką akcyjną, w którym emitent stwierdza, że nabywca akcji staje się współwłaścicielem spółki i z godnie z normami prawa obowiązującego w Polsce uzyskuje uprawnienia:
O charakterze majątkowym- uprawnienia samoistne oraz
O charakterze korporacyjnym (uprawnienia akcesoryjne wobec majątkowych)
Rodzaje akcji ze względu na zakres uprawnień:
Zwykłe
Uprzywilejowane
Ułomne
Ad 1
Uprawnienia o charakterze majątkowym:
Prawo do udziału w zysku rocznym spółki (dywidenda)
Prawo poboru akcji nowej emisji
Prawo do udziału w tzw. Kwocie likwidacyjnej
Uprawnienia o charakterze korporacyjnym:
Prawo do uczestniczenia w WZA
Prawo głosu na WZA
Prawo do informacji o stanie finansowym spółki
Bierne i czynne prawo wyborcze do organów spółki
Prawo do zaskarżenia uchwał WZA
Prawo do kwitowania działalności organów zarządzających i nadzorczych spółki
Prawo do wytaczania powództwa na rzecz spółki o naprawienie szkody
Prawo do dywidendy- 2 znaczenia:
Prawo do udziału w zysku spółki (może być przeniesione z przeniesieniem akcji)
Prawo do uchwalonej przez WZA dywidendy lub do przyszłych dywidend (może być przedmiotem obrotu)
Prawo do dywidendy- problemy:
Wysokość dywidendy przypadającej na akcje pokryte nie całkowicie
Podstawa wyliczenia kwoty zysku do podziału (oraz czy musi być zysk bilansowy za rok obrotowy, by wypłacić dywidendę za ten rok)
Osoby uprawnione do dywidendy
Moment nabycia praw do dywidendy
Zaliczki dywidendowe
Prawo poboru:
To ustawowe prawo pierwszeństwa objęcia przez dotychczasowych akcjonariuszy akcji nowych emisji w stosunku do liczby posiadanych akcji
Jest prawem zbywalnym
Problemy
Wyłączenie prawa poboru
Wykonanie prawa poboru (zapisy na akcje)
Cena rynkowa prawa poboru zależy od podaży tego instrumentu oraz popytu ze strony potencjalnych inwestorów. Nie zawsze odzwierciedla ona rzeczywistą wartość ekonomiczną tego instrumentu, która może być oszacowana w oparciu o formułę stosowaną przez GPW
$$C\left( \text{pp} \right) = \frac{C\left( r \right) - C(n)}{\left( Q(s)/Q(n) \right) + 1}$$
C(pp)- wartość teoretyczna prawa poboru
C(r)- rynkowa cena jednej akcji spółki na giełdzie
C(n)- cena emisyjna jednej akcji nowej emisji
Q(s)- liczba akcji dotychczasowych emisji
Q(n)- liczba akcji nowej emisji
Wartość wewnętrzna akcji: uzyskana dzięki analizie fundamentalnej
Prawo do udziału w kwocie likwidacyjnej:
Wyraża się w roszczeniu akcjonariusza o przeniesienie na niego odpowiedniej części majątku spółki, powstające w toku postępowania likwidacyjnego, jeżeli po zaspokojeniu wierzycieli pozostała jeszcze jakaś część majątku spółki, która może być rozdysponowana pomiędzy akcjonariuszy
Problemy:
Podział kwoty likwidacyjnej między akcjonariuszy
Akcje uprzywilejowane:
Uprzywilejowanie definiowane jest jako dopuszczona prawem nierówność uprawnień akcjonariuszy
Właściciel akcji uprzywilejowanej według norm prawa w Polsce może być uprzywilejowany co do:
Dywidendy
Podziału majątku po likwidacji spółki
Głosu na WZA
Uprzywilejowanie co do dywidendy:
Nie mogą przyznawać dywidendy, która przewyższa więcej niż o połowę dywidendę przeznaczoną do wypłaty akcjonariuszom uprawnionym z akcji zwykłych
Akcje posiadają pierwszeństwo w wypłacie dywidendy, która ma status dywidendy uprzywilejowanej
Uprzywilejowanie co do głosu:
Na 1 akcję może maksymalnie przypadać 2 głosy na WZA
Uprzywilejowanie co do podziału majątku polikwidacyjnego spółki: akcje posiadają pierwszeństwo zaspokojenia, czyli pierwszeństwo do spłaty według ceny emisyjnej, lub prawo podwyższenia udziału przy podziale majątku analogicznie do podwyższenia udziału w zysku
Uprzywilejowane co do wypłaty dywidendy:
Akcje kumulacyjne: zobowiązują spółkę do wypłacania dywidendy za okres w którym spółka nie osiągnęła zysków (dywidendy te wpłacane są w pierwszej kolejności z chwilą ponownego osiągnięcia wystarczającego zysku przez spółkę)
Akcje niekumulacyjne: w przypadku których dywidenda jest wypłacana jedynie w latach w których spółka osiąga dostateczne zyski
Akcje ułomne- brak jakiego prawa występującego przy akcjach zwykłych:
Akcje milczące (nieme)- akcje takie są uprzywilejowane w zakresie dywidendy, wobec której wyłączone zostało prawo głosu. Wysokość wypłacanej dywidendy może nawet przekroczyć o połowę dywidendę przeznaczoną dla posiadaczy akcji zwykłych. Nie korzysta też z prawa pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi akcjami.
Akcje złote- dają prawo do zgłaszania weta wobec istotnych uchwał walnego zgromadzenia (bezterminowo i terminowo), a więc zapewniają kontrolę nad podejmowanymi decyzjami strategicznymi, ale nie dają prawa głosu na WZA.
| Akcja | Obligacja |
|---|---|
| Procedura pozyskania kapitału jest skomplikowana | |
Wykład 13.05.2010
Wycena akcji
Metody dochodowe
Metody mnożnikowe
Metody dochodowe:
Wycena t=1 z dochodu z tytułu wypłaconej dywidendy oraz ceny akcji:
$$P = \frac{D1 + P1}{(1 + r)}$$
D1-dywidenda płacona po roku
P1- cena akcji po roku
Wycena akcji dla inwestora, który nabywa akcje bezterminowo (model zdyskontowanych dywidend):
$$P = \sum_{t = 1}^{\infty}\left\lbrack \frac{D1}{\left( 1 + r \right)^{t}} \right\rbrack$$
Model stałej wartości dywidendy:
$$P = \frac{D}{r}$$
Model stałego wzrostu dywidendy (model Gordona-Shapiro)
$$P = \frac{D\left( 1 + g \right)}{(r - g)}$$
Gdzie g- stopa wzrostu dywidendy
g = rt * re
rt- tzw. Współczynnik zatrzymania czyli udział zysku zatrzymanego w całości zysku spółki
re- stopa zwrotu zatrzymanych dochodów (np. ROE)
Z Jajugi przeczytać o modelu dwufazowym i trójfazowym.
Mnożnikowe metody wyceny przedsiębiorstw:
Wycena odnosi się:
Do podmiotów notowanych na giełdzie papierów wartościowych
Do porównywalnej firmy notowanej na giełdzie papierów wartościowych lub do wskaźników branżowych
Metoda wyznaczania wartości przedsiębiorstwa za pomocą wskaźnika:
cena/zysk (P/E)
Metoda wyznaczania wartości przedsiębiorstwa za pomocą wskaźnika
cena/wartość księgowa (P/BV)
$$\frac{P}{E} = \frac{\text{cena\ akcji}}{\text{EPS}}$$
EPS- zysk na jedną akcję
$$\frac{P}{\text{BV}} = \frac{\text{cena\ akcji}}{wartosc\ ksiegowa}$$
Wartość księgowa- odnosi się do wartości księgowej przypadającej na 1 akcję
Prawo do akcji (PDA):
Papier wartościowy z którego wynika uprawnienie do otrzymania, nie mających formy dokumentu, akcji nowej emisji spółki publicznej, powstającej z chwilą dokonania przydziału tych akcji i wygasające z chwilą zarejestrowania akcji w depozycie papierów wartościowych albo z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego odmawiającego wpisu podwyższenia kapitału zakładowego do rejestracji przedsiębiorców.
Prawa do akcji mogą zaniżać cenę akcji już notowanych.
Kwit depozytowy:
Kwit depozytowy jest to papier wartościowy stanowiący przedmiot obrotu na zagranicznym rynku kapitałowym reprezentujący akcje spółki mającej swoją siedzibę poza krajem w którym umiejscowiony jest ten rynek. Innymi słowy kwit depozytowy inkorporuje prawo własności akcji spółki mieszczącej się po za granicami kraju, w którym stanowi ona przedmiot obrotu, a którego warunki nabycia zostały wynegocjowane przez zainteresowane strony czyli emitenta i inwestora. Każdy kwit odpowiada jednej akcji, jej wielokrotności lub jej ułamkowi. Do najpopularniejszych kwitów depozytowych zalicza się:
Amerykańskie kwity depozytowe (ADR)
Globalne kwity depozytowe (GDR)
Europejskie kwity depozytowe (EDR)
Emisja kwitów depozytowych może być:
Sponsorowana
Niesponsorowana
Ad 1
Jest przeprowadzana na podstawie nowej emisji akcji lub na podstawie akcji juz znajdujących sie w obrocie. Proces emisji kwitów realizowany jest z inicjatywy spółki akcyjnej zgodnie z jej wolą i w sposób przez nią zaakceptowany. Przeprowadzenie emisji sponsorowanej poprzedza zawarcie umowy depozytowej pomiędzy spółką, a bankiem zagranicznym, która zawiera warunki nabycia i zdeponowania akcji oraz zasady wyemitowania przez bank depozytowy kwitów.
Ad 2
Może być przeprowadzana bez wiedzy spółki akcyjnej, a nawet wbrew jej woli. W tym wypadku nie dochodzi do zawarcia umowy pomiędzy spółką, a bankiem zagranicznym emitującym, czy wystawiającym kwity, których podstawą emisji są akcje już notowane na giełdzie. Inicjatorem emisji niesponsorowanej jest bank zagraniczny.
Podmioty uczestniczące w emisji:
Spółka akcyjna której akcje stanowią podstawę emisji kwitów
Bank zagraniczny- podmiot wystawiający na zagranicznych rynkach kwity depozytowe
Bank powiernik- bank w którym są przechowywane akcje na odpowiednim rachunku banku zagranicznego. Jest to bank mający siedzibę w kraju spółki akcyjnej.
Certyfikat inwestycyjny:
Jest to papier wartościowy emitowany przez zamknięte fundusze inwestycyjne i reprezentuje on prawa majątkowe uczestników takiego funduszu.
Certyfikat inwestycyjny jest niepodzielny i certyfikaty jednego funduszu reprezentują jednakowe prawa majątkowe.
Certyfikaty inwestycyjne wystawione przez zamknięty fundusz inwestycyjny umarza się jedynie w przypadkach przewidzianych w ustawie.
Certyfikaty inwestycyjne mogą być dopuszczone do obrotu publicznego i tym samym wprowadzane do obrotu giełdowego.
Certyfikaty inwestycyjne ze względu na swoją konstrukcję wykazują cechy instrumentów zarówno właścicielskich jak i dłużnych.
Wykład 20.05.2010
Samodzielnie przygotować instrumenty strukturyzowane np. połączenia lokaty z funduszem inwestycyjnym. Ze strony giełdy.
Listy zastawne- są to instrumenty dłużne których podstawą emisji są wierzytelności banków hipotecznych zabezpieczone hipotekami lub gwarancjami określonych instytucji (np. skarbu państwa lub banki centralne). Emitentem listów zastawnych są banki hipoteczne, które zobowiązują się wobec posiadacza do spełnienia określonego świadczenia pieniężnego (wypłaty odsetek i wykupienia samego waloru) na warunkach określonych przez emitenta. W Polsce zasady emisji zbywania nabywania wykupu i zabezpieczania tego typu instrumentów reguluje ustawa z 29 sierpnia 1997 o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Listy mogą być wystawiane jako walory imienne lub na okaziciela. W Polsce występują 2 rodzaje listów zastawnych: publiczne i hipoteczne.
Hipoteczny list zastawny może być zmaterializowany lub zdematerializowany i opiewać na walutę krajową lub obcą.
Instrumenty pochodne:
Kontrakty terminowe
Opcje
Kontrakt terminowy:
Kontrakt terminowy to inaczej zakład o to jaka będzie cena instrumentu bazowego w terminie rozliczenia kontraktu terminowego.
Czym są kontrakty terminowe?
Najprostszy pod względem konstrukcji instrument pochodny.
Kontrakt terminowy jest umową w której kupujący zobowiązuje sie do zakupienia w przyszłości określonego towaru zwanego instrumentem bazowym.
Sprzedający zobowiązuje się natomiast do sprzedania określonego w kontrakcie instrumentu bazowego.
Bezwarunkowy charakter oznacza, że strony w dniu realizacji kontraktu muszą bezwarunkowo wykonywać zobowiązanie wynikające z zawartej umowy.
Instrumentem bazowym mogą być towary, akcje waluty itd. Czyli dowolne wartości ekonomiczne, które można wyliczyć u wyrazić w jednostkach pieniężnych w sposób nie budzący wątpliwości.
Chociaż sprzedaż lub kupno kontraktu terminowego oznacza zobowiązanie się do dostawy lub odbioru w przyszłości określonego instrumentu bazowego, to w przypadku kontraktów terminowych notowanych na rynkach giełdowych regulowanie ewentualnych zobowiązań następuje w postaci rozliczenia pieniężnego.
O inwestorze który kupił lub sprzedał kontrakt terminowy mówi się że ma otwartą pozycję. Może on ją utrzymać do dnia wykonania kontraktu lub też w każdej chwili wycofać się z rynku (zamknąć pozycję)
Jeżeli kupił kontrakt z terminem wykonania w grudniu 2010 aby zamknąć pozycję musi sprzedać kontrakt z tym samym terminem wykonania. Jeżeli sprzedał kontrakt, aby zamknąć pozycję musi go kupić.
Kupno przez inwestora kontraktu to inaczej otworzenie pozycji długiej, natomiast sprzedaż kontraktu to zajęcie pozycji krótkiej.
Kontrakt terminowy- schemat rozliczenia:
Obecnie: między kupującym a sprzedającym zawarcie kontraktu
W przyszłości: kupujący lub sprzedający płaci drugiemu
Nabywca kontraktu zobowiązuje się zapłacić ustaloną cenę po dostarczeniu przedmiotu kontraktu- spodziewa się wzrostu ceny, dzięki czemu będzie mógł sprzedać przedmiot kontraktu z zyskiem.
Sprzedający kontrakt zobowiązuje się dostarczyć w określonym terminie przedmiot kontraktu- spodziewa się spadku ceny i liczy na zarobek z tytułu sprzedaży przedmiotu po cenie wyższej od rynkowej.
Rodzaje kontraktów terminowych:
Forward- w tym przypadku rozliczenia transakcji kończy się rzeczywistą fizyczną dostawą lub zakupem określonej kwoty waluty w przyszłości.
Forwardy są wykorzystywane przez firmy w celu zabezpieczenia rzeczywistych i przewidywanych ekspozycji tak aby zabezpieczyć marżę zysku lub cenę sprzedaży.
Nie jest to kontrakt wystandaryzowany- może być zawarty na dowolną ilość towaru z dostawą na dowolny dzień.
Handluje się nimi na rynku pozagiełdowym.
Nie podlega codziennej operacji marking to market (czyli procesowi korygowania cen)- strony transakcji uzgadniają rozliczenie transakcji w dniu dostawy.
Futures- ścisła standaryzacja warunków kontraktów. Jedyne, co jest określane przez rynek to cena kontraktu.
Ta podstawowa cecha odróżnia kontrakt futures od kontraktu forward, w którym wszystkie elementy podlegają negocjacji.
Obrót kontraktami futures odbywa się na giełdzie do której należy standaryzacja kontraktu czyli określenie:
Przedmiotu kontraktu
Wielkości wartości bazowej, na która opiewa kontrakt
Terminu realizacji kontraktu
Rodzaje kontraktów futures:
Towarowe kontrakty futures- gdzie przedmiotem kontraktu są szeroko rozumiane towary
Finansowe kontrakty futures- które opiewają na aktywa finansowe
Finansowe dzielą sie na:
Walutowe kontrakty futures- polega na kupnie lub sprzedaży określonej waluty obcej po określonej cenie (kursie) w pewnym momencie w przyszłości
Procentowe kontrakty futures- to takie których cena zależy wyłącznie od poziomu stóp procentowych. Podstawą takich kontraktów są instrumenty dłużne takie jak bony skarbowe, certyfikaty depozytowe czy obligacje. Kupujący procentowe kontrakty futures zabezpiecza się przed spadkiem stóp procentowych, natomiast sprzedający kontrakt futures- przed wzrostem stóp procentowych. Ceny procentowych kontraktów futures wzrastają gdy stopy na rynku spadają i odwrotnie.
Indeksowe kontrakty futures- są kontraktami na akcje, jednak nie odnoszą sie do akcji bezpośrednio, lecz do indeksu akcji. Kupujący indeksowy kontrakt futures tak jakby zobowiązuje się w przyszłości kupić portfel akcji odpowiadający indeksowi na warunkach ustalonych w dniu zawarcia umowy sprzedający natomiast zobowiązuje się sprzedać portfel akcji który odpowiada indeksowi.
Przykład
Walutowy kontrakt terminowy opiewa na 10000 euro. Cena kontraktu, po jakiej strony go zawarły to 1 euro za 4,5 zł termin rozliczenia za miesiąc.
3 warianty:
Kurs wyniesie 4,6
Kurs wyniesie 4,45
Kurs wyniesie 4,5
Ad 1
Sprzedający kontrakt płaci w terminie rozliczenia kupującemu kwotę równą 1000 zł.
Ad 2
Kupujący kontrakt płaci w terminie rozliczenia sprzedającemu kwotę 500 zł
Ad 3
W tym wypadku nie następuje żadna płatność
Depozyty zabezpieczające:
Służą do zabezpieczania zobowiązań kupującego/sprzedającego- zabezpieczeniu ryzyka dziennej zmiany ceny kontraktu
Stanowią tylko część wartości kontraktu- określony % wartości (efekt dźwigni finansowej)
Wartość depozytu liczna jest od ostatniego kursu rozliczeniowego
Wysokość depozytu wyznaczana jest przez KDPW.
Wnoszone (wpłacane) na rachunek inwestora w DM.
Dwa poziomy depozytów określone przez biura maklerskie:
wstępny- wnoszony w momencie zawarcia transakcji
minimalny- poziom który zawsze musi być utrzymywany
Marking to market czyli codzienne rozliczanie transakcji- przykład:
Kontrakt na 10000 europ po 4,5 termin za miesiąc, depozyt zabezpieczający wynosi 10 %.
Sprzedający podmiot- A kupujący podmiot B
W kolejnych 5 dniach kurs kształtował się następująco: 4,50 4,51 4,38 4,32 4,53
W 5 dniu strony zamknęły kontrakt poprzez zajęcie pozycji odwrotnych. W ten sposób kontrakt został rozliczony po 5 dniach pomimo że termin rozliczenia kontraktu przypada za miesiąc.
Depozyt minimalny 3000 zł
| Dzień | Podmiot A (sprzedający) | Podmiot B (kupujący) |
|---|---|---|
| 1 | 4500 | 4500 |
| 2 | 4400 | 4600 |
| 3 | 5700 | 3300 |
| 4 | 6300 | 2700 + 1800= 4500 |
| 5 | 4200 | 6600 (4800+1800) |
Standard kontraktów walutowych na GPW: USD EUR GBP CHF do PLN
Kontrakty zawierane są na 10000 waluty obcej.
Jednostka notowania oraz krok notowania: Notowane w złotych za 100 jednostek danej waluty z dokładnością do 0,01