Antropologia kulturowa

1. Antropologia kulturowa- jest to dział nauk społecznych oraz dyscyplina akademicka zajmująca się człowiekiem, jako twórcą kultury i istotą społeczną. Bada organizację kultury, rządzące nią prawa, historyczną zmienność i etniczną różnorodność kultur w celu skonstruowania ogólnej teorii kultury.

2. Przedmiot badań i problematyka badawcza- przedmiotem badań w antropologii jest kultura. Problematyka- badając poszczególne kultury a zwłaszcza kulturę społeczeństw pierwotnych, jej wytwory materialne i niematerialne, a także strukturę społeczną oraz porównując zebrane dane, antropologia kulturowa dąży do skonstruowania uniwersalnej teorii funkcjonowania kultury. Antropologia kulturowa szczególnie interesuje się problemem kulturowej odrębności i kontaktami kulturowymi społeczeństw tradycyjnych i cywilizacji przemysłowej, relacjami „my”- „oni”, dystansem pomiędzy „obcymi” a „nami” i sposobami jego przezwyciężania.

3. Celem antropologii kulturowej- jest badanie społeczeństw, których instytucje różnią się od znanych badaczowi osobowości przedmiotu antropologii, badanie określonego typu społeczeństw, nastawienie na subiektywny aspekt w badaniu zjawisk kultury oraz całościowe ujęcie człowieka i kultury.

4. Zadnia:
- analizowanie różnic i podobieństw między kulturami (antropologia interkulturowa),
- analizowanie wewnętrznej logiki danej organizacji,
- koordynowanie i integrowanie wiedzy uzyskanej przez rozmaite, szczegółowe dyscypliny zajmujące się człowiekiem,
- dostarczanie informacji, a także interpretacji faktów,
- stwarzanie perspektyw obserwacji zjawisk, których nie może dać myślenie potoczne,
- wyzwalanie od stereotypów etnicznych, przesądów.

5. Główne grupy zagadnień antropologii kulturowej:
- historia kultury we wszystkich jej aspektach, tzn. historia kultury materialnej, języków i form organizacji społeczeństwa, odtwarzana na podstawie materiałów wykopaliskowych lub obserwacji współczesnych społeczeństw,
- porównawcza analiza instytucji struktur społecznych u różnych ludów: chodzi tu o struktury i instytucje takie jak rodzina, małżeństwo, władza, technologia, wychowanie, ustrój ekonomiczny, stratyfikacja społeczna, systemy moralne i religijne, sztuka,
- mechanika przemian kulturowych; badanie czynników wywołujących ewolucję kultury, analiza wzajemnych oddziaływań jednych elementów danej kultury na inne jej elementy (np. wpływ zmian w technice zdobywania żywności na społeczny podział pracy),
- etnopsychologia- sposób, w jaki rozmaite elementy panujące w danym społeczeństwie kultury wpływają kształtująco na charakterystyczny dla członków tego społeczeństwa typ osobowości.

6. Synonimy terminu antropologia kulturowa:
etnologia, etnografia, językoznawstwo ( w tradycji brytyjskiej), antropologia społeczna, etnologia, etnografia (europejska), archeologia, antropologia fizyczna, etnologia, etnografia, językoznawstwo ( tradycja amerykańska).
Antropologia kulturowa- koncentruje się na wymiarze ludzkiej rzeczywistości, dąży do rekonstrukcji ludzkiej kultury, ustalenia praw, które rządzą oraz wskazania cząstek elementarnych.
Antropologia społeczna- skupia uwagę na społeczny wymiar rzeczywistości, dążąc do ustaleń zasad budowy struktury społecznej, praw regulujących jej funkcjonowanie oraz określenie roli podstawowych jednostek w życiu społecznym.

7. Podstawowe pojęcia:
Kultura-
związana jest z człowiekiem. Człowiek jest jej twórcą, a zarazem jest przez nią kształtowany; za jej pomocą wyraża swoje potrzeby, emocje i wrażenia. Człowiek, który tworzy kulturę jest jej nosicielem i odbiorcą, a także manipuluje kulturą, jako pewnym narzędziem w życiu zbiorowym. Termin kultura jest wieloznaczny, pochodzi od łacińskiego cultus agri, co oznacza „uprawa ziemi”, interpretuje się go w różny sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Kulturę można określić, jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i materialnych: duchowych, symbolicznych( takich jak wzory myślenia i zachowania)

8. Typy definicji kultury:
Wartościujące ujęcie kultury zawiera ocenę poszczególnych zbiorowości ludzi. Kultura w tym ujęciu jest pojmowana, jako zjawisko podlegające procesowi rozwoju w toku dziejów i osiągające w procesie rozwoju coraz wyższy stopień, jako zjawisko kumulujące się, stopniowalne. Niewartościujące- kultura to zespół wielu zjawisk, których wzajemne powiązania, uwarunkowania i oddziaływania mogą być opisywane i analizowane, lecz nigdy niewartościowane.
Według atrybutywnego rozumienia kultury jest ona cechą stałą i atrybutem ludzkości, jako całości (ujęcie globalne) lub tylko w liczbie pojedynczej, nigdy w liczbie mnogiej.
Według dystrybutywnego rozumienia kultury jest ona rozumiana, jako zbiór cech kultury określonej zbiorowości, np. Polaków, rowerzystów, uczniów gimnazjum czy górników. W tym wypadku można używać pojęcia „kultury”, gdyż jest ich wiele, podobnie jak wiele jest różnych zbiorowości.
Zachowaniowe - R. Linton- kultura to konfiguracja wyuczonych zachowań przekazywanych z pokolenia na pokolenie w toku interakcji.
Ideacyjne-
kultura to system standardów postrzegania, wierzenia, oceniania, działania – kultura znajduje się w głowie jednostki. Definicja S. Pietraszki skupia się na tym, że kultura to „sposób życia podług wartości”.

9. Podział kultury w ujęciu J. Kmity:
Pierwszy podział wg Kmity:
a) semiotyczna/ symboliczna sfera kultury- to kultura, w której obowiązują pewne kryteria semiotyczne; semioza to znak, który jest czymś, co reprezentuje coś innego niż pokazuje zewnętrzny kształt np. znak krzyża robiony ręką.
b) niesemiotyczna/ niesymboliczna sfera kultury- to te sfery kultury, w których nie musimy szukać tego drugiego znaczenia. To sfera zachowań, które nie są semiotyczne, chociaż mogą przybierać wartość semiotyczną.
Drugi podział wg. Kmity:
- wartości instrumentalne- uchwytne, bezpośrednie; pracuję, aby mieć co jeść, aby mieć pieniądze na utrzymanie,
- wartości same w sobie- wartości ostateczne; pracuję bo lubię i przynosi mi to satysfakcję
Kultura rozprzestrzenia się:
- wertykalnie- między pokoleniami,
- horyzontalne- między miastami

10. Dziedziny kultury wg Kmity:
Kultura techniczno-użytkowa:
1) dziedzina materialna, (którą można podzielić na dziedzinę produkcji, dziedzinę konsumpcji i dziedzinę wymiany) np.: stół, krzesło, naczynia, jako towary, domy, samochody,
Kultura symboliczna a kultura światopoglądowo-twórcza:
2) dziedzina religia,
3) dziedzina magia np. talizmany, przesądy, horoskopy,
4) dziedzina filozofia, a w węższym sensie:
- komunikacyjna sfera kulturowa:
5) dziedzina język (werbalny, niewerbalny),
6) dziedzina sztuka,
7) dziedzina obyczaj,
- poza komunikacyjna sfera kultury,
8) dziedzina społeczna świadomość polityczno-prawna,
9) dziedzina nauka
Dodatkowo poza tą klasyfikacją jest też:
10) dziedzina społeczna świadomość pedagogiczna

11. Cechy zjawisk kulturowych
Cechy kulturowe-
najmniejsza konstytutywna część składowa- materialna lub niematerialna- kultury, stanowiąca przez związki z innymi częściami, wyróżnik odrębności danej kultury, ważny dla utrzymania i rozwoju kultury. Cechą kulturową może być przedmiot, wzór zachowania, zachowanie lub idea.
Rodzaje:
- uniwersalia, które odnoszą się do wszystkich dorosłych członków danej zbiorowości,
- specjalności, które dotyczą tylko niektórych z nich.
Cechy zarówno uniwersalia jak i specjalności mogą przywierać w kulturze postać jednolitą, mogą też występować w kilku odmianach. W przypadku uniwersaliów te rozmaite dopuszczalne odmiany nazywane są alternatywnymi, w przypadku specjalności- wariantami. Kluckhohn zaleca klasyfikować wszystkie cechy wg funkcji cenionej w życiu społecznym. Kilka cech pełniących tę samą funkcję, daje w sumie tak zwaną cechę zbiorczą.

12. Temat kulturowy- pojęcie to wprowadził Morris Opler w latach czterdziestych, które zdefiniował, jako postulat lub stanowisko otwarcie głoszone lub milcząco przyjmowane, zwykle kierujące określonym zachowaniem lub pobudzające do działania. Tematy kulturowe biorą swój początek z potrzeb i treści społecznych.

13. Wzór kulturowy- mniej lub bardziej ustalony w zbiorowości sposób zachowania lub myślenia. Należy rozpatrywać go w aspektach normatywnym i behawioralnym. W każdym wzorze obecna jest pewna świadomie przyjmowana norma, a także jej behawioralna realizacja.
Rozróżniamy wzory: jawne- prawidłowości zachowań występujące w postaci norm świadomie formułowanych i respektowanych przez daną zbiorowość, oraz ukryte- prawidłowości zachowań nieuświadomionych.

14. Instytucja- to sieć społecznych i kulturowych stosunków organizujących daną zbiorowość i decydujących o jej specyfice.
Rozumienie instytucji:
-instytucja to uznany i ustalony zwyczaj rządzący określonymi stosunkami między ludzkimi,
- instytucja, jako organizm lub podtrzymujące istnienie jakiegoś kompleksu zwyczajów rządzących, regulujących stosunki między ludzkie

15. Istotne cechy zjawisk kulturowych:
Kultura ma wymiar czasowy
tzn. charakteryzuje się rozciągłością w czasie. Kultura rozumiana w sensie atrybutywnym, jako cecha ludzkości, zmieniała się, rozwijała i kumulowała w miarę upływu czasu. Również w sensie dystrybutywnym kultura, jako zbiór cech określonej zbiorowości istnieje zawsze w planie czasowym: rozwija się, przeżywa rozkwit i upadek, ma swoją historię.
Kultura ma wymiar przestrzenny-
tzn, rozciągłość w przestrzeni zjawisk kulturowych, rozprzestrzenianie się ich po różnych obszarach. Poszczególne kultury określonych zbiorowości wyodrębniały się między innymi w wyniku zajmowania ograniczonego obszaru. Kultura ma wymiar przestrzenny zarówno w sensie atrybutywnym jak i dystrybutywnym.
Kultura jest systemem,
a więc każda pojedyncza kultura ma własną wewnętrzną logikę. Tworzy wewnętrzną całość. Między jej elementami zachodzi proces integracji.
Kultura jest prawidłowa-
kultura trwa i zmienia się według pewnych praw i regularności, dlatego można ją nie tylko opisywać, ale także szukać zasad jej działania.
Kultura jest aparatem adaptacyjnym człowieka
- jest pośrednikiem między człowiekiem, a środowiskiem, które ten zamieszkuje.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Antropologia kultury
Antropologia kulturowa W03
Antropologia kulturowa W09 id 6 Nieznany (2)
semiologia, Etnologia i Antropologia kultury, Etnologia i Antropologia kultury, Semiotyka kultury
Papuasi(1), College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
antropologia kultury-[ www.potrzebujegotowki.pl ], Ściągi i wypracowania
Znaniecki - Ludzie teraźniejsi, Etnologia i Antropologia kultury, Antropologia kulturowa
antropologia kulturowa, Antropologia kulturowa
Antropologia Wizualna, Etnologia i antropologia kulturowa, Antropologia wizualna, Opracowania
Antropologia kulturowa, kulturoznawstwo, 1sem
ANTROPOLOGIA KULTUROWA
PLAN ZAJEC ANTROPOLOGIA KULTUROWA
antropologia kulturowa wyklady
Antropologia kulturowa WYKŁAD
antropologia kultury sciaga
Antropologia kulturowa W10 id 6 Nieznany (2)
Antropologia Szamanizm, SOCJOLOGIA, antropologia kultury
ANTROPOLO SCIAGI 97-2003, APS i inne naukowe, antropologia kulturowa

więcej podobnych podstron