Metoda Weroniki Sherborn czyli metoda ruchu rozwijającego

OCENA RUCHU WEDŁUG ANALIZY RUCHU LABANA

1. Która część ciała się porusza ?

• Czy porusza się całe ciało czy tylko jego cześć?

• Czy porusza się dolna czy górna połowa ciała?

• Czy porusza się środkowa część ciała, czy jedynie kończyny?

• Czy w ruchu włączone są punkty środkowe łokcie, kolana?

• Czy ruch ciała jest skoordynowany?

1. W jakich kierunkach porusza się ciała? - KIERUNEK RUCHU

• Do przodu czy do tyłu?

• W górę czy w dół?

• W prawo czy w lewo?

1. W jaki sposób porusza się ciało? - CECHY RUCHU

• Jaka jest energia ? Czy ruch jest mocny czy łagodny?

• Jaka jest przepływ ruchu, swobodny czy kontrolowany?

• Jaki jest ruch względem przestrzeni wielokierunkowy czy jednokierunkowy czyli prosty?

• Jak można opisać ruch względem czasu ? Czy ruch jest szybki czy wolny?

1. Z kim lub czym wykonywany jest ruch?

2. Jaki jest stosunek ruchu do grawitacji? - POSTAWA WOBEC GRAWITACJI

• Czy przeciwstawia się sile ciążenia?

• Czy poddaje się sile ciążenia?

Metoda ruchu rozwijającego – założenia

1. Rozwijanie za pomocą ruchu świadomości swego ciała i otaczającej nas przestrzeni.

2. Usprawnienie ruchowe.

3. Dzielenie przestrzenie z innymi osobami.

4. Nawiązywanie bliskiego kontaktu z bliskimi za pomocą ruchu i dotyku .

5. Stymulowanie rozwoju emocjonalnego, społecznego i poznawczego dziecka

KATEGORIE ĆWICZEŃ

1. Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała ( świadomość ciała)

2. Ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie i budować poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu ( świadomość przestrzeni)

3. Ćwiczenia ułatwiające nawiązywanie kontaktów i współprace z partnerem.

• Relacja „z”

• Relacja „przeciwko”

• Relacja „razem”

1. Ćwiczenia twórcze

Świadomość siebie

Doświadczenia ruchowe, umożliwiają nam zobaczyć, poczuć co dzieje się z naszym ciałem, wsłuchać się w nie, odczuwając dotyk, i bodźce płynące z zewnątrz. Sprzyja podnoszeniu samo akceptacji i pozwala na uzyskanie większej pewności siebie w sferze fizycznej i emocjonalnej

Świadomość innych

Nauczenie poruszania się między ludźmi wchodzenie z nimi w interakcje, które budują zaufanie i pozytywne relacje. Zajęcia grupowe umożliwiają uzyskanie odpowiedniego wsparcia i stanowią zachętę do rozwijania indywidualnej kreatywności.

Relacje

• Relacja „z” – dziecko pozostaje w niej bierne znajduje się pod opieką ćwiczącego z nim partnera

• Relacja „przeciwko” gdzie obie osoby są aktywne i silne. Dziecko wypróbowywuje swą energie, uczy się na czym polega siła bez agresji.

• Relacja „ razem opiera się na współpracy z partnerem czy wspólnego działania

DIAGNOSTYKA

• skala obserwacji zachowań dziecka SOZ-D.

• skala obserwacji zachowań rodziców SOZ-R.

SKALA OBSERWACJI ZACHOWAŃ DZIECKA

Podskale

• Rozwój poznawczy

• Rozwój emocjonalny

• Rozwój społeczny

• Rozwój ruchowy

Rozwój poznawczy

1. zdolność koncentrowania uwagi

2. rozumienie komunikatów i zainteresowanie komunikacją

3. świadomość własnego ciała i przestrzeni

4. uczenie się wykonywania nowych zadań

5. postawa twórcza

Rozwój emocjonalny

1. nastrój

2. ekspresje emocji

3. zdolność relaksowania się

4. reakcja na kontakt fizyczny i pieszczoty

5. reakcja na trudne ćwiczenia i niepowodzenia

Rozwój społeczny

1. stosunek do zająć

2. stosunek do zadań

3. stosunek do partnera w parze

4. stosunek do innego dziecka

5. stosunek do grupy i zadań grupowych

Rozwój ruchowy

1. poziom aktywności fizycznej

2. sprawność motoryczna

3. samodzielność w wykonywaniu zadań ruchowych

4. kontrola ruchów i dostosowanie ich do zadań

5. dostosowanie ruchów we współpracy z partnerem.

Skale oceniania – oceny

• 1 pkt – bardzo niski poziom rozwoju

• 2 pkt - niski poziom rozwoju

• 3 pkt - dostateczny poziom rozwoju

• 4 pkt - dobry poziom rozwoju

• 5 pkt - bardzo dobry poziom rozwoju

ocena	Częstotliwość występowania pożądanych zachowań	Zakres występowania pożądanych zachowań	Motywacja zachowań	Kontrola zachowań
1	nigdy	Nie występuje	Całkowity brak, pomimo zachęty i pomocy	Brak samokontroli
2	czasem	niewielki	Konieczna zachęta i pomoc	Kontrola z zewnątrz, ruchy bierne
3	często	duży	potrzebna niewielka zachęta i pomoc	Ruchy samodzielne niezbyt dobrze kontrolowane
4	Prawie zawsze	Niemal pełny	W zasadzie własne motywacja	Ruchy samodzielne dość dobrze kontrolowane
5	zawsze	pełny	Własna i silna motywacja	Pełna i skuteczna samodzielność

Ocena	Opis oceny
1	Pożądane zachowania nie występują nigdy, w żadnym zakresie, nawet przy dużej zachęcie, brak motywacji własnej pełna kontrola z zewnątrz
2	Pożądane zachowania występują czasem, w niewielkim zakresie, konieczna zachęta, słaba motywacja własna, głównie kontrola z zewnątrz
3	Pożądane zachowania występują często, w dużym zakresie, potrzeba niewielka zachęta, motywacja własna w znaczny,m stopniu, niewystarczająca samokontrola
4	Pożądane zachowania występują zawsze, niemal pełen zakres, motywacja w zasadzie własna ,znaczna samokontrola
5	Pożądane zachowania występują zawsze, pełen zakres, silna motywacja własna, pełna samokontrola

Skala obserwacji zachowań rodziców

Podskalne:

• Funkcjonowanie poznawcze

• Funkcjonowanie emocjonalne

• Funkcjonowanie społeczne

• Funkcjonowanie ruchowe

Funkcjonowanie poznawcze

1. zdolność prowadzenia obserwacji dziecka

2. Rozumienie komunikatów nadawczych przez dziecko

3. świadomość własnego ciała i przestrzeni

4. Postawa twórcza

Funkcjonowanie emocjonalne

1. Nastrój

2. Ekspresja emocji

3. Zdolność relaksowania się

4. Reakcja na kontakt fizyczny

Funkcjonowanie społeczne

1. Stosunek do zajęć

2. Kontakt z obcymi osobami

3. Stosunek do partnera

4. Stosunek do grupy

Funkcjonowanie ruchowe

1. Poziom aktywność fizycznej

2. Sprawność motoryczna

3. Kontrola ruchów podczas wykonywanych

ocena	Częstotliwość występowania pożądanych zachowań	Zakres występowania pożądanych zachowań	Motywacja zachowań	Samodzielność o kontrola zachowań
1	czasem	niewielki	Konieczna zachęta i pomoc ze strony prowadzącego	Mała samodzielność głównie kontrola i pomoc ze strony prowadzącego
2	często	duży	potrzebna niewielka zachęta i pomoc	Samodzielność i korzystanie z pomocy podpowiedzi prowadzącego zajęcia, niepełna kontrola
3	Prawie zawsze	Niemal pełny	W zasadzie własne motywacja	W znacznym stopniu samodzielność i samokontrola
4	zawsze	pełny	Własna i silna motywacja	Pełna i skuteczna samokontrola

Ocena	Opis oceny
1	Pożądane zachowania występują czasem, w niewielkim zakresie, konieczna zachęta, słaba motywacja własna, mała samodzielność, głównie kontrola ze strony prowadzącego
2	Pożądane zachowania występują często, w dużym zakresie, motywacja własna w znacznym stopniu, pożądana zachęta z zewnątrz, samodzielność i samokontrola niewystarczająca
3	Pożądane zachowania występują prawie zawsze, niemal pełen zakres, motywacja w zasadzie własna ,znaczna samokontrola i samodzielność
4	Pożądane zachowania występują zawsze, pełen zakres, silna motywacja własna, pełna i skuteczna samokontrola

Metoda Ruchu Rozwijającego jako metoda uniwersalna jest skuteczna jako metoda

• terapeutyczna – w pracy z dziećmi z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego, a więc przede wszystkim w przypadkach upośledzenia umysłowego. Również dla dzieci z tzw. normą intelektualną, przejawiających zaburzenia w zakresie sfery emocjonalnej i społecznej. Metoda ta bywa wykorzystywana jako wstępny etap do innych zajęć terapeutycznych, np. dzieci mających trudności w czytaniu i pisaniu, czy jako część programu terapii psychologiczno – logopedycznej dzieci jąkających się lub psychoterapii dzieci nerwicowych,

• wspomagająca rozwój – stymulująca go, wyrównująca opóźnienia rozwojowe. Przydatna jest w pracy z dziećmi przebywającymi w instytucjach wychowania zbiorowego. Dobrze jest, jeżeli w zajęciach uczestniczą także rodzice dzieci. Możliwość spotkania się z innymi osobami mającymi problemy z dziećmi jest dla rodziców wsparciem, stanowi okazję do dzielenia się swoimi kłopotami, wymiany doświadczeń i szansę nauczenia się nowych, bardziej skutecznych zachowań wobec swoich dzieci,

• profilaktyczna – jako forma pomocy dzieciom, młodzieży i dorosłym w różnych sytuacjach trudnych. Zapobiega powstawaniu zaburzeń, jeśli włączymy ją w program:

• przygotowania dziecka mającego pójść do przedszkola,

• zajęć integrujących klasę szkolną,

• przygotowania rodzin adopcyjnych i zastępczych do przyjęcia dziecka oraz w zakresie początkowym oraz jego pobytu w rodzinie,

• przygotowania młodych małżeństw do pełnienia roli rodziców,

• odprężająca – w zajęciach odprężająco – relaksacyjnych w trakcie zajęć szkolnych, np. na lekcjach wychowania fizycznego, w zajęciach relaksacyjnych dla rodziców

• W pracy z dorosłymi jako prowadzenie tego typu zajęć w celu stworzenia w grupie – atmosfery wzajemnego zaufania, poczucia bezpieczeństwa i relaksu.

Osoba projektująca i prowadząca zajęcia powinna pamiętać o ogólnych normach prowadzenia terapii:

• uczestniczenie w zajęciach jest dobrowolne (możemy zachęcić dziecko, dodać mu odwagi, ale nie zmuszać);

• nawiązanie kontaktu z każdym dzieckiem (pamiętamy o nawiązaniu i utrzymaniu kontaktu wzrokowego);

• zajęcia powinny być dla każdego dziecka przyjemne i dawać możliwość przeżywania radości z aktywności ruchowej, kontaktu z innymi ludźmi, satysfakcji z pokonania własnych lęków;

• prowadzący bierze udział we wszystkich ćwiczeniach;

• dziecko ma prawo do swojej decyzji, do mówienia "tak, nie"

• zauważanie i stymulowanie aktywności dziecka, danie szansy na twórcze działanie;

• nie krytykowanie dziecka;

• prowadzący ma poczucie humoru;

• chwalenie dziecka nie tyle za efekt ile za starania i wysiłek;

• unikanie sytuacji rywalizacji;

• rozszerzanie kręgu doświadczeń społecznych (najpierw ćwiczenia w parach, potem
  w trójkach aż do ćwiczeń z całą grupą)

• większość ćwiczeń, szczególnie początkowe prowadzimy na poziomie podłogi;

• zaczynamy od ćwiczeń prostych, stopniowo je utrudniając;

• zmniejszanie swojego udziału na rzecz coraz aktywniejszego udziału dzieci w kształtowaniu programu

• stosowanie na przemian ćwiczeń dynamicznych i relaksacyjnych;

• uczymy dziecko używania siły jak również delikatności i opiekuńczości w stosunku do drugiej osoby;

• we wspólnych ćwiczeniach pamiętajmy, aby dziecko znalazło się także w pozycji dominującej; (poprzez zamianę ról).Rodzice biorący udział w sesji nie muszą dostosowywać się do prowadzącego;

• nie używajmy słów ćwiczenie, zabawa zastępujmy je słowami- aktywność ruchowa, doświadczenie;

• nazywamy, rozmawiamy z dziećmi zwykłym językiem- nie używamy metafor (nazywamy części ciała, kierunki);

• dziecko podczas tych zajęć uczy się własnego ciała i jego rytmu - nie używamy tu muzyki;

• w czasie aktywności ruchowej może wystąpić rozmowa i nazywanie doświadczeń

• dajemy odpowiednią ilość czasu na doświadczenie (wyczuwamy, kiedy dziecko się zniechęca i przechodzimy do kolejnego etapu);

• musi tu wystąpić rytualizacja początku i końca (na początku proponujemy ćwiczenia dające poczucie bezpieczeństwa; na zakończenie zajęć proponujemy ćwiczenia wyciszające, uspokajające);

Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne realizuje potrzeby człowieka takie,jak:

• poczucia bezpieczeństwa,

• rozluźnienia, relaksu, rozładowania napięcia,

• „dawania” i „brania”,

• akceptacji samego siebie,

• bliskiego kontaktu z innymi ludźmi,

• poczucia własnej energii

• satysfakcji związanej z wysiłkiem fizycznym,

• mobilizacji do pokonywania trudności, do sprawdzania się w trudnej sytuacji,

• poznania swojego ciała,

• odkrywania własnych możliwości,

• odczucia energii własnej i energii drugiego człowieka,

• zaufania do siebie i innych,

• doznawania przyjemności, radości, zabawy,

• bliskości fizycznej drugiego człowieka,

• więzi z grupą,

• akceptacji swojego ciała,

• spontaniczności,

• pewności siebie,

• poczucia partnerstwa

OBSERWACJA RUCHU

• mocne strony – prowadzący ustala które formy ruchu przychodzą danej grupie najłatwiej i najnaturalniej. Doświadczenia ruchowe powinny być pozytywne, uwieńczone powodzeniem.

• ukryte cechy ruchu – dzieci powinny rozwijać pewne formy ruchu po to by przyswoić sobie bardziej zróżnicowany repertuar ruchowy np.. dzieci które mają skłonności do szybkiego poruszania się, można zachęcać do ruchu bardziej ostrożnego.

• Nieobecne cechy ruchu – niektóre cechy ruchu u dzieci mogą być przesadnie uwidocznione a niektórych może w ogóle nie być.

Małe dzieci

Lubią szybki, żywy energiczny ruch. Powtarzają wielokrotnie wszelkie ruchy, wiele z nich żywo reaguje na muzykę i lubi ruch rytmiczny. Poruszają się spontanicznie i rzadko wykazują oznaki zmęczenia. Dobrze przyjmują wszelkie ćwiczenia z opanowaniem ciała. Mają trudności z ruchem, który wymaga delikatności, wydłużenia i kontrolowanego przepływu i ruchem który jest ograniczony w swoim wymiarze.

Starsze dzieci

Potrafią już kontrolować swoje ruchy i są wstanie wykształcić bogaty repertuar różnych form ruchu. Między 9 a 11 rokiem życia uzyskują wysoki stopień opanowania ciała, szeroki zakres cech ruchu, a także potrafią współpracować z innymi dziećmi. W tym okresie należy umacniać u dzieci wiarę w siebie i należy również umacniać zdolność sprawności fizycznej.

Dzieci z poważnymi trudnościami w uczeniu

U tych dzieci nie występują przeciwstawne sobie cechy ruchu jak siła i wrażliwość czy delikatność. Poruszają się w średnim zakresie ruchu, który nie jest ani silny, ani delikatny, przepływ ruchu jest ani swobodny ani kontrolowany, ani szybki ani przedłużony. Postęp jest wtedy gdy rozwinie się u nich w pewnym stopniu świadomość ciała oraz gdy zaczyna wykorzystywać siłę i delikatność w relacji „ z” lub „przeciwko”.

Dzieci z zespołem Downa

U małych dzieci z zespołem Downa ruch ma charakter swobodnego przepływu i dużej elastyczności. Dzieci z zespołem Downa mają zupełnie dobrze rozwinięta świadomość własnego ciała natomiast mają trudność z czynnościami manualnymi i ukierunkowaniem uwagi. Są one sprawne, swobodne i elastyczne oraz wrażliwe.Dobrze reagują na próby nawiązania kontaktu.

Dzieci nadpobudliwe

Charakteryzują się nadmierną szybkością reakcji ruchowych, swobodnym ruchem i siłą. Dziecko nie potrafi się skoncentrować ani ukierunkować swojego ruchu, jednak potrafi być spostrzegawcze. Nie wykazuje żadnego zainteresowania własnym ciałem i unika kontaktów. Lubi wspinać się wysoko, unika ustabilizowanej postawy.

Dzieci z tendencjami autystycznymi

Posiadają ruchy o skrępowanym przepływie, przedłużone i delikatne. Cechom tym towarzyszą długie okresy skoncentrowanej, ukierunkowanej uwagi. Nie wykazują chęci rozwijania świadomości własnego ciała , unikają nawiązania kontaktów.

Planowanie i organizacja zajęć

Roczny program zajęć prowadzonych MRR

Zawiera zasadnicze założenia zajęć . Formułuje ogólne cele.

ROCZNY PROGRAM ZAJĘĆ
CHARAKTERYSTYKA GRUPY
Dzieci Prowadzący Wiek Liczba osób prowadzących zajęcia Liczba uczestników Pozycje( funkcja ) prowadzącego -Charakterystyka rozwoju/ zaburzeń Inne osoby pomagające w terapii Powód udziału w zajęciach Mocne strony dziecka/całej grupy
FORMA ZAJĘĆ
- Prowadzone indywidualnie/ zespołowo
CELE ZAJĘĆ
Rozwojowe ( tempo, harmonia, rozwoju) Edukacyjne (wiedza, umiejętność i sprawność) Terapeutyczne (mocne strony rozwoju, dysfunkcje)

ORGANIZACJA ZAJĘĆ
długość cyklu ( rok szkolny/3 miesiące/2 tygodnie) częstość spotkań czas trwania zajęć terminy spotkań miejsce spotkania ( placówka)
DOSTOSOWANIE PROGRAMU DO INDYWIDUALNYCH POTRZEB DZIECKA/ CAŁEJ GRUPY
-wskazania indywidualne/grupowe -przeciwwskazania indywidualne/grupowe

• CELE ROZWOJOWE- Zajęcia powinny być prowadzone tak aby wspomagać tempo rozwoju dzieci, a w przypadku opóźnienia- przyspieszać je. Cel ten rozwija harmonijne funkcjonowanie sfer: poznawczej, emocjonalnej, społecznej i ruchowej.

• CELE EDUKACYJNE – sprowadzają się do nabycia wiedzy i kształtowania umiejętności oraz sprawności dzieci. Formułując je należy wyodrębnić te które są dostosowane do wieku i poziomu edukacji. Cele te realizuje się poprzez wykonywanie danej czynności wielokrotnie, która następnie przechodzi w nawyk np. Utrwalanie wiedzy o położeniu podstawowych części ciała, wyrabianie umiejętności społecznych. Istne jest skupienie się na relacjach, które rozwijają umiejętność społeczną i pobudzają do kreatywnego działania.

• CELE TERAPEUTYCZNE - wynikają z diagnostycznej oceny funkcjonowania dziecka w obrębie poszczególnych sfer rozwoju. Wymagania stawiane powinny być dostosowane do wieku. W przypadku stwierdzenia u dziecka odchyleń czy zaburzeń rozwoju psychomotorycznego w zakresie określonej sfery funkcjonowania, sformułowane cele i zadania powinny być bezpośrednio związane z rewalidacją zaburzonych funkcji.

Jak prowadzimy zajęcia

• Rozpocząć najlepiej od siedzenia w kole z nogami wyprostowanymi przed siebie. Zacząć od poklepywania kolan, zginania i prostowania ich. Dziecko cały czas trzyma ręce na kolanach.

• Następnie ćwiczenia rozwijające świadomość kolan bez ich obciążania,a potem do swobodniejsze form aktywności jak podskoki z unoszeniem kolan

• Następnie nauczyciel schodzi do pozycji niskich i uczy manipulowania ciężarem ciała podczas turlania czy upadania. Nauczyciele dzieci z poważnymi trudnościami w nauce muszą wkładać więcej zaangażowania w zajęcia ruchowe

• Druga część lekcji zawiera ćwiczenia z partnerem np. turlanie dziecka. Nauczyciel zwraca uwagę jak bardzo jest rozluźnione dziecko w czasie turlania. U dzieci z dużymi trudnościami w uczeniu można zastosować zabawę „spychacze”.

Wskazówki dla nauczycieli

• W czasie nauki nie stój w jednym miejscu ale ruszaj się pomiędzy dziećmi. Następnych wskazówek udzielaj z tyłu lub z boku sali

• W przypadku biegu naokoło sali nie pokazuj dziecku w którą stronę ma biec . Spytaj się w która stronę pobiegniemy ?

• Początek i zakończenie lekcji to ważny element lekcji ruchu.

• Na początku zajęć poprosić o wykonanie jakiegoś ćwiczenia z poprzedniego tygodnia.