FIZJOLOGIA ZWIERZĄT wykład 6
Przykład układu nagrody – niski poziom glukozy – inf do pola nakrywki – wydzielenie dopaminy wiąże się z uczuciem przyjemności (nawet myśli o tym) – pole nakrywki z jądrem przegrody wyśle inf do ciała migdałowatego które to zapamięta i zechce powtórzyć, hipokamp skojarzy to i gdy zobaczymy tego gościa to skojarzymy z jedzeniem, ciało migdałowate bd krzyczało jak dostaniesz po pysku za zjedzenie kanapki, kora przedczołowa podejmie decyzję żeby nie robić tego co na górze i zdecyduje o ostatecznym zachowaniu. U zwierząt to działa bo nie mają kory przedczołowej
Jeśli przetniemy sygnałowanie to między tymi 2 strukturami bd czuli przyjemność ale się nie bd uzależniali.
Po chwili jedzenia już nie czujemy przyjemności co powoduje zaspokojenie potrzeb i dopamina już się nie wydziela
Poziom wydzielania dopaminy powoduje uzależnienie.
Amfetamina i kokaina potrafią stymulować DA i hamują jej wychwyt zwrotny
Opiaty ZwiększająDA i hamują neurony hamujące GABA
Im więcej dopaminy w którymś momencie dopamina zmniejsza się i nasz mózg jest mało aktywny.
Kobiety uzależniają się częściej bo układ nagrody jest bardziej wrażliwy w działaniu z estrogenami. To zmienia się wraz ze stanem hormonalnym.
Różnice w mózgu u samca i samicy
-podwzgórze – kontrola wydzielania hormonów i zachowań seksualnych
INAH3 (jądro śródmiąższowe Przedniego podwzgórza) u mężczyzn hetero jest 2,5 razy większe niż u homo i kobiet.
-odwrotnie w wypadku SON (jądra nadwzrokowego –oksytocyna)
Kora prawej półkuli u samcow grubsza niż u samic
Kora lewej półkuli samic jest grubsza
Większa integracja półkul mózgu u mężczyzn homo i kobiet hetero jest większy płat tylnej części spoidła wielkiego
Całkiem duża populacja badanych o cechach męskich i żeńskich to różnice w sposobie pracy mózgów są niezaprzeczalne.
Neurony lustrzane – monkey see, monkey do
Przyłączano małpą elektrody do mózgu i badano zachowanie, te same neurony działały gdy małpa rzucala piłkę i widziała jak ktoś rzuca piłkę, ale inne neurony gdy sięgała po orzecha i gdy ktoś sięgał po orzecha. Są dopowiedzialne za to by rozpoznać zagrożenie i cel działania drugiego osobnika. Umożliwiaja nam uczenie się przez naśladowanie.
U osob cierpiących na ASD – autyzm, zespół Aspergera – obszary mózgu zawierające neurony lustrzane mają nieprawidłowo działające.
Układ nerwowy obwodowy – 12 par nerwów czaszkowych i 31 par nerwów z rdzenia kręgowego. Uklad autonomiczny i somatyczny
Układ współczulny i przywspółczulny
Układ przywspółczulny wydziela acetylocholinę i reguluje przez to pracę organizmu – odpoczynek
Układ przywspółczulny – walcz i uciekaj- wydziela noradrenalinę, ważne jest by nie trawić wtedy i krew kierowana jest do mięśni szkieletowych i wątroby.
HORMONY
-chemiczne substancje przekaźnikowe podobne do neurotransmitera ale wydzielane głównie do krwiobiegu i regulują pracę narządów wewnętrznych
3 grupy hormonów
-polipeptydowe i glikoproteinowe
-pochodne tyrozyny, h, aminokwasowe, hormony tarczycy
-sterydowe
Celem hormonów są narządy tkanki lub komórki posiadające receptory wiążące określony hormon.
Gruczoły endokrynne wydzilają hormony na poziome egzocytozy
Różnice ukł nerwowego i hormonalnego
-ukł nerwowy działa teraz a układ hormonalny na dłuższą metę
Nerki wydzielają reninę – reguluje ilość wody w moczu, wydzielana przy spadku objętości płynów ustrojowych co zatrzymuje więcej wody, EPO – wydzielane przy niedotlenieniu produkuje erytrocyty i hemoglobinę
Ukł pokarmowy i tk, tłuszczowa – wydziela grelinę i leptynę
Serce – Przedsionkowy peptyd natriuretyczny – wpływa, reguluje ilośc sodu w organizmie i zwiększa ilość sodu w moczu, wydalanie Na i spadek ciśnienia, im więcej sodu tym więcej wody. Wydzielany gdy ciśnienie krwi jest zwiększone i to powoduje uwolnienie sodu
Większość krwi znajduje się w ukł żylnym , w kończynach dolnych, w wodzie krew wędruje po organizmie i to powoduje ochotę na siku.
Mechanizm działania hormonów polipeptydowych, glikoproteinowych i katecholami są nierozpuszczalne w tłuszczach ale w wodzie, same nie pokonują błony komórkowej, działają głównie z receptorami białek G lub B
Hormony steroidowe są rozp w tłuszczach i potrzebują białek nośnikowych we krwi same pokonują blonę, działają głównie na DNA
Hormony tarczycy – 2 aminokwasy, potrzebują białek transportujących i wiążą się w cytoplazmie ie mitochondrium, albo synteza białek albo zmiana transkrypcji genów
Polipeptydy degradacja wiązań peptydowych
Steroidy – hydroksylacja i wiązanie z kwasem glukoronowym
Podwzgórze – centrum wydzielania wszystkich hormonów.
2 typy:
-oksytocyna i wazoprecyna – określony
-hipofizjotropowe – działają na przysadkę. – 2 typy: uwalniające zawsze z –liberyna przedrostek RH, hormony hamujące są to –statyny i przedrostek IH
Uwalniające – wydzielanie z przysadki
Hamujące – przysadka przestaje wydzielać.
Układ podwzgórze – przysadka – przystadka ma 2 płaty tylny(magazynujący dla hormonów podwzgórza bo mają bardzo długie aksony i sięgają na tereny przysadki) wydzielanie tych hormonów to neurosekrecja – wydzielanie do krwi na terenie przysadki. Przedni płat przysadki pobudzany na terenie podwzgórza albo pobudza hormony albo przestaje je wydzielać – podwzgórza RH i IH a przysadki – hormony tropowe TH, troponina.
Wydzielanie hormonów regulowane za pomocą stężeń zwrotnych (ujemnych). Wydzielenie powoduje zahamowanie źródła sygnału.
Autoinhibicja – testosteron bowoduje że jądra nie produkują go więcej.
Wazopresyna – regulator resorpcji wody. Pobudzenie gdy
-wzrost ciśnienia osmotycznego osocza
-zmniejszenie objętości krwi
-stres, nikotyna
Efekt – spadek objętości moczu
Pobudzanie wydzielania
-drażnienie mechanoreceptorów
-estrogeny
Oksytocyna
Stymuluje skucz
-powoduje laktację
-skurcz manicy – poród
-kanaliki nasienne
Pobudzenie
-drżenie mechanoreceptorów
-estrogenów
Hormon wierności i kooperacji – ma to może coś wspólnego do wychowywania potomstwa. Gdy podczas stosunk może powstać płód , to osoby które je poczęły przywiązują się do siebie.
Dużo oksytocyny powoduje wierność a mało oksytocyny powoduje poligamię. Oksytocyna nie wiąże się w mózgu.
Testosteron powoduje egoizm u kobiet.
Zachamowanie wydzielania
-progesteron – zapobiego przedwczesnym skurczom macicy podczas ciąży
Przysadka
-Hormon wzrostu – somatotropina – wydzielana cyklicznie, zależnie od wieku, z wiekiem ilość spada, w ciągu doby najwięcej jest w śnie głębokim.
Wzrost wydzielania: głóg uraazy zimno wysiłek stres i somatoliberyna z podwzgórza
Hamowanie – somatostatyna(podwzgórze)
Somatotrropina aktywuje zapasy energetyczne, aktywacja glikolizy i lipolizy i wbudowywanie aa w białka i osteo i chondrogeneza, procesy metaboliczne, IGF jest pomocnikiem
Nadczynność przysadki powoduje gigantyzm gdy kości rosną, gdy już nie rosną to jest akromegalia –rozrost chrząstek : nos, język,paliczki itp.
Niedobór hormonów wzrostu i niedobór IGF powoduje karłowatość u pigmejów, lub np. u psów.
Prolaktyna PRL – zapoczątkowuje i podtrzmuje laktogenezzę i rozwój gruczołów sutkowych.
Pobudzenie – prolaktoliberyna, estrogeny, drażnienie brodawki sutkowej, ciąża
Hamowanie – prolaktostatyna
U panów jet potrzebna do płodności,gdy jest jej za dużo może spadać libido.
Prolaktyna ma związekz ukl, immunologicznym
Wysokie stężenie hamuje owulację.
Stres i morfina i pochodne zmniejsza owulację zmniejszając uwalnianie P-IH.
Szyszynka – wydziela melatoninę która
-synchronizuje nasze organy wraz z porą dnia.
Reguluje wydzielanie
-gonadotropina
-prolaktyny
Potencjlny środek antykoncepcyjny
-hormon tarczycy( zwiększenie metabolizmu w organoźmie)
Wpływa pobudzająco na sen
Wydzielana przez szyszynkę z informacji z siatkówki. Znajduje się melanopsyna – jeżeli dużoświatła pada na siatkówkę to hamuje melatoninę a ciemnośc pobudza melatoninę.
Grasica – tymozyna
-miejsce dojrzewania limfocytów T
-aktywna u dzieci, u dorosłych zanika
-wrodzony brak grasicy – nie produkuje limfocytów i odpornośc siada
Tarczyca-pochodne tyrozyny
-T4 –tetrajadotyronina – we krwi związana z globuliną
-T3 – trijodotyronina – aktywny hormon
Tyreoglobulina – magazyn T3 i T4
Zapas jodu na ok 3 miesiące
Działanie T3 zwiększa przemanę materii niemal wszystkich tkanek
-most metabolizmu i węglowodorów
-wzrost produkcji ciepła zużycia tlenu
-część energii rozprasza się w postaci ciepła
-sytneza białek
Działają trochę jak hormony wzrostu.
Gdy nie ma T3 zachamowanie rozwoju umysłowego
Wpływ na widzenie kolorów – u szczura zmienia się proporcja barwnika niebieskiego i barwnika zielonego.
Nie zwiększa się w mózgu i w jądrach bo podniesienie temp. Powoduje zaburzenia płodności przez za wysoką temp. W mózgu – mózg jest zamknięty w puszce mózgowej i przegrzanie go powodowałoby złą pracę mózgu.
Nadczynność tarczycy :
-zwięksozna przemiana materii, problemy ze spaniem, nerwowy, głód tachykardia, nadpobudliwość,orbitopatia tarczycowa – wytrzeszcz oczu fibroblasty w gałce ocznej mają podobne receptory do tarczycowych i to powoduje że się wiążą, co prowadzi do pobudzenia substancji wydzielanych przez fibroblasty co gromadzi wodę i wypycha gałki oczne do przodu.. Osłabienie mięśni
Niedoczynność tarczycy – obniżona przemiana materii, zapasy nie są uruchamiane, śpiący, zaburzenia z koncentracją. Czasem są wole- hipertrofia kompensacyjna – hormony przysadki stymulują produkcję hormonu, który pobudza gruczoł do wzrostu. Przyczyna to niedobór jodu – niedobór T3iT4 – zwiększenie TSH przysadki i wzrost tarczycy.
Tarczyca reguluje metabolizm wapnia – wydziela kalcytoninę, przytarczyce – paradhormon. Są do siebie antagonistyczne.
Trzustka
Insulina- kom B. Pobudzenie – wysokie stężenie glukozy we krwi
\Obniża stężenie glukozy we krwi(przyspiesza glikozę i glikogenogenezę)
Glukagon – kom A.
Hormony steroidowe – wszystkie powstają z cholesterolu
Nadnercza – uwalniają hormony pod wpływem CRH i ACTH lub stresu. Zbudowane z kory nadnerczy i rdzenia.
Kora nadnerczy – podwzgórze – przysadka (regulacja na zmianę)
Warstwa kłębkowa – aldosteron – regulacja zatrzymywania sodu. Wnika dokom i łączy się na terenie jądra. Aktywuje ekspresją 2 białek, aktywator sodu i hamowanie moczu. Gradient sobu akt, prod, białek aktywatorów sodu. Aktywuje hormon ten to spadek sodu i wzrost potasu we krwi.
Warstwa pasmowa – kortyzol – reakcje alarmowe, działa katabolitycznie, pod wpływem nerwu i stresu.
Warstwa siatkowa – hormony anaboliczne – odbudowa tkanek
Rdzeń nadnerszy – adrenalina i noradrenalina – pobudzenie
Kortyzol – hormon stresu – zdjęcie
Pod wpływem długotrwałego działania kortyzzolu zmniejsza się grubość kory we