Interwencja kryzysowa:
1. Kryzys- Stan kiedy ludzie napotykają na przeszkodę w osiągnięciu ważnych celów życiowych i nie są w stanie jej pokonać za pomocą dotąd stosowanych metod rozwiązywania problemów (Caplan)
2. Stadia rozwoju kryzysu (James, Gilliland) :
Występuje sytuacja kryzysowa, w której decyduje się czy normalne mechanizmy radzenia sobie z trudnościami są wystarczające
Narastające napięcie i dezorganizacja towarzysząca tej sytuacji przekraczają zdolności dotkniętej nią osoby do radzenia sobie z trudnościami-
Wybrnięcie wymaga sięgnięcia po dodatkowe zasoby
Konieczne skierowanie do specjalisty
3. Objawy przeżywania kryzysu:
Emocjonalne: intensywny lęk, panika, poczucie winy, przerażenie, rozpacz, złość, poczucie beznadziejności, utraty kontroli, bezradności, złość, depresja, frustracja
Behawioralne: niezdolność do podejmowania typowych aktywności, zmiany aktywności, zwiększenie zależności od otoczenia, intensyfikacja działań nieprzemyślanych lub/i patologicznych, płacz, zmiana w sposobie komunikowania.
Poznawcze: utrata zdolności do rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji (brak logicznego myślenia, kłopoty z koncentracją, koszmary senne).
4. Wzory reagowania na kryzys :
Jedni radzą sobie samodzielnie i czerpią siły z trudnego doświadczenia
Inni przezwyciężają kryzys, ale jednocześnie wypierają raniące uczucia ze świadomości
Jeszcze inni załamują się psychicznie i wykazują niezdolność do dalszego życia jeżeli nie otrzymują natychmiastowej pomocy
5. Interwencja kryzysowa, jako forma pomocy psychologicznej, polega na kontakcie terapeutycznym, skoncentrowanym na problemie wywołującym kryzys, czasowo ograniczonym, w którym dochodzi do konfrontacji osoby z kryzysem i do jego rozwiązania. Redukcja symptomów i przywrócenie równowagi psychicznej zapobiega dalszej dezorganizacji (W. Badura-Madej)
6. Zakresy interwencji kryzysowej:
Wąskie rozumienie interwencji kryzysowej-koncentruje się wokół terapii krótkoterminowej; jej celem jest skupienie się na przeżyciach psychicznych osoby, która doświadczyła kryzysu oraz znalezienie sposobów na zmianę położenia klienta.
Szerokie rozumienie interwencji kryzysowej- złożoność działań psychologicznych, medycznych, środowiskowych, prawnych, pedagogicznych, socjalnych. (E. Leśniak)
7. Interwencja Kryzysowa w ustawie o Pomocy Społecznej:
Art. 47. Interwencja kryzysowa
1. Interwencja kryzysowa stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej.
2. Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód.
3. W ramach interwencji kryzysowej udziela się natychmiastowej specjalistycznej pomocy psychologicznej, a w zależności od potrzeb – poradnictwa socjalnego lub prawnego, w sytuacjach uzasadnionych – schronienia do 3 miesięcy.
3a. Cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a prawo cudzoziemców do niektórych świadczeń, można udzielić schronienia na okres zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, o którym mowa w art. 53 przesłanki obligatoryjne udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, i art. 53a przesłanki fakultatywne udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach.
4. Matki z małoletnimi dziećmi oraz kobiety w ciąży dotknięte przemocą lub znajdujące się w innej sytuacji kryzysowej mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Do tych domów mogą być również przyjmowani ojcowie z małoletnimi dziećmi albo inne osoby sprawujące opiekę prawną nad dziećmi.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, standard obowiązujących podstawowych usług świadczonych
przez domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz tryb kierowania i przyjmowania do takich domów, uwzględniając możliwości odizolowania ubiegających się o pomoc osób od sprawcy przemocy i przezwyciężenia sytuacji kryzysowej.
8. Modele Interwencji kryzysowej :
Model Równowagi – ludzie są w stanie psychicznej równowagi/ nierównowagi w czasie kryzysu. W tym stanie ich mechanizmy radzenia sobie z trudnościami są nieskuteczne . Model ten jest najstosowniejszy dla wczesnego etapu interwencji , gdy osoba w kryzysie jest zdezorientowana i ma problemy z dokonywaniem wyboru. Głównym celem jest przywrócenie stabilizacji i równowagi.
Model Poznawczy – źródłem kryzysu jest fałszywa ocena zdarzeń a nie samo zdarzenie. Celem jest uświadomienie sobie istoty wydarzeń oraz zmiana poglądów i przekonań z nim związanych. Model polega na zachęceniu do pozytywnego i konstruktywnego myślenia i ćwiczenia nowych ocen stacji dopóki stare nie zostaną wymazane.
Model Przemian psycho-społecznych- założenie, że ludzie są sumą genów i tego co nauczyło ich środowisko społeczne. Celem jest współpraca z klientem w ocenie czynników przyczyniających się do kryzysu i pomocy w wyborze skutecznej alternatywy dla obecnych postaw i wykorzystanie zasobów środowiska.
Model eklektyczny – świadomy wybór i integracja istotnych koncepcji spośród wszystkich dostępnych podejść do udzielania pomocy. Kierowanie się celem a nie koncepcją. ( Uniwersalność oryginalność kryzysów)
9. Co należy ustalić w sytuacji kryzysowej :
Natężenie kryzysu- afektywność (uczucia),behawioryzm (działania), poznawczość (wzorce myślenia)
Stan emocjonalny – poziom zdolności do działania
Dostępne możliwości – mechanizmy radzenia sobie z kryzysem, system wsparcia i zasoby
Stopień w jakim klient zagraża zdrowiu swojemu i innych
Czas trwania kryzysu (jednorazowy czy powtarzający się)
Stopień emocjonalnej wytrzymałości(ile sił do działania pozostało)
10.Rodzaje kryzysów :
Rozwojowe – związane z procesem przemian i podejmowaniem nowych ról życiowych (np. małżeństwo, opuszczenie domu rodzinnego, urodzenie dziecka)
Sytuacyjne - związane z traumatycznymi przeżyciami, cechuje je przypadkowość i nagłość (np. śmierć bliskiej osoby, inwalidztwo, wypadek, ciężka choroba)
Egzystencjalne – wewnętrzne konflikty związane z ważnymi sprawami, celowością życia (np. kryzys połowy życia, wieku dojrzałego, związku):
a)rozwojowe- nowe role , nowe obowiązki
b)incydentalne – nieprzewidywalne zdarzenia losowe
c)endogenne – patologia, alkoholizm, przemoc
Środowiskowe – Kryzysy katastroficzne:
- zjawisk naturalnych –powódź , huragan
-kataklizmów biologicznych- epidemia, plagi owadów
- kataklizmy cywilizacyjne – skażenie środowiska, kryzys ekonomiczny
- wydarzenie o podłożu politycznym- wojny, ataki terrorystyczne , rewolucje
11. 6 etapów interwencji kryzysowej:
I. Zdefiniowanie problemu –klient nazywa i rozumie problem, opis problemu klienta
II. Zapewnienie bezpieczeństwa – minimalizacja fizycznych i psychicznych zagrożeń , które dotykają klienta
III. Wspieranie – uświadomienie klienta o jego ważności, wzbudzenie poczucia, że terapeucie zależy na swoim kliencie
IV. Rozważenie możliwości- przegląd wyborów i zasobów własnych klienta
V. Układanie planów – razem z klientem układa się plan działania, daje się mu poczucie sprawczości i siły , kontroli oraz niezależności. Celem jest wprowadzenie kontroli i samodzielności w życie klienta
VI. Uzyskanie zobowiązania klienta- zwerbalizowanie planów , podsumowanie interwencji, wspieranie w działaniach klienta, sprawdzenie jego postępów i sporządzenie sprawozdań.
12. Rodzaje wsparcia :
a)Strukturalne - obiektywnie istniejące i dostępne sieci społeczne ( tzw. systemy oparcia), które dzięki istnieniu więzi kontaktów społecznych, przynależności pełnią funkcję pomocną wobec osób znajdujących się w trudnej sytuacji (sieć dostępnych placówek interwencji i pomocy)
Funkcjonalne- rodzaj interakcji społecznej, która może zachodzić miedzy dawca – biorcą ( w diadzie miedzy jednostką a grupa lub między grypami) w sytuacji problemowej, trudnej, stresowej lub krytycznej (oparte na relacjach międzyludzkich )
b) Nieformalne – naturalne (Między członkami rodziny, przyjaciółmi czy znajomymi)
Formalne – zinstytucjonalizowane ( Udzielane przez specjalistów i profesjonalistów)
c) Otrzymywane – te, które dostajemy ze strony innych ludzi chcących nam pomóc
Spostrzegane – takie jakie oczekujemy, liczymy że otrzymamy
d) Różne rodzaje wsparcia wyróżniane ze wzglądu na zawartość treściową:
- Wsparcie emocjonalne – przekazywanie emocji pozytywnych podtrzymujący, uspokajający i odzwierciadlających troskę pozytywny stosunek i empatie w stosunku do osoby wpieranej;
- Wsparcie informacyjne - przekazywanie lub wymania informacji sprzyjających lepszemu zrozumieniu sytuacji lub problemu dzielnie się własnym doświadczeniem ( np. w grupach samopomocy
- Wsparcie rzeczowe ( materialne) – pomoc materialna, rzeczowa lub finansowa także przekazywanie potrzebującym środków do życia dożywanie udostępnianie schronieni;
- Wsparcie duchowe- w niektórych sytuacjach krytycznych, bez wyjścia np. w cierpieniu związanych z sensem życia i śmierci, wspieranie mentalne, w momentach, w których inne formy nie mają zastosowania.
-Wsparcie wartościujące – podnoszenie wartości drugiego człowieka przez dobre słowo, mówieniu o jego dobrych cechach itp.