PRZYKŁADY WYKORZYSTANIA
METOD AKTYWIZUJĄCYCH
W NAUCZANIU
I. WSTĘP
Nauczyciel powinien być twórczy, otwarty na nowości, eksperymenty. Wtedy rozwija własną aktywność. Znany pedagog Jan Amos Komeński napisał ,, Ceńcie twórcze myślenie, poddawajcie w wątpliwość wszystko i każcie się dziwić wszystkiemu ‘’.
Nauczanie jest sztuką wymagającą nie tylko znajomości praw rządzących procesem uczenia się, ale też wyczucia formy, stylu, tempa i rytmu.
Poznanie potrzeb uczniów, stworzenie sprzyjającego klimatu i odpowiednich sytuacji dydaktycznych, to warunki niezbędne przy wzbudzaniu motywacji do działania.
Na początku ustalmy pewne zasady współdziałania:
• Mówimy sobie po imieniu!
• Nie nastawiamy się na krytykę!
• Życzymy sobie wytrwałości!
• W razie ataku złości korzystamy z kart bezpieczeństwa.
KARTA BEZPIECZEŃSTWA
1. Zerwij kartkę ze ściany!
2. Zgnieć!
3. Rzuć energicznie w kąt!
Jeśli nie pomaga
4. Podepcz!
A teraz proponuję trzyminutowy test czytania ze zrozumieniem, który odpowie na pytanie
,, czy umiesz wypełniać polecenia?””
1. Przeczytaj wszystkie instrukcje zanim cokolwiek zrobisz.
2. Napisz swoje imię i nazwisko w prawym górnym rogu tej kartki.
3. Otocz pętlą słowo nazwisko w punkcie drugim.
4. Narysuj koło w lewym górnym rogu tej kartki.
5. Otocz kółkiem punkt siódmy.
6. Pomnóż liczby 703 i 66, wynik zapisz tutaj..........
7. Otocz trójkątem wynik, który właśnie obliczyłeś.
8. Kiedy dojdziesz do tego punktu powiedz głośno swoje imię.
9. Jeśli myślisz, że dobrze wykonałeś wszystkie dotychczasowe zadania krzyknij: wykonałem!
10. Dodaj liczby 1258i 1267, wynik wpisz obok..........
11. Wynik dodawania zakreśl w kółko.
12. Podkreśl wszystkie liczby parzyste z tej strony.
13. Normalnym głosem odlicz od 10 do 1.
14. Powiedz głośno prawie skończyłem wypełniać polecenia.
15. Teraz, gdy skończyłaś czytać, wykonaj polecenie 2, a następnie odwróć stronę i spokojnie czekaj na innych.
,, Zwięzłość słowa rodzi szerokość myśli ‘’
Jean Paul
II. NAUCZANIE I UCZENIE SIĘ
CZYNNIKI, KTÓRE UŁATWIAJĄ UCZENIE SIĘ.
1. Pamiętaj, że ludzie z natury posiadają zdolność do uczenia się.
2. Podmiotowo traktuj swoich uczniów! Oni, tak jak ty, mają silne poczucie własnej godności!
3. Zapewnij swoim uczniom poczucie bezpieczeństwa!
4. Ucz przez doświadczanie! Ucz umiejętności!
5. Nie zapomnij, że w procesie uczenia się ważny jest nie tylko intelekt, ale też emocje!
6. Staraj się nie stosować takich metod, których sama nie znasz!
7. Pozwól. Aby uczniowie znali rezultaty własnego uczenia się i mieli wpływ na jego proces!
8. Wzmacniaj pożądane zachowania!
9. W procesie uczenia się zwróć uwagę na informację zwrotną!
10. Pozwól uczniom na samoocenę!
W zreformowanej szkole nauczyciel nie musi wiedzieć wszystkiego, ale MOŻE I POWINIEN wyposażyć swoich uczniów w podstawowe umiejętności radzenia sobie z gwałtownie zmieniająca się rzeczywistością. Indiańskie przysłowie mówi:,, Daj mi rybę, a będę miał co jeść przez cały dzień. Naucz mnie łowić ryby, a będę miał co jeść przez całe życie”.
Nauczyciel stwarza warunki, aby uczeń potrafił uczyć się, myśleć, poszukiwać, doskonalić, komunikować się działać i współpracować w zespole. Jest to zmiana w dotychczasowej roli nauczyciela i jak każda zmiana wymaga czasu. Nauczyciel występuje w roli:
- osoby organizującej proces uczenia się, badającej potrzeby, oczekiwania, możliwości uczniów
- osoby integrującej wewnętrzne potrzeby uczniów z wymaganiami programu, który wybiera sam nauczyciel
- osoby kreującej warunki uczenia się, poszukiwania, odkrywania, myślenia, komunikowania, działania i współpracy w grupie
- osoby uczestniczącej w wymianie emocjonalnej, która zachodzi między uczniami, grupą, zespołem klasowym.
- Roli opiekuna przy pomocy którego uczniowie mogą uczyć się aktywnie i samodzielnie.
Proponuję wykonanie ćwiczenia;
1. Przygotuj kartkę papieru i długopis. Teraz napisz słowo ,, Postawa” ręką dominującą. Nic prostszego.
2. Odwróć kartkę na drugą stronę i tę samą czynność wykonaj drugą ręką. Jak poszło? A gdyby tak od jutra kazano ci pisać tą ręką?.
Nauczyciel uczy przez doświadczanie. Przedstawię tzw. Cykl Kolba dotyczący faz całościowego procesu uczenia się.
Doświadczeń i sytuacji edukacyjnych dostarcza stosowanie metod aktywizujących.
Przedstawione metody są proste nie wymagają dużych nakładów finansowych są możliwe do zastosowania w każdej grupie wiekowej.
Generalnie jak zapamiętujemy przedstawia stożek Dale a.
10% tego co czytamy, słyszymy
30% tego co widzimy
50% tego co widzimy i słyszymy
70% tego co mówimy i piszemy
90% tego co wykonujemy
Wyróżniamy trzy grupy uczniów:
SŁUCHOWCY
- lubią dialog i rozmowy
- powtarzają głośno to, co napisali
- rozmawiają ze sobą
- lubią słuchać
- lubią wykłady
- lubią długie wypowiedzi własne
- lubią muzykę
- wolą mówić o dziełach sztuki niż je oglądać
- dobrze pamiętają imiona, twarze
WZROKOWCY
- lubią demonstracje lub pokazy
- lubią wykresy i tabele
- lubią opisy
- pamiętają twarze, imiona
- lubią patrzeć, rysować
- preferują sztuki wizualne
CZUCIOWCY ( kinestetycy )
- uczą się przez wykonywanie i bezpośrednie zaangażowanie
- lubią emocje, ruch
- nie lubią czytać
- pamiętają to – co sami wykonali
- muszą się poruszać, wiercić, coś trzymać
- tupią, gestykulują
- nie lubią słuchać
Jako nauczyciel posiadasz swój styl nauczania. Może być:
AUTOKRYTYCZNY-
DEMOKRATYCZNY
NIENAKAZOWY
Który jest najlepszy? To zależy od wieku uczniów, treści, czasu, potrzeb i oczekiwań. Metody aktywne wykorzystują możliwości tkwiące w każdym uczniu. Przygotowują do odbioru rzeczywistości za pomocą wszystkich zmysłów. Rozwijają umiejętność uczenia się. Uczą komunikacji, dyskutowania, zadawania pytań, umiejętności pracy w grupie i radzenia sobie w trudnej sytuacji. Uczą sposobów przezwyciężania trudności . Planowania i organizowania pracy. Uczą budowania więzi w grupie, gromadzenia doświadczeń, ośmielają uczniów. Pozwalają być twórczym.
Potrzeba jest źródłem aktywności. Według W. Okonia istnieje wiele potrzeb i one są motorem naszej aktywności. Uczeń w szkole odczuwa wiele potrzeb, ale przede wszystkim pragnie czuć się w niej bezpieczne, chce aby otaczający go ludzie darzyli sympatią, zaufaniem. Wie, że w razie potrzeby otrzyma od nich wsparcie. Chce osiągać sukcesy i dzielić się radością z innymi. Pragnie uczestniczyć w działaniach na rzecz klasy, szkoły, mieć poczucie przynależności. Nauczyciel musi pomóc zaspokoić te wszystkie potrzeby. O takim nauczycielu mówimy twórczy nauczyciel, a o szkole przyjazna szkoła. Ale nawet najlepszy nauczyciel, ani najlepsza szkoła nie mogą zaspokoić wszystkich potrzeb. Dziecko musi nauczyć się, że nie każda potrzeba zostanie od razu zaspokojona. Potrzeba skłania nas do podejmowania działań, aktywności.
Aktywność i aktywizacja są w centrum zainteresowań nauczycieli, którzy chcą w czasie zajęć stworzyć takie warunki by uczniowie brali w nich czynny udział. Biorąc pod uwagę fakt, że aktywność zawsze wiąże się z potrzebami ucznia.
Człowiek przychodzi na świat jako istota aktywna, wg W. Okonia aktywność jest właściwością indywidualną jednostki, polegającą na większej niż u innych podejmowaniu działań. Aktywność ma określony kierunek wyznaczony przez cel, któremu przyporządkowany jest jej przebieg. Zatem nauczyciel powinien uświadomić uczniom cel ich działania oraz motywować potrzebę jego osiągania.
Uczeń będzie aktywny gdy:
• Cel jest dla niego bliski i wyraźny
• Uwzględnione są jego potrzeby i zainteresowania
• Ma poczucie bezpieczeństwa
• Działaniom towarzyszą emocje
• Odczuwa satysfakcję
• Bierze udział w planowaniu
• Ma poczucie własnej wartości
• Dostrzega się jego wkład pracy
• Ma możliwość realizowania własnych pomysłów
AKTYWIZACJA jest określana jako ogół poczynań nauczyciela i ucznia zapewniających dzieciom odgrywanie czynnej roli w realizacji zadań. Uczniowie uczą się w trakcie własnej aktywności. Chodzi o to, aby potrzebną wiedzę i umiejętności nabyli w sposób trwały i przyjemny.
JAK ORGANIZOWAĆ PROCES DYDAKTYCZNY, BY PRZYNOSIŁ NAJLEPSZE EFEKTY?
1. Ograniczyć stosowanie metod podających
2. Stosować metody i techniki aktywizujące
3. Organizować pracę tak, aby uczniowie mogli zaspokajać swoje potrzeby
4. Uatrakcyjniać zajęcia (efekt zaskoczenia, zabawy)
5. Wykorzystywać środki dydaktyczne
6. Tworzyć małe grupy
7. Stwarzać sytuacje do eksperymentowania, doświadczania, obserwowania
8. Zagospodarować przestrzeń w sali
Zmiany są nieuniknione.
Jeżeli znasz te metody to możesz wyjść, a jeżeli znasz niektóre lub wcale to zapraszam do praktycznych ćwiczeń.
METOD INTEGRACYJNYCH UŻYJ gdy chcesz, aby dzieci..............
• czuły się dobrze i bezpiecznie w grupie,
• potrafiły myśleć twórczo,
• dzieliły się swoimi doświadczeniami,
• były aktywne i chętne do pracy,
• potrafiły negocjować, współpracować,
• akceptowali siebie i kolegów
METOD TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ użyj, aby twoje dzieci............
• rozumiały podstawowe pojęcia,
• wyodrębniały cechy istotne i nieistotne,
• potrafiły analizować,
• potrafiły negocjować,
• potrafiły definiować pojęcia, zasady.
UŻYJ METOD HIERARCHIZACJI, gdy chcesz aby twoje dzieci
• potrafiły analizować i klasyfikować,
• porządkować w relacji wyższości – niższości
METOD TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW użyj, gdy chcesz aby dzieci.......
• potrafiły dyskutować,
• potrafiły myśleć krytycznie,
• potrafiły łączyć wiedzę z doświadczeniem,
• wyrażały własne poglądy,
• myślały twórczo,
• potrafiły rozwiązywać problemy
PRACA GRUPOWA
Nauczyciel dokonuje wyboru form pracy. Może być;
- indywidualna
- grupowa
- zbiorowa
Mogą być jednolite dla całej grupy, klasy lub zróżnicowane. Nauczyciel w pracy z dziećmi powinien wykorzystywać wszystkie formy aktywności uczniów. Ważne jest, aby się przeplatały i uzupełniały, a nie wykluczały.
W czasie pracy metodami aktywnymi zasadniczą rolę odgrywa praca w grupach, w myśl zasady,, co dwie głowy to nie jedna ‘’. poniżej przedstawiam korzyści pracy grupowe
O grupie mówimy efektywna gdy;
Grupy powinny być niewielkie 3 – 4 osobowe, a uczeń powinien pełnić w nich różne funkcje. Każdy wie co ma robić i zna zasady pracy w grupie. Poniżej przedstawię kilka propozycji podziałów na grupy.
1. Przygotuj tyle kartek ilu uczniów, w tylu kolorach ile chcesz mieć grup. Włóż do pudełka i poproś ,aby każde dziecko losowało.
2. Odliczanie; 1, 2, 3, 4, 1, 2, 3,4,.... I gr. – jedynki, II gr. – dwójki.....itd.
3. Piotruś – nauczyciel rozdaje karty do gry. Dzieci tworzą pary dobierając się pasującymi kartami.
4. Podział wg kolejności numerycznej. Liczby parzyste i nieparzyste.
Teraz popatrz na ilustracje. Czy przypominają ci metody aktywizujące. Jeśli je znasz to wspaniale. Jeśli nie zapraszam do ćwiczeń praktycznych.
IV. CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
METODY TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ
Burza mózgów, która jest pierwszym etapem innych metod aktywizujących.
Nazywana jest również;
- metodą Osborna
- giełdą pomysłów
- jarmark pomysłów
Przebieg;
1. burza mózgów, każdy zapisuje swoje propozycje oddzielnie
2. analiza pomysłów, odczytanie wszystkich propozycji
3. utworzenie diamentu wg wzoru. Na diamencie nr pola świadczy o ważności propozycji.
ĆWICZENIE 1
Jakie cechy osobowości powinien posiadać wychowawca mojego dziecka?
Po wykonaniu 1 i 2 pkt. Wspólnie układanie diamentu.
ĆWICZENIE 2
Kula śniegowa
Określ co to jest zabawa? Określ co to znaczy uczyć się?
1. podział na grupy
2. każda grupa otrzymuje kartkę z oznakowanymi rogami
3. na hasło, każdy wpisuje swoją definicję
4. dyskusja w grupie i zapis definicji w środku kartki
5. grupy podają swoje definicje i na ich podstawie tworzy się ogólną definicję uczenia się.
ĆWICZENIE 3
Mapa pojęciowa
To metoda wizualnego przedstawienia problemu z wykorzystaniem schematów, rysunków, haseł, zwrotów, symboli. Jej celem jest usystematyzowanie zdobytej wiedzy lub wizualizacja posiadanych wiadomości. Uczniowie ćwiczą czytanie, pisanie, rysowanie, planowanie. Mapa pojęciowa przybiera postać plakatu.
Przedstaw za pomocą symboli, rysunku pojęcie ,, Moja ojczyzna ‘’
Po wykonaniu powieś wszystkie prace i poproś o komentarz. Następnie wspólnie wybierzcie istotne cechy do szukanego pojęcia
METODY I TECHNIKI DIAGNOSTYCZNE
Procedura U
- metoda dyskusyjna, której celem jest dokonanie analizy, oceny i opisu istniejącego stanu rzeczy. Uczniowie przechodzą 7 etapów.
W I,II,III dokonują opisu stanu aktualnego.
IV etap to oddzielenie dobrego od tego co złe
V, VI, VII to wizja czegoś nowego.
ĆWICZENIE 4
Przedstaw temat ,,Prawa ucznia w szkole ‘’
Grupy otrzymują plakat i karty z pytaniami;
1. Jak jest? Jakie prawa mają uczniowie w szkole?
2. Jak respektują prawa nauczyciele i rodzice? Jakie pełnią role?
3. Jakie funkcjonują zasady i normy regulujące prawa ucznia?
4. Co jest dobre, a co trzeba zmienić?
5. Jakie zasady i normy powinny funkcjonować w szkole?
6. Jaką rolę powinni pełnić nauczyciele i rodzice?
7. Jak być powinno? Jakie prawa powinni mieć uczniowie w szkole?
ĆWICZENIE 5
Metaplan
To plastyczny zapis dyskusji o problemie w formie plakatu.
Potrzebne będą:
- arkusze szarego papieru
- kartki w trzech kolorach i różnych kształtach.
Przebieg:
1. Postawienie pytania.
2. Burza mózgów.
3. Porządkowanie odpowiedzi wg ustalonego porządku
4. Prezentacja plakatów.
5. Zebranie wniosków. Podsumowanie.
Temat dyskusji Co należy zrobić, aby włączyć więcej rodziców do współpracy ze szkołą?
ĆWICZENIE 6
METODY I TECHNIKI GRUPOWEGO PODEJMOWANIA DECYZJI
Drzewo decyzyjne
– jest to graficzny zapis analizy procesu podejmowania decyzji autorstwa Roger a LaRaus a i Richarda Remy ego. Za pomocą tej metody rozpatrujemy pozytywnie i negatywne skutki danej decyzji. Metoda uczy podejmowania decyzji, podejmowania wyboru i pokazuje skutki wyboru.
ĆWICZENIE 6
Na przerwie widzisz jak uczeń bierze coś koledze z kieszeni.
Poker kryterialny
– należy do gier dydaktycznych. Podczas gry , w celowo organizowanej przez nauczyciela sytuacji, uczniowie konkurują ze sobą w ramach z góry ustalonych reguł. Dzięki tej metodzie są aktywni, muszą argumentować swoje decyzje. Aby dyskutować muszą posiadać określoną wiedzę i umiejętności.
Przebieg
1. Podział klasy na grupy
2. Każda grupa otrzymuje wcześniej przygotowany plakat z zapisanym standardem w środku.
3. Każda grupa otrzymuje 12 kart do gry.
Należy rozłożyć karty na różnych obszarach w zależności od ważności.
Każdy uczeń rozkłada swoje karty na pola .Jeśli pole już jest zajęte, a on uważa, że jego karta tam powinna się znaleźć negocjuje z grupą podając swoje argumenty. Jeśli grupa zaakceptuje układa swoją, a inną zabiera ten kto położył. I tak do wyczerpania kart.
Porównywanie wyników z poszczególnych grup.
Cała trudność polega na przygotowaniu stwierdzeń odpowiadających tematowi.
Temat: Znaczenie lasów.
1. produkują tlen
2. zatrzymują wiatry
3. są siedliskiem zwierząt
4. są miejscem wypoczynku
5. zapobiegają powodziom
6. mają wpływ na klimat
7. są źródłem drewna
8. dają grzyby i zioła
9. są schronieniem dla ptaków
10. chronią ziemię przed erozją
11. dają owoce leśne
12. stanowią pasy ochronne fabryk
METODY TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU
ĆWICZENIE 7
635 jest to modyfikacja burzy mózgów. Różni się sposobem organizacji i przebiegiem. Magiczne liczby mają swoje znaczenie:
6- oznacza liczbę osób lub grup
3- oznacza liczbę pomysłów
5- oznacza liczbę rund
Przebieg:
1. Podanie problemu ,, Skąd wziąć pieniądze na wycieczkę ‘’
2. Podziel klasę na 6 grup i posadź je na obwodzie koła
3. Każdej grupie daj przygotowany formularz ponumerowane od 1 do 6
4. Zadaniem grup jest wpisanie trzech rozwiązań na swoim formularzu.
5. Na hasło ,, START’’ grupy przekazują sobie formularze zgodnie ze wskazówkami zegara.
6. Dzieci zapoznają się z pomysłami kolegów i wpisują własne pomysły itd......
Formularz nr 1
| 1 | 2 | 3 |
|---|---|---|
| 4 | 5 | 6 |
| 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 |
7. Podsumowanie. Dokonanie oceny pomysłów ze względu na ich realne zrealizowanie.
ĆWICZENIE 8
Rybi szkielet nazwa pochodzi od kształtu. Znana jest pod nazwą; schemat przyczyn i skutków’, ,,schemat Ishikawy.
Przebieg;
1. Na kartce szarego papieru przygotuj model ,, rybi szkielet’’, w głowie wpisz problem ,, Dzieci mało angażują się w życie szkoły, jakie są tego przyczyny?
3. Dzieci za pomocą burzy mózgów wpisują główne czynniki i wpisują w duże ości.
4. Podziel klasę na tyle grup ile było,, dużych ości’’.
5. Każda grupa otrzymuje jedną ,, dużą ość’’ - problem i ustala przyczyny, które mają wpływ na dany czynnik.
6. Przedstawiciele grup wpisują na duży arkusz czynniki szczegółowe w ,, małe ości’’
7. Z zebranych danych dzieci za pomocą punktów ustalają najistotniejsze czynniki, które mają wpływ na rozpatrywany problem.
8. Wyciągają wnioski i prawie problem rozwiązany.
ĆWICZENIE 9
Karta kołowa – to prosta technika, za pomocą której można twórczo rozwiązywać problemy. Karta zawiera koło, podzielone na cztery ćwiartki. Każda ćwiartka to kolejny krok na drodze do rozwiązania problemu.
Przebieg:
1. przedstawienie problemu: Jak poprawić relacje nauczyciel, wychowawca – rodzic?
2. Podział klasy na grupy i rozdanie kart z pytaniami:
I Co jest złego w relacjach nauczyciel – rodzic?
II Jakie mogą być tego przyczyny?
III Jakie macie pomysły na rozwiązanie problemu?
IV Co można zrobić, aby poprawić relacje?
3.Po namyśle grupy wpisują w poszczególne ćwiartki swoje propozycje.
4. Przedstawiciele grup omawiają kartę kołową.
6. Wspólne omówienie rozwiązania problemu na podstawie zgromadzonych informacji.
ĆWICZENIE10
Asocjogram – to metoda, która uczy jasnego i precyzyjnego wyrażania myśli. Łączy treści z kilku dziedzin. Przy jej pomocy można twórczo rozwiązywać problemy, doskonalić umiejętności prezentacji.
Przebieg:
1. Podziel kasę na dwie grupy.
2. Przedstaw problem:
,, Jak dbać o zdrowie ? Jak odżywiać się zdrowo ?
Rozdaj grupom pisaki, kartki w dwóch kolorach oraz plakaty;
I grupa
| Jak dbać o zdrowie? |
|---|
II grupa
| Jak odżywiać się zdrowo? |
|---|
3. Pierwsza grupa wpisuje odpowiedzi na kartkach jednego koloru i przykleja na swój plakat, a zadaniem drugiej grupy jest zapisanie pomysłów na drugie pytanie jednym kolorem.
4. Po upływie wyznaczonego czasu, grupy wymieniają się plakatami i uzupełniają swoimi pomysłami zapisując je na innym kolorze.
5. Powstały plakaty z różnymi pomysłami
6. Rozmowa na temat przedstawionego pomysłu.
METODY I TECHNIKI PLANOWANIA
Ćwiczenie 11
Gwiazda pytań- to prosta technika planowania zmian. Można nią planować każde przedsięwzięcie. Można ją stosować w pracy zespołowej i indywidualnej. Pamiętaj plan wymaga realizacji. Istotą jest szukanie odpowiedzi na pytania:
Ćwiczenie 11
Przebieg:
1.Poproś,aby dzieci narysowały na kartce swoją pięść, a w powstałym polu napisały dokąd chciałyby pojechać na wycieczkę.
2. Poproś, aby dzieci pogrupowały się wg napisanych propozycji.
3. Rozdaj przygotowane plansze i określ zadania dla grup. Zaplanuj wycieczkę wg gwiazdy pytań.
4. Po upływie określonego czasu, liderzy grup przedstawiają swoje propozycje.
5. Na koniec uczniowie starają się dokonać wyboru najlepszej oferty.
PROJEKT
Jest to metoda, w której uczniowie, w oparciu o dotychczasową wiedzę i dłuższym czasie. Podczas pracy nad projektem uczni wie mają możliwość planowania, poszukiwania, dyskutowania. Mamy dwa rodzaje projektu:
Projekt badawczy – polega na zebraniu dużej ilości informacji na dany temat i prezentacji na forum klasy.
Projekt działania lokalnego – polega na podjęciu jakiegoś przedsięwzięcia na rzecz środowiska i prezentacji go na większym forum. Realizacja projektu przebiega w fazach:
1. Zainicjowanie i wybór projektu.
Określ obszar tematyczny do tworzenia projektu. Za pomocą burzy mózgów ustal tematy do opracowania. Uczniowie sami wybierają tematy zgodnie z ich zainteresowaniem, tym samym dzielą się na grupy. Ustal ramowy przebieg projektu: rozpoczęcie, opis projektu, plan pracy grup, wykonanie, prezentacja.
2. Opis projektu i spisanie kontraktu.
Uczniowie sami dokonują opisu projektu wg planu:
a) temat projektu
b) jego cele
c) przewidywane formy realizacji
d) przewidywane sposoby prezentacji
e) plan pracy grupy
Wszyscy wybierają najlepszy plan, ustalają poprawki. Uczniowie zobowiązują się do jego realizacji, a nauczyciel będzie doradzał, wspierał.
3. Realizacja projektu.
4. Prezentacja projektu.
Oceny dokonaj wg przyjętych zasad. Wspólne podsumowanie i wyciągnięcie wniosków.
Po upływie określonego czasu poszczególne grupy prezentują projekt na forum klasy, czy szkoły.
5. Ocena projektu.
Jego realizacja wymaga wykorzystanie różnych źródeł informacji, pomocy, form pracy.
Przykłady projektów badawczych:
Moja rodzina ( zbieranie informacji o dziejach rodziny na podstawie dokumentów, wywiadów, prezentacja w postaci albumu, drzewa genealogicznego, linii czasu )
Walory turystyczne naszej gminy . Folder gminy
- Historia mojej wsi
- Oświata, kultura i ochrona zdrowia w gminie
- Sławni mieszkańcy
- Środowisko naturalne gminy
- Władze gminy
- Najważniejsze zabytki
- Gospodarka gminy
- Atrakcje turystyczne gminy
Ciekawe okazy naszej przyrody
Pomóżmy ptakom przetrwać zimę.
Festyn szkolny.
Metoda projektu jest dość trudna, ale możliwa do zastosowania już w nauczaniu początkowym.
Karty ,, Dziwne powiedzonka ‘’ – to gra dydaktyczna, którą możemy stosować w różnych grupach wiekowych. Karty mogą uczyć, a jednocześnie bawić. Karty są proste do wykonania nawet przez samych uczniów. Rozwijają spostrzegawczość. Każdy uczeń powinien otrzymać co najmniej po trzy karty. Na jednej stronie jest zadanie czyli dziwne powiedzonko, a na drugiej wyjaśnienie tego powiedzonka, ale nie na tej samej karcie tylko innej. Zadaniem uczniów jest odczytanie dziwnych powiedzonek i ich znaczeń.
1. Kupił kota w worku.
4. Kupił coś, czemu się nie przyjrzał,
2. Piąte koło u wozu.
19. Coś zbędnego.
3. Igrał jak kot z myszą.
5. Dokuczał komuś słabszemu, męczył go.
4. Spadł na cztery łapy.
12. Wyszedł cało z opresji.
5. I niech cię o to głowa nie boli.
1.Nie martw się, to nie twój problem.
6. Obiecywał złote góry.
16. Obiecywał i nie dotrzymał słowa.
7. Złapał się na gorącym uczynku.
9. Zauważył, że dopuszcza się wykroczenia.
8. Błędne koło.
17. Sytuacja bez wyjścia.
9. Ciepłe kluchy.
14. Ktoś, kto jest ślamazarny, niezdecydowany.
10. Darł koty.
15. Ciągle się kłócił.
11. W gorącej wodzie kąpany.
6. Ktoś, kto jest bardzo niecierpliwy.
12. Miał dom na głowie.
20. Zajmował się domem.
13. Pierwsze koty za płoty.
10. Pierwsze próby bywają nie-udane.
14. Kuj żelazo, póki gorące.
7. Nie odkładaj sprawy na później, korzystaj z nadarzającej się okazji.
15. Tyle, co kot napłakał.
18. Odrobina, bardzo mało.
16. Strzegł jak oka w głowie.
8. Bardzo pilnował.
17. Paradował z głową w chmurach.
13. Żył w świecie fantazji.
18. Fortuna kołem się toczy.
2. Nigdy nie wiadomo, co może nas spotkać. Raz dobrze nam się powodzi, raz doświadczamy nieszczęścia.
19. Zimny drań.
3. Ktoś, kto specjalnie źle postępuje; człowiek nieczuły, bez skrupułów.
20. Odwrócił kota ogonem.
11. Wytłumaczył coś fałszywie, przeinaczył.
21. Tonący brzytwy się chwyta.
22. W sytuacji ostatecznej, każde, nawet najbardziej niebezpieczne., rozwiązanie jest brane pod uwagę.
44. zgoda buduje, niezgoda rujnuje.
43. Lepiej żyć w zgodzie.
45. Czyni chata bogata, tym rada.
59. Wszystko dla gości.
46. Z dużej chmury mały deszcz.
60. Problem był wyolbrzymiony.
47. Czepia się jak rzep psiego ogona.
4 l. Nie daje komuś spokoju.
48. Nie taki diabeł straszny, jak go malują.
49. Problem jest wyolbrzymiony.
49. Mówiły jaskółki, że niedobre są spółki.
55. Lepiej robić wszystko samodzielnie.
50.Niedaleko pada jabłko od jabłoni.
53. Dzieci są podobne do rodziców.
51. Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu.
42. Lepsze małe osiągnięcia niż wielkie marzenia.
52. Myszy tańcują, kiedy kota nie czują.
57. Jak nie ma gospodarza, każdy robi, co chce.
53. Ryczysz jak trąba jerychońska.
45.Krzyczysz głośno, hałasujesz.
54. Wyrósł jak grzyb po deszczu.
44. Wyrósł bardzo szybko.
55. Nie ma dymu bez ognia.
46. Nic nie dzieje się bez przyczyny.
56. Pasuje jak wół do karety,
50. Nie pasuje wcale,
57. Uderz w stół, a nożyce się odezwą.
58. Tłumaczy się tylko winny.
58. Do nas świat należy.
56. Jeśli zechcemy, możemy wiele osiągnąć.
59. Biały kruk.
54. Coś unikalnego.
60. Potrzeba matką wynalazków.
52. Kiedy musisz, znajdziesz rozwiązanie.
34. Każdy jest kowalem swego losu.
47. Każdy j ust odpowiedzialny za swoje czyny i przyszłość.
35. Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść.
24. Gdzie jest za dużo pomagających,, nie widać rezultatu.
36. Nie ma tego złego, co by na dobre nic wyszło.
25. Uczymy się na błędach i we wszystkim można dostrzec pozytywy,
37. Odstawił na boczny tor.
28. Wyeliminował.
38. Z duszą na ramieniu,
35, Ze strachem.
39. Im dalej w las, tym więcej drzew.
37. Im dalej, tym gorzej, trudniej.
40. Nie chwal dnia przed zachodem słońca.
38. Nic ciesz się zawczasu.
41. Trafiło się jak ślepej kurze ziarno.
39. Przypadkiem sit; powiodło.
42. Cicha woda brzegi rwie.
40. Pozory mylą.
43. Jedna jaskółka wiosny nie czyni.
51. Jeszcze za wcześnie na wyciąganie wniosków.
44. Zgoda buduje, niezgoda rujnuje.
43. Lepiej żyć w zgodzie..
45. Czym chata bogata, tym rada.
59. Wszystko dla gości.
46. Z dużej chmury mały deszcz.
60. Problem był wyolbrzymiony.
47. Czepia się jak rzep psiego ogona.
41. Nie daje komuś spokoju.
48. Nie taki diabeł straszny jak go malują
49. Problem jest wyolbrzymiony.
49. Mówiły jaskółki, że niedobre są spółki.
55. Lepiej robić wszystko samodzielnie dzielnie.
50. Niedaleko pada jabłko od jabłoni.
53. Dzieci są podobne do rodziców
51. Lepszy wróbel w garści gołąb na dachu.
42. Lepsze małe osiągnięcia wielkie marzenia.
Literatura
1. Arends R. - Uczymy się nauczać WsiP- Warszawa 1995r.
2.Krzyżewska J. – Aktywizujące metody i techniki w edukacji wszesnoszkolnej cz. I. Suwałki 1998r.
3.Krzyżewska J. – Aktywizujące metody i techniki w edukacji cz. II. Suwałki 2000r.
4. Kujawiński J. – Metody edukacyjne nauczania i wspierania w klasach początkowych – wyd. U AM Poznań 1998r.
5. Materiały szkoleniowe Programu Edukacyjnego KREATOR w zakresie wprowadzenia kompetencji kluczowych do procesu dydaktycznego – Poznań 1998r.
6. Metody aktywne w nauczaniu – Nowa Szkoła 10/2001r.
7. Okoń W. –Nowy słownik pedagogiczny wyd. Akademickie Żak- Warszawa 1998r.
8. Okoń W. – Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej PWN –Warszawa 1987r.
9. Rau K., Ziętkiewicz E. – Jak aktywizować uczniów? – Poznań 2000r.
10. Sztuka nauczania pod redakcja K. Kruszewskiego wyd. naukowe PWN 1995r.
11. Taraszkiewicz M. – Jak uczyć lepiej? – czyli refleksyjny praktyk w działaniu CODN 1996r.
12. Trzaska Z. , Wojciechowski M. – Metody aktywne w pracy z grupą.
13. Więckowski R. – Pedagogika wczesnoszkolna WsiP – Warszawa 1998r.
14. Witkowski E. – Metody aktywizujące stosowane w doskonaleniu nauczycieli IKN ODN Katowice 1998r.