Zarządzanie zasobami w sieci

Zaawansowani użytkownicy i administratorzy wykorzystując narzędzia, które są dostarczane jako integralna część systemu Windows XP, mogą w łatwy i bardzo efektywny sposób zarządzać siecią komputerową.

Windows XP jest wyposażony w kilka mechanizmów, które dla większości użytkowników podczas codziennej pracy z siecią nie są niezbędne, natomiast możesz je wykorzystywać, gdy administrujesz siecią komputerową.

Udziały administracyjne i ukryte

Na komputerach z systemem Windows XP są tworzone ukryte udziały administracyjne, które mogą służyć administratorom i usługom systemu operacyjnego do zarządzania środowiskiem komputera w sieci. Udziały administracyjne takie jak ADMIN$ są domyślnie włączane przez system. Można wyłączyć dowolny udział utworzony przez system (np. C$), ale po ponownym uruchomieniu komputera system włączy go ponownie. Udziały tworzone przez użytkowników mogą być wyłączane, ale nie są one ponownie tworzone po ponownym uruchomieniu komputera. Do udziałów administracyjnych należą następujące udziały:

• Partycje i woluminy główne

• Główny folder systemu

• Udział FAX$

• Udział IPC$

• Udział NETLOGON

• Udział PRINT$

Udostępnione partycje i woluminy główne są oznaczone literą dysku z dodanym do niej znakiem $. Na przykład udostępnione dyski Ci D są udziałami C$ i D$.

Główny folder systemu (%SYSTEMROOT%) jest udostępniony jako udział ADMIN$. Jest to udział administracyjny, który umożliwia administratorom korzystającym z sieci łatwy dostęp do hierarchii głównego folderu systemu.

Udział FAX$ jest używany przez klientów usługi faks podczas wysyłania faksu. Jest to folder udostępniony używany do buforowania plików i uzyskiwania dostępu do stron tytułowych przechowywanych na serwerze plików.

Udział IPC$ jest używany przez tymczasowe połączenia między klientami i serwerami, które do komunikacji z programami sieciowymi wykorzystują potoki nazwane. Jest on głównie wykorzystywany do zdalnej administracji serwerami sieciowymi.

Udział NETLOGON jest używany przez usługę Netlogon do przetwarzania żądań logowania.

Udział PRINT$ jest używany do zdalnej administracji drukarkami.

Zarządzanie udziałami za pomocą konsoli MMC (Microsoft Management Console)

Konsola MMC została stworzona, aby uprościć administrację systemem Windows. Teraz zamiast dziesiątek okienek i zakładek, administrator otrzymuje do dyspozycji drzewo konsoli MMC, w którym może łatwo odszukać i zmodyfikować interesującą go opcję.

Wszystkie narzędzia wykorzystywane w konsoli MMC są dodawane w postaci przystawek. Jedna z nich jest przystawka Foldery udostępnione, dzięki której możesz zarządzać udostępnionymi folderami, przeglądać nawiązane sesje oraz sprawdzić, jakie pliki są w użyciu.

Przeglądanie udostępnionych folderów za pomocą konsoli

1. Kliknij prawym klawiszem myszy ikonę Mój komputer i z menu kontekstowego wybierz Zarządzaj.

2. W lewej części okna konsoli (tzw. Drzewie konsoli) Zarządzanie komputerem rozwiń gałąź Narzędzia systemowe, a następnie wybierz i rozwiń przystawkę Foldery udostępnione.

3. Kliknij na pozycje Udziały w prawej części okna konsoli (tzw. oknie szczegółów), a zostanie wyświetlona lista udziałów komputera lokalnego

Wykorzystując przystawkę Foldery udostępnione, możesz sprawdzić, ile komputerów jest podłączonych do zasobu. Odpowiednia wartość jest podana w kolumnie Liczba połączeń klientów

Udostępnianie folderu za pomocą konsoli

1. Otwórz konsole Zarządzanie komputerem i rozwiń gałąź przystawki Foldery udostępnione.

2. Kliknij prawym klawiszem myszy na pozycje Udziały, następnie z menu kontekstowego wybierz Nowy udział pliku…

3. W kreatorze Tworzenie folderu udostępnianego kliknij przycisk Przeglądaj…, a na ekranie zostanie wyświetlone okno Przeglądanie w poszukiwaniu folderów.

4. Rozwijając kolejne gałęzie folderów, wybierz folder, który chcesz udostępnić. Możesz równie — wybierając przycisk Utwórz nowy folder — założyć folder w wybranym miejscu na dysku i udostępnić go. Po dokonaniu wyboru kliknij przycisk OK.

5. Wypełnij pole Nazwa udziału odpowiednia nazwa dla udostępnianego folderu i opcjonalnie wpisz komentarz w polu Opis udziału, następnie kliknij Dalej>

6. Na kolejnym ekranie kreatora wybierz jedna z podanych opcji, aby ustalić uprawnienia dostępu, a następnie kliknij przycisk Zakończ.

7. Na ekranie zostanie wyświetlone okno dialogowe informujące o pomyślnym ukończeniu udostępniania folderu. Jeśli chcesz udostępnić kolejny folder, kliknij przycisk Tak; w przeciwnym razie wybierz przycisk Nie.

Wyłączanie domyślnych udziałów administracyjnych

1. Kliknij przycisk Start, kliknij polecenie Panel sterowania, kliknij dwukrotnie ikonę Narzędzia administracyjne, a następnie kliknij dwukrotnie ikonę Zarządzanie komputerem.

2. Kliknij dwukrotnie gałąź Foldery udostępnione, aby ją rozwinąć, a następnie kliknij pozycję Udziały.

3. W kolumnie Folder udostępniony kliknij prawym przyciskiem myszy udział, który chcesz wyłączyć, kliknij polecenie Zatrzymaj udostępnianie, a następnie kliknij przycisk OK.

Jeżeli wyłączysz utworzony przez siebie udział administracyjny, nie zostanie on automatycznie włączony po ponownym uruchomieniu komputera i konieczne będzie jego ponowne utworzenie.

Tworzenie nowego udziału administracyjnego

1. Kliknij przycisk Start, kliknij polecenie Panel sterowania, kliknij dwukrotnie ikonę Narzędzia administracyjne, a następnie kliknij dwukrotnie ikonę Zarządzanie komputerem.

2. Kliknij dwukrotnie gałąź Foldery udostępnione, aby ją rozwinąć, kliknij prawym przyciskiem myszy pozycję Udziały, a następnie kliknij polecenie Nowy udział pliku.

3. W polu Udostępniany folder wpisz ścieżkę do udostępnianego folderu, w odpowiednich polach wpisz nazwę i opis udziału, a następnie kliknij przycisk Dalej.

4. Kliknij, aby zaznaczyć pole wyboru Administratorzy mają pełną kontrolę; inni użytkownicy nie mają dostępu, a następnie kliknij przycisk Zakończ.

Nieprawidłowe wykorzystanie Edytora Rejestru może być przyczyną poważnych problemów, które spowodują, że konieczna może być ponowna instalacja systemu operacyjnego. Firma Microsoft nie może zagwarantować, że możliwe będzie rozwiązanie problemów spowodowanych niepoprawnym użyciem Edytora Rejestru. Możesz używać Edytora Rejestru na własną odpowiedzialność.

Domyślnie w Rejestrze komputerów z systemem Windows XP nie ma wartości AutoShareServer. Należy dodać ją ręcznie.

Po wyłączeniu domyślnych udziałów administracyjnych należy sprawdzić działanie programów i usług. Obecność tych udziałów może okazać się niezbędna dla niektórych usług systemu Windows. Ponadto istnienia niektórych udziałów administracyjnych mogą wymagać programy innych firm. Takich udziałów mogą wymagać na przykład programy do wykonywania kopii zapasowych. Utracone funkcje można przywrócić, tworząc ręcznie wymagane udziały.

Dodawanie udziału ukrytego

1. Wywołaj okno Właściwości folderu, który chcesz udostępnić, i przejdź do zakładki Udostępnianie.

2. Wybierz przycisk opcji Udostępnij ten folder, następnie w polu Nazwa udziału wpisz nazwę dla udziału i dodaj do niej znak $ np. Projekty$.

3. Kliknij przycisk OK.

Odłączanie użytkownika od sesji

1. Uruchom konsole Zarządzanie komputerem.

2. W drzewie konsoli rozwiń grupę Narzędzia systemowe, następnie rozwiń przystawkę Foldery udostępnione i kliknij na pozycje Sesje. W oknie szczegółów konsoli Zarządzanie komputerem zostanie wyświetlona lista aktywnych połączeń z zasobami komputera lokalnego.

3. Kliknij prawym klawiszem myszy na połączeniu, które chcesz rozłączyć, i z menu kontekstowego wybierz Zamknij sesje.

4. W oknie dialogowym Foldery udostępnione kliknij przycisk Tak, potwierdzając operacje. Spowoduje to odłączenie wskazanego użytkownika od zasobu Twojego komputera.

Przeglądając sesje, możesz odczytać istotne informacje na temat tego, jacy użytkownicy i z jakich komputerów łącza sie z zasobami Twojego komputera.

Zamykanie otwartego pliku

1. Uruchom konsole Zarządzanie komputerem.

2. W drzewie konsoli rozwiń grupę Narzędzia systemowe, następnie rozwiń przystawkę Foldery udostępnione i kliknij na pozycji Otwarte pliki.

3. W oknie szczegółów wybierz plik, który chcesz zamknąć, następnie kliknij go prawym klawiszem myszy i z menu kontekstowego wybierz polecenie Zamknij otwarty plik.

4. W oknie dialogowym Foldery udostępnione kliknij przycisk Tak, potwierdzając operacje. Spowoduje to zamkniecie wskazanego pliku.

W odróżnieniu od zamknięcia całej sesji, użytkownik będzie nadal podłączony do zasobu, jednakże plik, z którego korzystał, zostanie zamknięty.

Możesz wykorzystać te możliwość, np. gdy potrzebujesz skopiować plik, którego używa inny użytkownik. Pamiętaj jednakże odłączając go od pliku, możesz spowodować utratę danych, których nie zdążył zapisać do pliku.

Aby umożliwić zapisanie danych osobie korzystającej z pliku, który chcesz zamknąć, możesz wysłać komunikat konsoli.

Wysyłanie komunikatu konsoli

1. Uruchom konsole Zarządzanie komputerem.

2. W drzewie konsoli rozwiń grupę Narzędzia systemowe, następnie kliknij prawym klawiszem myszy przystawkę Foldery udostępnione. Z menu kontekstowego wybierz grupę poleceń Wszystkie zadania, a następnie kliknij polecenie Wyślij komunikat konsoli…. Na ekranie pojawi się okno Wysyłanie komunikatu konsoli

3. Korzystając z przycisków Dodaj oraz Usuń, uzupełni listę Adresaci. Powinny sie na niej znajdować nazwy wszystkich komputerów, na ekranach których ma sie pojawić komunikat o treści podanej w polu Komunikat.

4. Naciśnij przycisk Wyślij, a na ekranie pojawi sie komunikat informujący o wysyłaniu komunikatu.

5. Na komputerze docelowym pojawi się komunikat usługi Posłaniec

Aby komputer mógł odbierać i wysyłać komunikaty konsoli, musi mieć uruchomiona usługę Posłaniec.

Zarządzanie zasobami w sieci z wykorzystaniem wiersza poleceń

Większość czynności można wykonać za pomocą wbudowanych w system Windows XP narzędzi. Jednak te same czynności można wykonać za pomocą wiersza poleceń. Najczęściej są to udziały ukryte które dla zwykłego użytkownika nie są potrzebne.

Na początek zacznijmy od polecenia net view. Polecenie net view dostarcza nam informacje o sieciowym komputerze. Po jego wykonaniu oprócz informacji o istnieniu takiej jednostki zostajemy poinformowani o zasobach jakie dany sprzęt udostępnia. Jest to czasem bardzo przydatne polecenie kiedy zależy nam na szybkości przejrzenia zasobów innych komputerów w sieci.

Składnia polecenia jest następująca net view nazwa_komputera gdzie nazwa_komputera jest nazwą systemu jaki badamy. Zamiast nazwy możemy również wpisać adres ip komputera, wtedy zostanie nam wyświetlona lista zasobów wraz z komentarzem. W przypadku gdy zasób jest mapowany jako dysk, zostanie również wyświetlona litera dysku w kolumnie używany jako. Jeżeli jednak dany komputer będzie wyłączony polecenie to wyświetli komunikat Wystąpił błąd systemu 53 oznacza to, że komputer o danej nazwie nie jest dostępny. Nie oznacza to jednak że nie istnieje, może być po prostu wyłączony.

Kolejne polecenie którego możemy użyć w wierszu poleceń to polecenie net use. Łączy komputer z udostępnionym zasobem lub odłącza go od zasobu albo wyświetla informacje o połączeniach komputera. To polecenie pozwala również kontrolować trwałe połączenia sieciowe. Polecenie net use użyte bez parametrów pobiera listę połączeń sieciowych. Prościej: Polecenie net use służy do łączenia komputera z zasobem sieciowym(drukarką, dyskiem sieciowym) i odłączania go od zasobu sieciowego oraz przeglądania bieżących połączeń z zasobami sieciowymi. Nie można odłączać komputera od udostępnionego katalogu, który jest używany jako bieżący dysk lub wykorzystywany przez aktywny proces. Wpisanie samego polecenia net use spowoduje że uzyskamy listę wszystkich dostępnych udziałów sieciowych.

Następne polecenie to net share. Udostępnianie folderów w sieci to bardzo proste zadanie. Do opcji Udostępnij ten folder (lub Udostępniony jako) dostaniemy się dwoma kliknięciami myszy w oknie Eksploratora. Zarządzanie udostępnieniami sieciowymi jest możliwe również z poziomu wiersza poleceń. Służy do tego polecenie net share.

Wprawdzie pod względem funkcjonalności i wygody nie dorównuje funkcji z menu podręcznego, jednak oferuje dość cenną właściwość. Gdy udostępnimy sporo zasobów w sieci, możemy szybko stracić orientację. Polecenie net share wpisane w oknie wiersza poleceń Windows 2000 lub XP wyczaruje na ekranie przejrzystą listę wszystkich udostępnionych udziałów. Niepożądane udostępnienia usuniemy, wpisując:

net share <nazwa_udziału> /D

Okazuje się to nader praktyczne przede wszystkim wtedy, gdy zdarzy się usunąć za pomocą menedżera plików udostępniony uprzednio folder. Wprawdzie Eksplorator Windows samodzielnie cofa udostępnienia nieistniejących folderów, jednak niektóre programy do zarządzania zasobami dyskowymi nie robią tego automatycznie. Wówczas pozostają w systemie nieważne udostępnienia, których pozbędziemy się najłatwiej tym poleceniem. Środowiska Windows 98 i Me dysponują, co prawda, programem NET.EXE, jednak nie obsługuje on parametru share. Aby podejrzeć listę udostępnionych zasobów, wpisujemy polecenie:

net view \\<nazwa_komputera>

zastępując zmienną <nazwa_komputera> nazwą swojego komputera w sieci.

Marcin Rajch

Jakub Żyła

Kl. 4BTI