Źródła prawa UE:

1.ZAGADNIENIA WSTĘPNE :

Podstawowym podziałem prawa UE (wspólnotowego) jest podział na prawo pierwotne- stanowione przez państwa członkowskie oraz prawo wtórne- stanowione przez organy wspólnotowe i UE.

Acquis Communantaine (dorobek prawny)-pojęcie określające prawo UE, składające się z prawa pierwotnego oraz prawa wtórnego stanowiącego przez instytucję UE, a także orzecznictwo sądowe, zwyczajowe oraz wspólne wartości europejskie.

Kryterium przedmiotowe:

-prawo instytucjonalne: prawo dotyczące instytucji UE

-prawo materialne: np. prawo konkurencji, swobód stanowienia sfery bezpieczeństwa, wolności

Formalne źródła prawa: każdy akt prawny wydawany przez państwa członkowskie lub instytucje.

Prawo poznawcze: dokument, w którym możemy przeczytać dany akt; dzienniki urzędowe

Prawo materialne: wola państw członkowskich

2.PRAWO PIERWOTNE:

A) Traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej

a)Traktat paryski z 1951r.(obowiązywał ’52-’02), ustanowił EWWiS(Francja, RFN, Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy). Celem było powołanie do życia wspólnego rynku surowców i produktów przemysłu węglowego i stalowego. Kompetencje EWWiS, które nie stały się bezpodmiotowe leżą w gestii UE. W związku z wygaśnięciem EWWiS:

-zaostrzono reguły konkurencji i pomocy państwa

-dopuszczono pomoc publiczną pod warunkiem, że służy to „bezpieczeństwu dostaw energetycznych”

- pomoc „operacyjna”, która zapewnia płynność nierentownych kopalni jest systematycznie zmniejszana

-dotowany węgiel nie może być eksportowany do innych krajów UE

b) Traktaty rzymskie z 1957r. (obowiązują od 1958r.). Traktat o funkcjonowaniu UE (TFUE);

wcześniejsze nazwy: Traktat ustanawiający EWG( 1958-1992), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (1993-2009).

Celem był harmonijny rozwój działalności gospodarczej w całej Wspólnocie, zwiększenie stabilności i poziomu życia, zapewnienie łatwiejszych i ściślejszych stosunków między państwami, w wyniku czego między innymi zniesiono cła, ograniczenia ilościowe w eksporcie i imporcie.

c) Traktat z Maastricht z 1992r.( wszedł w życie w 1993r.); Traktat o UE (15 państw). Traktat ustanowił UE o trzech filarach:

-Wspólnota Europejska (dawniej EWG, EWWiS, EUROATOM)

-Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa

-Wymiar Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

>zobowiązanie Wspólnoty do utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej dysponującej wspólną walutą (od 1.01.1999r.), Wspólnym Bankiem Centralnym

>rozwijanie nowych wspólnych polityk: zagranicznej i obrony

> wzmocnienie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich (ustanowienie obywatelstwa Unii)

>potwierdzenie i rozszerzenie uprawnień UE między innymi zdrowiu, kulturze, ochrony konsumenta

>utworzenie Funduszu Spójności w celu transferu środków finansowych z bogatszych państw UE do biedniejszych

>współpraca policyjna i w zakresie polityki imigracyjnej na podstawie porozumień międzynarodowych państw członkowskich

>zmiany instytucjonalne, min. Rozszerzenie uprawnień legislacyjnych PE, rozszerzenie uprawnień Trybunału Sprawiedliwości UE

d) Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy z 29.10.2004- podpisany przez państwa członkowskie. Brak ratyfikacji uniemożliwiły jej wejście w życie. Miała „zastąpić” dotychczasowe traktaty założycielskie

B) Umowy zawarte między państwami członkowskimi zmieniając i uzupełniając traktaty założycielskie

a)Jednolity Akt Europejski zawarty 17.02.1986r. w Luksemburgu i 26.02.1986r. w Hadze; wszedł w życie 1.07.1987r.; Traktat zmieniał i uzupełniał traktaty ustanawiające Wspólnoty (szczególnie Traktat rzymski ustanawiający EWG)

Regulacje JAE dotyczyły:

-zwiększenia uprawnień decyzyjnych Parlamentu

-rozszerzenie kręgu spraw, w których Rada podejmuje decyzje większością kwalifikowaną

-stworzenie podstaw prawnych funkcjonowania Rady Europejskiej

-stworzenie podstaw prawnych dla późniejszego stworzenia sądów I instancji

-wprowadzenie do traktatów założycielskich przepisów dotyczących rynku wewnętrznego

b) Traktat z Amsterdamu (2.10.1997r. wszedł w życie 1.05.1998r.). Najważniejsze zapisy traktatu dotyczyły:

-struktury i zasad funkcjonowania KE w szczególności liczby komisarz, prawa inicjatywy ustawodawczej i roli przewodniczącego KE

-wprowadzenie koordynacji polityki zatrudnienia między innymi poprzez utworzenie Komitetu ds. zatrudnienia

-utworzenie urzędu Wysokiego Przedstawiciela UE ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

-wprowadzenie procedury wzmocnionej współpracy

-wprowadzenie sankcjonowania państwa członkowskiego naruszającego zasady demokracji

-wzmocnienie kompetencji Trybunału Sprawiedliwości poprzez nadanie uprawnień do rozpatrywania spraw związanych z polityką wizową, azylową, migracyjną oraz swobodnym przepływem osób

-wzmocnienie pozycji PE poprzez rozszerzenie zakresu stanowiska procedury współpracy

c) Traktat nicejski (podpisany 26.02.2001r., wszedł w życie 1.02.2003r.)

-ułatwienia we wzmocnionej współpracy między państwami członkowskimi

-reformy KE-1 kraj członkowski=1komisarz (do 27.państw, potem zmniejszenie)

-poszerzenie zakresu głosowania większością kwalifikowaną w Radzie o kolejne dziedziny

-systemu ważenie głosów w Radzie przy głosowaniu kwalifikowaną większością głosów

-wzmocnienie pozycji przewodniczącego PE

-rozszerzenie składu wspólnotowych organów wymiaru sprawiedliwości i Trybunału Obrachunkowego

d) Traktat lizboński( podpisany 13.12.2007r., wszedł w życie 1.12.2009r.)

CEL demokratyzacja i przybliżenie UE do obywateli, uproszczenie systemu decyzyjnego, wzmocnienie Unii na arenie międzynarodowej

Najważniejsze uwarunkowania:

-nadanie UE osobowości prawnej, co oznacza jej przekształcenie w jednolitą organizację międzynarodową( w konsekwencji zniesienie struktury filarowej, „wchłonięcie” dotychczasowej Wspólnoty Europejskiej i zmiana nazwy TUE na Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)

-umocnienie ochrony praw podstawowych poprzez nadanie Karcie Praw Podstawowych charakteru prawnie wiążącego(Polska- Protokół brytyjski)

-ustanowienie stanowiska przewodniczącego Rady Europejskiej oraz stanowiska wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który jednocześnie pełni funkcję wiceprzewodniczącego KE i przewodniczy Radzie ds. zagranicznych

-możliwość zmniejszenia liczby komisarzy w stosunku do liczby państw członkowskich i wprowadzenie zasady równej rotacji (po 2014r.)

-wzmocnienie roli PE poprzez rozszerzenie zakresu stosowania procedury współdecydowania przemianowaną na „zwykłą procedurę prawodawczą”, a także ustalenie liczby posłów na 750

-przyznanie prawa inicjatywy obywatelskiej grupie miliona obywateli Unii pochodzących ze znacznej liczby państw członkowskich

-uporządkowanie procedur stanowienia i katalogu źródeł prawa pochodnego UE poprzez ograniczenie ich liczby

-oparcie systemu głosowania większością kwalifikowaną w Radzie na tzw. Podwójnej większości , zamiast zgody wszystkich państw członkowskich

-przyznanie Polsce stałego rzecznika generalnego w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości

-reorganizacja organów wymiaru sprawiedliwości (Trybunał, SĄD, Sąd ds. Służby Publicznej)

C) Traktaty akcesyjne:

a) Dania, Irlandia, Wielka Brytania -1972r., wszedł 1973r.

b)Grecja-1979r., wszedł 1981r.

c) Hiszpania, Portugalia-1985r., wszedł 1986r.

d) Austria, Finlandia, Szwecja-1994r., wszedł 1995r.

e) Traktat z Aten-2003r., wszedł 2004r.

f)Bułgara , Rumunia-2005r., wszedł 2007r.

Traktat ateński-prawna podstawa przystąpienia Cypru(południowej części wyspy), Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Malty, Polski, Słowacji, Słowenii, Węgier do UE od 1.05.2004r.

Najważniejsze postanowienia Traktatu:

-nowe państwa członkowskie przyjmują całość dorobku prawnego UE, dorobku Schengen i z chwilą spełnienia wymagań, przystąpią do Unii Gospodarczo-Walutowej

-nowe państwa członkowskie otrzymują miejsce w instytucjach wspólnotowych proporcjonalnie do ich liczby ludności

-nowe państwa członkowskie w pierwszych latach będą otrzymywać środki na realizację określonych celów (np. poprawę płynności budżetowej, wprowadzenie prawa wspólnotowego)

-wprowadzenie w stosunku do Polski poprzez pozostałe państwa członkowskie najwyżej 7-letniego okresu ograniczeń w podejmowaniu zatrudnienia przez Polaków

-odstępstwa od wspólnej polityki rolnej stopniowe zwiększenie poziomu dopłat bezpośrednich do produkcji rolnej

D) Ogólne zasady prawa UE szereg zasad prawa UE wypracowanych na podstawie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE oraz zasady do których przestrzegania zobowiązała się Unia

a) Prawa podstawowe wyprowadzane z porządków konstytucyjnych państw członkowskich oraz z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950r., zaliczamy do nich m.in.:

-pewność prawa

-państwa prawnego(praworządnego)

-pluralizmu politycznego

-prawo do życia

-zakaz tortur

-zasada solidarności

-zasada równości państw

-zasada poszanowania mniejszości narodowych i ich tożsamości

-poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego

-wolność myśli, sumienia, wyznania, słowa

b)Postanowienia prawa międzynarodowego:

1. ogóle zasady prawa międzynarodowego:

-zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej

-zakaz piractwa

-zakaz ludobójstwa

2.ogóle zasady wynikające z Karty Narodów Zjednoczonych i członkostwa wszystkich państw UE i ONZ

3.zwyczaj międzynarodowy

4. zasady obowiązujące przy tworzeniu prawa UE

„Za różnorodnością, przeciw dyskryminacji”

1.Równość kobiet i mężczyzn jest podstawowym prawem , wspólna wartością i niezbędnym warunkiem osiągnięcia celów UE w zakresie wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i spójności społecznej

2. Sytuacja kobiet i mężczyzn w UE:

Co roku dokonuje się oceny sytuacji w sprawozdaniach dotyczących równości kobiet i mężczyzn:

-wskaźnik zatrudnienia kobiet rośnie, jednak nadal jest niższy od wskaźnika zatrudnienia mężczyzn, mimo faktu, że więcej kobiet niż mężczyzn studiuje, kończąc studia uniwersyteckie

-kobiety nadaj zarabiają średnio o 17,8% mniej niż mężczyźni (w przeliczeniu na przepracowaną godzinę) i liczba ta nie ulega zmianie

-kobiety rzadziej zajmują kierownicze stanowiska w gospodarce i polityce

-istnieją duże różnice w podziale obowiązków domowych między mężczyznę, a kobietę

-kobiety są bardziej zagrożone ubóstwem niż mężczyźni

-kobiety są głównymi ofiarami przemocy seksualnej. Kobiety i dziewczęta częściej padają ofiarą handlarzy „żywym towarem”

2. Prawodawstwo:

Znaczna część europejskich przepisów prawnych dotyczy równości kobiet i mężczyzn.

Składają się na nie głównie postanowienia traktatów i przepisy dyrektyw dotyczące dostępu do zatrudnienia, równości wynagrodzenia, ochrony macierzyństwa, urlopu rodzicielskiego, systemów zabezpieczenia społecznego, ciężaru dowodu w sprawach dyskryminacji.

Ważne miejsce wśród tych przepisów zajmuje również orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Decyzja Rady 2010/707/UE z 21.10.2010r. w sprawie wytycznych dotyczących decyzji polityki zatrudnienia państw członkowskich.

Dyrektywa PE i Rady 2010/41/UE z 7.07.2010r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn prowadzących działalność na własny rachunek oraz uchylająca dyrektywa Rady 86/613/EWG

Rozporządzenie Rady nr 168/2007 z 15.02.2007r. ustanawiające Agencje Praw Podstawowych UE

Rozporządzenie nr 1081/2006 PE

Dyrektywa Rady 96/34/WE z 3.06.1996r. w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICEF, CEEP, ETUC.

Dyrektywa Rady 92/85/EWG z 19.10.1992r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy , bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży , pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią.

Dyrektywa 97/7/WE z 19.12.1978r.

3.Strategia w zakresie równego traktowania kobiet i mężczyzn

17.12.2010 KE wprowadziła nową strategię w zakresie równości szans obejmującą okres do 2014r. Strategia jest oparta na 3 głównych zasadach:

-przyciągniecie rozwoju i zachowanie zrównoważonej siły roboczej-do 2014r. 30% kadry kierowniczej średniego szczebla powinny stanowić kobiety(obecnie jest to 23%) przy jednoczesnym założeniu przewidującym objęcie przez kobiety 50% stanowisk kierowniczych średniego szczebla zwolnionych w wyniku przejścia na emeryturę pracujących osób

-promowanie elastycznych warunków pracy-w większym stopniu wykorzystywanie elastycznego czasu pracy lub telepracy

-zaangażowanie w realizację tej strategii kadry kierowniczej najwyższego szczebla-tematyka równości szans powinna być systematycznie włączona do polityki zasobów ludzkich każdej dyrekcji generalnej. Dyrekcja Generalna ds. Zasobów Ludzkich będzie dokonywać kwartalnej oceny wyników osiągniętych przez każdą Dyrekcję Generalną. Dyrekcje, których osiągnięcia będą najlepsze , będą otrzymywały na okres 3 lat specjalny znak potwierdzający uzyskanie najlepszych wyników

4. Finansowanie

PROGRESS jest programem finansowym wspierającym skutecznie wdrażanie zasad równości kobiet i mężczyzn oraz promującym równość płci we wszystkich obszarach polityki unijnej.

Program dzieli się na 5 sekcji:

-zatrudnienie

-ochrona socjalna i integracja społeczna

-warunki pracy

-walka o dyskryminację i różnorodności

-równość płci

W ramach programu finansowane są działania:

-analityczne: gromadzenie, opracowywanie danych statystycznych, analizy i badania oraz publikowanie wyników

-działania związane z uczeniem się: seminaria, warsztaty, konferencje, organizowanie kampanii medialnych

-wspieranie głównych podmiotów: pokrycie kosztów obsługi najważniejszych sieci na szczeblu europejskim, których działanie ma związek z realizacją celów programu, specjalistyczne seminaria dla urzędników i innych pracowników istotnych w tym zakresie podmiotów, finansowane sieci eksperckich oraz obserwatorów na szczeblu europejskim, wymiana pracowników

Budżet programu PROGRESS to ponad 700mln Euro na lata 2007-2013

EUROPESKI FUNDUSZ SPOŁECZNY jest kluczowym elementem strategii Unii 2020 na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, która ma poprawić jakość życia obywateli Unii zapewniając im lepsze kwalifikacje i większe szanse na rynku pracy.

Wydatki EFS wynoszą około 10% całkowitego budżetu UE. Fundusz zapewnia pomoc, która uzupełnia działania krajowe, w tym działania na poziomie regionalnym i lokalnym. W okresie 2007-2013 około 75mld Euro trafi do państw członkowskich i regionów w ramach realizowania ustalonych zamierzeń.

Fundusz promuje równość kobiet i mężczyzn , m.in. poprzez zobowiązanie państw członkowskich do zapewnienia włączenia do programów operacyjnych opisu sposobu, w jaki równość płci i równość szans są wspierane w ramach przygotowywania realizacji monitorowanie: oceny programów operacyjnych.

Ponadto zobowiązuje państwa członkowskie do wspierania zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn z zarządzaniu programami operacyjnymi i w ich realizacji na poziomie lokalnym i krajowym.

EUROPEJSKI INSTYTUT ds. RÓWNOŚCI KOBIET I MĘŻCZYZN (EIGE)

Zadania:

-udostępnienie wiedzy specjalistycznej

-poprawa wiedzy z zakresu równości płci

-uwrażliwienie społeczeństwa na kwestie związane z tym tematem

Organy wchodzące w skład Instytutu:

-Zarząd (podejmowanie decyzji)

Przyjmuje roczny i średnioroczny program Instytutu i jego budżet

-Forum ekspertów (rola doradcza)-wspiera pracę dyrektora

-Dyrektor i pracownicy (rola wykonawcza)-prawny przedstawiciel Instytutu odpowiedzialny za bieżące zarządzanie i jego wdrażanie

UNIJNA SIEĆ KOBIET I MĘŻCZYZN ZAJMUJĄCYCH STANOWISKA DECYZYJNE

W czerwcu 2008r. przy KE rozpoczęła działalność sieć kobiet zajmujących stanowiska decyzyjne w polityce i gospodarce.

Sieć stanowi platformę na poziomie UE umożliwiającą wymianę dobrych praktyk i sprawdzonych strategii na rzecz poprawy równości w dostępie do stanowisk kierowniczych.

KOMITET DORADCZY ds. RÓWNOŚCI KOBIET I MĘŻCZYZN

Komitet ten wspiera KE w przygotowywaniu i realizacji działań Wspólnoty mających na celu promowanie wspólnych szans kobiet i mężczyzn. Wspomaga również stałą wymianę informacji na temat doświadczeń, działań politycznych i praktyk pomiędzy państwami członkowskimi a różnymi zainteresowanymi stronami. Aby osiągnąć wyznaczone cele, komitet kieruje do Komisji opinie i sprawozdania związane z promowaniem równych szans w UE, a także wspiera rozwój instrumentów kontroli.

Komitet ustanowiono w 1981r. na mocy decyzji Komisji 82/43/EWG zmienionej decyzją z 16.06.2008r. w sprawie utworzenia Komitetu doradczego ds. równości kobiet i mężczyzn.

W jego skład wchodzą przedstawiciele rządów wszystkich państw członkowskich, partnerzy społeczni na poziomie UE oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych.

PARLAMENT EUROPEJSKI

Od 1984r. istnieje w PE czteroosobowa Komisja Praw Kobiet. W 1999r.zmieniła nazwę na Komisja Praw Kobiet i Równych Szans. Komisja podejmuje działania w zakresie definiowania , promowania i ochrony praw kobiet w Unii, promowania praw kobiet w krajach trzecich oraz realizacji polityki równych szans z tym równości między kobietami i mężczyznami w dostępie do rynku pracy i w sposobie traktowania w pracy.

W każdej z instytucji unijnych znajduje się Komitet ds. Równych Szans. Do jego zadań należy podejmowanie działań w celu zapewnienia równowagi płci na poszczególnych stanowiskach, pomoc w łączeniu obowiązków zawodowych i rodzinnych oraz zapewnienie poszanowania godności. Komitety ds. Równych połączone są w sieci.

Komisja zbiera się co miesiąc i przygotowuje raporty, stanowiące podstawę dla realizacji praw przyjmowanych przez PE. Posłanki i posłowie działają w tej Komisji odpowiednio, odpowiedzialni są za nadzór oraz realizację umów i konwencji międzynarodowych dotyczących praw kobiet. Opinia Komisji tworzy prawo związane z równouprawnieniem kobiet.

Równouprawnienie w biznesie

Badanie Goldman Sachs wykazało, że usunięcie nierówności płci w biznesie pozwoliłoby na zwiększenie produktu krajowego brutto o 9%.Ponadto zysk operacyjny przedsiębiorstw, w których kobiety stanowią większość w zarządzie, jest o 56% większy niż tych, w których zarządach zasiadają sami mężczyźni.

Kobiety stanowią tylko 10% członków zarządów w UE oraz 3% prezesów.

Unia rozważa wprowadzenie prawnie wiążących parytetów, które jednak mają być prowadzone i poprzedzone rozwiązaniami wypracowanymi przez tych samych przedsiębiorców.

W tym celu będą organizowanie spotkania KE oraz rządów krajowych z prezesami największych europejskich spółek notowanych na giełdzie , którzy maja przedstawić sposoby na zwiększenie liczby kobiet na najwyższym szczeblu decyzyjnym.

Celem jest , aby do 2015r. przynajmniej 30%(a do 2020-40%) członków zarządu stanowiły kobiety.

Ranking równouprawnienia płci Global Gender Gap Report

Opublikowany przez Światowe Forum Ekonimiczne

Kryteria stanowią między innymi:

-udział kobiet w polityce

-długość życia

-zatrudnienie i płace

-wykształcenie oraz osiągnięcia edukacyjne

Najgorzej jest w Pakistanie, Czadzie i Jemenie.

Polska znalazła się w rankingu na miejscy 43; wyprzedzają nas takie kraje jak: Kazachstan, Kuba, Mołdawia, Mozambik, Namibia i Uganda.

W skali światowej w 86% krajów sytuacja poprawia się , a w przypadku 14% różnice między krajami są coraz większe.

c)Zasady obowiązujące przy tworzeniu prawa UE m.in.:

-kompetencji powierzonych

-subsydiarności

-proporcjonalności

-lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej

-równowagi kompetencyjnej

d) Zasady obowiązujące przy stosowaniu prawa UE m.in.:

-pierwszeństwa

-bezpośredniego stosowania

-wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem UE

-jednolitej licencji

-instytucja pytania prejudycjalnego

3. Prawo wtórne (pochodne)

Tworzone przez instytucje UE na podstawie prawa pierwotnego. Mogą wywołać różne skutki i dążyć do różnych celów. Mają charakter wiążący (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje) lub niewiążący (zlecenia, opinie)

Podział źródeł prawa wtórnego:

-Akty prawodawcze: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje

-Akty nieprawodawcze: akty delegowane, akty wykonawcze, decyzje Rady Europejskiej, porozumienia międzyinstytucjonalne

-Instrumenty Wspólnej Polityki i Bezpieczeństwa

-Instrumenty Przestrzeni Wolności Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (do 2014r.)

-Akty niewiążące: opinie i zalecenia

a) Rozporządzenie:

-ma zasięg ogólny tzn. obowiązek stosowania w nim norm prawnych dotyczy zarówno państw jak i jednostek

-obowiązuje w całości we wszystkich państwach członkowskich

-jest stosowane bezpośrednio (wprost) tzn., że nie wymaga dodatkowych zabiegów wdrażających je do prawa krajowego

-na przepisy rozporządzenia można powołać się przed organami administracyjnymi i sądami na równi z przepisami prawa krajowego

-ma pierwszeństwo stosowania przed prawem krajowym jeśli byłoby z tym prawem sprzeczne

-stosowane jest najczęściej w tych dziedzinach funkcjonowania UE, w których uzasadnione jest pełne ujednolicenie prawa państwa członkowskiego

b) Dyrektywa:

-wiąże wyłącznie państwa członkowskie , i tylko te co do których jest skierowana (a więc nie osoby fizycznej i prawnej)

-wiąże co do określonego celu pozostawiając państwom członkowskim pewien zakres swobody co do wyboru formy i środków jego realizacji

-wymusza na państwie członkowskim wydanie przepisów (ustawowych, wykonawczych) mających na celu jej wdrożenie

-określa termin wprowadzenia do porządku prawnego państwa członkowskiego (z reguły okres 1-3 lata-

-przez pewien sposób swobody , jej wdrożenie pozwala na poszanowanie odrębności krajowych porządków prawnych, a przez to jest instrumentem harmonizacji prawa a nie jego ujednolicenia

-stosowana jest najczęściej w takich dziedzinach jak: rynek wewnętrzny, polityka socjalna, ochrona środowiska

c) Decyzja:

-ma charakter indywidualny i konkretny

-adresatem mogą być państwa członkowskie oraz jednostki i osoby fizyczne, prawne

-obowiązuje w całości tych, co do których jest adresowana

-charakterem prawnym odpowiada krajowym aktom administracyjnym

-najczęściej stosuje się je w prawie konkurencji, polityce handlowej, we Wspólnej Polityce Rolnej oraz Unii Gospodarczej i Walutowej

d) Zalecenia i Opinie:

-nie mają mocy wiążącej i nie podlegają kontroli legalności ze strony Trybunału Sprawiedliwości UE

-wyrażają stanowiska instytucji UE w określonych sprawach oraz promują postulaty zachowań adresatów tych aktów

-adresatami mogą być państwa jak i osoby fizyczne i prawne

-zalecenia przyjmowane się przez Komisję, Radę UE, Europejski Bank Centralny

-opinie przyjmowane mogą być przez wszystkie instytucje UE

-opinia wyraża stanowisko

4. Inne źródła prawa:

a)umowy międzynarodowe zawarte przez Unię z państwami trzecimi i innymi organizacjami międzynarodowymi, W sprawach ,które nie leżą wyłącznie w kompetencjach Unii, zawiera się tak zwane umowy mieszane, których stroną są jednocześnie UE i państwa członkowskie

b)ogólne zasady prawa:

-ogólne zasady wspólne dla wszystkich systemów prawnych państw członkowskich

-ogólne zasady prawa międzynarodowego

-prawa i wolności fundamentalne zapisane w Karcie Praw Podstawowych

KARTA PRAW PODSTAWOWYCH- zbiór fundamentalnych praw człowieka uchwalonych 7.12.200r. w Nicei, wiąże UE na mocy Traktatu z Lizbony.

Treść Karty odnosi się do:

-godności człowieka (m.in. prawo do życia, zakaz czerpania zysków z ciała ludzkiego, zakaz tortur, zakaz poniżającego traktowania)

-wolności (m.in. poszanowanie prywatności i życia rodzinnego, ochrona danych osobowych, prawo do zawierania małżeństwa )

-równości (m.in. zakaz dyskryminacji, poszanowanie równości kulturowej, religijnej i językowej, równości płci)

-solidarności (m.in. prawo do układów zbiorowych, prawo do pomocy społecznej i mieszkaniowej)

-praw obywatelskich (m.in. prawo głosowania i kandydowania, prawo do dobrej administracji, prawo składania skarg, do różnych organów i instytucji)

-wymiaru sprawiedliwości (m.in. prawo do rzetelnego procesu sądowego, domniemanie niewinności , prawo do obrony)

Polska ograniczyła stosowanie Karty tzw. Protokołem brytyjskim

Każdy akt prawny składa się z 4 części:

-Tytuł; przedstawi treść aktu, datę i jego numer ewidencyjny

-Preambuła; odnosi się do filozofii życia

-Część normatywna; artykuły, paragrafy, ustępy łączone w podrozdziały, rozdziały

-Załączniki

Przyczyny tworzenia aktu prawnego (sposoby):

-zasada zakładająca, że KE ma prawo inicjatywy ustawodawczej, prawodawczej (Zielona Księgi-propozycje do debat, konsultacji ; Białe Księgi- konkretne działania, podsumowanie debat)

-realizowany przez KE , jednak propozycje danego prawa stworzyły instytucje europejskie, inicjatywy zrzeszeń lub organizacji ;INICJATYWA POŚREDNIA

-inicjatywa obywatelska; 1mln podpisów wszystkich obywateli państw członkowskich (1/4 liczby państw członkowskich)

5. Proces tworzenia prawa (pochodnego)

przebiega z udziałem , co do zasady Rady UE, PE i KE

85 tematów -zwykła procedura prawodawcza ; akt ustawodawczy przyjmowany jest wspólnie przez PE i Radę. Inicjatywa ustawodawcza leży w kompetencji KE.

Tylko wtedy , gdy wskazują na to postanowienia Traktatu z Lizbony- specjalna procedura prawodawcza; akt ustawodawczy przyjmowany jest przez PE z udziałem Rady lub przez Radę z udziałem PE.

6. Publikacja aktów prawnych:

Dziennika Urzędowy UE wydawany jest w 23 językach UE i składa się z 3 serii:

-seria L (legislation)- zawiera wiążące akty prawne

-seria C (communications)- zawiera dokumenty, które według Komisji są istotne dla działalności UE (np. projekty dyrektyw, opinie PE, informacje o rozprawach przed TS, streszczenia debat parlamentarnych )

-seria S (supplement)- zawiera ogłoszenia o przetargach organizowanych przez państwa UE

IV KOMPETENCJE UNII EUROPEJSKIEJ

Kompetencje wyłączne – pierwszeństwo w regulacji posiada Unia. Państwa członkowskie mogą podejmować działania za zgodą UE. Dotyczą następujących dziedzin:

-funkcjonowanie rynku wewnętrznego (4 swobody)

-unia celna

-polityka monetarna krajów, które przyjęły walutę euro

-zasoby morskie i polityka rybołówstwa

-wspólna polityka handlowa

+procedura tworzenia budżetu

Kompetencje dzielone –Unia i państwa członkowskie wspólnie stanowią prawo, lecz tylko tam , gdzie Unia nie wykonała swoich kompetencji lub zaprzestała je wykonywać , Dotyczy to dziedzin:

-wspólnego rynku

-polityki społecznej (z pewnymi ograniczeniami)

-spójność ekonomiczna, społeczna , terytorialna

-rolnictwo i połów ryb( z wyjątkiem zasobów morskich)

-ochrona środowiska

-ochrona konsumentów

-transport sieci, drogi i połączenia transportowe

-energia

-przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

-ochrona zdrowia ( z pewnymi ograniczeniami)

Kompetencje wspomagające- mają charakter koordynujący, wspierający i uzupełniający , jednak bez harmonizacji prawa w takich dziedzinach:

-ochrona i polepszenie ludzkiego zdrowia

-przemysł

-kultura

-turystyka

-edukacja

-młodzież

-sport i doradztwo zawodowe

-ochrona obywatelska

-współpraca administracyjna

V. POLITYKA I DZIAŁANIA WEWNĘTRZNE UE

-wszelkie formy aktywności instytucji UE wewnątrz tego ugrupowania integracyjnego obejmujące:

>swobody europejskie (wspólnego rynku)

>Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości

>Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji podatków i zbliżenia ustawodawstwa

>polityki UE

A) Swobody wspólnego rynku UE

1. Swoboda przepływu kapitału i płatności –zakaz stosowania ograniczeń w stosunku do przepływu kapitału pomiędzy państwami członkowskimi UE, a także pomiędzy tymi państwami , a państwami trzecimi. Ma umożliwiać między innymi inwestycje bezpośrednie , zakup i sprzedaż nieruchomości , papierów wartościowych , zaciąganie pożyczek , udzielanie kredytów, poręczeń oraz przepływu kapitałów osobistych.

Płatnością bieżącą jest transfer za świadczenia.

Elementy swobody przepływu kapitału wg Trybunału Sprawiedliwości:

-inwestycje bezpośrednie

-inwestycje w nieruchomości

-czynności dotyczące obrotu papierami wartościowymi na rynkach kapitałowych (giełda)

-jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych

-operacje na rachunkach , działalność kredytowa

-poręczenia, gwarancje, ubezpieczenia

-spadkobranie

Ograniczenia w swobodzie przepływu kapitału:

-ochrona przed naruszeniami prawa podatkowego

-ochrona i bezpieczeństwo publiczne

2. Swoboda przepływu towarów- wprowadzenie wspólnych rozwiązań prawnych regulujących podstawowe standardy , techniczne wymagania metodologiczne, certyfikaty jakości i bezpieczeństwa produktów. Te towary, które posiadają regularne standardy prawne określa się jako „zharmonizowane”.

Etapy swobody przepływu towarów:

-Strefa Wolnego Handlu

-Unia Celna

-Wspólny Rynek

-Unia Gospodarcza i Walutowa

-Pełna Integracja

Ograniczenia w swobodzie przepływu towarów:

-ochrona moralności publicznej

-porządek i bezpieczeństwo publiczne

-ochrona zdrowia publicznego

-ochrona wartości o charakterze historycznym, kulturowym, archeologicznym

3. Swoboda przepływu osób- prawo obywatela jednego państwa członkowskiego do osiedlania się lub pracy w innym państwie członkowskim. Przyjmowanie nowych państw do UE związane jest w zakresie tej swobody z ustaleniem pewnych ograniczeń , tak zwanych okresów przejściowych.

Kategorie osób, które korzystają z tej swobody:

-pracownik migrujący: obywatel państwa członkowskiego, podejmuje pracę najemną za wynagrodzenie w państwie innym niż rodzime

-emeryci i renciści

-studenci

-członkowie rodzin pracowników (ograniczenie: posiadanie środków finansowych , które pozwolą się utrzymać i zapewnić ochronę zdrowia, ubezpieczenia)

Kategorie pobytu:

-do 3 miesięcy ; nie wymaga zezwoleń, działań

-powyżej 3 miesięcy ; związany z obowiązkiem zameldowania

-pobyt stały ; mieszkanie nieprzerwalnie przez 5lat

Ograniczenia w swobodzie przepływy osób :

-cudzoziemiec nie może być dla państwa ciężarem

-bezpieczeństwo publiczne

-ochrona zdrowia publicznego

-zatrudnienie w administracji publicznej

4. Swoboda przepływu usług –oznacza świadczenia usług przez podmiot, który ma siedzibę w jednym z państw UE na rzecz podmiotów z innych krajów bez potrzeby posiadania w tych krajach jakiegokolwiek stałego zakładu pracy.

Formy tej swobody (transgraniczność):

 Bierna swoboda świadczenia usług – usługobiorca z jednego państwa przemieszcza się do innego, gdzie posiada swą siedzibę zawodową usługodawca, celem skorzystania na miejscu z usług;

 Granicę przekracza sama usługa – usługodawca i usługobiorca będący obywatelami różnych państw, pozostają w swych państwach macierzystych, a przez granicę przemieszcza się sama usługa

 Usługa świadczona na terytorium państwa trzeciego, lecz usługodawca i usługobiorca są obywatelami różnych państw WE – np. gdy przewodnikiem wycieczki do państwa trzeciego jest osoba posiadająca obywatelstwo jednego państwa, a uczestnikami obywatele innego państwa.

Ograniczenia:

-bezpieczeństwo wewnętrzne

-klauzule odnoszące się do moralności

-ochrona zdrowia publicznego

B)Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości UE

Realizowana jest poprzez:

-swobodny przepływ osób, brak kontroli osób na granicach wewnętrznych

-wspólną politykę w dziedzinie azylu, migracji i kontroli granic zewnętrznych

-walkę z przestępczością i ksenofobią poprzez koordynację i współpracę organów politycznych, sądowych i innych właściwych organów , a także za pomocą wzajemnego uznania orzeczeń sądowych w sprawach karnych i w miarę potrzeby zbliżania przepisów karnych.

-ułatwienie obywatelom dostępu do wymiaru sprawiedliwości między innymi przez wzajemne uznawanie orzeczeń sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych.

EUROPOL- Europejski Urząd Policji; europejska agencja policyjna funkcjonuje od 1999r. w Hadze. Zatrudnia około 600 osób i około 100 oficerów łącznikowych.

Funkcje:

-poprawianie efektywności działania i współpracy między władzami krajów członkowskich w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości o międzynarodowym charakterze

-wspieranie policji krajów członkowskich za pomocą informacji, prac analitycznych, szkoleń

-przezwycięża bariery językowe w międzynarodowej współpracy policji

EUROJUST- zespół do spraw współpracy sądowej w UE funkcjonujący od 2002r. w Hadze w składzie 27 członków (sędziowie, prokuratorzy, oficerowie policji). Celem jest ułatwienie współpracy między organami państw członkowskich poprzez m.in. wzajemną pomoc prawną oraz wykonywanie europejskiego nakazu aresztowania. Szczególnie ważne są funkcje współpracy przy zwalczaniu poważnych przestępstw międzynarodowych, przestępczości zorganizowanej(m.in. terroryzm, handel ludźmi, przemyt narkotyków)

CEPOL- Europejskie Kolegium Policyjne funkcjonuje od 2006r. w Bramshill(Wielka Brytania) . Promuje międzynarodową współpracę w zakresie zwalczania przestępczości poprzez organizowanie szkoleń, seminariów i konferencji (ok. 100 rocznie)

GROTIUS (GROTIUS I)- programy UE skierowane do adwokatów i sędziów mających na celu poznanie zasad funkcjonowania systemów prawnych w innych krajach UE.

FALCOME- program powołany w celu zwalczania przestępczości zorganizowanej. Jeden z programów dotyczących współpracy sądowej w sprawach karnych.

EURODAC- system identyfikacji odcisków palców azylantów i nielegalnych importerów na obszarze UE. Funkcjonujący od 2000r. na bazie centralnej , komputerowej bazie danych, do której dostęp mają pracownicy odpowiednich służb w krajach członkowskich (oprócz Danii).

<Dodatkowa kwestia: Prawo gospodarcze

Zasada uczciwej konkurencji (różnorodność definicji w UE i Polsce):

Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami jeżeli narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta bądź temu interesowi zagraża.

Przykłady czynów nieuczciwej konkurencji:

-wprowadzające w błąd oznaczenia przedsiębiorstwa

-fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług

-naruszanie tajemnicy przedsiębiorstwa

-nieuczciwa lub zakazana reklama

-sprzedaż poniżej kosztów (wyjątki: posezonowa utrata przydatności, likwidacja)

-sprzedaż lawinowa

-naśladownictwo >

Kontynuacja wykładu VII

C)Wspólne reguły w dziedzinie konkurencji i zbliżenia ustawodawstwa

1. Konkurencja

Niezgodne z rynkiem wewnętrznym, zakazane są wszelkie porozumienia między przedsiębiorcami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgadniania, które mogą wpływać na handel między państwami członkowskimi i których celem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz rynku wewnętrznego.

Z reguły tej wynika zakaz grupowych praktyk ograniczających konkurencje ( zmowy handlowe), które mogą polegać na:

-ustalaniu w sposób bezpośredni lub pośredni cen zakupu lub sprzedaży albo innych warunków transakcji

-ograniczanie lub kontrolowanie produkcji rynków, rozwoju technicznego lub inwestycji

-podziale rynków lub źródeł zaopatrzenia

-stosowanie wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń nierówno ważnych

-uzależnienie zawarcia kontraktów od zawarcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów

Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane jest nadużywanie przez jedno lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na rynku wewnętrznym lub na znacznej jego części w zakresie w jakim może wpłynąć na handel pomiędzy państwami członkowskimi.

Wszelka pomoc przyznawana przez państwa członkowski lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie , która zakłóca lub grozi zakłóceniom konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie w jakim wpływa na wymianę handlowa między państwami członkowskimi (wyjątkinp. pomoc socjalna przyznawana indywidualnym konkurentom , pod warunkiem, że jest przyznawana bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem produktu)

2. Podatki

Żadne państwo członkowski nie może nakładać bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe

3. Zbliżanie ustawodawstwa państw członkowskich jest celem UE

D) Polityki UE (wybrane)

1. Wspólna Polityka Rolna- dotyczy także rybołówstwa (powstała w 1958r.)

Realizowana jest na podstawie następujących zasad:

Jednolitości rynku(swobody przepływu produktów, jednolite ceny interwencyjne, przepisy sanitarne, weterynaryjne)

Preferencji unijnych (kupowanie produktów pochodzących z UE)

Solidarności finansowej

Cele Wspólnej Polityki Rolnej:

-zwiększenie wydajności rolnictwa poprzez wspieranie postępu technicznego, racjonalny rozwój produkcji rolnej, optymalne wykorzystanie czynników produkcji, zwłaszcza siły roboczej

-zapewnienie odpowiedniego poziomu życia ludności wiejskiej

-stabilizacja rynków

-zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw

-zapewnienie równorzędnych cen w dostawach dla konsumentów

Osiągnięciu wyżej wymienionych celów służy wspólna organizacja rynków rolnych wyodrębnionych na podstawie kryterium branżowego(np. rynek zbóż, cukru, mleka, owoców, warzyw)

2. Wspólna Polityka Transportowa

Głównym celem jest stworzenie wspólnych zasad postępowania w transporcie międzynarodowym pomiędzy państwami członkowskimi oraz wobec państw trzecich. Istotą Wspólnej Polityki Transportowej jest liberalizacja usług transportowych (drogowych, kolejowych, wodnych, śródlądowych, morskich, lotniczych i przesyłowych)

Przepisy UE dotyczą w szczególności:

-harmonizacji dostępu do zawodu przewoźnika

-rynku usług transportowych i wolnej komunikacji

-bezpieczeństwa ruchu drogowego (wymogi techniczne, transport towarów niebezpiecznych, rozwój infrastruktury drogowej, bezpieczeństwo na drodze)

3. Polityka Zatrudnienia:

Celem jest urzeczywistnienie wysokiego poziomu zatrudnienie osiąganego między innymi poprzez prowadzenie koordynacji polityki zatrudnienia i rynku pracy państw członkowskich.

4. Polityka Społeczna:

Ma na celu promowanie zatrudnienia, poprawę warunków życia i pracy, ochronę socjalną, dialog między partnerami społecznymi. Unia wspiera i uzupełnia działania państw członkowskich między innymi w dziedzinach:

-polepszenia środowiska pracy w celu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników

-warunków pracy

-zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej pracowników

-warunków zatrudnienia obywateli państw trzecich legalnie przebywających na terytorium UE

-integracji osób wyłączonych z rynku pracy

-równości kobiet i mężczyzn w odróżnienie od ich szans na rynku pracy i traktowania w pracy

-zwalczania wyłączenia społecznego

5. Polityka w zakresie edukacji i kształcenia zawodowego, młodzieży i sportu

Unia realizując politykę zmierza do:

-rozwoju wymiaru europejskiego w edukacji, zwłaszcza poprzez nauczanie i upowszechnianie języków państw członkowskich

-sprzyjania mobilności studentów i nauczycieli, między innymi poprzez zachęcanie do akademickiego uznawania dyplomów i okresów studiów

-promowanie współpracy między instytucjami edukacyjnymi

-popieranie rozwoju wymiany młodzieży i wymiany instrumentów społeczno- oświatowych

-popieranie rozwoju kształcenia na odległość

-rozwój europejskiego wymiaru sportu

6. Polityka Kulturalna

Unia wspiera i uzupełnia działania w dziedzinach:

-pogłębiania wiedzy oraz upowszechnienia kultury i historii narodów europejskich

-zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego o znaczeniu europejskim

-niehandlowej wymiany kulturalnej

-twórczości artystycznej i literackiej

7. Polityka w zakresie zdrowia publicznego

Działanie skierowane na poprawię zdrowia publicznego, zapobieganie chorobom i dolegliwością ludzkim oraz usuwanie źródeł zagrożenia dla zdrowia fizycznego i psychicznego obejmuje m.in.:

-zwalczanie epidemii

-informację i edukację zdrowotną

-wczesne ostrzeganie o zagrożeniach

-monitorowanie zagrożeń trans granicznych

8. Polityka Przemysłowa

Zgodnie z systemem wolnych i konkurencyjnych rynków zmierza do:

-przyspieszania przystosowania przemysłu do zmian strukturalnych

-wspierania środowiska sprzyjającego współpracy i rozwoju przedsiębiorstw

-sprzyjanie lepszemu wykorzystaniu potencjału przemysłowego polityk innowacyjnych, badań i rozwoju technologicznego

9.Polityka wzmocnienia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej.

Celem jest zmniejszenie dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów najmniej uprzywilejowanych. Czyni to m.in. za pośrednictwem funduszów strukturalnych (np. EFS, EFRR).

10.Polityka w dziedzinie środowiska naturalnego.

Celem jest:

Zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska naturalnego

Ochrona zdrowia ludzkiego

Ostrożne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych

Promowanie środków zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów środowiska naturalnego (np. zmiana klimatu)

Inne polityki to m.in.:

Badania i rozwój technologiczny oraz przestrzeń kosmiczna

Energetyka

Turystyka

Ochrona ludności

Współpracy administracyjnej

DZIAŁANIA ZEWNĘTRZNE UNII EUROPEJSKIEJ

Działania na arenie międzynarodowej poza UE oparte są na zasadach, na których Unia funkcjonuje. Są to zasady m.in.: demokracji, państwa prawnego, powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności ludzkiej, równości i solidarności.

Klauzula solidarności – wspólne działanie państw członkowskich w celu reagowania na dwa kluczowe (obecnie) zagrożenia:

Atak terrorystyczny

Klęska zywiołowa lub inna katastrofa

Działania zewnętrzne UE realizowane są przede wszystkim w 3 płaszczyznach:

Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

Jest określona i realizowana przez Radę Europejską i Radę, stanowiącą co do zasady jednomyślnie. WPZiB wykonuje Wysoki Przedstawiciel Unii do spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz państwa członkowskie.

Elementy polityki to m.in.:

Rozszerzenie tak zwanej misji petersburskiej (na wspólne działania rozbrojeniowe, misje wojskowego doradztwa i wsparcia, misje zapobiegania konfliktom i misje stabilizacyjne)

Ustanowienie stałej współpracy strukturalnej pomiędzy państwami mającymi większą wydolność obronną

Ustanowienie klauzuli solidarności (sojuszniczej) w myśl której państwa członkowskie będą zobowiązane do udzielenia pomocy innemu państwu, które stanie się ofiarą agresji

Wspólnej Polityki Handlowej

Wprowadzona od 1.01.1970r., należy do wyłącznych kompetencji UE.

Główne cele:

Harmonijny rozwój handlu światowego

Stopniowe zmniejszanie ograniczeń w handlu międzynarodowym i w bezpośrednich inwestycjach zagranicznych

Zmniejszenie barier celnych i innych barier handlowych

Kształtowanie pożądanych rozmiarów eksportu i importu oraz salda bilansowego

Stabilne w długim okresie zaopatrzenia gospodarki w niezbędne surowce i minerały

Stymulowanie zmian strukturalnych w gospodarce oraz zapewnienie równowagi na rynku pracy

W ramach WPH stosuje się 3 podstawowe rodzaje środków:

Środki taryfowe (preferencyjne), których istota sprowadza się do możliwości importu po niższych stawkach celnych niż wynikające z unijnej taryfy celnej

Środki reglamentujące obrót towarowy z krajami trzecimi o charakterze ochronnym (antydumpingowe, subsydium)

Środki pozataryfowe (np. zakazy importu)

DUMPING – sytuacja, w której cena eksportowa towaru jest niższa od jego wartości nominalnej, to znaczy sprzedaż towarów lub usług za granicę następuje po cenach niższych niż w analogicznych warunkach krajowych (nawet poniżej kosztów). Środkiem antydumpingowym jest np. cło antydumpingowe.

SUBSYDIUM – działanie, które polega na tym, że państwo dokłada do danego towaru np. poprzez wsparcie dochodowe czy finansowe i stwarza nierównowagę na rynku handlowym.

Współpracy z państwami trzecimi i pomocy humanitarnej

Celem głównym jest zmniejszenie a docelowo likwidacja ubóstwa. Współpraca dotyczy gospodarki, finansów, techniki i realizowana jest przez UE (koordynator) i państwa członkowskie.

Europejskie Prawo Pracy

1.Pojęcie i zakres EPP:

EPP- dział prawa UE obejmujący ustawy odnoszące się do świadczenia pracy na podstawie stosunku pracy lub umowy o pracę.

Zakres EPP jest większy niż ustawodawstwo pracy państw członkowskich.

Granice kompetencji Unii wyznaczają zasady:

-pomocniczości- Unia podejmuje działania tylko gdy cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie

-proporcjonalności- zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia celów…..

EPP wspiera i uzupełnia działania państw członkowskich w zakresie prawa pracy. Zawiera standardy minimalne, które mogą być zmienione, ale tylko na korzyść pracownika.

EPP tworzone jest przy współudziale przedstawicieli pracowników i pracodawców (partnerzy społeczni). Na szczeblu Unijnym są to m.in.:

-UNICEF- Zrzeszenie Konfederacji Przemysłu i Pracowników Europejskich

-CEEP- Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych

-ETUC- Europejska Konfederacja Związków Zawodowych

Komisja ma obowiązek konsultacji wniosków. Porozumienie partnerów społecznych nabywa bliżej samej mocy jak inne źródła prawa.

2. Zasady EPP:

-EPP działa na zasadach odpowiadających całemu prawu europejskiemu, które ma autonomiczny charakter, tzn. jest niezależne od systemów prawnych poszczególnych państw. Krajowe organy ustawodawcze nie mogą go zmienić ani uchylić

Główne zasady:

-jednakowego traktowania wszystkich państw –prawo jest wiążące we wszystkich krajach Unii i nie może być ograniczone

-pierwszeństwa- prawo Unii ma pierwszeństwo przed prawem krajowym

-bezpośredniego stosowania- prawo Unijne jest skuteczne bez potrzeby transformacji do porządku wewnętrznego

-bezpośredniej skuteczności- prawo Unii jest bezpośrednim źródłem praw i obowiązków wszystkich podmiotów , których dotyczy

Implementacje dyrektyw (wdrożenie) dotyczących prawa pracy następuje według określonych reguł. Nie wymaga konieczności odtworzenia jej przepisów.

Korzystniejsze rozwiązania krajowe pozostają mocy. Nie można powoływać się na normę europejską w celu pozbawienia pracownika przysługujących im uprawnień.

Prawo krajowe powinno być interpretowane zgodnie z prawem Unii. Wykładnia zgodna z prawem unijnym nie może jednak prowadzić do zmiany treści przepisu prawa krajowego, lecz tylko do podjęcia wszystkich możliwych kroków w celu zapewnienia zgodności prawa krajowego z prawem europejskim.

3.Dostęp do zatrudnienia i równość traktowania:

Każdy obywatel państwa członkowskiego bez względu na miejsce pobytu, ma prawo składać oferty pracy , zawierać i kontynuować umowę o pracę na terytorium innego państwa członkowskiego , zgodnie z przepisami prawnymi i administracyjnymi, których stosowanie nie może prowadzić do jakiejkolwiek dyskryminacji.

Urzędy pracy zobowiązane są udzielić takiej samej pomocy jak udzielają obywatelom własnego państwa.

Przepisy ograniczające liczbom lub procentom zatrudnienie cudzoziemcom nie mogą mieć zastosowania do obywateli państw członkowskich.

4.Pracownik będący obywatelem państwa trzeciego:

-nie może być dyskryminowany pod względem warunków pracy i wynagrodzenia

-korzysta z takich samych przywilejów socjalnych i podatkowych jak pracownicy krajowi

-posiada dostęp do szkolenia w szkołach zawodowych i ośrodkach doskonalenia zawodowego

-korzysta z prawa do przynależności do związków zawodowych

OGRANICZENIE:

Art.45ust.4 TFUE

Swoboda przepływu pracowników nie ma zastosowania w administracji publicznej, która w tym kontekście obejmuje:

-sądownictwo

-władze podatkowe

-służbę dyplomatyczną

-wojsko

-policję i inne formacje o podobnym charakterze

Państwa członkowskie mogą ustalać reguły dostępu do służby publicznej i zachowywać określone stanowiska dla własnych obywateli. Zatrudnienie w administracji publicznej oznacza udział w sprawowaniu władzy.

5.Prawo członków rodziny:

Prawo do zatrudnienia na terenie państwa posiadają także członkowie rodzin , obywatele Unii, którzy posiadają prawo pobytu w jednym z państw członkowskich.

Za członka rodziny uważa się:

-współmałżonka; należy posiadać odpowiedni status prawny, nie ma znaczenia fakt wspólnego mieszkania

-zarejestrowany partner; jeżeli ustawodawstwo państwa przyjmującego istnienie równoważni między małżeństwem zarejestrowanym a związkiem partnerskim

-dzieci; współmałżonka lub partnera do ukończenia 21 roku życia pozostaną na utrzymaniu obywatela

-rodziców; pozostających na utrzymaniu obywatela Unii (w tym także rodziców współmałżonka lub partnera)

6.Pojęcie pracownika:

Definicja „pracownika” oparta jest na orzecznictwie ETES(np. sprawy C-10/05,C-456/02)

Kryterium stanowi fakt świadczenia pracy za wynagrodzeniem przez pewien czas na rzecz pod kierownictwem innej osoby.

7.Równe traktowanie-zakaz dyskryminacji:

Dyskryminacja- stosowanie równych reguł do porównywanych sytuacji lub stosowanie tej samej reguły do różnych sytuacji.

Rodzaje dyskryminacji:

-ze względu na płeć, pochodzenie, rasowe, etniczne, religię, wyznanie, niepełnosprawność, orientację seksualną

Skutkiem naruszenia przepisów są sankcje , które obejmują odszkodowania dla ofiary dyskryminacji. Sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i mieć charakter prewencyjny.

Ciężar dowodów w sprawach dyskryminacji wynikającej z płci spoczywa na pozwanym.

Równość traktowania kobiet i mężczyzn: zakres przedmiotowy zakresu dyskryminacji:

-równe szanse na rynku pracy

-takie samo wynagrodzenie za taką samą prace

-warunki pracy i zatrudnienia w tym dostęp do szkolenia zawodowego i awansu

-niektóre aspekty ubezpieczeń społecznych

8.Pojęcie wynagrodzenia: Art. 157 ust.1 TFUE

Każde państwo członkowskie zapewnia stosowne zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości.

Przez wynagrodzenie rozumie się zwykłą podstawę lub minimalną płacę albo wyposażenie oraz wszystkie inne korzyści gotówkowe otrzymane przez pracownika bezpośrednio lub pośrednio z racji zatrudnienia od pracodawcy.

Przyznanie takich samych uprawnień zatrudnionym na część etatu jak pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu i pracy.

9.Informacja o warunkach zatrudnienia:

Dyrektywa 91/530 w sprawie obowiązku pracodawcy informowania pracownika o warunkach umowy o pracę lub stosunku pracy.

Każdy pracownik powinien otrzymać dokument zawierający informacje o podstawowych warunkach umowy o pracę lub stosunku pracy.

Informacje pracodawca zobowiązany jest przekazać pracownikowi w ciągu 2 miesięcy od daty zatrudnienia.

10.Zakres informacji dotyczących umowy lub stosunku pracy:

-strony

-miejsce pracy

-charakter pracy/zakres czynności

-termin wejścia w życie umowy, w przypadku umowy na czas określony

-przewidywany czas jej trwania

-wymiar przysługującego urlopu

-okres wypowiedzenia umowy

-kwota bazowa wynagrodzenia oraz inne składniki

-wynagrodzenie i częstotliwość jego wypłacania

- długość dnia i tygodnia pracy

-układ zbiorowy regulujący warunki pracy

11.Elastyczne formy zatrudnienia stanowią element europejskiej strategii zatrudninia , której celem jest:

-modernizacja prawa pracy

-wzrost produktywności

-połączenia dwóch koncepcji w stosunkach pracy elastycznego zatrudnienia i bezpieczeństwa socjalnego

Rada Europejska zainspirowała partnerów społecznych do zawierania porozumień normatywnych pozwalających na stosowanie elastycznych form zatrudnienia.

Przykłady elastycznych form zatrudnienia:

-praca w niepełnym wymiarze

-praca tymczasowa

-telepraca

-praca na czas określony

12. Praca w niepełnym wymiarze:

Dyrektywa 97 i 81 w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego pracy w niepełnym wymiarze godzin. Sposób przyjęcia dyrektywy –porozumienie zawarte przez partnerów społecznych.

Praca w niepełnym wymiarze –wykonywanie pracy w czasie pracy liczonym w wymiarze tygodniowym lub przeciętny w okresie nie dłuższym niż rok jest krótszy niż czas pracy pracownika zatrudnionego w porównywalnym pełnym wymiarze czasu pracy.

Pracownik wykonujący pracę w niepełnym wymiarze godzin nie może być traktowany z tego powodu w sposób mniej korzystny . Uprawnienia i obowiązki pracownicze powinny być kształtowane proporcjonalnie do rozmiaru zatrudnienia. Stosowanie tej formuły świadczenia pracy powinno odbywać się na zasadzie dobrowolności.

Gorsze traktowanie osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze oznacza pośrednią dyskryminację kobiet, gdyż to one częściej korzystają z tej formy zatrudnienia.