Urbanizacja- drugi proces obok industrializacji wpływający na przemiany w strukturze i kulturze. Odbywa się na 4 płaszczyznach: demograficznej, ekonomicznej- wzrost liczny ludności w przemyśle związana z industrializacją, przestrzennej, społecznej. Rodzaje urbanizacji: ogólna- określona i mierzona odsetkami ludzi miejskiej w stosunku do ogółu ludności danego kraju. Wielkomiejska- ukazywana i mierzona odsetkami ludności wielkich miastach w stosunku do ogółu ludności danego kraju Koncentracje ludności wielkomiejskiej- ustalona za pomocą wskaźnika stosunku liczby ludności zamieszkujących wielkie miasta do liczby ludności miejskiej. Industrializacja- proces kompleksowy obejmuje 3 rodzaje zmiany wzajemnie zależne do siebie. Zmiana ekonomiczna ukształtowanie się rynkowej gospodarki towarowa pieniężnej. Wytwarza dobra i usługi, towary dla masowego odbiorcy. Zmiana techniczna polega na opieraniu wytwarzania dóbr- towarów na pracy maszyn. Automatyzacja zastąpienie pracy ludzkich rąk maszynami. Zmiany społeczno organizacyjne- wewnętrznej organizacji przedsiębiorstwa i współczesnego zakładu gospodarczego jako składającego się z wyspecjalizowanych stanowisk. Fazy uprzemysłowienia: Ekstensywna- wzrost dochodu narodowego osiąganego w produkcji przemysłowej odbywa się w drodze zwiększania nakładów inwestycyjnych i wzrostu zatrudnienia. W intensywnej wzrost zatrudnienia osiągany jest przez uchronienie czynników wewnętrznych wykorzystywanie realnego czasu pracy oraz podwyższenie kwalifikacji pracowników. Industrializacji wielkiej realizowane jest tworzenie wielkich okręgów przemysłowych, a w małej- rozproszonej opartej na tworzeniu się ośrodków przemysłowych. Okręg przemysłowy – zgrupowanie wielu ośrodków przemysłowych które są powiązane ze sobą źródłem zaopatrzenia. Ośrodek przemysłowy to miejscowość w której jest jeden ośrodek średniej wielkości zakład przemysłowy. Rozwój industrializacji proces ogólno światowy bo przemysł wytwarza środki produkcji nie tylko dla siebie ale i dla innych działów gospodarki. Czynnikiem jest rola w zaspokajaniu potrzeb ludzkich. Zawód- rodzaj czynności wyodrębnionych z ogółu czynności ludzkich. Zespół czynności pożytecznych wykorzystywanych w celu zarobkowym, oparty na kwalifikacjach i podziale pracy. Grupa zawodowa- zbiorowość społ. ,poczucie łączności ten sam zawód mająca wewnętrzną organizację powołuje związki zawodowe. 3 grupy zawodów:-Pierwotne;-Przemysłowe ;-Usługowe

Automacja- stanowi punkt zwrotny w rozwoju techniki wytwórczej, zastępując ludzką pracę samoczynną pracą maszyn, urządzeń instrumentów. Zastąpienie wysiłku i decyzji ludzkich przez mechanizm hydrauliczny, elektroniczne. Automatyzacja- to co powyżej. Oznacza proces racjonalizacji i podziału pracy na szczegółowe jednorodzajowe czynności wykonywane przez poszczególny i wyspecjalizowany, ale nie wykwalifikowanych robotników.

Klasy wg Thomasa Khuna -Właściciel;-Pracownicy umysłowi;-Robotnicy wykwalifikowani;-Robotnicy niewykwalifikowani

Modele stosunku pracy

Europejski- jest równowaga miedzy pracodawcą a pracownikiem

Szwajcarski- interwencjonistyczne państwo

Amerykański- nadrzędna pozycja pracodawcy niż pracobiorcy

Japoński – model ojcowski- paternalistyczny pracownik

Robert E. Park- społeczność lokalna- to biotyczne i subityczne podstawy społ. Oparte są sfery moralne i kultura jego życia

Park i Burgess- społ lokalne mozaika mniejszych społ. tworzących się w poszczególnych sferach przestrzeni miasta.

Park i Hally organizm ludzi całością warunkujących ją części. Samowystarczalną całością

Jesse Bernard- „community” oznacza lokalność terytorialność, ludzie mieszkają na wspólnym terytorium i maja wspólne interesy

L.F. Shnore- społ lokalna odnosi się do zidentyfikowanego obszaru

T. Parsons- społ lokalna to aspekt struktury systemu społ. do terytorialnej lokalizacji osób.

M. Stacy społ lokalna lokalny system społ trzeba badać stasunki w niej zachodzące.

Don Martindeale społ lokalna- forma obejmująca całość życia mieszkańców kształtujących system w odpowiednich grupach.

G. Sjoberg community bazie wykonywanych przez nich w większości przez wszystkich ich codziennych czynności

M. M. Webber- społ lokalna- grupa o wielu interesach w pewnym stopniu heterogeniczna podłodzi z wzajemnych zależności zachodzących między grupami na tym samym obszarze

C.H. Page społ lokalna- poczucie przywiązania i przynależności do pewnego zbioru ludzi i określenia się jako „my”

Koncepcje teoretyczne

Stanowisko ekonomiczne- społ lokalne są zorganizowane w dwóch poziomach

Biotyczny- obejmuje postawę pozamyślową przystosowanie dokonuje się w walce o byt

Kulturalnym – jest ujmowane w strukturze społ w relacji do warunków geograficznych i przestrzennych a naukowe badanie polega na wykazywaniu prawidłowości.

STANOWISKO FUNKCIONALNO STRUKTURALNE

R.L. Warren- zawsze ustrukturalizowane w postaci systemu społ. określa funkcje względem większych całości „funkcja” rodzaj użytecznych aktywności ważnych dla innych elementów lub dla całego systemu

STANOWISKO TEORII DZIAŁANIA

Max Weber – poczucie przynależności i jej świadomość, działanie społ różni się od aktywności ludzi są zorientowane na innych mają dla nich znaczne. Są zrozumiałe określają schematy wzory. Procesy tworzenia się grupy społ mogą byś opisywane.

społ lokalna- współzawodnictwo i dążenie ludzi do celów ekonomicznych , czynników które formułują postawę

TEORIA SPOŁ. MASOWEGO

Procesy społecznego podziału pracy , urbanizacji. społ lokalnych z powodu transferu funkcji przez inne formy instytucji i organizacji. W. Kornhauser- społ masowe to określony model stosunków społ. które mogą zachwać w całym społ lub w jego części.

TEORIA DEMOKRACJI STRUKTURY KLASOWEJ

Zmiany ewolucyjne i programowe w rozwoju gospodarczym w krajach kapitalistycznych doprowadzają do dekompozycji klas społ i przekształcania się.

Darendorph- zwiększenie klasy średniej jako napęd gospodarki .

MECHANIZMY PSYCHOSPOŁECZNE FUNKCJONUJĄCE W PROCESIE UWARSTWIENIA SPOŁ.

Mechanizm idealizacji- im dale jest się od cenionego zawodu tym przychylniejsze są o nim opinie

Mechanizm obrony- trzeba niżej oceniać swoje pozycje by uchronić stan posiadania przed ewentualnymi aktami

Ocena własnej sytuacji rzutuje na oceną sytuacji innych zawodów i stanowisk

W porównaniu własnej sytuacji i ocenie swych pozycji ludzie odnoszą swoją sytuację do sytuacji innych grup zawodowych.

STRUKTURA SPOŁ( TRÓJKĄT)

Nowobogaccy sfera fortuny

-technokracja

- posiadaczy majątku

Wyższa klasa

Nowa klasa średnia

Stara klasa średnia

Robotnicza rolna

-arystokrecja przedsiębiorcy

-tradycyjni chłopi

-gospozbiorniść

Margines społ. ; podklasa; szary i czarny rynek

Sztompka

Cechy nowego porządku wg. A.Comta

-Kompetencja siły roboczej w centralnych miastach

-organizacja pracy zorientowana na efektywność i zysk

- wykorzystywanie odkryć naukowych i technik w procesach ponad krajowych

-pojawienie się utajonych i jawnych antagonizmów między prawodawcami i pracownikami

- wzrost kontraktów i nierówności społ

-system ekonomiczny oparty na indywidualnej przedsiębiorczości i wolnej konkurencji

Kapitalizm- to dążenie do zysku w sposób trwały racjonalnie kapitalistyczny do ciągle nowych zysków do rentowności.

ZASADY NOWOCZESNOŚCI

Indywidualizm – najważniejszy z mega trendów gdzie jednostka może poruszać się swobodnie miedzy zbiorowościami Dyferencja zróżnicowanie wyspecjalizowanie Racjonalność w działaniu organizacji i instytucji dominuje kalkulacja i bezosobowość Ekonomizm- rozumiemy przez to zdominowanie całego życia społ przez ekonomiczną aktywność, główne zainteresowanie towarem i jego produkcją Ekspansywność- zdolność do rozszerzania swojego zasięgu w przestrzeni czyli globalizacja Globalizacja- proces ujednolicenia rodzaj przemiany społeczno kulturowych. Może podwyższyć i obniżyć znaczenie Atomizacja- homogenizacja kultury Globalizacja: zakres ekonomiczny- otwieranie granic na rynku pracy.( Unia ,Efta) Zakres zasięgu regionalnego globalny podział pracy i wzrastająca rola wielonarodowych ponadnarodowych korporacji Polityka- postawienie ponad narodowych jednostek różnej wielkości (NATO) sfery dominacji imperialnej o zasięgu ogólnoświatowym ONZ podmiotów o kompetencjach ponadnarodowych Kultura- homogenizacja środki masowego przekazu np. telewizja zalewanie podobnymi produktami konsumpcyjnymi

CZYNNIKI GLOBALIZACJI

Czynnik technologii- zmniejsza dystans społ. i dotyka każdy poziom struktury, jest masowe

Kultura- jest siłą napędu nawołuje do działania i podtrzymywania kultury lokalnej

Ekonomiczny- brak proporcjonalności na rynku

Zróżnicowanie społ. fakt odmienności i różnic występuje u członków danego społ. są 4 rodzaje: różnice bologiczno- fizyczne różnice demograficzne różnice psychiczne różnice społeczne.

Kategorie społ stanowią podstawę powstania związków czy zrzeszeń

EKONOMICZNE UJĘCIE KLASY SPOŁ.

Stanowisko ogólne- wytwór stosunków gospodarczych i zasobów produkcji jakie rozwinęły

Podział na klese produkcyjną( przedsiębiorcy robotnicy tworzą dochód narodowy) i nieprodukcyjną ( wszyscy co nie produkują żyją z konsumpcji)

2 fazy powstania klasy:

klasa w sobie – ludzie nie są świadomi swego położenia i wspólnych interesów.

Klasa dla siebie- ludzie uzyskują świadomość i dążą do zmiany swojego położenia.

Funkcje ujęcia klasy społ:

-Zawsze było ustruktyralizowane jest zjawiskiem uniwersalnym

-podział klasy od uwarstwienia

Ogólna teoria stratyfikacji

- każde społ musi być uwarunkowane

- uwarstwienie jest koniecznością funkcjonalną społ. musi umiejscowić jednostki w strukturze społ.

Stanowisko Parsonsa- badać metodą dedukcyjną, funkcją systemów i podsystemów

-każdy element pełni określoną zawodową funkcję w systemie

WARSTWY SPOŁ:

Webera- uznają siebie i jest uznawany przez innych za wyższy bądź niższy społ. ze względu na zajmowane pozycje społ.

Szczepański- zbiór ludzi bardziej oddzielny od innych kryteriami wyższości lub niższości. Przyczyną jest dystans społ. opartych na kryteriach posiadania. dystans społ- zakres styczności danej warstwy.

Ruralizacja- proces wychodzenia poza obręb wsi wiejskich wytwórców.

Formy ruralizacji( aspekty)

r. przestrzenna- włączenie do miast wsi przenoszenia całych zagród chłopskich, w miastach pojawiło się wiele nowych ulic z wiejską zabudową obok dawniej istniejących.

r. ekonomiczna- proces utrzymywania się w mieście powiększania się, ludności żyjącej z rolnictwa i handlu.

r. demograficzna- przenoszenie ludności z miast do skupisk typu wiejskiego. Istnieją odrębności miejsko- wiejskie osoba migrująca do wsi i tam zamieszkująca przejmuje częściowo elementy kultury utrzymującej się na wsi.

r. społeczno- kulturowa- polega na rozprzestrzenianiu się wiejskich wytworów kulturowych, wpływa na charakter życia ogółu ludności kraju. Przenoszenie do miast i utrzymywanie się tam wiejskich wartości, postaw, wzorów zachowań i cech osobowości.

Etapy ruralizacji: r. żywiołowa- przenoszenie i różne formy utrwalenia w mieście wytworów kultury ukształtowanej na wsi. R. selektywna- przenoszenie do miast wartości ukształtowanej na wsi.

Kultura polityczna- ogół postaw wartości i wzorów zachowań dotyczących wzajemnych stosunków władzy i obywateli.

S. Verby- Kultura polityczna ogniwem łączącym mikro i makropolitykę pośrednikiem między jednostką a instytucją polityczną oraz miedzy tym co nieformalne a zinstytucjonalizowane

J. Siemieński Kultura polityczna- zespół wartości i orientacji politycznych powiązanych z systemem politycznym.

G.A. Almond wyróżnia 3 elementy kultury politycznej:

Orientację poznawczą

Orientację afektywne

Orientację oceniające wartościujące

W. Markiewicz elementy tworzące kulturę: świadomość historyczna, zachowania i postawy polityczne, przywództwo polityczne.

Klasa społeczna- grupy podstawowe istniejące w społ. różnią się miedzy sobą rolą i pozycją ekonomiczną. Grupy o charakterze ekonomicznym. Termin ten wprowadzony został przez Hegla. Wyróżnił klasy : rolniczą przemysłową i myślącą.

Aspekty procesu (pracy): Non standard jobs modyfikowały one relacje między pracownikami a właścicielem firmy i kadra kierowniczą przedsiębiorców.

De kwalifikacja – obniżenie poziomu umiejętności do wykonywania zawodu.

Zmiana struktury zawodowej- stopniowe zanikniecie kategorii robotniczych związane z produkcją. Najważniejszą gałęzią stały się rolnictwo usługi i przemysł dzięki rozwojowi technologicznemu.

Styl życia i rozwój konsumpcji: Jednolitość- zatarły się różnice kultury między grupami społ. Macdonaldyzacja- rozwinięcie tezy o jednolitości zwraca uwagę na homogenizację wszystkich dziedzin życia społ.

Segmentacja stylów życia- wskazuje na istnienie pewnego rozwoju nisz które są kategoriami konsumentów, pewna własność którą interesują poszczególne jednostki.

TRZY STANOWISKA TEORETYCZNE: Konwencjonalne- tradycyjne stawia w centrum rodzinę pozycja męża występującego w roli głowy rodziny (domu) reprezentuje wszystkich członków w strukturze społ.

Indywidualistyczne- przeciwstawne do konwencjonalnych, każdy klasyfikowany jest na podstawie jego własnego statusu bez odwoływania się do cech rodziny czy małżonka

Dominacja- jest po środku tych dwóch poprzednich stanowisk jednostką analizy jest rodzina ale wskaźnikiem jej pozycji jest status tego współmałżonka którego pozycja jest wyższa

Homogamia małżeństw- zawieranie małżeństw mające pewne wspólne cech społ. fizyczne lub umysłowe przeciwieństwem jest heterogamia.

Segregacja zawodów- liczebna przewaga kobiet w jednych kategoriach zawodowych a mężczyzn w innych.

Samoocena pozycji- polega na samo umiejscowieniu się w drabinie stratyfikacji.