Metodyka pracy opiekuńczo

Metodyka pracy opiekuńczo – wychowawczej (wykłady)

Plan - jest to pewien opis, zmysłowo uchwytny wytwór zbudowany ze znaków (na przykład układ zdań bądź wykres graficzny). Wyróżnić można następujące etapy planowania:

  1. określenie celu nadrzędnego i celów operacyjnych (szczegółowych)

  2. ustalenie koncepcji - jest to etap określania zasobów oraz środków; stanowi podstawowe ogniwo planowania, obejmuje zestrajanie i alternatywne planowanie

  3. etap pozyskiwania zasobów i środków (również kadry)

  4. wdrażanie planu, czyli działanie

  5. kontrola bądź nadzór

Do warunków dobrego planowania należą:

Dobry plan posiadać powinien następujące właściwości:

Podstawę opracowywania planów okresowych stanowi plan roczny, obejmujący całokształt najbardziej istotnych zadań, jakie są przewidziane do realizacji przez rok czasu. Struktura planu okresowego obejmuje:

A. część diagnostyczno - wnioskowa - jest to wstęp stanowiący uzasadnienie założonych celów, zadań wychowawczych oraz form realizacji; zawarty jest tutaj również opis aktualnej sytuacji placówki, potrzeby i możliwości wychowanków oraz kadry, środki materialne

B. część opiekuńcza - obejmuje ona sprawy dotyczące opieki, wychowania, celów działalności opiekuńczo - wychowawczej; tutaj znajdują się także odpowiednie terminy oraz osoby ponoszące odpowiedzialność za realizację założonych zadań; jest to część zasadnicza planu okresowego (rocznego)

C. część wychowawcza i doskonalenia pracy - zawiera opis zamierzeń związanych z udoskonalaniem pracy kadry pedagogicznej:

Proces opiekuńczo - wychowawczy - jest to cykl następujących po sobie zmian, które wzajemnie się warunkują, adekwatnych do kolejnych etapów samodzielności oraz niezależności życiowej wychowanka (jest to proces ewolucyjny). Jako proces globalny (czyli całościowy) zawiera pewne pasma zmian poczynając od stanu wyjściowego do stanu końcowego, natomiast jako proces parcjalny obejmuje on zmiany zachodzące w czynnościach oraz zależnościach opiekuńczych dotyczące tylko niektórych elementów składowych. Przebieg procesu zakłada:

* globalny

* parcjalny

Poznawanie wychowanków stanowi podstawę dla pracy opiekuńczo - wychowawczej. Wymienia w tym zakresie następujące reguły:

Istnieją następujące zasady przygotowywania charakterystyk:

Podział charakterystyk:

  1. indywidualne

  2. merytoryczne, które według kryterium treści podzielić można na charakterystyki:

    • funkcjonalne

    • osobowości

    • przyczynowe

    • zachowania

  1. formalne, które według kryterium zakresu informacji można podzielić na:

    • całościowe

    • częściowe

    • opisowe

    • swobodne

Skorny proponuje następujący podział charakterystyk:

Charakterystyka osobowości - stanowi uogólnienie oraz podsumowanie wielu obserwacji wychowanka, jest ona końcowym etapem jego poznawania. Zawiera pojęcia psychologiczne, służące do opisywania podstawowych cech osobowości, a jej cel stanowi stwierdzenie, jaki jest wychowanek, jakie posiada on właściwości. Opis jest tutaj dokonywany w kategoriach cech osobowości, takich jak:

Charakterystyka zachowania - ten rodzaj charakterystyki obejmuje jedynie podsumowanie reakcji oraz działań, jakie zostały zaobserwowane u wychowanka, jak na przykład:

Charakterystyka przyczynowa - skupia się na wyjaśnieniu genezy powstawania analizowanych cech, a jej punkt wyjścia stanowi charakterystyka opisowa, dostarczająca materiałów do analizy czynników, które miały wpływ na powstawanie opisywanych cech osobowości.

Charakterystyka grupy - ten rodzaj charakterystyki opracowuje się, by poznać strukturę grupy; zawiera ona następujące informacje:

W poznawaniu dziecka duże znaczenie ma zastosowanie technik projekcyjnych (z łac. "proiectio" - wyrzucenie). Rysunki projekcyjne mogą stanowić podstawę poznania osobowości wychowanka - szczególnie jego motywacji, celów, dążeń i sposobu odbierania rzeczywistości społecznej. Projekcja to mechanizm psychiczny, za pomocą którego można przenosić uczucia, postawy, właściwości czy pragnienia na pewne przedmioty bądź osoby. Taki test rozwojowy może stanowić rysunek, co jest podyktowane następującymi faktami:

Wyróżnia się następujące etapy rozwoju rysunku u dzieci:

  1. bazgroły: do 3 roku życia, są to początki wyrażania przez dziecko się rysunku:

    • jest to spontaniczne i pozbawione głębszej treści działanie

    • dziecko kreśli ołówkiem na papierze pewne ślady

    • bazgroły powstają w sposób mechaniczny dzięki rytmicznym ruchom ręki i są one odbiciem fizycznego i psychicznego rozwoju dziecka

  1. okres przedszkolny: 3 - 6 roku życia, jest to faza przedschematyczna, charakteryzująca się tym, iż:

    • istnieje pewne podobieństwo do rysowanego przez dziecko przedmiotu

    • rysowanie człowieka bazowane jest na kole

    • następują tutaj próby przedstawiania postaci ludzkiej, a więc jest to okres uruchamiania wyobraźni dziecka

    • występuje zależność między tym, co rysuje, a tym, co chce narysować dziecko

    • jest to czas ujawniania się podstawowych procesów umysłowych

3. okres wczesnoszkolny: 7 - 11 roku życia, jest to faza schematu:

  1. starszy wiek szkolny: 11 - 15 roku życia, jest to faza realizmu, charakteryzująca się następującymi cechami:

    • dziecko stara się na rysunku uchwycić wszystkie szczegóły

    • rysunek człowieka zaczyna odzwierciedlać proporcje prawdziwej postaci

    • rysunki są realistyczne, dziecko staraj się kopiować spostrzegane zjawiska czy wzory

    • odejście od schematu

Wyróżnia się następujące rodzaje metod projekcyjnych:

Istnieją następujące rodzaje technik projekcyjnych:

* klockowe

* słowne

* obrazkowe

Wyróżnić można następujące testy projekcyjne:

1. dom - środowisko rodzinne

2. drzewo - stosunek do otoczenia (rozłożyste oznacza szczerość i komunikatywność, natomiast szczupłe może oznaczać nieśmiałość)

3. człowiek - stosunek do innych ludzi

Zawód opiekuna - zadaniem opiekuna jest wychodzenie naprzeciw potrzebom społecznym oraz kształtującemu się rynkowi pracy, jeśli chodzi o opiekę nad dzieckiem (do 4 roku życia przede wszystkim). Opiekun powinien posiadać szeroki zakres wiedzy z nauk takich jak anatomia i fizjologia dziecka, psychologia, socjologia i pedagogika. Odpowiednia praca z dzieckiem poprzez kształtowanie jego sfery fizycznej jak również zdolności plastycznych czy muzycznych, daje wynik w postaci właściwego rozwoju psychicznego.

Opiekun pracuje z dziećmi w odpowiednich ośrodkach, placówkach opieki, lub też w jego domu rodzinnym, jako samodzielny opiekun. Osoba taka organizuje odpowiednie warunki dla rozwoju osobowości oraz cały czas modyfikuje sposoby zaspakajania potrzeb swoich podopiecznych indywidualizując proces wychowania ze względu na możliwości rozwojowe dziecka. Opiekun dba o zdrowie oraz codzienną higienę dziecka, uczestniczy również w różnego rodzaju rehabilitacjach. Do głównych cech dobrego opiekuna należą:

W strukturze postaw opiekuńczych wyodrębnia się:

Postawa opiekuńcza - jest to pewna stała organizacja o charakterze uczuciowym, poznawczym i behawioralnym. Po raz pierwszy termin ten został zdefiniowany przez Żabickiego, który uważał postawę opiekuńcza za jednolitą linię postępowania, która jest wynikiem zamiłowania do opiekowania się dziećmi. Wyrazem postawy opiekuńczej jest traktowanie dziecka w sposób podmiotowy, a więc między innymi:

Jeśli chodzi o wychowanków placówek całkowitej opieki, to potrzebują oni w szczególności bliskich i serdecznych więzi z innymi osobami, które nie są możliwe do osiągnięcia w jedynie formalnych układach zależności oraz powiązań. Zatem, przy wyborze kandydatów na wychowawców do tego typu placówek należy brać pod uwagę nie tylko ich wykształcenie (tutaj: wyższe studia licencjackie lub magisterskie w zakresie pedagogiki opiekuńczo - wychowawczej), kwalifikacje zawodowe bądź umiejętności psychologiczno-pedagogiczne, lecz także ich cechy osobowe oraz własne zainteresowania, którymi mogliby oni zarazić swoich przyszłych podopiecznych.

Osoba na stanowisku wychowawcy jest zobowiązana do nieustannego podnoszenia własnych kwalifikacji w drodze samokształcenia, uczestnictwa w różnego rodzaju kursach specjalistycznych, studiach podyplomowych czy też konsultacji z doradcą metodycznym. Wychowawcy, którzy są lubiani przez swoich podopiecznych, najczęściej przejawiają następujące cechy:

Funkcje zabawy w okresie przedszkolnym:

Termin terapia używany jest zazwyczaj do określenia takiej pracy z dzieckiem, której celem jest rozładowanie jego wewnętrznych konfliktów, frustracji oraz napięć o charakterze emocjonalnym. Obserwując zewnętrzne zachowania dziecka, staramy się określić przyczyny jego działania - świadomego i nieświadomego. Poznanie prawdziwych przyczyn jego zachowań bądź trudności wyznacza kierunek określonej działalności terapeutycznej.

Wszystkie dzieci, które zaczynają chodzić do przedszkola mają podświadome, intuicyjne przekonania co do tego miejsca oraz związane z nim oczekiwania, które w przypadku ich niespełnienia, mogą się manifestować w postaci pewnych zewnętrznych zachowań o charakterze agresywnym lub wręcz odwrotnie - dziecko staje się bierne, ogarnia je apatia. Źródłem informacji o otaczającym świecie jest dla dziecka wszystko, co mieści się w granicach jego spostrzegania w postaci różnych obiektów, sytuacji czy zachowań. Przeżycia oraz doznania będące efektem kontaktu ze światem zewnętrznym mogą być wyrażane przez dziecko w różny sposób, a potrzeba takich zachowań stanowi immanentną właściwość dorastającego dziecka.

Sposób wyrażania swoich doświadczeń przez dziecko może mieć różnoraki charakter - werbalny lub pozawerbalny, zabawowy czy plastyczny. Doświadczenia te mogą się również ujawniać w interakcjach społecznych z innymi osobami. Przyczyną zaburzeń emocjonalnych dziecka jest brak możliwości całkowitego wyrażania swoich przeżyć, a podejmowana w takich przypadkach terapia polega przede wszystkim na tworzeniu dziecku warunków odpowiednich dla swobodnego wyrażenia się. Najlepsze podłoże dla takich zachowań, jak również dla rozładowania napięcia emocjonalnego stanowi zabawa, szczególnie spontaniczna, która powoduje względną równowagę oraz zaspokaja potrzeby i oczekiwania dziecka. Z tego też powodu zabawa stanowi podstawową metodę pracy terapeutycznej z dziećmi w wieku przedszkolnym. Istnieją następujące zasady zabawy terapeutycznej:

1. zasada nakierowania się - polega na nie udzielaniu uwag czy pochwał oraz nie poprawianiu błędów dziecka

2. zasada nieprzyspieszania - nie należy przyspieszać zabawy

3. zasada życzliwości - zachowanie przyjaznych stosunków z dzieckiem oraz nie narzucanie się

4. zasada usprawiedliwiania - nie należy krytykować, pozbycie się lęku i postawy obrony

5. zasada przyzwalania - dziecko bawi się w taki sposób, jaki mu odpowiada

6. zasada refleksji nad sferą uczuć - należy skłaniać dziecko do pewnych refleksji

7. zasada ograniczania - mimo panowania swobodnej atmosfery, istnieją pewne granice, na przykład dziecko nie może niszczyć zabawek

Socjalizacja - najogólniej mówiąc, jest to proces wrastania w społeczeństwo; jednostka uczy się właściwego zachowania w obrębie danej grupy, przez co staje się istotą społeczną. proces socjalizacji obejmuje dwa etapy:

Podstawową formą aktywności u małych dzieci jest zabawa, której pojęcie i klasyfikacja na gruncie psychologii nie są jednolite. Istnieje wiele teorii zabaw, które skupiają się na różnych jej właściwościach i źródłach (biologicznych bądź społecznych), celach oraz znaczeniu ich w rozwoju dziecka. Wiele z nich ma już dzisiaj wartość jedynie historyczną, inne ukazują istotne cechy zabaw, co umożliwia lepsze zrozumienie tego zjawiska.

W pierwszym roku życia dziecko podczas zabawy nie stara się naśladować czynności, jakie zaobserwowało w codziennym życiu, nie potrafi też naśladować zabaw demonstrowanych przez dorosłych. Zmienia się to od drugiego roku życia - dziecko naśladuje czynności bezpośrednio pokazane mu na jego zabawkach, nie potrafi jednak przenieść zademonstrowanych czynności na zabawki inne. Od trzeciego roku życia odtwarza coraz więcej złożonych czynności życiowych wiążąc je ze sobą. Dziecko powoli zaczyna podczas zabawy nadawać zastępcze znaczenia przedmiotom oraz zabawkom i coraz częściej stara się odtwarzać zachowania podpatrzone z życia dorosłych. Przełom trzeciego i czwartego roku życia to okres wczuwania się i odtwarzania różnych roli, co następuje dzięki nagromadzonej wiedzy oraz rozwijającej się u dziecka wyobraźni. Dzieci w wieku sześciu i siedmiu lat potrafią ciągnąć ten sam temat zabawy nawet przez kilka dni jednocześnie go rozwijając.

Dzieci w młodszym wieku szkolnym nadal bawią się w zabawy tematyczne, lecz ich tematyka i zakres ulega zmianie - na pierwszy plan wychodzi tutaj szkoła. W III i IV klasach zabawa staję się nawet podstawą organizacji nauki - praca uczniów generuje duże napięcie, dlatego też jej zabawowy charakter umożliwia im łatwiejsze przezwyciężanie trudności. takie zabawy tematyczne są wzbogacane również o treści przedstawień teatralnych czy obrazów filmowych, przez co stają się ważnym czynnikiem intelektualnego, emocjonalnego i społecznego rozwoju.

Zabawa tematyczna - jest to forma zabawy aktywnej, gdzie dzieci w swoim zachowaniu i mowie traktują przedmioty bądź sytuacje w taki sposób, jakby posiadały one cechy inne niż w rzeczywistości. Zabawy takie mogą mieć dwojaki charakter:

W obydwu tych rodzajach zabaw dzieci odgrywają główne role, podczas gdy pozostałymi aktorami początkowo są zabawki, a później - rówieśnicy. Zatem w pierwszej fazie zabawy mają charakter indywidualny i dopiero z czasem stają się zabawami społecznymi. Z chwilą osiągnięcia przez dziecko poziomu dojrzałości szkolnej, zainteresowanie tego typu zabawami zaczyna ulegać zmniejszeniu - zabawa tematyczna jest więc zabawą typową dla okresu "wczesnego dzieciństwa".

Funkcje opiekuńczo - wychowawcze szkoły realizowane są przez następujące podmioty:

Świetlica szkolna - jest to prowadzona przez szkołę placówka opiekuńczo - wychowawcza, która pozwala uczniom na uczestniczenie w wielu interesujących zajęciach oraz na odrabianie ich prac domowych. Jest to jedyna na terenie szkoły komórka wychowawcza, która pełni funkcje opiekuńcze, wychowawcze i dydaktyczne w sposób ciągły i zorganizowany. Ze świetlicy korzystają zazwyczaj ci sami uczniowie, przede wszystkim z najmłodszych klas. Przyjmuje się, iż pierwszeństwo w korzystaniu ze świetlicy mają dzieci w jakiś sposób zaniedbane oraz wykazujące trudności w nauce, lecz prawidłowo działająca świetlica szkolna nie powinna się ograniczać jedynie do tej wąskiej grupy uczniów. Do funkcji pełnionych przez świetlice szkolne zalicza się:

W pracy świetlicy obowiązują następujące zasady:

Do metod pracy w świetlicy szkolnej należą:

Istnieje również inny podział stosowanych metod (według Wiechów):

  1. metody zajęć praktycznych - wykorzystywane we wszelkich formach pracy, posiadają różny charakter w zależności od założonych celów, są to:

  1. metody oglądowe - służą pogłębianiu i utrwalaniu wiadomości; przykładem mogą tu być:

  1. metody słowne:

Do głównych zadań świetlicy szkolnej należy:

Szkoła, która realizuje opiekuńczo - wychowawcze funkcje, zaspokaja tym samym potrzeby swoich uczniów, lecz również rozwija je i wzbogaca. W zakresie opieki wychowawczej, niezwykle istotnym jest dbanie o indywidualny rozwój każdego ucznia. Funkcje opiekuńczo - wychowawcze szkoły pełnione są w różnych formach, między innymi:

Jeśli chodzi o środowisko zamieszkania uczniów, funkcje opiekuńczo - wychowawcze szkoła pełni głównie przez inicjowanie tworzenia sportowych i rekreacyjnych urządzeń w jej pobliżu oraz przez tworzenie innych placówek wychowania i warunków dla właściwego spędzania czasu wolnego przez uczniów. Organizacja takiej działalności wymaga również uwzględnienia zasady aktywnego udziału dzieci i młodzieży w zaspokajaniu swoich potrzeb, jak i potrzeb ich kolegów. Realizacja funkcji opiekuńczo - wychowawczej wymaga także odpowiednich warunków, czyli lokum, wyposażenia i odpowiednio przygotowanej kadry.

Aby szkoła właściwie wypełniała swoje funkcje, jej dyrekcja i cały personel muszą mieć świadomość równorzędności potrzeby nauczania z potrzebą opieki i wychowania uczniów. Ponadto zakres realizowanych zadań opiekuńczych musi być adekwatny do wieku uczniów oraz do obowiązujących w szkole przepisów związanych z higieną i bezpieczeństwem. Nauczyciele powinni nie tylko posiadać dobrą znajomość problematyki opiekuńczo - wychowawczej, lecz również szukać wciąć lepszych rozwiązań dotyczących organizacji optymalnych warunków rozwoju, gdzie największe kompetencje w tym zakresie posiadać powinien pedagog szkolny, który powinien służyć pomocą w rozwiązywaniu trudności przez nauczycieli, lecz nie wyręczać ich w tych zadaniach.

Funkcje - są to skutki wywoływane przez działania, zachowania członków grupy, które występują w szerszej zbiorowości bez względu na to, czy były one zamierzone. Główne zadania szkoły w zakresie opieki wychowawczej to:

Podstawową funkcją szkoły w zakresie opieki i wychowania jest tworzenie optymalnych warunków dla psychicznego i fizycznego rozwoju uczniów, co zarazem umożliwia realizowanie ich potrzeb. W ciągu czasu spędzanego codziennie w szkole przez uczniów, należy zabezpieczyć im możliwość zaspokojenia wszystkich potrzeb podstawowych. Do biologicznych potrzeb należy tutaj racjonalne żywienie, ochrona życia i zdrowia, zapewnienie ruchu, właściwego oświetlenia itd. Jednak znacznie trudniej jest realizować psychiczne potrzeby uczniów - poczucia bezpieczeństwa, życzliwości i szacunku, uznania czy samorealizacji.

Działalność opiekuńczo-wychowawcza szkoły jest zintegrowana, a więc tworzy ona pewną spójną całość z systemem wychowawczym. Celem integracji pionowej jest zapewnienie ciągłości procesów opiekuńczo- wychowawczych poczynając od wczesnego dzieciństwa a kończąc na najwyższych stopniach szkolnego systemu.

Strategia - jest to logiczny dobór celów, metod oraz środków, które stanowią operacyjne założenia edukacyjnej działalności nauczycieli, szkół i systemów oświaty. Przejawem codziennie stosowanych strategii jest na przykład to, iż zajęcia są prowadzone przez nauczycieli w sposób przemyślany, natomiast wyrazem strategii dalekosiężnych są reformy w systemie oświaty.

Główną zaletą strategii jest ich aktywizacyjne działanie. Wybór strategii uzależniony jest od założonych celów i od indywidualnych cech oraz predyspozycji uczniów. Ze strategii korzystać można w trakcie planowania procesu nauczania jak i podczas jego realizacji, przy czym strategiczne myślenie powinno dotyczyć nie tylko nauczycieli, lecz również uczniów, gdyż dopiero taka sytuacja może doprowadzić do wspólnego sukcesu. Zatem to właśnie uczniowie powinni być zachęcani do stosowania różnych strategii, ponieważ ich zaangażowanie i aktywność stanowią podstawę jakiegokolwiek sukcesu nauczyciela.

Kolejną zaletą strategii jest indywidualizacja nauczania, co wymaga od nauczycieli poczucia empatii; emocjonalna więź z uczniem, umiejętność wczucia się w jego rolę i zrozumienia jego uczuć, w znacznym stopniu przyczyniają się do zwiększenia efektywności nauczania. Wyróżnić można następujące rodzaje strategii:

  1. strategie kognitywne - ich celem jest intelektualna i emocjonalna stymulacja uczniów; strategie te stymulują obydwie półkule mózgowe - lewą, która odpowiada za procesy intelektualne oraz prawą, związaną z emocjami - oraz w optymalny sposób wykorzystują "corpus collosum" - ogniwo łączącego te półkule

  1. strategie socjoafektywne - ich celem jest likwidowanie barier komunikacyjnych; podstawowym ich założeniem jest obalenie przekonania, iż w procesie komunikacji uczeń skupiać się powinien głównie na językowej poprawności swojego komunikatu; strategie socjoafektywne wykorzystywane powinny być przede wszystkim w sytuacjach, gdzie rozmówca o ograniczonych kompetencjach językowych nie potrafi swobodnie wyrażać swoich myśli; wielką zaletą jest tutaj przezwyciężanie zahamowań oraz barier psychologicznych zakłócających proces komunikacji

  1. strategie metakognitywne - polegają na zarządzaniu procesem uczenia się; pozwalają one w sposób świadomy planować ten proces, rozwijają zdolność selekcjonowania materiału oraz koncentracji na elementach relewantnych, umożliwiają także kontrolę i właściwą ocenę procesu uczenia się; stosowane są przez nauczycieli i przez uczniów

Ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne - jest to kompleksowe oddziaływanie - ćwiczenie (korekcja) funkcji zaburzonych wraz z ćwiczeniem funkcji niezaburzonych, by mogły stanowić one wsparcie bądź zastępstwo dla funkcji upośledzonych (kompensacja). Organizacja tego typu zajęć jest regulowana przez odpowiednie akty prawne, jak na przykład Zarządzenie nr 15 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 1993 roku w sprawie zasad udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Jednak system pomocy dzieciom dyslektycznym jest niewystarczający - zajęcia korekcyjno - kompensacyjne prowadzone są tylko w niektórych szkołach, co wiąże się przede wszystkim z koniecznością wygospodarowania etatu dla reedukatora, czyli specjalisty od prowadzenia terapii pedagogicznej. Należy tutaj zaznaczyć, iż tego typu zajęcia są niezbędne, dlatego też powinny być prowadzone we wszystkich szkołach. Treść, forma i stosowane metody pracy w ramach tych zajęć są dostosowywane przez prowadzącego do możliwości i potrzeb każdego ucznia, dlatego też osoba taka powinna:

Forma oraz materiały wykorzystywane w trakcie zajęć korekcyjno - kompensacyjnych różnią się od tych stosowanych na zwykłych lekcjach; odbywają się one w stosunkowo krótkich oraz zróżnicowanych jednostkach czasu, czego powodem są problemy z koncentracją uwagi oraz motywacją i niską wydolnością tych uczniów. Zajęcia takie odbywać się powinny w małych grupach, gdzie panować będzie życzliwa atmosfera. Prowadzący musi być z jednej strony wyrozumiały, lecz również konsekwentny, powinien on opierać się zawsze na tym, co dany uczeń robi bez większych problemów. Aktywność poznawcza uczniów jest tutaj poddawana różnym zabawom oraz grom dydaktycznym.

Ostatnio coraz więcej uwagi jest poświęcanej dzieciom ze specyficznymi trudnościami w czytaniu oraz w pisaniu, które są uwarunkowane przez fragmentaryczne zaburzenia funkcji percepcyjno - motorycznych. Przyczyną tych trudności mogą być zaburzenia analizatora wzrokowego, słuchowego bądź kinestetyczno - ruchowego. Uczniowie przejawiający te trudności charakteryzują się również:

Odpowiednio zorganizowane zajęcia i stosowanie ćwiczeń, metod oraz technik pracy adekwatnych do możliwości takich dzieci, daje im szansę właściwego rozwoju nie tylko w sferze intelektualnej, lecz również emocjonalnej, co sprzyja także budowaniu pewności siebie.

Uatrakcyjnieniem nauki (szczególnie u uczniów przejawiających trudności) może być praca na komputerze, gdzie wykonywane ćwiczenia prowadzą do korygowania zaburzeń rozwojowych, które wiążą się z trudnościami w czytaniu i pisaniu. Stosuje się następujące rodzaje ćwiczeń:

Profilaktyka - to całokształt działań, których celem jest zapobieganie niepożądanym zjawiskom w zakresie rozwoju oraz zachowania. Na gruncie pedagogiki, profilaktyka będzie się odnosić między innymi do zapobiegania niepożądanym przyzwyczajeniom i postawom, błędom w uczeniu się czy też wadom postawy ciała. Można również stwierdzić, iż działaniem profilaktycznym są również wszelkie pożądane wpływy pedagogiczne, które wytwarzając pewne wartościowe cechy, zapobiegają jednocześnie powstawaniu tych niepożądanych. Do zadań szkoły, związanych z profilaktyką niedostosowania uczniów zalicza się:

Do zasad procesu opiekuńczo - wychowawczego zalicza się:

W stosunku do Domu Dziecka wymienia się następujące funkcje wychowania opiekuńczego:

  1. funkcje bezpośrednio wychowawcze to:

    • diagnostyczna

    • adaptacyjna

    • wyrównawcza

    • inspiracyjna

    • samokształceniowa

  1. funkcje pośrednie to:

    • opiekuńcza

    • wychowawcza

W przypadku instytucji kształcenia wymienia się następujące funkcje:

  1. w odniesieniu do wykładowców oraz do treści kształcenia

    • instrumentalna

    • kreatywna

  1. w odniesieniu do słuchaczy:

    • informacyjna

    • kształcąca

Funkcja samokształceniowa - poszerzanie, pogłębianie wiedzy, kształtowanie odpowiednich przekonań i postaw, doskonalenie kultury pedagogicznej, zaangażowanie ideowe w pracę oraz kształtowanie własnego systemu wartości.

Funkcja adaptacyjna - aktualizowanie i przystosowanie wiedzy i umiejętności nabytych w trakcie studiów do specyficznych wymagań praktyki opiekuńczo - wychowawczej w danej placówce

Funkcje wychowawcze:

1. funkcja homeostatyczna - jest to najbardziej podstawowa i fundamentalna, a zarazem kreatywna funkcja, której następstwa dokonują się w osobie podopiecznego; są to następstwa:

2. funkcja egzystencjalna - efektem spełnienia funkcji homeostatycznej jest zachowanie na odpowiednim poziomie życia i zdrowia wychowanka oraz jego normalnego funkcjonowania, co stanowi podstawę dla podjęcia wobec niego oddziaływań wychowawczych. Poziom zaspokojenia potrzeb wpływa na jednostkę w następujący sposób:

- rezultatem opieki jest zachowanie jej życia

- zaspokojenie potrzeb ponadpodmiotowych stanowi o zachowaniu gatunku

- powoduje jej wielostronny rozwój

3. funkcja regulacyjna - stanowi rozbudzenie oraz regulowanie potrzeb wraz z granicami, normami i sposobami ich zaspokajania

4. funkcja usamodzielniająca - jej celem jest doprowadzenie do pewnego poziomu samodzielności oraz niezależności życiowej wychowanka (jego usamodzielnienie)

5. funkcja socjalizacyjna - prowadzi do uspołecznienia potrzeb oraz ich zaspokojenia. Funkcja ta realizowana jest pośrednio przez opiekuna urzeczywistniającego w sprawowanej opiece wartości oraz bezpośrednio - w oddziaływaniu ich na wychowanka zdolnego do przystosowawczych reakcji. Socjalizacyjne następstwa opieki rozpatrywane mogą być w dwojaki sposób:

- jako przekształcenie się roli podopiecznego w rolę opiekuna

- jako podporządkowanie sposobu zaspokajania potrzeb ogólno przyjętym wartościom społecznym

Profilaktyka - w ogólnym ujęciu, jest to szereg działań podejmowanych w celu zapobiegania zjawiskom niepożądanym. Profilaktyka szkolna obejmować będzie działania profilaktyczne których celem jest pomoc dzieciom krzywdzonym. Wyróżnić można następujące rodzaje działań profilaktycznych:

Wychowankowie domów dziecka są podzieleni odpowiednio na poszczególne grupy wychowawcze, których liczebność waha się od 13 do 18 osób. Każda grupa posiada przewodniczącego (czyli grupowego). Zależnie od możliwości finansowych i lokalowych placówki oraz od realizowanego programu wychowawczego, tworzy się jeden z następujących typów grup wychowawczych:

Wyróżnia się następujące typy rodzin (kryterium stopnia zagrożenia):

Każda rodzina realizuje kilka rodzajów działań opiekuńczo - wychowawczych o następujących kierunkach:

Działania opiekuńczo - wychowawcze obejmują całokształt życia, a ich granice wyznaczane są przez możliwość samodzielnego zaspokajania swoich potrzeb przez jednostki bądź grupy. Rodzina jest typem grupy wychowawczej; wyróżnić można następujące cechy grupy:

Rodzina stanowi instytucję wychowania naturalnego, jest to grupa społeczna, generująca różne wpływy wychowawcze:

Wśród zadań opiekuńczo - wychowawczych rodziny wymienia się następujące:

1. rozwój fizyczny

  1. rozwój psychiczny

  1. rozwój społeczny

  1. rozwój kulturalny

Panujące w rodzinie relacje muszą być jasne i klarowne - nie wskazane jest tutaj kultywowanie tematów tabu, zwyczajów ukrywania pewnych rzeczy przed sobą. Niezwykle ważna jest tutaj szczerość oraz umiejętność prowadzenia rozmów o różnych problemach czy niepowodzeniach i troskach. W rodzinie powinna panować atmosfera zaufania i wyrozumiałości. W rodzinie normalnej problemy poszczególnych jej członków rozwiązywane są wspólnie, a wszyscy cieszą się szczęściem innych osób. W rodzinie wzorowej, oprócz zachowania tej normy, rodzice starają się dodatkowo podnosić poziom wykształcenia i wychowania swoich dzieci. W przypadku rodziny wydolnej wychowawczo, sytuacja finansowa jest na tyle dobra, by nie potrzebowała ona pomocy ze strony państwa, lecz panujące w niej relacje są nieprawidłowe. Natomiast jeśli chodzi o rodzinę patologiczną, ma w niej miejsce trwały rozpad pożycia oraz więzi emocjonalnej. W każdej z tych rodzin, rodzice stanowią pewien wzór dla swoich dzieci. Wszystkie normalnie funkcjonujące rodziny potrzebują takich czynników, jak:

Przemoc wobec dziecka - według WHO to każde zamierzone i niezamierzone działanie osoby dorosłej, społeczeństwa lub państwa, które ujemnie wpływa na zdrowie, rozwój fizyczny lub psychospołeczny dziecka. Do przyczyn stosowania przemocy w rodzinie zalicza się następujące czynniki:

Istnieją następujące formy pomocy dzieciom:

A. działania interwencyjne w postaci:

B. działania terapeutyczno - lecznicze:

D. działalność profilaktyczna:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Metody i formy pracy opiekuńczo-wychowawczej, Metodyka Pracy Opiekuńczo - Wychowawczej
Metody pracy opiekuńczo wychowawczej- wykłady(1), pedagogika, wszystko razem - na pewno przydatne na
METODYKA PRACY OPIEKUŃCZO, Szkoła - studia UAM, resocjalizacja semestr 4 (rok 2), Metodyka pracy op-
Metody pracy opiekuńczo - wychowawczej wykłady, Problemy i zagadnienia wychowawcze
metodyka sciaga, psychologia kliniczna, Metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej
Wszystkie wyklady Metodyka pracy opiekunczo-wychowawczej, Pedagogika
Metodyka Pracy Opiekunczo-Wychowawczej, KOLO-Metodyka-Sciaga, Charakterystyka Wychowanka:
metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej, Świetlica Funkcje świetlicy w pracy opiekuńczo - wychowawcze
Metody pracy opiekuńczo - wychowawczej
Konspekt Zajęć w Domu Dziecka, pedagogika opiekuńcza, Metodyka pracy opiekuńczo - wychowawczej
kolokwium wolontariat, KN, rok I, Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej
metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej, Konspekt do zajęć wychowawczych - schemat, Konspekt do zajęć
Metodyka Pracy Opiekunczo-Wychowawczej, Metodyka07, DATA: 27
metodyka pracy opeikunczo wychowaczej, Metodyka pracy opiekuńczo - wychowawczej 06.12.2008
[050604] Ma gorzata Tabian - Indywidualizacja w naucza, pedagogika opiekuńcza, Metodyka pracy opieku
SZKOŁA 2011 2012, Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej w szkole
6 Współpraca wychowawcy z domem rodzinnym, Studia, metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej
1 założenia metodyki, Studia, metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej
metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej, Nowy model domu dziecka, Nowy model domu dziecka
Metodyka Pracy Opiekunczo-Wychowawczej, Konwencja+Inne-SKROT

więcej podobnych podstron