ROZDZIAŁ II

PRAWO KONSTYTUCYJNE

I POJĘCIA KONSTYTUCJI

1. Konstytucja(ustawa zasadnicza państwa)- ustawa wyposażona w najwyższą moc; określa podstawowe zasady ustroju politycznego państwa;
w konstytucji unormowana jest w głównych zarysach struktura organów państwowych i sposób ich powoływania, kompetencje tych organów oraz wzajemne związki i podstawowe prawa i obowiązki obywateli; stanowi prawna podstawę działalności wszystkich organów w państwie.

2. O pierwszoplanowej roli konstytucji w systemie prawnym państwa decydują dwie zasady:

    a) konstytucja może  być zmieniona tylko w szczegolnym trybie, nie stosowanym przy uchwalaniu innych ustaw, który z reguły charakteryzuje się zwiększonym quorum i koniecznością uzyskania
kwalifikowanej większości głosów;
    b) wszystkie akty prawne w państwie muszą być zgodne z konstytucją; w ten sposób determinuje ona charakter całego systemu prawnego.

II ZASADA TRÓJPODZIAŁU WŁADZ

1.Współczesne wysoko rozwinięta państwa opierają strukturę i funkcjonowanie swych organów na tzw. zasadzie trójpodziału władz.
Istnieją trzy autonomiczne ośrodki władzy:
    a) władza ustawodawcza- należy do parlamentu
    b) władza wykonawcza- sprawuje nad nią głowa państwwa i rząd
    c) władza sądownicza- należy do sądów
Parlament ustanawia prawa, do władzy wykonawczej należy ich realizacja, sądy rozstrzygaja spory.

III SYSTEM ORGANÓW PANSTWOWYCH

1.Organem panstwowym jest odpowiednio zorganizowana instytucja, utworzona na podstawie przepisów prawa i powolana do wykonywania okreslonych zadań w imieniu panstwa, będąca częścią aparatu panstwowego.

2.System organów państwowych powinien być spójny i harmonijnie zbudowany, powinien byc oparty na jednolitej myśli przewodniej, której jego konstrukcja jest podporządkowana

3. Podział organów panstwowych
    a) organy ustawodawcze: Sejm, Senat
    b) organy wykonawcze: Prezydent, Rada Ministrów, organy
administracyjne, organy kontroli panstwowej
    c) organy sądownicze: niezawisłe sądy, organy wymiaru sprawiedliwości, trybunały
4. Organy państwowe można podzielić na:
    a) organy centralne- obejmują swym działaniem całe terytorium kraju; należą do nich: Sejm, Senat, Prezydent, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie
    b) organy terenowe- obejmują obrzar województwa, gminy, miasta itp. należą do nich: wojewodowiei innej organy administracji rządowej
IV SEJM
1.Sejm jako organ ustawodawczy

Sejm jest jednym z dwóch - obok Senatu - organów ustawodawczych, jest  organem przedstawicielskim, reprezentuje suwerenne prawa narodu, jest głównym ośrodkiem procesu tworzenia prawa, decyduje lub współdecyduje o powoływaniu podstawowych organów oraz obsadzeniu niektórych urzędów  i stanowisk państwowych, wybierany jest na 4-letnia kadencję, składa się z 460 posłów wybieranych w wyborach

 Sejm może skrócić swoja kadencję mocą własnej uchwały podjętej kwalifikowana większościa 2/3 głosów ustawowej liczby posłów; Prezydent może skrócic kadencje sejmu w przypadkach okreslonych w ustawie po zasięgnięciu opinii marszałków Sejmu i Senatu.

 Sejm obraduje na posiedzeniach, pierwsze posiedzenie Sejmu zwołuje Prezydent w ciągu miesiąca od dnia wyborów, sejm wybiera ze swego grona marszałka, któy kieruje pracami Sejmu, obrady sa jawne,  uchwalenie ustawy lub podjęcie uchwały wymaga w zasadzie zwykłej  większości głosów

 Jednym z ważnych zadań Sejmu jest uchwalenie budżetu państwa

 2. Posłowie do Sejmu

 Poseł ma dwa szczególne prawa:
    a) nietykalność- polega na tym, że poseł nie może być zatrzymany
ani aresztowany bez zgody Sejmu
    b) immunitet- oznacza, że przeciwko posłowi bez zgody Sejmu nie
 można wszcząć i prowadzić postępowania karnego, nie uchyla karalności

 Posłowie maja obowiązek brać udział w plenarnych posiedzeniach Sejmu
 oraz w pracach komisji, do których zostali powołani

 3.Organizacje poselskie

 Zgodnie z regulaminem sejmowym posłom przysługuje prawo tworzenia na terenie Sejmu własnych organizacji, sa nimi kluby parlamentarne

 Kluby poselskie sa organizacjami posłów utworzonimy wg kryterium przynalezności partyjnej. Zadanie klubu jest wypracowanie środków realizacji postulatów danej partii w parlamencie

 4.Wewnętrzne organy Sejmu

 Organizację wewnętrzną Sejmu ustalaja przepisy konstytucyjne oraz  regulamin sejmowy.

Organami Sejmu są:
    a) marszałek Sejmu-kieruje pracami Sejmu, a w szczególności stoi na straży praw i godności Sejmu, reprezentuje Sejm, zwołuje posiedzenia Sejmu i przewodniczy jego obradom, czuwa nad tokiem prac
 sejmu i jego organów, kieruje pracami prezydium Sejmu. W wypełnieniu zadań marszałka zastepują wicemarszałkowie
    b) prezydium Sejmu- składa się z marszalka i wicemarszałków; ustala plan pracy Sejmu, ustala tak zwane tygodnie posiedzeń z wyprzedzeniem co najmniej 3-miesięcznym
    c) konwent seniorów- sklada się z marszalka i w wicemarszałków oraz przewodniczących lub wiceprzewodniczących klubów poselskich, stanowi forum umożliwiające spotkania i organizowanie koniecznego współdziałania organizacji poselskich na terenie sejmu, jest organem opiniodawczym
    d)komisje sejmowe- sa organizacjami specjalistycznymi Sejmu, powoływane przez Sejm na początku kadencji, w skład komisji wchodza posłowie, komisje dziela się na:
       -stałe- sa wewnetrznymi, pomocniczyymi organami Sejmu,
 powołuje je sie przede wszystkim dla poszczególnymch dziedzin zarządu
 panstwowego
       -nadzwyczajne
    e)sekretarze-wybierani przez Sejm na początku kadencji w liczbie dwudziestu

Trybunał Stanu

1.      Trybunał Stanu – został powołany do określania odpowiedzialności konstytucyjnej osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe, jest ściśle związany z Sejmem. W zakresie orzekania Trybunał Stanu jest niezawisły i podlega tylko ustawie.  Trybunał Stanu zostaje wybrany na pierwszym posiedzeniu Sejmu na okres jego kadencji(z wyjątkiem przewodniczącego)

2.      Odpowiedzialność konstytucyjna – obejmuje czyny sprzeczne z prawem,ale nie będące przestępstwami(czyn ,którym sprawca naruszył konstytucję)

3.       Trybunał Stanu stwierdzając winę oskarżonego orzeka kary:

a)      Utrata czynnego i biernego prawa wyborczego

b)      Utrata wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń lub tytułów honorowych

c)      Zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub  pełnienie funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych

 

Rzecznik Praw Obywatelskich

1.Rzecznik Praw Obywatelskich- stoi na straży praw i wolności obywateli,określonych w konstytucji i innych przepisach prawa- bada czy wskutek działania organów lub instytucji obowiązanych do przestrzegania prawa nie nastapiło naruszenie prawa,zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.

Rzecznik jest powoływany przez Sejm za zgoda Senatu na okres 5 lat, jest niezależny od innych organów państwowych.

2. Podejmując sprawę Rzecznik może(w zależności od jej charakteru):

a)samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające

b)zwrócic sięo zbadanie sprawy do organów nadzoru, prokuratury

c)zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli określonej sprawy.

3. Ważną rolą Rzecznika jest zwracanie uwagi na przypadki naruszenia praw i wolności obywateli oraz wszczynaniu przewidzianych przez prawo trybówpostepowania zmierzających do ich usunięcia.

 

SENAT

1.      Senat- druga obok Sejmu izba parlamentu, składa się ze 100 senatorów. W procesie legislacyjnym(stanowienia prawa) Senat ma wpływ na treść uchwalanych ustaw – uchwalana przez Sejm ustawa jest przekazywana Senatowi do rozpatrzenia. Senat w ciągu miesiąca może wyrazić sprzeciw wobec ustawy sejmowej.

2.      Senat wyraża swoje stanowisko w formie uchwały. Komisje senackie przedstawiają swoje stanowisko na plenarnym posiedzeniu Senatu. Pracami Senatu kieruje Marszałek.

3.      Senatorowie pochodza z powszechnych wyborów, mogą tworzyć kluby parlamentarne. Kadencja Sejmu i Senatu kończą się równocześnie.

PREZYDENT

         1.Prezydent – czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium, wybierany na 5 lat w wyborach powszechnych

         2. Kandydat na urząd Prezydenta musi mieć ukończone 35 lat i korzystac w pełni z praw wyborczych, ponownie kandydować może tylko raz.

         3.W stosunkach zewnętrznych prezydent; ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, mianuje i odwołuje przedstawicieli Polski w innych panstwach

         4. W stosunkach wewnętrznych:najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych, stosowanie prawa łaski, nadawanie obywatelstwa polskiego, powoływanie premiera, wydaje rozporządzenia i zarządzenia.

Najwyższa Izba Kontroli

1.Najwyższa Izba kontroli – naczelny organ kontroli Państwowej, podlega Sejmowi, jej zadaniem jest  kontrolowanie działalności organów administracji rządowej , NBP itd.

Kontrole podejmuje na zlecenie Sejmu, Prezydenta ,Prezesa Rady ministrów

Lub z własnej inicjatywy.

2. Kontrole przebiegają pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.

3.Najwyższa Izba Kontroli przedkłada Sejmowi analize wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej, ma obowiązek przedstawić sejmowi wynikające z kontroli zarzuty wobec działalności organów administracji rządowej itd.

Rada Ministrów

1.      Rada Ministrów- organ władzy wykonawczej ,który na co dzien kieruje państwem, prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną, stoi na czele całego systemu administracji rządowej.

2.      Rada Ministrów: zapewnia wykonanie ustaw, wydaje rozporządzenia, koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej, chroni interesy Skarbu Państwa, zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji, sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju

3.      Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów(premiera) i ministrów. Premier kieruje pracami rządu , ministrowie kieruja określonymi działami administracji rządowej

4.      Powoływanie i odwoływanie Rady ministrów składa się z 3 etapów:

a)      Powołanie rzadu należy do Prezydenta, powołuje premiera i powierza mu misje sformowania rządu  (uchwała wobec votum zaufania)

b)      Inicjatywa w sprawie powołania rządu przechodzi w rece Sejmu( uchwały podjęte większością głosów)

c)      Inicjatywa wraca do Prezydenta, powołuje prezesa Rady Ministrów i rząd

Pojęcie wymiaru sprawiedliwości

1.  Wymiar Sprawiedliwości – obok działalności ustawodawczej i wykonawczej ,trzeci podstawowy kierunek działalności państwa, jego zadaniem jest rozstrzyganie sporów i  konfliktów prawnych.

2. Rozstrzyganie sporów należy do sądów i trybunałów. Trybunały (konstytucyjny, Stanu) SA powoływane do rozstrzygania spraw szczególnych, związanych z funkcjonowaniem państwa.

Wymiar sprawiedliwości(rozstrzyganie spraw cywilnych i karnych) należy do sądów.

3.  Sprawa karna- powstaje w rezultacie popełnienia przestępstwa i jest sądzona w procesie karnym

Sprawa cywilna – dotyczy dóbr majątkowych,praw rodzinnych i pracowniczych, sądzona w procesie cywilnym (wystepuje powód i pozwany)

4.Rozstrzyganie sporów przez sądy  nosi nazwe jurysdykcji

Organizacja Wymiaru Sprawiedliwości

1.      Wymiar Sprawiedliwości sprawują:

•        Sąd Najwyższy

•        Sądy powszechne

•        Sądy administracyjne

•        Sądy wojskowe

2.      Współdziałanie z sądami – udział w postepowaniu sadowym pomocy jednej ze stron (adwokat) lub przygotowanie sprawy sadowej (prokurator) , w procesie sadowym bierze również udział prokuratura, adwokatura, radcy prawni, notariat.

SĄDY:

1. Zadaniem sądów jest wymierzanie sprawiedliwości.

2. Cechy charakterystyczne sądów:

- niezawisłość – oznacza, że przy wydawaniu orzeczenia sędzia jest niezależny, nie podlega nikomu, musi jedynie przestrzegać przepisów prawa, niezawisłość jest zagwarantowana w konstytucji i innych aktach prawnych;

- instancyjność – każdej stronie przysługuje prawo odwołania się od wydanego orzeczenia do sądu wyższego szczebla. Sąd drugiej instancji może zaskarżone orzeczenie utrzymać w mocy, zmienić lub uchylić i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji. W polskim sądownictwie rozpatrywanie spraw opiera się na systemie trój instancyjnym.

3. Sąd najwyższy jest naczelnym organem sądowym. Głównym zadaniem sądu najwyższego jest sprawowanie zwierzchniego nadzoru nad wszystkimi sądami w celu zapewnienia zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa tych sądów.

4. Sądy powszechne są podstawowym rodzajem sądów ze względu na ilość i wagę rozstrzyganych spraw. Nadzór nad nimi sprawuje Sąd Najwyższy.

Podział:

a) rejonowe – obejmują swoim działaniem obszar kilku lub kilkunastu jednostek podziału terytorialnego kraju stopnia podstawowego (gmin, miast, dzielnic). Zadaniem jest rozpoznawanie spraw cywilnych i karnych w pierwszej instancji.
b) okręgowe – są sądami pierwszej i sądami odwoławczymi. Zadania:
- rozpatrywanie odwołań od orzeczeń sądów rejonowych; w tym wypadku sąd okręgowy działa jako sąd drugiej instancji,
- rozstrzyganie ważniejszych spraw w charakterze sądu pierwszej instancji, wtedy rozpatruje sprawy cywilne takie jak: sprawy o ochronę praw autorskich, sprawy o prawa majątkowe, sprawy o roszczenia wynikające z prawa prasowego, i sprawy karne takie jak: zbrodnie, uprzywilejowane formy zabójstwa, puszczenie w obieg fałszywych pieniędzy lub dokumentów, przestępstwa przeciwko podstawowym interesom politycznym i gospodarczym państwa.
c) apelacyjne – są wyłącznie sądami odwoławczymi, rozpoznają apelacje i zażalenia od orzeczeń sądów okręgowych pierwszej instancji.

Ustawa nie wylicza zadań sądów powszechnych. Należą do nich wszystkie sprawy, których przepisy nie przekazały innym organom wymiaru sprawiedliwości. O tworzeniu sądów powszechnych decyduje minister sprawiedliwości.

Szczególnym rodzajem spraw rozstrzyganych przez sądy powszechne są sprawy gospodarcze oraz sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych i ze stosunku pracy.

Sędziowie sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych są mianowani przez prezydenta, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Sędziowie są nieusuwalni.

Ławnicy sądów rejonowych i sądów okręgowych są wybierani przez rady gmin. Zasady i tryb ich wyboru określa ustawa.

5. Sądy szczególne są powołane do sądzenia określonych rodzajów spraw, są sądami specjalistycznymi i mają ściśle wytyczony zakres działania
Obecnie do sądów szczególnych należą jedynie sądy wojskowe. Sprawują wymiar sprawiedliwości w stosunku do osób wojskowych. Nadzór nad sądami wojskowymi sprawuje Sąd Najwyższy.

6. Sądy administracyjne kontrolują legalność decyzji organów administracji publicznej. Do zadań sądów administracyjnych należy również rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między organami publicznymi.

System sądów administracyjnych tworzą Naczelny Sąd Administracyjny oraz wojewódzkie sądy administracyjne. Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje kontrolę nad wojewódzkimi sądami administracyjnymi.

Na czele NAS stoi prezes, powołany przez Prezydenta spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez zgromadzenie ogólne sędziów NSA.

NSA dzieli się na trzy izby: finansową, gospodarczą, ogólnoadministracyjną.

NSA jest uprawniony również do badania w toku postępowania legalności aktów normatywnych, na których była oparta zaskarżona decyzja.

7. Sądy polubowne są sądami szczególnego rodzaju, nie mają one z reguły charakteru stałego i nie są sądami państwowymi. Mogą być powoływane na podstawie umowy stron w celu rozstrzygnięcia istniejącego między nimi sporu majątkowego lub w celu rozstrzygnięcia przyszłych sporów. Umowa , w której strony poddają swój spór sądowi polubownemu, nosi nazwę zapisu na sąd polubowny. Każda z estron desygnuje jednego arbitra, ci zaś powołują superarbitra, który pełni funkcję przewodniczącego. W ten sposób dochodzi do uformowania sądu polubownego.

Nie ma on obowiązku kierować się przepisami prawa. Rozstrzygnięcia mogą być oparte na zasadach słuszności, poczucie sprawiedliwości itp.

8. Prokuratura jest organem państwowym powołanym do strzeżenia praworządności oraz czuwania nad ściganiem przestępstw.

Prokuratura wykonuj swoje zadani przez: prowadzenie lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przesądami, wytaczanie powództw i składanie wniosków oraz udział w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych oraz w sprawach ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych, prowadzenie badań nad przestępczością oraz zapobieganie i zwalczanie jej, opiniowanie aktów normatywnych, sprawowanie nadzoru nad wykonaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji o pozbawieniu wolności, itd.

Prokuraturę stanowi prokurator generalny wraz z podległym mu aparatem. Podstawową część aparatu prokuratury stanowią prokuratury rejonowe, okręgowe i apelacyjne. Prokuratorem generalnym jest z urzędu Minister Sprawiedliwości.

9. Adwokatura składa się z ogółu adwokatów i aplikantów adwokackich na terenie kraju. Jej zadaniem jest udzielanie pomocy prawnej nieograniczonemu kręgowi osób i organizacji.

Zadaniem adwokata jest udzielanie fachowych porad prawnych oraz prowadzeni spraw klientów przed sądami i innymi organami wymiaru sprawiedliwości.

Adwokaci z terenu województwa tworzą izbę adwokacka, na czele której stoi rada adwokacka z dziekanem jako przewodniczącym. Naczelnym organem samorządu adwokackiego jest Naczelna Rada Adwokacka.

Radca prawny przez wiele lat związany był z działalnością gospodarczą prowadzoną przez przedsiębiorstwa państwowe i jednostki gospodarki uspołecznionej, a później również spółki i inne podmioty gospodarcze. Radca najczęściej był zatrudniony na stałe w jednostce gospodarczej i zapewniał jej obsługę prawną. W ostatnich latach zmiany ustawowe umożliwiły i spowodowały poszerzenie zakresu działalności radców, wskutek czego upodobnił się on do zawodu adwokata. Radca prawny może prowadzić sprawy zwykłych klientów oraz udzielać porad.

10. Notariat jest instytucją mającą na celu zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego i jego zgodności z obowiązującym prawem. Jego zadaniem jest przede wszystkim sporządzanie aktów notarialnych, sporządzanie uwierzytelnionych odpisów dokumentów, przyjmowanie dokumentów na przechowanie, sporządzanie projektów aktów.

Notariusze przy sporządzaniu aktów notarialnych występują w charakterze osób zaufania publicznego.

ROZDZIAŁ V

Prawo rzeczowe

1.Pojęcie prawa rzeczowego

Prawo rzeczowe to dział prawa cywilnego normujący własności i inne prawa do rzeczy.

Prawo rzeczowe- należą do grupy praw podmiotowych bezwzględnych( służą przeciwko wszystkim) i dotyczą rzeczy, są prawami odnoszącymi się do określonej rzeczy ruchomej lub nieruchomej.

Do praw rzeczowych(przysługującym o. fizycznym i prawnym),zaliczamy:

• prawo własności,

• użytkowanie wieczyste,

• ograniczone prawa rzeczowe.

2. Pojęcie rzeczy

Rzeczami (w rozumieniu p. cywilnego) są przedmioty materialne, na tyle wyodrębnione, ze

w obrocie mogą być traktowane jako dobra samoistne.

Części składowe- wszystkie elementy rzeczy, które nie mogą być odłączone bez uszkodzenia

lub istotnej zmiany w całości(np.cz. skład. motocykla jest silnik). Części składowe nie mogą być przedmiotem odrębnych praw rzeczowych.

Przynależności- odrębne rzeczy potrzebne do korzystania z rzeczy Głownem zgodnie z jej

przeznaczeniem(np. futerał do okularów)

3. Podział rzeczy

I Podział rzeczy na:

• nieruchome(nieruchomości)- część powierzchni ziemskiej stanowiąca przedmiot odrębne własności(grunt)wraz ze wszystkim, co jest z nią trwale związane, zabudowaniami, drzewami, itp.

• ruchome(ruchomości)- każda rzecz, która nie jest nieruchomością.

II Podział rzeczy na :

• podzielne,

• niepodzielne.

III Podział rzeczy na:

• indywidualnie oznaczone-rzecz posiadająca własne cechy, jej tylko właściwe,

• gatunkowo oznaczone- określane jedynie przez wskazanie gatunku oraz oznaczenie ilości, miary, ciężaru.

IV Podział na rzeczy:

• znajdujące się w obrocie,

• wyjęte z obrotu.

V Podział rzeczy na :

• środki trwałe,

• środki obrotowe.

VI Podział na rzeczy:

• zużywalne,

• niezużywane.

4. Prawo własności

Własność jest najszerszym prawem do rzeczy, pozwalającym właścicielowi korzystać z niej

i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób.

*Właściciel może korzystać z uprawnień, jakie daje mu prawo własności z granicach zakreślonych przepisami prawnymi i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa własności.

1) Prawo do korzystania z rzeczy- faktyczne władanie rzeczą, na możności jej użytkowania, przetwarzania i na pobieraniu wszelkich pożytków, jakie ta rzecz przynosi

2) Prawo do rozporządzania rzeczą-możność swobodnego dokonywania czynności prawnych, skutkiem których jest wyzbycie się własności(np. sprzedaż), podarowanie rzeczy lub obciążenie rzeczy ograniczonym prawem rzeczowym(np. ustanowienie hipoteki na nieruchomości)

*Jeśli prawo własności zostało naruszone przez zagarnięcie rzeczy, właścicielowi przysługuje roszczenie windykacyjne, czyli roszczenie o wydanie rzeczy . Jeśli natomiast czyjeś prawo własności zostało naruszone w inny sposób, właścicielowi służy roszczenie negatoryjne, czyli roszczenie o zaprzestanie naruszania prawa własności .

5. Współwłasność

O współwłasności mówimy wówczas, gdy rzecz stanowi jednocześnie własność kilku osób.

1)Współwłasność łączna- powstaje i może istnieć tylko w przypadkach przewidzianych przepisami, w ramach szczególnego stosunku osobistego łączącego strony.

Takim stosunkiem jest przede wszystkim stosunek między małżonkami, między wspólnikami w spółce cywilnej.

2)Współwłasność w częściach ułamkowych- własność tej samej rzeczy przysługuje niespodziewanie kilku osobom, z tym ze każdy z podmiotów ma w niej ułamkowy określony udział. Powstaje na skutek zawarcia umowy lub dziedziczenia.

Zniesienie współwłasności, przez podział rzeczy wspólnej, nie może nastąpić, gdy:

• to jest sprzeczne z prawem,

• sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy,

• pociąga za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

6. Nabycie i utrata prawa własności

1. Sposoby nabycia prawa własności dzielą się na:

a)Pierwotne-następuje w sposób niezależny od prawa poprzedniego właściciela i czyichkolwiek uprawnień, np. nacjonalizacja; wywłaszczenie; zasiedzenie; znalezienie; zawłaszczenie rzeczy niczyjej; połączenie, pomieszanie i przeistoczenie.

b) Wtórne- następstwo prawa (sukcesja). Prawo własności nie ustaje, tylko zmienia się właściciel. Pochodnymi sposobami są: umowa (sprzedaży, darowizny, zamiany); dziedziczenie; nabycie majątku przy łączeniu się osób prawnych.

7. Nabycie utrata własności w drodze umowy.

1. Przeniesienie własności rzeczy indywidualnie oznaczonej następuje z mocy samej umowy. Własność ta przechodzi na nabywcę już w chwili zawarcia umowy. Przeniesienie rzeczy ruchomych nie wymaga nadania umowie żadnej szczególnej formy, natomiast przenosząc własność nieruchomości wymagana jest pod rygorem nieważności forma aktu notarialnego.

2. Przeniesienie własności rzeczy gatunkowo oznaczonej i rzeczy przyszłych, mających dopiero powstać. Własność takich rzeczy nie przechodzi na nabywcę w chwili zawarcia umowy, lecz dopiero w momencie przeniesienia posiadania, poprzez wydanie rzeczy.

8. Zasiedzenie

Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności w drodze długotrwałego posiadania. Przez zasiedzenie można nabyć własności tylko posiadacz samoistny, czyli taka osoba, która włada rzeczą w charakterze właściciela

*Zasiedzenie nieruchomości- 20/30 lat (zależne od czy w dobrej, złej wierze)

*Zasiedzenie ruchomej rzeczy- po 3 latach w dobrej wierze.

9. Znalezienie

Znalazca pieniędzy, papierów wartościowych, kosztowności i rzeczy mających charakter naukowy lub artystyczny powinien oddać właścicielowi lub zawiadomić odpowiedni organ. Rzeczy te przechodzą na rzecz państwa, jeżeli nie zostaną odebrane przez osobę uprawnioną w ciągu roku od wezwania, a w razie niemożności wezwania, w ciągu dwóch lat od znalezienia.

Znalazca może żądać znaleźnego, w wysokości 10% wartości rzeczy. Żądanie znaleźnego powinno być zgłoszone najpóźniej w chwili wydania rzeczy osobie uprawnionej. Koszty tego znaleźnego ponosi osoba uprawniona do odbioru, a jeżeli rzecz przeszła na własność państwa-państwo.

Powyższe zasady nie mają zastosowania do rzeczy znalezionych w budynkach publicznych, w wagonach kolejowych, na statkach i w innych środkach transportu publicznego. Znalazcy nie przysługuje znaleźne.

10. Połączenie, pomieszanie i przeistoczenie rzeczy

Połączenie lub pomieszanie rzeczy ruchomych w taki sposób, że przywrócenie stanu poprzedniego byłoby związane z nadmiernymi trudnościami lub kosztami, prowadzi do powstania współwłasności.

Przeistoczenie (przetworzenie) rzeczy polega na wytworzeniu nowej rzezy tucjomej z cudzych materiałów. Ten kto wytworzył rzecz staje się jej właścicielem, jeżeli wartość nakładu pracy jest większa od wartości materiałów.

11. Użytkowanie wieczyste

Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste następuje na podstawie umowy, zawartej w formie aktu notarialnego między organem administracji państwowej lub samorządowej i użytkownikiem. Użytkowanie wieczyste podlega wpisaniu do księgi wieczystej.

Użytkowanie wieczyste jest prawem zbywalnym(można sprzedać, podarować, itp.)

Umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste zawierana jest na okres od 40 do 99 lat.

Wygaśnięcie wcześniejsze umowy może nastąpić:

• Przez rozwiązanie umowy(np. gdy użytkownik nie dotrzymuje warunków umowy)

• Przez zrzeczenie się prawa

• Przez wywłaszczenie

12. Ograniczone prawa rzeczowe

Ograniczone prawa rzeczowe to prawa przysługujące osobie fizycznej lub prawnej względem rzeczy będących własnością innej osoby.

Kodeks cywilny odróżnia siedem rodzajów ograniczonych praw rzeczowych:

1. Użytkowanie można ustanowić na rzecz osoby fizycznej lub prawnej, której przysługuje wówczas prawo użytkowania tej rzeczy oraz pobierania pożytków jakie rzecz przynosi. Użytkowaniem obciążona może być rzecz ruchoma, nieruchoma lub prawo. Użytkowanie może być ustanowione darmowo lub odpłatnie. Jest to prawo niezbywalne, gaśnie ze śmiercią użytkownika (os. fizyczna), oraz z chwilą likwidacji osoby prawnej. Ponadto użytkowanie wygasa, gdy użytkownik przez okres10 lat nie wykonuje swojego prawa.

2. Zastaw ustanowiony przez zawarcie umowy(zastaw umowny) lub w określonych okolicznościach z mocy samej ustawy(zastaw ustawowy). Celem gospodarczym z. jest zabezpieczenie wierzytelności. Zastaw może zabezpieczać wierzytelność już istniejącą, przyszłą lub warunkową Zastaw jest czymś wtórnym w stosunku do wierzytelności.

1. Zastaw umowny powstaje w drodze zawarcia umowy przez strony z jednoczesnym wydaniem rzeczy wierzycielowi(zastawnikowi). Szczególna formą jest zastaw rejestrowy, w którym rzeczy obciążone zastawem mogą być pozostawione w posiadaniu zastawcy. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między zastawcą i zastawnikiem oraz wpis do rejestru sądowego.

2. Zastaw umowny powstaje w określonych sytuacjach z mocy samego prawa. Oznaczonym osobom(np. przewoźnikowi, właścicielowi hotelu) przysługuje ustawowe prawo zastau na rzeczach znajdujących się w ich dzierżawieniu lub wniesionych do ich lokalu, w celu zabezpieczenia przysługujących im od kontrahenta świadczeń.

1. Służebność jest ograniczonym prawem rzeczownym ustanowionym na nieruchomości. Polega na tym, że:

1. Osoba uprawniona może korzystać z cudzej nieruchomości w określony sposób

2. Osoba uprawniona może żądać, by właściciel obciążonej nieruchomości nie wykonywał swojego prawa własności w pewien oznaczony sposób, nie wznosił zabudowań, nie sadził drzew.itp.

*Służebność występuje najczęściej w warunkach wiejskich.

Służebność powstaje na drodze umowy pomiędzy zainteresowanymi osobami albo na mocy orzeczenia sądowego. Podlega ona wpisowi do księgi wieczystej.

Ze wzg na to, kto jest uprawniony z tytułu obciążającej cudzy grunt, rozróżniamy:

1. Służebność gruntową, która polega na sprzęgnięciu interesem gospodarczym dwóch nieruchomości. S. obciąża jeden grunt, a prawo do do korzystania z niej ma każdorazowy właściciel drugiej nieruchomości. Ustanowienie, zmiana treści i zlikwidowanie służebności gruntowej wymaga formy aktu notarialnego.

2. Służebność osobistą, w swej treści nie różni się od s.g., jednak jest ustanawiana nie na korzyść każdorazowego właściciela gruntu, lecz na rzecz oznaczonej osoby.

1. Spółdzielcze prawo do lokali i domów

1. Własnościowe prawo do lokalu mieszkaniowego

2. Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego

3. Prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej

1. Hipoteka

Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym podobnym do zastawu. Zbliżona jest też ich fun. gospodarcza, gdyż oba prawa są formami zabezpieczającymi wierzytelność. Różnica między nimi polega przede wszystkim na tym, że zastaw można obciążyć tylko rzecz ruchomą, a hipotekę na nieruchomość. Obciążenie nieruchomości hipoteką dokonuje się w umowie zawartej w formie aktu notarialnego oraz przez odpowiedni wpis w księdze wieczystej. Hipoteka obciążą nieruchomość bez względu na zmianę właściciela.

*Hipoteka kaucyjna – charakteryzuje się luźnym związkiem między hipoteką a wierzytelnością, zabezpieczająca tylko niektóre rodzaje wierzytelności.

13. Posiadanie i dzierżawienie

Posiadanie polega na sprawowaniu rzeczywistego władztwa nad rzeczą. Nie jest więc prawem, lecz stanem faktycznym. Posiadanie jest władaniem rzeczą dla siebie samego, we własnym interesie. Tym różni się się od dzierżawienia, które polega na władaniu rzeczą za inną osobę.

1) Na posiadanie składają się dwa składniki:

1. faktyczne władztwo nad rzeczą,

2. wola władania rzeczą.

1. Rodzaje posiadania:

1. Samoistne- posiadaczem rzeczy jest właściciel.

2. Zależne- posiadaczem jet ten, kto sprawuje faktyczne władztwo nad rzeczą jako najemca, dzierżawca, użytkownik, zastawnik. Do powstania posiadania zależnego dochodzi zazwyczaj w drodze zawarcia umowy.

3. Służebności- posiadaczem jest ten, kto faktycznie korzysta z cudzej rzeczy.

1. Skutki posiadania

1. Domniemania wzruszalne, która mogą być obalone dowodem przeciwnym.

Główną rolę odgrywa domniemanie, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Posiadacz nie musi udowadniać swego prawa własności.

Inne domniemania to: ze posiadacz jest posiadaczem samoistnym; ze istnieje ciągłość posiadania; że posiadacz jest w dobrej wierze.

1. Posiadanie umożliwia nabycie wykonywanego prawa w drodze zasiedzenia.

2. Przepisy prawa chronią posiadanie.

1. Ochrona posiadania

1. Posiadacz może własnym działaniem chronić swoje posiadanie(obrona konieczna i samopomoc)

2. Posiadacz może zwrócić się do sadu z żądaniem ochrony jego posiadania ( powództwo posesoryjne)

1. Dzierżawienie

Dzierżycielem jest ten, kto faktycznie włada rzeczą za kogo innego ( spedytor, przewoźnik). Dzierżawienie polega więc tak ze na sprawowaniu władztwa nad rzeczą, ale - w odróżnieniu od posiadania- nie jest władaniem we własnym interesie, lecz w interesie posiadacza.

Umowa sprzedaży: jest to przeniesienie na kupującego własności rzeczy i wydanie rzeczy.
Kupujący musi zapłacić i odebrać rzecz.
Umowa wzajemna.
Z momentem wydania na kupującego przechodzą korzyści i ciężar związane z rzeczą i ryzyko uszkodzenia lub utraty. Ryzyko szkód transportowych obciąża kupującego.
Umowa sprzed. rzeczy ruchomych nie wymaga szczególnej formy, umowa sprzed. nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego.

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi: odpowiedzialność sprzedającego za jakość i stan prawny rzeczy. Jest instytucją ustawową stanowiącą automatyczną konsekwencję umowy(chybaze strony postanowily w umowie inaczej)
Rękojmię można ograniczyć, wyłączyć lub rozszerzyć w umowie. Niedopuszczalne jednak jest jej ograniczenie w umowach z udzialem konsumentów i gdy sprzedawca podstępnie zataił wadę, chyba że kupujący wiedział o defekcie w chwili zawierania umowy lub wydania rzeczy. Rękojmia działa także, gdy wada powstała po wydaniu rzeczy, ale jest spowodowana(wada) wczesniejszą cechą rzeczy.
Wady fizyczne: mniejsza wart. lub uzytecznosc, brak właściwosci, o ktorych sprzed. zapewnial kupujacego, niekompletnie wydana rzecz
Kupujący moze:
-oczekiwac wymiany rzeczy (przy sukcesywnych dostawach moze odstapic od reszty dostaw, chyba ze wczesniejsze partie mialy takie same wady i nie bylo to kwestionowane)
-odstapić od umowy chyba ze sprzedajacy niezwłocznie dostarczy prawidłową rzecz
-rzecz wadliwą zatrzymać i zażądać obniżenia ceny
-naprawy, gdy sprzedawca jest równoczenie producentem
Aby skorzystać z wyżej wymienionych praw, kupujący musi dokonać tzw. aktów staranności, tj. zbadanie rzeczy(wady jawne  i ukryte), zawiadomienie sprzedawcy(w ciągu miesiąca od wykrycia), zgłoszenie roszczeń i ewentualne skierowanie sprawy na drogę sądową(w ciągu roku od dnia wydania rzeczy, wady budynku:3 lata),

Gwarancja jakości:
druga obok rękojmi instytucja prawna chroniąca interesy kupującego
W odróżnieniu od rękojmi, gwarancja nie jest instytucją ustawową, lecz umowną, jest też elementem konkurencji między firmami.
Kupujący otrzymał od sprzadającego bądź producenta dokument gwarancyjny.
Dotyczy tylko wad powstałych przed momentem wydania lub powstałych z przyczyn tkwiących w produkcie. Prawo wyboru między naprawą, a zamianą rzeczy przysluguje gwarantowi. Po wymianie rzeczy/naprawie na gwarancji termin gwarancji biegnie od nowa.

Sprzedaż konsumencka:
szczególna umowa sprzedaży: sprzedawcą jest przedsiębiorstwo, kupującym osoba fizyczna, ktora nabywa rzecz do celów konsumpcyjnych, umowa sprzedzy miesci sie w zakresie dzialanosci przedsiebiorstwa-sprzedawcy, przedmiotem umowy jest rzecz ruchoma
Cechy sprzedaży konsumenckiej:
-sprzedajacy ma obowiazek rzetelnie poinformowac kupujacego o cenie i cechcach rzeczy
-przy sprzedazy powyzej 2000 zł sprzedajacy musi potwierdzic na pismie istotne postanowienia umowy
-jezeli niezgodnosc towaru z umowa wyszla do 6mcy od wydania, domniewa sie, iz istniala juz w chwili zakupu
-jezeli sprzedawca nie odpowiedzial na reklamacje w ciagu 14 dni- uznał ją
-odpowiedzialnosc sprzedawcy wymagasa po 2 latach od wydania
-reklamacja nie przysluguje, gdy kupujący wiedzial o wadach w chwili zakupu
-przepisy maja char. obowiazujacy- str nie mogą ich wylączyć

Sprzedaż na raty:
szczególny rodzaj umowy sprzedazy, wyłącznie w handlu detalicznym
moze ją zawżeć przedsiebiorstwo zajmujące sie wyłącznie lum między innymi działalnością handlową. Kupującym moze być jedynie osoba fizyczna.
Dotyczy jedynie rzeczy ruchomych. Wydanie przed zaplaceniem calej naleznosci, platnosc w ratach
Zasady, od ktorych strony nie mogą odstąpić:
-sprzedawca moze zażądać zaplacenia calej ceny  w przypadku nie dotrzymania terminu platnosci rat(kupujacy zalega przynajmniej z dwoma ratami i niesplacona czesci stanowi przynajmniej 1/5 calosci)
-sprzedawca moze odstapic od umowy i  zazadac zwrotu rzeczy na warunkach jak wyzej. musi wtedy wyznaczyc jeszcze dodatkowy termin  na zaplacenie rat kupujacemu
- kupujacy moze placic raty przed terminem odliczając odpowiednie oprocentowanie
-niedopuszczalne jest wylaczenie odpowiedzialnosci z tytułu rękojmi
W sprzedaż ratalną zostały włączone instytucje bankowe, klient zawiera dwie umowy jedna z bankiem(kredyt ratalny) jedną ze sprzedawca.Nie jest to sprzedaż ratalna sensu stricto, lecz w praktyce nic się nie różni.
Przy zakupie ratalnym wlasnosc przechodzi na nabywcem chyba ze umowa stanowi inaczej.
Instutucja kredytowa ma prawo zastawu na sprzedanej rzeczy.

Prawo pierwokupu:
na podstawie ustawy lub zawartej wczesniej umowy osobie przysluguje prawo pierszenstwa przy zakupie danej rzeczy, na wypadek gdyby druga strona ją sprzedawała osobie trzeciej.
Posiadający prawo musi dostarczyc odpowiednie oświadzczenie i wtedy upada umowa sprzedazy z osobą trzecią, własność przechodzi na osobę posiadajacą prawo pierwokupu.
Prawo pierwokupu odgrywa ważną rolę przy sprzedazy gruntów zabudowanych i przeznaczonych do zabudowy przyslugujące administracji.

Umowa na najmu

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Gospodarcze znaczenie umowy najmu jest bardzo poważne. Stanowi ona podstawową formę prawną używania cudzych rzeczy, od przedmiotów codziennego użytku począwszy a na nieruchomościach skończywszy.

Przedmiotem umowy najmu mogą być wszelkie rzeczy, zarówno ruchome jak i nieruchomości.

Podstawowym obowiązkiem wynajmującego jest wydanie najemcy rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku. Wynajmujący ma także obowiązek utrzymywać przedmiot najmu w odpowiednim stanie przez cały czas trwania najmu, jego więc obciążają naprawy, usuwanie uszkodzeń itd. Również kapitalne remonty powinien przeprowadzać wynajmujący na swój koszt. Najemca w przeciwieństwie do wynajmującego ma obowiązek tylko do czynienia drobnych nakładów, związanych ze zwykłym używaniem rzeczy. Jeżeli w czasie trwania najmu rzecz wymaga napraw, do których zobowiązany jest wynajmujący, a bez których rzecz nie jest przydatna do umówionego użytku najemca może wyznaczyć wynajmującemu odpowiedni termin do wykonania napraw. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu najemca może dokonać koniecznych napraw na koszt wynajmującego. Jeżeli jednak bez winy wynajmującego rzecz ulegnie całkowitemu zniszczeniu, wynajmują cy nie ma obowiązku przywrócić rzeczy do stanu poprzedniego.

Podstawowym obowiązkiem najemcy jest płacenie czynszu, (który może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju, przykładowo najemca w zamian za wynajęcie samochodu zobowiązuje się do kupna do niego nowych opon). Jeśli strony nie postanowiły inaczej czynsz jest płatny z góry miesięcznie, a przy okresie najmu krótszym niż miesiąc całość czynszu jest płatna z góry.

Najemca ma obowiązek używać rzeczy w sposób przewidziany w umowie i sprawować nad nią pieczę. Nie może również czynić w rzeczy zmian sprzecznych z umową lub przeznaczeniem rzeczy. Po zakończeniu najmu najemca ma obowiązek zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym, z tym jednak, że nie ponosi odpowiedzialności za normalne zużycie rzeczy.

Stosunek najmu wygasa automatycznie z upływem okresu, na który umowa została zawarta, (jeśli nie oznaczono okresu najmu, kończy się on w skutek wypowiedzenia). Wynajmujący może odstąpić od umowy bez wypowiedzenia, jeśli najemca używa rzeczy w sposób nie zgodny z umową lub jej przeznaczeniem, jeśl naraża rzecz na utratę lub uszkodzenie lub gdy zalega z zapłatą czynszu za dwa okresy płatności.

Umowa dzierżawy

Prze umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić umówiony czynsz.

Umowa dzierżawy jest zbliżona do umowy najmu z następującymi różnicami:

1. Przepisy o dzierżawie stosuje się odpowiedni od dzierżawy praw (np. prawa łowieckiego)

2. Najemca może rzeczy używać, a dzierżawca użytkować tzn. używać oraz pobierać z rzeczy zyski

3. W razie braku postanowień umownych w tym względzie do umów dzierżawy odnoszą się odnoszą nieco inne przepisy dotyczące czynszu i terminów wypowiedzenia niż w odniesieniu do umów najmu. Czynsz płatny jest z dołu w terminie zwyczajowo przyjętym, a w braku odpowiedniego zwyczaju- półrocznie z dołu.

Umowa pożyczki

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy gatunkowo oznaczonych, a biorący zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i jakości.

Pożyczone rzeczy lub pieniądze przechodzą na własność pożyczkobiorcy, stąd też ma on pełne prawo rozporządzania nimi wedle własnej woli.

Na pożyczkobiorcy ciąży obowiązek zwrócenia nie tej samej, lecz takiej samej rzeczy, a więc rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości, którą powinien on po nadejściu przenieść na własność wierzyciela.

Pożyczka może być udzielona na czas określony lub nieokreślony, w tym drugim przypadku pożyczkobiorca obowiązany jest jest zwrócić pożyczkę w ciągu 6 tygodni od wypowiedzenia umowy.

Zaleznie od woli stron pozyczka może być odpłatna lub bezpłatna. Jeśli strony nic w tej sprawie nie postanawiają umowa zawarta jest pod tytułem dramym i dającemu nie należy się wynagrodzenie.

Umowa użyczenia

Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, prze czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Biorący rzeczy w używanie zobowiązany jest zwrócić tę samą rzecz w niepogorszonym stanie. Przedmiotem użyczenia mogą być wszelkie rzeczy ruchome lub nieruchome.

Biorący rzecz w używanie zobowiązany jest posługiwać się nią w sposób zgodny z umową oraz naturą i przeznaczeniem rzeczy, a także ponosić zwykłe koszty jej utrzymania. Zwrot rzeczy powinien nastąpić po upływie wyznaczonego terminu, a jeśli terminu nie umówiono, po wykorzystaniu rzeczy lub upływie takiego czasu, w jakim biorący rzecz mógł ją wykorzystać. Użyczający może zażądać zwrotu rzeczy wcześniej jeśli kontrahent używa jej niezgodnie z umową lub przeznaczeniem, uzycza innej osobie bez upoważnienia albo jeśli rzecz stał się potrzebna użyczającemu.

Umowę pozyczki i umowę użyczenia charakteryzują następujące odrębności:

1. Użyczenie jest zawsze bezpłatne

2. Przedmiotem użyczenia może być każda rzecz ruchom lub nieruchoma

3. W umowie użyczenia własność pozostaje przy użyczającym, a biorący rzecz w użyczenie jest jedynie posiadaczem zależnym otrzymanej rzeczy

Umowa zlecenie

Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie

Umowę zleceni można scharakteryzować, jako umowę, w której przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania na rzecz dającego zlecenie określonej czynności faktycznej lub prawnej.

Charakterystyczną cechą umowy zlecenia odróżniającą ją od umowy o dzieło jest to że przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania jakiejś czynności lub usługi z dołożeniem należytej staranności, natomiast nie zobowiązuje się do osiągnięcia wyniku, nie gwarantuje, że czynność przyniesie zamierzony przez dającego zlecenie rezultat.

Przyjmujący zlecenie nie odpowiada za szkody wynikłe z nieosiągnięcia rezultatu, chyba że nie dołożył należytej staranności przy wykonaniu zleconej mu czynności. Zleceniodawca, inaczej niż w umowie o dzieło może udzielić wiążących wskazówek zleceniobiorcy..

Przyjmujący zlecenie powinien powierzone mu czynności wykonać osobiście. Tylko w wyjątkowych przypadkach może posłużyć się inną osobą zawiadamiając o tym niezwłocznie kontrahenta.

Umowa zlecenie może być odpłatna lub nieodpłatna. Zlecenie jest nieodpłatne jeżeli strony wyraźnie tak się umówiły lub jeśli wynika to z okoliczności, w pozostałych wypadkach zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie.

Umowa przechowania

Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie.

Przechowanie jest umową realną. Do jej zwarcia potrzebne jest, więc nie tylko porozumienie storn, lecz również wydanie rzeczy do rąk przechowawcy.

Umowa przechowania może być odpłatna lub (jeśli strony tak postanowiły) nieodpłatna.

Umowa przechowania nie wymaga szczególnej formy, często też dochodzi do skutku w sposób dorozumiany, na przykład prze położenie okrycia na ladzie szatni. Z jej zawarciem wiąże się niekiedy wydanie znaku legitymacyjnego, koniecznego do zidentyfikowania osoby uprawnionej do odbioru powierzonej rzeczy.

Podstawowym obowiązkiem przechowawcy jest czuwanie nad rzeczą i dbanie o to, by jej stan się nie pogorszył. Przechowawca powinien rzecz przechowywać w umówionym miejscu, którego nie wolno mu zmieniać, chyba że to okaże się konieczne by uchronić rzecz od utraty lub uszkodzenia. Przechowawca ponosi odpowiedzialność za powierzoną mu rzecz na zasadzie winy.

Szczególnym rodzajem umowy łączącym elementy przechowania i pożyczki, jest depozyt nieprawidłowy. Istotną jego cechą jest to że rzeczy złożone do depozytu przechodzą na własność depozytariusza i jest on zobowiązany zwrócić nie te same, lecz takie same rzeczy. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być tylko pieniądze, parpiery wartościowe lub inne rzeczy zamienne.

Poręczenie

Poręczenie jest umową, w której poręczyciel zobowiązuje się wobec wierzyciela do wykonania zobowiązania dłużnika w przypadku, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.

Poręczenie ma na celu zabezpieczenie cudzej wierzytelności.

Zobowiązanie poręczyciela i jego zakres zależy trwale od zobowiązania dłużnika głównego. Jednocześnie ze zgaśnięciem zobowiązania głównego gaśnie także zobowiązanie wynikające z udzielonego poręczenia.

Umowa poręczenia nie wymaga żadnej szczególnej formy, z tym jednak, że samo oświadczenie poręczyciela musi być złożone na piśmie pod rygorem nieważności.

Umowa darowizny

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Celem darowizny jest jest bezpłatne przysporzenie majątkowe na rzecz drugiej osoby kosztem darczyńcy. Darowizna jest umową jednostronnie obowiązującą.

Darczyńca odpowiada z tytułu za szkodę wyrządzoną obdarowanemu w skutek wadliwości rzeczy, ale tylko w ograniczonym zakresie, uzasadnionym nieodpłatnym charakterem darowizny.

Darowizną jeszcze niedokonaną darczyńca może odwołać, jeśli jego stosunki majątkowe tak się pogorszyły, że wykonanie darowizny naraziłoby go na istotny uszczerbek majątkowy. Darczyńca może też odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności obdarowanego, może to nastąpić też po wykonaniu darowizny.

Umowa hotelowa

Przez umowę hotelową hotel zobowiązuje się dać gościowi używanie pokoju , apartamentu lub miejsca w hotelu oraz spełniać ewentualne dodatkowe usługi i świadczenia, a także czuwać nad wniesionymi przez gościa rzeczami

Umowa hotelowa jest umową mieszaną, łączącą w sobie składniki najmu, przechowania, a także sprzedaży, umowy zlecenia i umowy o dzieło.

Charakterystyczną cechą umowy hotelowej jest rygorystyczna odpowiedzialność hotelu za bagaże i inne przedmioty wniesione przez gościa. Jest to odpowiedzialność bez względu na wine hotelu.

Hotel ponosi odpowiedzialność za zniszczenie, uszkodzenie, ubytki, kradzież i inna szkodę poniesioną przez gościa na wniesionych rzeczach.  Jak wspomniano odpowiedzialność ta jest niezależna od winy właściciela hotelu lub osób, którymi się posługuje (portier, sprzątaczka). Gość, zatem nie potrzebuje udowadniać winy przedsiębiorstwa hotelarskiego lub jego pracowników, ani nawet wykazywać, że szkoda powstała w jakimś związku z ich zachowaniem się. Wystarczy udowodnić, że rzeczy zostały wniesione do hotelu i gość doznał w nich szkody. Nie są rzeczami wniesionymi w rozumieniu kodeksu cywilnego samochody i inne pojazdy mechaniczne oraz pozostawione w nich rzeczy, a także zwierzęta żywe.

Hotel nie odpowiada za szkodę wyrządzoną gościowi jedynie w następujących przypadkach:

1.       Szkoda wynikła z właściwości wniesionej rzeczy

2.       Szkodę spowodowało działanie siły wyższej

3.       Szkoda powstała wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona bądź go odwiedzała

Ciążący na hotelu obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej gościowi jest ogólnie rzecz biorąc ograniczony do wysokości stokrotnej należności za dostarczony mu pokój za jedną dobę. Odpowiedzialność hotelu za pojedynczą rzecz nie może przekraczać pięćdziesięciokrotnej wysokości tej należności. W pełnej wysokości hotel odpowiada, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa hotelu lub osoby w nim zatrudnionej, a także gdy przyjął rzecz na przechowanie, albo tez odmówił przyjęcia, mimo że miał taki obowiązek. Hotel ma obowiązek przyjąć na przechowanie pieniądze papiery wartościowe i inne cenne przedmioty, w tym przede wszystkim rzeczy mające wartość naukową i artystyczną. Odmówić przyjęcia tych rzeczy hotel może w przypadku gdy zagrażają one bezpieczeństwu, albo gdy mają zbyt dużą wartość (w stosunku do wielkości lub standardu hotelu) lub zajmują zbyt dużo miejsca.

Omawiane zasady odnoszą się nie tylko do hoteli, lecz także zakładów podobnych (domy wczasowe, pensjonaty, sanatoria, motele, domy wycieczkowe, schroniska, pokoje gościnne).

Poszkodowany powinien o szkodzie niezwłocznie zawiadomić kierownictwo hotelu lub innego zakładu, w którym doznał szkody, w przeciwnym razie jego roszczenie wygasa.

Przedsiębiorstwo hotelowe nabywa ustawowe prawo do zastawu na rzeczach wniesionych przez klienta dla zabezpieczenia swoich roszczeń z tytułu goszczenia, żywienia i wydatków poczynionych dla gościa (np. telefony zamiejscowe).

PAPIERY WARTOŚCIOWE

Papierami wartościowymi nazywamy dokumenty stwierdzające istnienie pewnych praw i wyposażone w taki przywilej, że realizacja praw w nich wymienionych możliwa jest wyłącznie na podstawie przełożenia lub zwrotu takich dokumentów.

Osoba będąca w posiadaniu papieru wartościowego korzysta z domniemania, że przysługuje jej prawo stwierdzone dokumentem.

1. Papiery wartościowe z punktu widzenia sposobu przenoszenia praw dzielimy na:

1. Papiery imienne (legitymują osobę wymienioną w dokumencie; prawo wynikające z tegoż papieru przenosi się w drodze przelewu połączonego z wydaniem dokumentu)

2. Papiery na zlecenie (legitymujące się osoby wymienione imiennie lub osoby, na które prawa zostaną przeniesione w drodze indosu)

*Indos (Zgodnie z kodeksem cywilnym, indos jest pisemnym oświadczeniem umieszczonym na papierze wartościowym na zlecenie i zawierającym co najmniej podpis zbywcy, oznaczającym przeniesienie praw na inna osobę. Do przeniesienia praw wynikających z takiego dokumentu niezbędne jest jego wydanie oraz istnienie nieprzerwanego szeregu indosów. )

1. Papiery na okaziciela (legitymujące każdego posiadacza; prawa z takich dokumentów przenoszą się przez zwykłe wręczenie; stanowią podst. Role w obrocie gospodarczym i są to np. akcje, obligacje,bankowe bony depozytowe)

Ogólne prawa dotyczące papierów wartościowych zawiera kodeks cywilny.

1. Weksel

Weksel- to sporządzony w przewidzianej prawem formie dokument, zobowiązujący wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia w oznaczonym czasie i do rąk określonej osoby wymienionej w tym dokumencie kwoty pieniężnej.

Zobowiązanie wynikające z weksla jest ważne bez względu na przyczynę wystawienia weksla.

Rodzaje weksli:

1. Weksle trasowane (to polecenie wystawcy weksla skierowane do trasata aby ten w podanym terminie wypłacił remitentowi określoną kwotę pieniężną.

wystawca weksla

trasat- osoba której wystawca poleca wypłacić oznaczona w wekslu kwotę.

Remitent- osoba uprawniona do żądania zapłaty

1. Weksel własny ( jest przyrzeczeniem samego wystawcy że zapłaci remitentowi oznaczoną w wekslu kwotę)

Weksel własny musi zawierać:

1. Słowo „weksel”

2. Bezwarunkowe zobowiązanie się wystawcy weksla do zapłacenia oznaczonej kwoty pieniężnej.

3. Oznaczenie remitenta

4. Termin i miejsce płatności

5. Datę i miejsce wystawienia weksla

6. Podpis wystawce

Weksel gwarancyjny- zabezpiecza ewentualną przyszłą wierzytelność emitenta w stosunku do wystawcy weksla. Jest on formą weksla własnego niezupełnego. Poza wystawionym wekslem strony zawierają umowę określającą w jakich okolicznościach i jaką treść może remitent uzupełnić weksel i realizować wynikające z niego prawa.

W przypadku nie zapłacenia kwoty wekslowej dochodzenie nalezności odbywa się w postępowaniu nakazowym po uprzednim dokonaniu tak zwanych aktów staranności( przedstawienie weksla do zapłaty we właściwym terminie, sporządzenie protestu weksla, zawiadomienie indosantów i poręczycieli)

1. Czek

Czek- jest papierem wartościowym zawierającym skierowane do banku polecenie wypłacenia okazicielowi lub określonej imiennie osobie podanej w nim kwoty pieniężnej z rachunku wystawcy.

Czek znajduje zastosowanie nie tylko w obrocie gospodarczym ale także w innych stosunkach cywilnoprawnych z udziałem osób fizycznych.

Wystawcą czeku może być tylko osoba posiadająca w banku konto czekowe. Bank wydaje książeczkę czekową zawierającą pewną liczbę blankietów.

Czek musi zawierać:

1. Nazwę „czek”

2. Pełną nazwę banku który ma wypłacić kwotę czekową

3. Bezwarunkowe polecenie wypłaty oznaczonej kwoty pieniężnej

4. Oznaczenie miejsca płatności

5. Miejscowość i datę wystawienia czeku

6. Podpis wystawcy

Aby czek mógł być wystawiony musi on mieć pokrycie.

Pokrycie czeku to- dodatnie saldo na koncie, odrębna umowa z bankiem w której uzyskuje możliwość wystawiania czeku mimo braku środków na koncie.

Za wystawienie czeku bez pokrycia grozi odpowiedzialność karna.

Czek powinien być okazany w banku w ciągu 10 dni od daty wystawienia.

Rodzaje czeków:

1. Kasowe ( upoważnia bank do wypłacenia gotówki)

2. Rozrachunkowe ( upoważnia bank do przelania kwoty czekowej z rachunku wystawcy na rachunek innej osoby w tym samym banku)

3. Podróżnicze ( zastosowanie: wyjazdy zagraniczne, podróżnicze, turystyczne, handlowe; umożliwiają podjecie gotówki w oddziałach danego banku lub w innych bankach na podst. porozumień. Są to zawsze czeki imienne.)

Czeki mogą być wystawiane:

1. Na okaziciela

2. Na zlecenie

3. Jako czeki imienne.

PRAWO SPADKOWE

Prawo spadkowe-to zespół przepisów regulujących losy majątku pozostawionego przez zmarłą osobę fizyczną.

1.Spadek

W skład spadku wchodzą nie tylko prawa spadkowe(np. własność rzeczy, wierzytelność, autorskie prawa majątkowe do utworu muzycznego) ale także obowiązki(np. dług z tytułu zaciągniętego kredytu)

W skład spadku wchodzą tylko prawa i obowiązki o charakterze cywilnoprawnym.

Majątkowe prawa i obowiązki wynikające głownie z prawa administracyjnego i finansowego nie należą do spadku. Ich przejście na inne osoby następuje wg. Przepisów danej dziedziny prawa.

Nie należą do spadku prawa i obowiązki osobiste.( np. Użytkowanie, prawa wynikające ze służebności osobistej, osobiste prawa autorskie, prawa i obowiązki alimentacyjne i inne)

2. Pojęcia prawa spadkowego

1. Spadkodawca- to zmarły którego śmierć zapoczątkowuje proces dziedziczenia. Może nim być tylko osoba fizyczna lub osoba uznana za zmarła orzeczeniem sądu.

2. Spadkobierca- oboba która dziedziczy lub mogłaby dziedziczyć po zmarłym. Może to być osoba fizyczna lub prawna.

Aby być spadobiercą muszą być spełnione warunki:

1. Osoba prawna

• musi istnieć

• nie istniejąca fundacja, jeśli zgodnie z przpisami ustawy o fundacjach zostanie utworzona po śmierci spadkodawcy który w testamencie przeznaczył jej majątek.

1. Osoba fizyczna

• musi żyć w chwili śmierci spadkodawcy

• Poczęte dziecko ale nie narodzone, jeśli urodzi się żywe.

1. Spadkobierca musi być godny dziedziczenia

2. Spadkobierca nie zrzekł się dziedziczenia

Spadkobierca staje się niegodnym dziedziczenia gdy:

• podrobi lub zniszczy testament

• umyślnie popełni ciężkie przestępstwo wobec spadkodawcy

• Nakłaniał groźbą spadkodawcę do sporządzenia testamentu o danej treści

Niegodność dziedziczenia stwierdza sąd na wniosek osoby mającej w tym interes.

Spadkobierca przestaje być niegodnym dziedziczenia jeśli Spadkodawca mu przebaczył.

1. Dziedziczenie- jest podstawowym mechanizmem przenoszenia prawa własności majątku spadkowego. W wyniku dziedziczenia spadkobierca z mocy prawa nabywa całość lub część spadku.

2. Zapis- jest zawartym w testamencie rozporządzeniem spadkodawcy zobowiązującym spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia na rzecz wskazanej w zapisie osoby.

Zapis nie powoduje przejścia własności zapisanych rzeczy na zapisobiercę, a tylko daje mu roszczenie wobec spadkobiercy o ich wydanie.

Miedzy zapisobiercą a spadkobiercą powstaje stosunek wierzyciela i dłużnika czyli stosunek zobowiązaniowy.

1. Polecenie- spadkodawca w testamencie nakłada na spadkobiercę lub zapisobiercę obowiązek pewnego działania. (np. wystawnego pogrzeby czy kremacji)

2. Otwarcie spadku- określenie oznaczające chwilę śmierci spadkodawcy. Od tej chwili następują skutki dziedziczenia bez względu na konieczną procedurę ustalania praw do spadku ( skutki ex tunc)

DZIEDZICZENIE USTAWOWE

Dziedziczenie ustawowe następuje gdy

• spadkodawca nie pozostawił spadku

• testament okazał się nieważny

• wszyscy powołani w testamencie odrzucili spadek

• spadkobiercy zostali uznani za niegodnych

• spadkobierca w testamencie objął tylko cześć majątku. Nie uwzglednioną cześć dzieli się wg. Dziedziczenia ustawowego

Dokonuje się go wg. Reguł podziału majątku między spadkobierców, zawartych w prawie spadkowym.

Reguły dziedziczenia ustawowego: (kolejność

1. Dzieci i małżonek w równych częściach.

• dzieci zarówno pochodzące z małżeństwa jak i te z poza, jeśli ich pochodzenie od spadkodawcy zostało prawnie ustalone)

Jeśli w chwili otwarcia spadku któreś z dzieci nie żyje jego cześć majątku jest rozdzielona na równe części między pozostał dzieci.

• Małżonek dziedziczy po zmarłym, z którym pozostawał w związku w chwili jego śmierci. Część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ całości spadku.

Jest wyłączony od dziedziczenia jeśli spadkodawca wystąpił o rozwód z jego winy, a żądanie rozwodu okazało się uzasadnione.

1. W braku małżonka cały spadek dziedziczą zstępni spadkodawcy.

2. Rodzice, małżonek, rodzeństwo

Jeśli w chwili otwarcia spadku żądne z jego ani ich dzieci i dalszych zstępnych nie żyje wtedy prawa dziedziczenia przechodzą na rodziców, marzona i rodzeństwo zmarłego.

• Małżonek otrzymuje połowę spadku.

• Rodzice( każde z rodziców otrzymuje ¼ sumy spadkowej przypadającej rodzica i rodzeństwu)

• Rodzeństwo (dziedziczy pozostałą cześć w równych częściach)

• Jeśli jedno z rodziców nie żyje jego suma spadkowa przypada po połowie drugiemu z rodziców i rodzeństwu.

• Udział brata lub siostry spadkodawcy który nie żyje w chwili otwarcia spadku przypada jego dzieciom ewentualnie dalszym zstępnym.

1. W braku rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych oraz własnych dzieci cały spadek dziedziczy małżonek.

2. Jeżeli w chwili otwarcia spadku żadna z powyżej wymienionych osób nie żyje, nie może lub nie chce dziedziczyć- czyli nie ma żadnego spadkobierca

Przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych na równo z dziećmi naturalnymi i odwrotnie- oni dziedziczą po przysposobionym. Przysposobiony nie dziedziczy po swoich naturalnych rodzicach i oni nie dziedziczą po nim.

Małżonek dziedziczący z ustawy ma prawo żądać poza swoim udziałem spadkowym przedmiotów urządzenia domowego , z których korzystał wspólnie ze spadkodawcą lub sam. Roszczenie to nie może być wobec wspólnie mieszkającymi z nimi dziećmi w chwili śmierci spadkodawcy. Nie służy ono także małżonkowi jeżeli wspólne pożycie małżonków ustało za życia spadkodawcy.

DZIEDZICZENIE TESTAMENTOWE

Testament-jednostronna czynność prawna osoby fizycznej, zawierająca rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci.

• może go sporządzić tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych

• może być sporządzony tylko osobiście

• może zawierać rozporządzenie tylko jednego spadkodawcy

( prawo spadkowe nie przewiduje testamentów wspólnych)

• może być w każdej chwili odwołany zarówno w całości jak i poszczególne postanowienia; także wskutek zniszczenia lub pozbawienia cech decydujących o jego ważności; a także sporządzenie owego testanentu

Nowy testament uchyla poprzedni:

• w całości lub w części, zależnie od swojej treści.

Jeżeli spadkodawca nie zaznaczył w nim że odwołuje poprzedni, uchyleniu ulegają tylko te postanowienia poprzedniego testamentu których nie da się pogodzić z treścią nowego testamentu.

Testament jest nieważny gdy:

• Jeżeli został sporządzony w stanie wyłączającym świadomealbo swobodne podjecie decyzji i wyrażania woli

• Gdy sporządzono go pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod jego wpływem nie sporządził by testamentu tej treści.

• Jeżeli został sporządzony pod wpływem groźby

Na podane wyżej przyczyny nieważności testamentu mogą powoływać się osoby mające w tym interes prawny:

• Jedynie 3 lata od dnia w którym się dowiedziały

• W tym nie dłużej niż 10 lat od otwarcia spadku

Forma testamentu

Testament jest zawsze czynnością prawną wymagającą formy szczególnej.

Wyróżniamy formy testamentu:

1. Testamenty zwykłe ( testamenty sporządzone w normalnych warunkach)

1. Testament holograficzny(czyli własnoręczny)

• spadkodawca pisze go własnoręcznie i opatruje podpisem i datą;

• nie może obejmuje to tekstu maszynowego

• brak daty nie unieważnia testamentu jeśli nie wywołuje wątpliwości co do treści , zdolności spadkodawcy, oraz że został sporządzony inny testament

• może być przechowywany w dowolnym miejscu

1. Testament notarialny

• Spadkodawca ustnie oświadcza swoją ostatnia wolę notariuszowi

• Notariusz nadaje tej wypowiedzi formę aktu notarialnego

1. Testament allograficzny

• Spadkodawca z udziałem 2 świadków przekazuje ustnie swoją wole wójtowi lub innemu stale urzędującemu członkowi władz gminy

• Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty

• Protokół podpisuje spadkodawca, osoba sporządzająca protokół oraz świadkowie.

• W taki sposób nie może sporządzić testament osoba głucha lub niema

1. Testamenty szczególne ( mogą być sporządzone jedynie w sytuacjach określonych przez prawo spadkowe; ich moc jest ograniczona w czasie tracą ważność po upływie 6 miesięcy od ustania okoliczności; dziedziczenie na mocy takiego testamentu ma miejsce gdy spadkodawca umrze przed upływem terminu ważności )

1. Testament ustny

• Może być sporządzony w 2 przypadkach

  • Primo- gdy zachodzi obawa rychłej śmierci spadkodawcy

  • Secundo-jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione( np. ciężki stan zdrowia, umieszczenie w izolatce w szpitalu dla zakaźnie chorych)

• Spadkodawca oświadcza wolę ustnie w obecności co najmniej 3 świadków

• Treść ustnego testamentu zostaje spisana i podpisana przez spadkodawcę i 2 lub 3 świadków

• Gdy testament nie zostanie zatwierdzony na piśmie treść ustnego testamentu może zostać w ciągu 6 miesięcy odtworzona przed sadem na podstawie zeznań świadków

1. Testament podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym

• Spadkodawca oświadcza swoją wolę dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności 2 świadków

• Wola zostaje spisana i odczytana, poczym pismo podpisuje spadkodawca, świadkowie oraz dowódca statku lub jego zastępca

1. Testament wojskowy

• Może być sporządzony jedynie przez osoby określone w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej w sutuacji:

  • czasie mobilizacji

  • wojny

  • przebywania w niewoli

Zachowek

Zachowek- to instytucja prawa spadkowego, która w pewnym stopniu ogranicza swobodę spadkodawcy w rozporządzaniu majątkiem na wypadek śmierci. Chroni on interes członków rodziny spadkodawcy. Istota zachowku to przyznanie niektórym spadkobiercom ustawowym którzy nie zostali powołani w testamencie do dziedziczenia, prawa żądania od spadkodawcy lub spadkobierców oznaczonego świadczenia.

Prawo do zachowku przysługuje:

• małżonkowi

• zstępnym

• rodzicom spadkodawcy

Każda z wyżej wymienionych osób ma prawo ubiegać się o ½ wartości udziału spadkowego który by jej przypadł przy dziedziczeniu ustawowym.

Spadkodawca może pozbawić spadkobiercy prawa do zachowku jeśli ten zachowuje się nagannie. Wydziedziczenie może być dokonane tylko w testamencie, w którym spadkodawca powinien podać także przyczyny wydziedziczenia.

Spadkodawca może wydziedziczyć osobę uprawnioną do zachowku jeśli ta:

• wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego

• dopuściła się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci

• uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych

Spadkodawca nie może wydziedziczyć spadkobiercy uprawnionego do zachowku jeśli mu przebaczył.

NABYCIE SPADKU

Nabycie spadku- prawo przy dziedziczeniu ustawowym wynika z przepisów, a przy dziedziczeniu testamentowym z wyrażonej w testamencie woli.

Kodeks cywilny daje spadkobiercy możliwość decydowania czy chce dziedziczyć spadek czy nie.

Są tu 3 możliwości:

1. przyjęcie proste (przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi)

• powoduje przjście całego majątku spadkodawcy czyli wszystkich praw majątkowych jak i obowiązków ( głownie są to dlugi)

• za dlugi odpowiada się oddziedziczonym majątkiem jak i swoim

1. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza( przyjąć spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi)

• za długi spadkobierca odpowiada tylko w ograniczonym zakresie

1. odrzucić spadek

• odrzucenie musi być stanowcze i bezwarunkowe

• nie można odrzucić spadku na korzyść innej osoby

• może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania

• jeżeli w ciągu 6 miesiecy nie złoży oświadczenia przymuje się że przyjmuje spadek wprost

Spadkobierca może sprzedać przyjety spadek w całości lub części.

Spadkobierca nie może dysponować przyszłym spadkiem za zycia spadkodawcy, wyjątkiem jest zawarcie umowy która wymaga formy aktu notarialnego.

E. Sądowe postępowanie cywilne

Prowadzenie postępowania cywilnego należy w Polsce do sądów powszechnych, oprócz tych spraw które ustawa przekazuje innym sądom i organom wymiaru sprawiedliwości.

W postępowaniu cywilnym rozstrzygane są sprawy z zakresu:

• prawa cywilnego

• prawa rodzinnego i opiekuńczego

• prawa pracy

Są to głównie sprawy majątkowe i te mające charakter osobisty ( prawo rodzinne i opiekuńcze )

Postępowania cywilne toczące się przed sądami powszechnymi i Sądem Najwyższym:

• postępowanie rozpoznawcze– zadaniem jego jest rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy cywilnej.
  Może toczyć się w dwojakim trybie:

  • w trybie procesu (inaczej proces cywilny)

W procesie cywilnym sąd rozstrzyga spór między stronami. Jedną ze stron jest powód- osoba występująca z żądaniem, drugą jest pozwany.
Wszczęcie procesu cywilnego następuje na skutek wytoczenia powództwa ( wniesienie do sądu pisma procesowego, czyli pozwu ).
Prokurator może brać udział w procesie, występuje on wtedy jako rzecznik interesu społecznego.

• w trybie nieprocesowym

Może występować w nim wielu uczestników, którzy niekoniecznie mają sprzeczne interesy, lecz z których każdy ma swoje własne. Np. postępowanie o uznanie zmarłego, o stwierdzenie prawa do spadku.

• postępowanie pomocnicze ( zabezpieczające, w razie zaginięcia lub zniszczenia )

• postępowanie egzekucyjnej

Przepisy regulujące postępowanie cywilne przed sądami powszechnymi zawarte są w kodeksie postępowania cywilnego z 1964 r. !!!

WŁAŚCIWOŚCI SĄDU

Właściwość sądu określana jest odrębnie dla każdego rodzaju sądu, czyli sądów powszechnych (cywilnych i karnych), sądów administracyjnych oraz sądów wojskowych, w ustawach regulujących postępowanie przed tymi sądami.

Istnieją dwa podstawowe rodzaje właściwości: rzeczowa, miejscowa.

Właściwość rzeczowa- określa, który sąd jest właściwy do rozstrzygnięcia merytorycznego w danej instancji- sąd rejonowy czy sąd okręgowy.

Sądami pierwszej instancji dla spraw cywilnych są sądy rejonowe, poza:

1. sprawy o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone prawa majątkowe, oprócz spraw o ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa, macierzyństwa oraz o przysposobienie

2. sprawy o ochronę praw autorskich, opatentowanie wynalazków, rejestracja wzorów użytkowych, zdobniczych, znaki towarowe

3. sprawy o roszczenia wynikające z prawa prasowego

4. sprawy o prawa majątkowe ( powyżej 30 000 zł ) oprócz spraw o alimenty, naruszenie posiadania i zniesienie wspólności majątkowej małżeństwa

5. inne….. wtf ?!

Właściwość miejscowa- pozwala określić, który z rejonowych lub okręgowych sądów na terenie kraju jest właściwy do rozstrzygnięcia sprawy.
Wyróżniamy:

• właściwość ogólną, która formuje zasadę wg której do rozwiązania sprawy powołany jest sąd, w którego okręgu mieszka pozwany, jeśli pozwanym jest osoba prawna, to wg miejsca siedziby.

• właściwość wyłączną, inny sąd niż wskazuje właściwość ogólna

• właściwość przemienną, powód wybiera czy wytoczyć powództwo wg właściwości ogólnej, czy też przed inny sąd, wskazany alternatywnie w przepisach. (ojcostwo, alimenty, roszczenia z czynu niedozwolonego, roszczenia ze stosunku najmu lub dzierżawy nieruchomości

Jednak strony postępowania mogą umówić się, że spór rozstrzygać będzie sąd w określonej miejscowości. Umowa taka jest ważna i stwarza właściwość umowną, która nie może naruszać zasad właściwości wyłącznej.

ŚRODKI DOWODOWE W POSTĘPOWANIU CYWILNYM

DOWODEM nazywamy każdy środek, który pozwala na przekonanie się o istniejącym lub nieistnieniu oznaczonych faktów. W procesie cywilnym strony są zobowiązane wskazać dowody potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy.

Nie wymagają dowodu:

• fakty powszechnie znane,

• fakty znane sądowi urzędowo

• fakty przyznane przez stronę przeciwną

Do środków dowodowych w procesie cywilnym zaliczamy:

• dokumenty, (najbardziej pewny i najczęściej przedstawiany )

  • urzędowe ( przez organy państwowe i niektóre organizacje )

  • prywatne

• zeznania świadków ( nie mogą być nimi chorzy psychicznie, wojskowi i urzędnicy w zakresie obowiązującej ich tajemnicy służbowej ). Prawo do odmowy zeznań posiadają najbliżsi- małżonek, krewni w linii prostej, rodzeństwo. ). Ponadto złożenie zeznań jest obowiązkowe, można jedynie uchylić się od poszczególnych pytań, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić daną osobę lub bliskich do odpowiedzialności karnej, hańbę lub szkodę majątkową.

Za składanie fałszywych zeznań grozi pozbawienie wolności do lat 5 ( zeznanie nieprawdy, zatajenie prawdy lub jej części). Ale o tym chyba wszyscy wiemy, przecież każdy ogląda Annę Marię Wesołowską!!

• opinie biegłych, stosuje się gdy potrzebne są wiadomości z określonej dziedziny wiedzy,

• oględziny (zbadanie osoby, przedmiotu, pomieszczenia, miejsca )

• dowód z przesłuchania stron, ma charakter pomocniczy, stosowany wtedy kiedy inne środki dowodowe nie wystarczają do wydania orzeczenia,

• inne środki dowodowe, np. dowód z grupowego badania krwi, filmu taśm dźwiękowych.

ORZECZENIA SĄDOWE

Orzeczenie jest to decyzja sądu podjęta przy rozstrzyganiu sprawy.
Rodzaje orzeczeń:

• wyrok, wydaje sąd po przeprowadzonej rozprawie, ustala się na niejawnej naradzie. Sąd w procesie może wydać wyrok:

  • zasądzający żądanie w całości,

  • zasądzający żądanie w części,

  • oddalający powództwo.

• Postanowienie, wydaje się w trakcie postępowania, rozstrzygając kwestie pomocnicze i cząstkowe, niezbędne dla całości sprawy. Np. sąd wydaje postanowienie o dopuszczeniu dowodu świadka, o nałożeniu grzywny na świadka itd.

W postępowaniu nieprocesowym postanowienie ma często charakter orzeczenia kończącego sprawę.

TYTUŁY EGZEKUCYJNE

Tytułem egzekucyjnym w postępowaniu cywilnym jest urzędowy dokument stwierdzający istnienie i zakres wykonalnego roszczenia wierzyciela w stosunku do oznaczonego dłużnika.

Tytuły egzekucyjne:

1. Orzeczenia sądowe i niektórych inny organów. ( orzeczenia sądowe prawomocne lub natychmiast wykonalne, nakazy zapłaty, wyroki sądów polubownych )

2. Ugody zawarte w trakcie postępowania sądowego i ugody zawarte przed sądami polubownymi,

3. Inne akty podlegające wykonaniu w trybie egzekucji sądowej – akty notarialne

Sąd polubowny jest sądem niepaństwowym orzekającym w sporach cywilnoprawnych poddanych mu pod rozstrzygnięcie mocą zapisu na sąd polubowny. Sądy polubowne mogą orzekać:

• w sprawach o prawa majątkowe;

• w sprawach o prawa niemajątkowe, które mogą być przedmiotem ugody, z wyjątkiem spraw o alimenty.

Postępowanie egzekucyjne

Celem postępowania egzekucyjnego jest zrealizowanie świadczenia oznaczonego w tytule egzekucyjnym w drodze zastosowania wobec mienia lub osoby dłużnika przewidzianych przed prawo środków przymusu.

Postępowanie egzekucyjne prowadzi komornik pod nadzorem sądu.

Egzekucje:

1. świadczeń pieniężnych

   1. z nieruchomości (zajęcie i sprzedaż na drodze licytacji )

   2. z ruchomości

   3. z rachunku bankowego

   4. z wynagrodzenia za pracę oraz innych wierzytelności i praw majątkowych,

   5. ze statków morskich ?! to chyba jakiś żart ;d

2. świadczeń niepieniężnych ( wydanie rzeczy ruchomych lub nieruchomości, opróżnienie pomieszczenia ( eksmisja).

Ograniczenia egzekucji

Nie podlegają egzekucji przedmioty potrzebne dłużnikowi i członkom jego rodziny do zaspokojenia podstawowych potrzeb ( pościel, odzież, narzędzia itd. )Ograniczona jest egzekucja na żywym i martwym inwentarzu gospodarstw rolnych.