Kształcenie Osób niepełnosprawnych intelektualnie w Polsce
Zgodnie z Ustawą o systemie Oświaty ( Ustawa z dnia 27 czerwca 2003),
 system oświaty w Polsce zapewnia m. in.
realizację prawa każdego obywatela do kształceni, opieki i wychowania,dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwości korzystania z pomocy psychologiczno- pedagogicznej i specjalnych form pracydydaktycznej, możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież
niepełnosprawną, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych.
System oświaty obejmuje m. in.:
1.przedszkola, w tym z oddziałami integracyjnymi oraz przedszkola specjalne
2.szkoły: podstawowe (w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi) gimnazja (w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi), ponadgimnazjalne (w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnym)
3.specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim oraz ze sprzężonymi niepełnosprawnościami realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki.
Zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli, w tym z oddziałami integracyjnymi oraz przedszkoli specjalnych, szkół podstawowych, gimnazjów, w tym z oddziałami integracyjnymi, z wyjątkiem szkół specjalnych, należy do zadań własnych gminy Zakładanie i prowadzenie publicznych szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych, szkół ponadgimnazjalnych specjalnych i z oddziałami integracyjnymi należy do zadań własnych powiatu.
Szkoły publiczne i niepubliczne dzielą się na następujące typy:
1.sześcioletnią szkołę podstawową, w której w ostatnim roku nauki przeprowadza się sprawdzian ( sprawdzian nie dotyczy uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym, znacznym, głębokim)
2.trzyletnie gimnazjum, w którym w ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin, dające możliwość dalszego kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych ( egzamin nie dotyczy uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym, znacznym, głębokim)
Szkoły ponadgimnazjalne:
•zasadnicze szkoły zawodowe o okresie nauczania nie krótszym niż 2 lata i nie dłuższym niż 3 lata, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także dalsze kształcenie w szkołach takich jak: 2 -letnie uzupełniające licea ogólnokształcące, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, lub 3- letnie technika uzupełniające, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także umozliwiajace uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego.
•trzyletnie licea ogólnokształcące, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego
•trzyletnie licea profilowane, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego
•czteroletnie technika, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego
•trzyletnie szkoły specjalne przysposabiające do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi, których ukończenie umozliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy (szkoły te zaczną funkcjonować od 1 września 2004 roku)
Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci w wieku 3 – 6 lat.
W przypadku dzieci posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wychowanie przedszkolnym może być objęte dziecko w wieku powyżej 6 lat, nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat. Obowiązek szkolny tych dzieci może być odroczony do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat. Dziecko w wieku 6 lat jest obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej.
Obowiązkiem gminy jest zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom 6- letnim, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, a także  dzieciom z głębokim upośledzeniem umysłowym oraz dzieciom upośledzonym umysłowo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, realizującymi obowiązek szkolny w innych ośrodkach, albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.Nauka w naszym kraju jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. Obowiązek szkolny spełnia się przez uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum, publicznych albo niepublicznych. Obowiązek nauki spełnia się przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej. Za spełnianie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki uznaje się również udział dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim w zajęciach rewalidacyjno – wychowawczych, organizowanych zgodnie z odrębnymi przepisami.
Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu są obowiązani m. in. do:
1.dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły
2.zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne
Niespełnianie obowiązku przygotowania przedszkolnego dla dzieci 6 – letnich, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji w trybie przepisów w  postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
    Obowiązkiem gminy jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, objętych kształceniem specjalnym, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, gimnazjum lub ośrodka umożliwiającego realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice. Kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych. W zależności od stopnia upośledzenia umysłowego, uczniom organizuje się kształcenie i wychowanie, które stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym dla nich zakresie, usprawnianie zaburzonych funkcji, rewalidację oraz zapewnia specjalistyczną pomoc i opiekę.
Orzeczenia o potrzebie kształcenia  albo indywidualnego nauczania, a także o potrzebie zajęć rewalidacyjno – wychowawczych dla uczniów z głęboką niepełnosprawnością intelektualną wydają zespoły orzekające działające w poradniach psychologiczno – pedagogicznych . W orzeczeniu znajdzie się informacja o zalecanej formie kształcenia specjalnego, z uwzględnieniem stopnia upośledzenia umysłowego. Poradnie psychologiczno – pedagogiczne wydają również, opinie w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom.
Od orzeczeń, rodzice dziecka mogą złożyć odwołanie do kuratora oświaty w ciągu 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia. Starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, na wniosek rodziców, zapewnia mu odpowiednią formę kształcenia, uwzględniając stopień upośledzenia umysłowego. Jeżeli orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zaleca kształcenie dziecka w przedszkolu specjalnym, albo w przedszkolu, szkole podstawowej lub gimnazjum ogólnodostępnych lub integracyjnych, odpowiednia formę kształcenia, na wniosek rodziców, zapewnia jednostka samorządu terytorialnego ( gmina, dzielnica) właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, do którego zadań własnych należy prowadzenie przedszkoli i szkół. Jeżeli powiat nie prowadzi szkoły specjalnej, starosta tego powiatu kieruje dziecko do najbliższego powiatu prowadzącego taką szkołę lub ośrodek. Starosta najbliższego powiatu nie może odmówić przyjęcia dziecka do szkołyDyrektor szkoły, której uczeń posiada orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, organizuje takie nauczanie w porozumieniu z organem prowadzącym ( gmina, powiat).
Informacje przedstawione powyżej zawarte są w Ustawie o systemie oświaty z dnia 27 czerwca 2003r.
W oświatowym prawie wiele ważnych zapisów dotyczących edukacji naszych dzieci, znajduje się w rozporządzeniach Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Przedstawiam niektóre istotne informacje:
ORZECZENIA
Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się na okres roku szkolnego, etapu edukacyjnego, okresu kształcenia w danej szkole albo na czas nieokreślony .  Orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno - wychowawczych ( uczniowie głęboko niepełnosprawni intelektualnie) wydaje się na okres 5 lat.Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania wydaje się na czas określony, wskazany w zaświadczeniu o stanie zdrowia ucznia. Wnioskodawca ( rodzic, prawny opiekun) może wziąć udział w posiedzeniu zespołu orzekającego. Przewodniczący zespołu zawiadamia wnioskodawcę o posiedzeniu, co najmniej na 14 dni przed terminem posiedzenia.
 SZKOŁY SPECJALNE DLA UCZNIÓW Z LEKKIM UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM
Uczniowie z lekką niepełnosprawnością intelektualną realizują tą samą podstawę programowa, co uczniowie z normą intelektualną. W szkołach specjalnych dla tych uczniów obowiązują ramowe plany nauczania.
W klasach I-III szkoły podstawowej (I etap edukacji) prowadzi się: Nauczanie zintegrowane, Religię/etykę, Zajęcia rewalidacyjne.
W klasach IV –VI ( II etap edukacyjny) mamy następujące obowiązkowe zajęcia edukacyjne:Język polski, Historia i społeczeństwo, Język obcy, Matematyka, Przyroda, Muzyka, Plastyka, Technika, Informatyka,Wychowanie fizyczne, Godziny z wychowawcą, Religia /etyka, Zajęcia rewalidacyjne
   W gimnazjum specjalnym prowadzi się następujące obowiązkowe zajęcia edukacyjne: Język polski, Historia, Wiedza o społeczeństwie, Język obcy, Matematyka, Fizyka i astronomia, Chemia, Biologia, Geografia, Plastyka/ muzyka, Technika, Informatyka, Wychowanie fizyczne, Godziny z wychowawca, Religia/etyka, Zajęcia rewalidacyjne.
Liczba uczniów w takiej szkole wynosi od 10 - 16
Uczniowie z lekką niepełnosprawnością intelektualną podlegają zasadom oceniania, promowania, klasyfikowania jak w szkole ogólnodostępnej. W klasach I – III szkoły podstawowej stosuje się ocenę opisową zarówno z zajęć edukacyjnych jak i z zachowania. Począwszy od kl. IV szkoły podstawowej obowiązuje skala ocen od 6 ( stopień celujący) do 1 (stopień niedostateczny). Ocenę z zachowania ustala się według następującej skali: wzorowe, dobre, poprawne, nieodpowiednie.
Uczniowie przystępują do sprawdzianu w szkole podstawowej i egzaminu gimnazjalnego w warunkach i formie dostosowanych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych ucznia, na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnegoUczniowie otrzymują świadectwa .
UCZNIOWIE GŁĘBOKO NIEPEŁNOSPRAWNI INTELEKTUALNIE
Dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim w wieku od 3 do 25 lat organizuje się zespołowe zajęcia rewalidacyjno – wychowawcze oraz, we współpracy z rodzicami( prawnymi opiekunami) , indywidualne zajęcia rewalidacyjno – wychowawcze.Udział w zajęciach dzieci w wieku obowiązku szkolnego uznaje się za spełnianie tego obowiązku.Zajęcia organizuje się w szczególności w:publicznych przedszkolach, w tym specjalnych, publicznych szkołach, w tym specjalnych, położonych najbliżej miejsca zamieszkania, publicznych placówkach opiekunczo- wychowawczych
zakładach opieki zdrowotnej, ośrodkach rehabilitacyjno – wychowawczych, domach rodzinnych, dla osób zakwalifikowanych do udziału w indywidualnych zajęciach. Wymiar zajęć, w zależności od możliwości psychofizycznych wynosi:4 godziny dziennie na zajęciach zespołowych lub 2 godziny dziennie na zajęciach indywidualnych. Liczba osób w zespole od 2 do 4. Dla każdego ucznia opracowuje się indywidualny program  w oparciu o wielospecjalistyczną ocenę funkcjonowania dziecka. Do zajęć zespołowych zatrudnia się oprócz nauczyciela z odpowiednimi kwalifikacjami pedagogicznymi również pomoc nauczyciela.Uczniowie nie podlegają zasadom oceniania, promowania, klasyfikowania. Nie otrzymują świadectw.