Rynek wewnętrzny Artykuł 26 TFUE (dawny artykuł 14 TWE) 1. Unia przyjmuje środki w celu ustanowienia lub zapewnienia funkcjonowania rynku wewnętrznego zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Traktatów. 2. Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami Traktatów. 3. Rada, stanowiąc na wniosek Komisji, ustala wytyczne i warunki niezbędne do zapewnienie zrównoważonego postępu we wszystkich odpowiednich sektorach. Artykuł 27 (dawny artykuł 15 TWE) Podczas opracowywania propozycji zmierzających do osiągnięcia celów wymienionych w artykule 26 Komisja uwzględnia zakres wysiłku, jaki będą musiały podjąć niektóre gospodarki o zróżnicowanym rozwoju w celu ustanowienia rynku wewnętrznego, i może proponować odpowiednie przepisy. Jeżeli przepisy te przyjmują postać derogacji, muszą mieć charakter przejściowy oraz powodować możliwie najmniejsze zakłócenia w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego. Swobodny przepływ towarów unia celna zakaz wprowadzania ceł i opłat o skutku równoważnym zakaz wprowadzania ograniczeń ilościowych zakaz dyskryminacyjnego opodatkowania Unia tworząc i realizując unię celną kieruje się a) potrzebą popierania wymiany handlowej między Państwami Członkowskimi i państwami trzecimi; b) zmianami warunków konkurencji wewnątrz Unii, jeżeli skutkiem tych zmian jest wzrost siły konkurencyjnej przedsiębiorstw; c) potrzebami zaopatrzenia Unii w surowce i półprodukty, zwracając przy tym uwagę, by nie zakłócić warunków konkurencji między Państwami Członkowskimi co do produktów końcowych; d) potrzebą unikania poważnych zaburzeń w życiu gospodarczym Państw Członkowskich oraz zapewnienia racjonalnego rozwoju produkcji i wzrostu konsumpcji w Unii. Artykuł 28 (dawny artykuł 23 TWE) 1. Unia obejmuje unię celną, która rozciąga się na całą Polityka konkurencji Artykuł 14 TWE 1. Wspólnota podejmuje odpowiednie środki w celu stopniowego ustanowienia rynku wewnętrznego do 31 grudnia 1992 roku, zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu, artykułów 15 i 26, artykułu 47 ustęp 2, artykułów 49, 80, 93 i 95 oraz bez uszczerbku dla innych postanowień niniejszego Traktatu. 2. Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu. 3. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, ustala wytyczne i warunki niezbędne do zapewnienia zrównoważonego postępu we wszystkich odpowiednich sektorach. Rynek Wewnętrzny Brak granic wewnętrznych Swobodny przepływ towarów, usług, kapitału, osób „zgodnie z przepisami traktatu” Swobody Gospodarcze Zakres przedmiotowy Zakres przedmiotowy swobód gospodarczych obejmuje zachowania mające charakter gospodarczy podmiotów uczestniczących w obrocie rynkowym, które zawierają w sobie tzw. „element transgraniczny”. Problem wymogu elementu transgranicznego Aspekt pozytywny Ochronie zapewnianej przez Traktat (TWE) podlegają tylko te działania, czynności, lub przedmioty, które przekraczają granice państwa członkowskiego Aspekt negatywny Ochronie nie podlegają te czynności, działania i towary, których aspekty ograniczają się jedynie do jednego państwa Charakter gospodarczy Ochronie Traktatowej podlegają tylko te działania, czynności, bądź towary, które mają charakter gospodarczy, lub charakter mieszany, tj. mieszczą się w tzw. kontekście gospodarczym Zakres podmiotowy swobód gospodarczych (podmioty uprawnione) Osoby fizyczne i osoby prawne (bezp. skutek wertykalny) Obywatele UE, a także członkowie rodzin obywateli UE Chronią w takim samym stopniu podmiot świadczący, jak i odbiorcę świadczenia Towary pochodzące z Ograniczenia: Ilości Wartości Czasu Ilościowe ograniczenia w przywozie mają na celu specyficzne ograniczenie przywozu i przewozu ponieważ towary w ogóle nie mogą być przywożone ani przewożone w części ograniczonej pod względem ilości lub wartości. Środki o skutku równoważnym dopuszczają wprawdzie co do zasady przywóz, ale go utrudniają lub powodują wzrost jego kosztów regulacje traktatowe Art. 34TFUE Ograniczenia ilościowe w przywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane pomiędzy Państwami członkowskimi Art. 35 TFUE Ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane pomiędzy Państwami członkowskimi Zakaz przywozu towaru, a art. 34 TFUE Stosowanie przepisu z art. 34 TFUE nie zakłada dyskryminacji – możliwe jest zaskarżanie w oparciu o art. 34 norm krajowych zakazujących przywozu także wówczas, gdy zbyt analogicznego towaru krajowego jest zakazany. Art. 34 TFUEbędzie miał zastosowanie także wtedy gdy zakaz obejmować będzie tylko określony obszar kraju (C-67/97Bluhme) Kategorie środków o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych Środki państwowe – wprowadzane w ramach wykonywania władzy państwowej przez: Pośrednią administrację państwową Bezpośrednią administrację państwową Korporacje zawodowe Przepisy prawne i administracyjne Zalecenia Zaniechanie działania jako środek o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych C-265/95 Komisja v. Francja C-112/00 Schmidberger v. Austria Orzeczenia sądów jako środek o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych Państwa mają obowiązek ustanowienia prawa, które nie będzie sprzeczne z art. 34 TFUE Pojedyncze orzeczenia sprzeczne nie dają podstawy do wszczęcia postępowania przed ETS w sprawie naruszenia środki podobny sposób dotyczą zarówno pod względem prawnym jak i faktycznym zbytu produktów krajowych i zagranicznych Warunki stosowania orzeczenia w sprawie Keck Regulacja dotyczy całej kategorii podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w danym kraju Regulacja nie blokuje dostępu do rynku dla towarów przywożonych, ani nie ograniczała dostępu w szerszym stopniu niż ma to miejsce w odniesieniu do towarów przywożonych Orzeczenie w sprawie Keck odróżniło normy dt samych towarów, od norm dt sposobu sprzedaży towarów. Miarodajny jest sens i treść formuły Stosowanie doktryny Keck Przepisy dotyczące przestrzennych i czasowych warunków oraz innych okoliczności (jak np ograniczenie kręgu uprawnionych do sprzedaży), na jakich towary mogą być dystrybuowane i które są wyrazem „specyficznych cech ogólnokrajowych lub regionalnych, społecznych lub kulturowych (C-418/93 Semerano). Zakaz sprzedaży bez lub ze znikomą marżą (C-267 i 268/91 Keck) Godziny otwarcia sklepów przy stacjach benzynowych (C-401 i 402/92 Tankstation’t) Sprzedaż w niedziele i święta (C-69 i 258/93 Punto Casa) Zakaz reklamy towarów sprzedawanych zwyczajowo w aptekach poza aptekami (C-292/92 Hunermund) Zakaz reklamy telewizyjnej określonych produktów lub sektorów gospodarki (C-34-36/deAgostini Zezwolenie na detaliczną sprzedaż wyrobów tytoniowych (C-387/93 Banchero) Zakaz przerywania programów telewizyjnych reklamami (lub przerywania częstszego niż określone w ustawie) (C-6/98 ARD) Regulacje dotyczace reklamy i dystrybucji a doktryna Dassonville i Keck Regulacje dotyczace reklamy i dystrybucji są sprzeczne z art. 34 jeżeli stanowią utrudnienia w przepływie towarów i nie są warunkami sprzedaży, zawsze wówczas, gdy zagraniczny sprzedawca jest przez nie zmuszany do zmiany parametrów sprzedaży stosowanych zgodnie z prawem w państwie pochodzenia Wyłączenie takich warunków Ochrona krajowego dziedzictwa kulturowego Możliwość wprowadzenia ograniczeń wywozu (ale nie dodatkowych opłat 7/68 Komisja v. Włochy) Powołanie się na wyjątek nie może prowadzic do wprowadzenia całkowitego zakazu handlu dziełami sztuki i antykami, a zwłaszcza obejmować przedmiotów bez szczególnej wartości kulturalno-historycznej Dobro kultury ma charakter narodowy i wiąże się z państwem lub jego regionem. Związek może być osobowy lub przestrzenny Dyrektywa 93/7/WE w sprawie zwrotu dóbr kultury bezprawnie wywiezionych z terytorium państwa członkowskiego Rozporządzenie Rady nr 3911/92 w sprawie wywozu dóbr kultury Kontrola sądowa Procedura prejudycjalna (267 TFUE) Procedura z naruszenia Traktatu (258-260 TWE) Formuła Dassonville a) Pośrednie, bezpośrednie, faktyczne lub potencjalne ograniczenie przywozu X b) Skutki nie tylko natury hipotetycznej X Formuła dyskryminacji a) Regulacja dyskryminująca produkty przywożone (przejdz do pkt. 4) b) Regulacja nie dyskryminuje towarów przywożonych X Keck a) Regulacja określonych warunków sprzedaży, które nie wchodza w zakres art. 28 TWE b) Przepis dotyczący produktu Badanie podstawy uzasadniającej utrzymanie regulacji a) Kiedy 3b (i ew 2a) regulacja może być uzasadniona wymogami imperatywnymi Cassis (OK.) b) Kiedy 2a i 3b to regulacja może być uzasadniona art. 30 TWE (OK.) Test proporcjonalności	wymianę towarową i obejmuje zakaz ceł przywozowych i wywozowych między Państwami Członkowskimi oraz wszelkich opłat o skutku równoważnym, jak również przyjęcie wspólnej taryfy celnej w stosunkach z państwami trzecimi. 2. Postanowienia artykułu 30 i rozdziału 3 niniejszego tytułu stosują się do produktów pochodzących z Państw Członkowskich oraz do produktów pochodzących z państw trzecich, jeżeli znajdują się one w swobodnym obrocie w Państwach Członkowskich. Unia Celna Zniesienie granic celnych pomiędzy państwami WE Wprowadzenie wspólnej zewnętrznej taryfy celnej art. 30 TFUE „Cła przywozowe i wywozowe lub opłaty o skutku równoważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi. Zakaz ten stosuje się również do ceł o charakterze fiskalnym.” Zniesienie granic celnych pomiędzy państwami Swobodny obrót towarów pochodzących z państw członkowskich Swobodny obrót towarów z państw trzecich, jeżeli przekroczyły już granicę UE i znajdują się na obszarze celnym UE Wspólna Taryfa Celna Wspólna Taryfa Celna obejmuje regulacje taryfowe wynikające ze zobowiązań Unii Europejskiej wobec Światowej Organizacji Handlu (WTO) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 23 lipca 1987r. w sprawie nomenklatury i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Celnej /Dz.U. L 256 z 7.09.1987/ Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1789/2003 dnia 11 września 2003r. zmieniające załącznik do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej Wspólnotowy Kodeks Celny – rozp. Rady nr. 2193/92 Określanie ceł (art. 31 TFUE) „Rada UE kwalifikowaną większością głosów na wniosek Komisji” Stawki celne w taryfie celnej stawki konwencyjne – wynikają z porozumień wielostronnych (na forum WTO), przyznawane wobec wszystkich państw objętych KNU stawki autonomiczne - obowiązują wobec towarów pochodzących z krajów, które nie mają przyznanej KNU lub jeżeli UE, lub wprowadzone do obrotu UE Zakres podmiotowy swobód gospodarczych (podmioty zobowiązane) Państwa członkowskie Wszelkiego rodzaju „emanacje” państwa – tj. samorządy, przedsiębiorstwa wykonujące zadania z zakr. adm. państwowej Podmioty prywatne (w określonych warunkach) Treść swobód gospodarczych Zakaz stosowania środków krajowych: -dyskryminują -wprowadzają podwójny standard -ograniczają dostęp do rynku Problem stosowania reguły de minimis Zakaz dyskryminacji Dyskryminacja pośrednia a bezpośrednia Dyskryminacja oparta na zamiarze dyskryminacyjnym a dyskryminacja oparta na skutku dyskryminacyjnym Dyskryminacja finalna a dyskryminacja kauzalna Dyskryminacja formalna a dyskryminacja materialna Dyskryminacja odwrotna Zakaz dyskryminacji a swobody personalne Zakaz dyskryminacji a swobody produktowe Artykuł 12 TWE W zakresie zastosowania niniejszego Traktatu i bez uszczerbku dla postanowień szczególnych, które on przewiduje, zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, może przyjąć wszelkie przepisy w celu zakazania takiej dyskryminacji. Zakaz stosowania podwójnego standardu Sprawa Cassis de Dijon (120/78) Zakaz stosowania przeszkód w dostępie do rynku Obejmuje zarówno środki dyskryminujące, jak i niedyskryminujące Przepisy dotyczące kwalifikacji, znajomości języka, obywatelstwa, posiadania zezwoleń itp.. Przeszkody w dostępie do rynku ekonomiczne prawne Dyskryminacja a stosowanie ograniczeń w dostępie do rynku Swobody personalne a swobody produktowe Szerszy zasięg ograniczeń niż dyskryminacji Wyjątki od zasady swobód gospodarczych Traktatowe postanowień Traktatu pojedyncze orzeczenia dają jednak podstawę do wszczęcia postępowania odszkodowawczego Jeżeli stała linia orzecznicza jest sprzeczna z art. 34 TFUE to podpada pod art. 34 TFUE Bezpośredni skutek art. 34 TFUE Eliminacja norm sprzecznych z obrotu prawnego Obowiązek stosowania spoczywa na organach sądowniczych i administracyjnych Wyjątek – brak elementu transgranicznego w analizowanym stanie faktycznym Wyjątek – element transgraniczny nie ma charakteru wspólnotowego Przepisy szczegółowe wobec art. 34 TFUE Charakter subsydiarny prawa unijnego – art. 34 TFUEma zastosowanie jedynie w zakresie znajdującym się w kompetencji prawa WE (pamiętaj – uprawnienia kontrolne państw członkowskich) Przepisy szczegółowe Traktatu - Subwencje (art. 107), opłaty celne (art. 28), dyskryminacja podatkowa (art. 110) Dyrektywa 70/50/EWG Dyrektywa Komisji z dnia 22 grudnia 1969 r. oparta na przepisach art. 33 ust. 7 w sprawie zniesienia środków mających skutek równoważny do ograniczeń ilościowych w przywozie i nieprzewidzianych innymi przepisami przyjętymi na mocy Traktatu EWG Treść dyrektywy Rozróżnienie pomiędzy: Regulacje, które utrudniają przywóz towarów w porównaniu do zbytu towarów krajowych, powodują wzrost cen, zwiększają koszty (art. 2) Regulacje które mają zastosowanie bez rozróżnienia na towary krajowe i towary przywożone (art. 3) Kryterium ekwiwalentności funkcjonalnej Zabroniony środek o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych istnieje wówczas, gdy określona regulacja nie jest niezbędna do realizacji samego w sobie uprawnionego celu, lub jej skutek ograniczający przywóz jest nieproporcjonalny do tego celu. Jakie cele należy uznawać za uprawnione „same w sobie” Sprawa 8/74 Postępowanie karne przeciwko B. i G. Dassonville reguła Dassonville sprzedaży jest uwarunkowane faktyczną dystrybucją towarów Jeśli zaś produkt dotarł już na rynek państwa przyjmującego to mają prawo być do niego stosowane normy regulujące sprzedaż w danym państwie członkowskim Uwzględnienie orzeczenia Cassis w regule Dassonville Zabronione są przepisy, które dyskryminują produkty przywożone, a także przepisy, które obowiązują bez rozróżnienia na towary krajowe i zagraniczne oraz skutki ograniczające swobodny przepływ towarów, lub dostęp do rynku dla towarów przywożonych, które nie są usprawiedliwione ani przez wymogi imperatywne, ani przez art. 36 TFUE Wyjątki traktatowe od zakazu stosowania ograniczeń ilościowych Artykuł 36 Postanowienia artykułów 34 i 35 nie stanowią przeszkody w stosowaniu zakazów lub ograniczeń przywozowych, wywozowych lub tranzytowych, uzasadnionych względami moralności publicznej, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt lub ochrony roślin, ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej, bądź ochrony własności przemysłowej i handlowej. Zakazy te i ograniczenia nie powinny jednak stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytych ograniczeń w handlu między Państwami Członkowskimi. Cechy regulacji Stosowane zarówno do ograniczeń ilościowych, jak i środków o skutku równowaznym do ograniczeń ilościowych Granicą wyjątku jest zd. 2 art. 36 Arbitralna dyskryminacja Ukryte ograniczenia w handlu Zastosowanie art.36 tylko do stanów faktycznych o charakterze pozagospodarczym Katalog zamknięty Przepis nie może być rozciągany na należności i opłaty Przepis nie może być stosowany do regulacji funkcjonowania monopolu handlowego Art. 36 nie może wyłączać określonych obszarów do wyłącznej właściwości Państw Członkowskich Jest sprawą przepisów państw członkowskich podejmowanie działań na rzecz ochrony wartości wymienionych w art. 36. Pojawienie się normy	stawka celne konwencyjna jest wyższa od określonej dla tego towaru stawki celnej autonomicznej lub też gdy stawka celna nie została określona, stawki obniżone - stosowane są do niektórych towarów pochodzących z państw Unii Europejskiej (na podstawie Układu Europejskiego), państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (na podstawie Umowy między Polską a państwami EFTA), państw CEFTA oraz z krajów, z którymi zostały zawarte preferencyjne umowy dwustronne stawki preferencyjne odnoszą się do krajów objętych systemem powszechnych preferencji celnych; w ramach tych preferencji istnieją dwie grupy beneficjentów obniżonych stawek celnych: − kraje rozwijające się (DEV) − kraje najmniej rozwiniętych (LCD) Wpływ prawa międzynarodowego na politykę handlową UE Prawo ONZ UNCTAD sankcje handlowe WTO GATT/WTO (KNU) GATS TRIPS (Klauzula Narodowa) Towar Orzeczenie ETS w sprawie 7/68 Komisja v. Włochy „wszelkie produkty posiadające wartość wymierną w pieniądzu i mogące jako takie stanowić przedmiot transakcji handlowych” Energia elektryczna Gaz Śmieci Nagrania na nośnikach (sygnał radiowy/telewizyjny to usługa) Monety wycofane z obiegu (monety w obiegu traktowane jako kapitał) Pochodzenie towaru (sprawa C-49/76 Gesellschaft fur Uberseehandel) Wytworzone z surowców mineralnych, roślinnych, lub hodowlanych, wydobytych, lub powstałych na terytorium państwa eksportera Kraj w którym nastąpiło ostatnie uzasadnione technologicznie przetworzenie - zwiększenie wartości produktu końcowego >50% - związane z wykorzystaniem >50% Orzecznicze Swoboda świadczenia usług Podstawa traktatowa art. 56-62 TFUE art. 56 TFUE W ramach poniższych postanowień ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług wewnątrz Wspólnoty są zakazane w odniesieniu do obywateli Państw Członkowskich mających swe przedsiębiorstwo w państwie Wspólnoty innym niż Państwo odbiorcy świadczenia. Prawo wtórne regulujące swobodę świadczenia usług Dyrektywa 73/148 w sprawie prawa wjazdu i pobytu osób prowadzących działalność gospodarczą i osób świadczących usługi Dyrektywa 64/221 w sprawie koordynacji środków specjalnych dotyczących poruszania się i pobytu cudzoziemców, uzasadnionych ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne i zdrowie publiczne Pojęcie usługi Art. 57 TFUE usługami w rozumieniu niniejszego Traktatu są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem w zakresie, w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym przepływie towarów, kapitału i osób. Usługi obejmują zwłaszcza: a) działalność o charakterze przemysłowym, b) działalność o charakterze handlowym, c) działalność rzemieślniczą, d) wykonywanie wolnych zawodów. Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego prawa przedsiębiorczości, świadczący usługę może, w celu spełnienia świadczenia, wykonywać przejściowo działalność w państwie świadczenia na tych samych warunkach, jakie państwo to nakłada na własnych obywateli. def. usługi (prof. Barcz) Usługą jest świadczenie: odpłatne transgraniczne mające charakter czasowy Odpłatność usług Orzeczenie w sprawie C-159/90 SPUC (str. 627) Charakter odpłatny nie musi oznaczać obowiązku dokonywania płatności przez odbiorcę usługi. Możliwym jest sytuacja, gdy usługa finansowana jest przez podmiot odmienny niż odbiorca usługi Element transgraniczny Kryterium decydującym o uznaniu sytuacji za wspólnotową, czy transgraniczną, jest fakt pochodzenia usługodawcy i usługobiorcy z innego kraju członkowskiego. o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych, to wszelkie regulacje handlowe mogące ograniczyć handel wewnątrzwspólnotowy: pośrednio lub bezpośrednio rzeczywiście lub potencjalnie Regulacje handlowe Nie ma charakteru zawężającego Dotyczy tego czy dana regulacja wywiera skutki na handel (a nie np. czy jest to pod względem formalnym regulacja handlowa) W dalszej części orzeczenia Trybunał stosuje zamiennie z pojęciem „regulacje handlowe” pojęć: „regulacje”, „środki” Chodzi tylko o te regulacje handlowe, które mogą ograniczać handel wewnątrzwspólnotowy Przydatność normy do ograniczania handlu wewnątrzwspólnotowego „rzeczywiście lub potencjalnie” Brak konieczności przeprowadzania dowodu, że doszło do ograniczenia (12/74 Sekt/Weinbrand) Test przydatności polega na przeprowadzeniu hipotetycznego, opartego na ogólnym doświadczeniu gospodarczym porównania przewidywalnych skutków zastosowania i niezastosowania określonej normy. Mimo „potencjalnie” to ETS odrzuca skargi jeżeli skutki są niepewne i mają zbyt pośrednie znaczenie, aby mogły negatywnie wpływać na handel wewnątrzwspólnotowy (C-69/88 Krantz) „potencjalność” w orzecznictwie ETS Wprowadzenie testu odczuwalności Wprowadzenie reguły de minimis Efekt – przeniesienie ciężaru dowodu w sprawach gdy naruszenie jest potencjalne Skutki środka w postaci ograniczenia potencjalnego, które zgodnie z ogólnym doświadczeniem mają charakter środka potencjalnego pozostają nieuwzględnione o ile nie zostaną w sposób dostateczny skonkretyzowane przez stronę skarżącą. „bezpośrednio lub pośrednio ograniczające handel” Ograniczenie handlu to: – negatywny wpływ na obrót towarowy - graniczenie wolności handlu określonych podmiotów gospodarczych na wspólnym rynku, bez ograniczenia globalnego przywozu - każde kanalizowanie wspólnotowej wyłącza właściwość Państw w tym zakresie. Państwo musi jednak działać w ramach swoich kompetencji uwzględniając zasadę proporcjonalności i zd. 2 art. 36. W przypadku istnienia regulacji wspólnotowej Państwo może jedynie na forum WE wpływać na poziom ochrony. Ale art. 114 (5 i 6) Cieżar dowodu okoliczności z art. 36 spoczywa na państwie wprowadzającym ograniczenia (korzystającym z wyjątku) Art. 114 (5 i 6) Ponadto, bez uszczerbku dla ustępu 4, jeśli po przyjęciu przez Radę lub Komisję środka harmonizującego Państwo Członkowskie uzna za niezbędne wprowadzenie przepisów krajowych opartych na nowych dowodach naukowych dotyczących ochrony środowiska naturalnego lub środowiska pracy ze względu na specyficzny problem tego Państwa, który pojawił się po przyjęciu środka harmonizującego, notyfikuje ono Komisji projektowane środki oraz powody ich wprowadzenia. W terminie 6 miesięcy od notyfikacji określonych w ustępach 4 i 5 Komisja zatwierdza lub odrzuca przepisy krajowe, o których mowa, po sprawdzeniu, czy są one środkiem arbitralnej dyskryminacji lub ukrytym ograniczeniem w handlu między Państwami Członkowskimi i czy stanowią one przeszkodę w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego. Moralność publiczna, porządek i bezpieczeństwo Szeroki zakres uznaniowości państwa – możliwość interpretacji zgodnie z własnymi hierarchiami wartości Granice wyznaczane poprzez ważenie podstawowych zasad współżycia społecznego każdego z państw członkowskich, a zasadą swobody przepływu towarów Powołanie się jest dopuszczalne jedynie jeżeli tworzą one samodzielne wartości Duża zbieżność hierarchii wartości pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi (w związku z tym mała liczba spraw przed ETS) moralność Zakaz przywozu przedmiotów nieprzyzwoitych lub nieobyczajnych (34/79	nowych części - „screwdriver” rule Cło (art. 30 TFUE) cła przywozowe i wywozowe „danina nakładana przez poszczególne państwo na podstawie taryfy celnej” opłaty o skutku równoważnym do ceł cła o charakterze fiskalnym opłaty o skutku równoważnym do ceł def. 24/68 Komisja v. Włochy (opłata statystyczna) „jakakolwiek opłata pieniężna, bez względu na wysokość, sposób naliczania, czy cel pobrania, która jest nakładana jednostronnie na towary zagraniczne lub krajowe, w związku z przekroczeniem przez nie granicy, stanowi opłatę o skutku równoważnym do ceł, nawet jeżeli nie jest nakładana w celu zapewnienia dochodów państwu, i nawet jeżeli nie jest dyskryminacyjna, lub protekcjonistyczna w swoim skutku, i nawet jeżeli produkt na który jest nakładana nie jest w stosunku konkurencji do produktów krajowych.” wyjątki: opłaty za realne usługi wykonane w interesie importera/exportera badania rynku badania weterynaryjne/fitosanitarne itp. warunki: koszt nie przekracza realnych kosztów działań są obowiązkowe dla wszystkich produktów (całej kategorii towarów) są nakazane przez regulację Wspólnotową i w ogólnym interesie Wspólnoty służy ułatwieniu swobodnego przepływu towarów (poprzez znoszenie barier handlowych) Zwrot bezprawnie pobranych ceł i opłat Warunkiem jest poniesienie szkody Jeżeli importer “przerzucił” koszty na konsumenta, to nie może ten importer dochodzić zwrotu Zakaz funkcjonowania dyskryminacyjnych monopoli państwowych o charakterze handlowym Art. 37 TFUE ust. 1 Państwa Członkowskie dostosowują monopole państwowe o charakterze handlowym w taki sposób, aby wykluczona była wszelka dyskryminacja między obywatelami Państw Członkowskich w stosunku do warunków zaopatrzenia i zbytu. INTEGRACJA GOSPODARCZA W EUROPIE I NA ŚWIECIE Geneza idei wspólnego rynku Ekonomiczna – teoria Prawo wspólnotowe, podobnie jak GATS uznaje, że przepływ usług obejmować może 4 stany faktyczne Sytuacja I (czynna forma świadczenia usług) – usługodawca pochodzący z jednego państwa członkowskiego i prowadzący w nim stałą działalność gospodarczą wjeżdża do drugiego państwa członkowskiego w celu świadczenia w tym kraju określonej usługi (art. 57 ust. 3 TWE) Sytuacja II (bierna forma świadczenia usług) - usługobiorca pochodzący z jednego państwa członkowskiego wjeżdża do innego państwa członkowskiego w celu odbioru usługi (Dyrektywa 73/148 art. 1b) Sytuacja III Zarówno usługodawca, jak i usługobiorca nie zmieniają miejsca swojego pobytu, przez granicę przechodzi sama usługa Sytuacja IV Usługodawca będący obywatelem państwa A i usługobiorca będący obywatelem państwa B, jadą do państwa C, i tam jest świadczona usługa Czasowy charakter świadczenia usług Tymczasowość jest podstawowym elementem odróżniającym swobodę świadczenia usług od swobody przedsiębiorczości. Świadczenie usług korzystając ze swobody świadczenia usług, powinno mieć możliwość określenia w momencie podjęcia wykonywania zadania, przybliżonego terminu rozpoczęcia i zakończenia wykonywania usługi. Swoboda świadczenia usług, a swoboda przedsiębiorczości Swoboda świadczenia usług ma charakter subsydiarny w stosunku do swobody przedsiębiorczości. Orzeczenie w sprawie C-55/94 Gebhard (str. 646) Decydujący o zakwalifikowaniu danego działania jako korzystającego ze swobody świadczenia usług jest brak zamiaru wiązania się w sposób stały z gospodarką kraju świadczenia usługi. Swoboda świadczenia usług, a swoboda przepływu osób Orzeczenie w sprawie C-113/89 Rush Portuguesa Lda. Swoboda świadczenia usług, a przepływ towarów Odróżnienie towaru od usługi. Towar – przedmiot mający wartość materialną Usługa – z zasady ma charakter niematerialny Orzeczenie w sprawie C-275/92 Schindler (str. 640) przywozu lub sztuczna zmiana kierunku prowadzenia handlu Ograniczenia stosowania art. 34 TFUE i orzeczenia w sprawie Dassonville Sprawa 120/78 Rewe-Zentral AG v. Bundesmonopolverwaltung fur Branntwein (Cassis de Dijon) W razie braku harmonizacji na poziomie wspólnotowym możliwym jest stosowanie krajowych norm ograniczających handel wewnątrzwspólnotowy jeżeli są one niezbędne dla zapewnienia przestrzegania wymogów bezwzględnie obowiązujących (imperatywnych) Klauzula wymogów imperatywnych Każde państwo może wprowadzić pewne ograniczenia swobody obrotu towarowego, powołując się na ważny i uzasadniony interes publiczny. Ograniczenia takie podlegają każdorazowo kontroli ETS, muszą być stosowane w sposób niedyskryminacyjny, oraz są ograniczane poprzez proporcjonalność, konieczność i niezbędność (reguła rozsądku)” Wymogi imperatywne (katalog otwarty) Skuteczna kontrola podatkowa (Cassis) Ochrona zasad uczciwej konkurencji (Cassis) Ochrona konsumenta (Cassis) Ochrona środowiska naturalnego (302/86 Komisja v. Dania, C-379/98 Preussen Elektra) Cele związane z kulturą (60/84 Cinethique) Utrzymanie pluralizmu medialnego (C-368/95 Familiapress) Prawidłową eksploatację publicznej sieci telekomunikacyjnej (C-314/93 Rouffetau) Zapewnienie równowagi finansowej systemu zabezpieczeń społecznych (C-120/95 Decker) Odpowiednią znajomość wewnątrzwspólnotowych przepływów towarowych (159/78 Komisja v. Włochy) Zapewnienie warunków lokalnego zaopatrzenia w artykuły powszechnego użytku w stosunkowo daleko położonych obszarach wspólnoty (C-254/98 Schutzverband) Warunki do stosowania wymogów imperatywnych Proporcjonalne Przydatne Niezbędne Proporcjonalne Niedyskryminacyjne Stosowanie bez rozróżniania na produkty Henn i Darby) Samo posiadanie przedmiotów do celów pozagospodarczych w zainteresowanym państwie nie musi być zakazane Nie można wprowadzić wyjątku moralności, jeżeli sama produkcja i dystrybucja podobnych produktów krajowych nie jest odpowiednio ograniczona (121/85 Conegate) Porządek publiczny Nie dotyczy środków wykrywania i ścigania przestępstw, których jedynym celem jest zmniejszenie obciążenia, czy obniżenie wydatkow publicznych Bezpośrednio obrót towarowy może stwarzać zagrożenie dla porządku publicznego w razie nadmiernego wywozu dóbr ważnych dla życia i wywołanym tym samym zagrożeniu publicznych jednostek zaopatrzeniowych Trudności administracyjne przy egzekwowaniu prawa wspólnotowego lub obawa że jego egzekwowanie może doprowadzić do powstania zagrożenia dla porządku publicznego nie stanowią podstawy z art. 30 jeżeli państwo dysponuje środkami do utrzymania porzadku publicznego Bezpieczeństwo publiczne Duże potencjalne zastosowanie w odniesieniu do przepływu towarów Handel bronią Obejmuje bezpieczeństwo wewnętrzne i bezpieczeństwo zewnętrzne 72/83 Campus oil – zobowiązanie do zaspokojenia popytu przez jedną rafinerię jest zgodne z wyjątkiem w stopniu w jakim ta eksploatacja jest konieczna dla bezpieczeństwa zaopatrzenia państwa w paliwo (a nie ze względów ekonomiczno-gospodarczych) Zdrowie i życie ludzi Państwa decydują w jakim zakresie chcą tą ochronę gwarantować Duży stopień uznaniowości, ale nadal w ramach granicy określonej zd. 2 art. 36 Duża liczba dyrektyw harmonizacyjnych, które wyłączają możliwość korzystania z art. 36 w dziedzinach w nich ujętych Zakaz powoływania się na art. 36 w przypadku istnienia norm harmonizacyjnych nawet	kosztów komparatywnych Historyczna – sytuacja po II w. ś. – „nigdy więcej wojny” Polityczna – upadek dotychczasowych mocarstw Teoria kosztów komparatywnych Nakład pracy Wartość produkcji Anglia Wartość produkcji Portugalia Tworzenie rynku wewnętrznego – najważniejsze daty Europejska Wspólnota Węgla i Stali 1951 Traktaty Rzymskie 01.01.1958 Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) Jednolity Akt Europejski (86) Traktat o Unii Europejskiej (92) Traktat Amsterdamski (97) Traktat Nicejski (03) Rozwój integracji gospodarczej UE Strefa wolnego handlu (51) Unia celna (68) Wspólny rynek / rynek wewnętrzny (92) Jednolity rynek (???) Wspólny Rynek w Traktatach Artykuł 2 TWE Zadaniem Wspólnoty jest, przez ustanowienie wspólnego rynku, unii gospodarczej i walutowej oraz urzeczywistnianie wspólnych polityk lub działań określonych w artykułach 3 i 4, popieranie w całej Wspólnocie harmonijnego, zrównoważonego i stałego rozwoju działalności gospodarczej, wysokiego poziomu zatrudnienia i ochrony socjalnej, równości mężczyzn i kobiet, stałego i nieinflacyjnego wzrostu, wysokiego stopnia konkurencyjności i konwergencji dokonań gospodarczych, wysokiego poziomu ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego, podwyższania poziomu i jakości życia, spójności gospodarczej i społecznej oraz solidarności między Państwami Członkowskimi. Elementy tworzące wspólny rynek Wolność rynkowa Równość rynkowa Niezakłócona konkurencja rynkowa Zakres wspólnego rynku Swobody gospodarcze Unia celna Zewnętrzna polityka handlowa Polityka rolna Polityka rybołówstwa Polityka transportowa Zakres podmiotowy swobody świadczenia usług Osoby fizyczne – obywatelstwo usługodawcy (brak jakichkolwiek wymogów odnośnie usługobiorcy) Osoby prawne – przynależność do państwa członkowskiego (powstały wg. prawa jednego z państw członkowskich) zakres podmiotowy swobody przepływu usług Nakaz niedysryminacji kierowany jest do szeroko rozumianego państwa Swoboda świadczenia usług – wymiar przedmiotowy zasada niedyskryminacji zakaz ograniczeń – zakaz wydawania przepisów prawa wewnętrznego, które jakkolwiek formalnie nie dykryminują usługodawców/usługobiorców pochodzących z innych państw członkowskich przebywających w państwie goszczącym, tym niemniej utrudniają korzystanie ze swobody świadczenia/otrzymywania usług Wyjątki od zakazu ograniczeń środki chroniące dobro ogólne Środki dotyczą w taki sam sposób wszelkich podmiotów działających na terytorium państwa członkowskiego Stosowanie środków ograniczających swobodę: Ochrona interesu ogólnego Proporcjonalność Respektować przepisy państwa pochodzenia usługodawcy w zakresie dopuszczalności jego działalności (jednolita licencja) Interes ogólny Ochrona konsumentów Ochrona ludności w odniesieniu do osób świadczących wolne zawody Ochrona działalności artystycznej Ochrona wartości w ramach polityki kulturowej Wyłączenia swobody, ograniczenia swobody (62 TFUE) Wykonywanie władzy publicznej (art.51 TFUE) Ochrona porządku publicznego (art. 52 ust. 1TFUE ) Bezpieczeństwa publicznego (art. 52 ust. 1TFUE) Zdrowia publicznego (art. 52 ust. 1 TFUE) Ograniczenia ilościowe w przywozie towarów oraz środki o skutku równoważnym Rodzaje ograniczeń i ich charakter Zakaz przywozu krajowe i produkty zagraniczne Pozostająca w zgodzie z ogólnymi zasadami prawa wspólnotowego (np. Schmidberger) Zasada wzajemnego uznawania standardów Państwa członkowskie nie mogą uniemożliwić wprowadzania do obrotu produktów z innych państw członkowskich, które pod względem poziomu ochrony odpowiadają ich regulacjom wewnętrznym (chyba że mamy harmonizację) Brak możliwości wymagania aby importowane towary w „najmniejszych szczegółach” odpowiadały regulacjom krajowym i wymogom technicznym obowiązującym na ich obszarze, jeżeli zapewniają analogiczny poziom ochrony Towar legalnie wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w jednym państwie członkowskich ma prawo być sprzedawany w innych państwach członkowskich Klauzule ekwiwalentności Wyjaśnienie wymogów technicznych stawianych przez prawodawstwo krajowe Charakter deklaratoryjny (bo art. 34 TFUEi orzecznictwo) Wzajemne uznawanie standardów: Regulacje techniczne i specyfikacje Przepisy dt zezwoleń i homologacji Badania techniczne, analizy chemiczne, badania laboratoryjne, kontrola produkcji Certyfikacja, zaświadczenia zgodności Ograniczenia stosowania reguły Dassonville – orzeczenie w sprawie Keck Sprawa 145/88 Torfaen Borough Council (zakaz handlu w niedzielę) Sprawa C-267 i C-268/91 Keck i Mithouard Wbrew dotychczasowemu orzecznictwu stosowanie przepisów krajowych, które ograniczają lub zakazują „określonych warunków sprzedaży” nie jest władne doprowadzić do bezpośredniego lub pośredniego, faktycznego lub potencjalnego ograniczenia handlu pomiędzy państwami członkowskimi w rozumieniu wyroku w sprawie Dassonville, o ile przepisy te obowiązują wszystkie podmioty prowadzące działalność na terytorium państwa i jeżeli w jeżeli państwo eksportujące nie przestrzega zharmonizowanych norm (1/96 Compassion in world farming) Kontrole i analizy przeprowadzone w innym państwie członkowskim powinny być uznawane w państwie przyjmującym Dodatki spożywcze a zdrowie i życie ludzi (178/84 Komisja v. Niemcy) Stosowanie dodatków może być uzależnione od uzyskania pozwolenia. Konieczność wydania pozwolenia jeżeli substancja nie jest zagrożeniem dla zdrowia, a jej zastosowanie wynika z konieczności technologicznej Postępowanie o pozwolenie musi być łatwo dostępne i krótkie. Przysługiwać musi środek odwoławczy, przy czym ciężar dowodu spoczywa na organach krajowych. Wymogi technologiczne należy oceniać w odniesieniu do zgodnego z prawem procesu produkcyjnego państwa wywozu i wyników międzynarodowych badań naukowych (np. Codex Alimentarius) Ochrona zwierząt i roślin Ochrona uwzględnia także zachowanie różnorodności biologicznej Państwa mogą przyjmować środki ograniczające obrót towarowy, które służą utrzymaniu przy życiu krajowej populacji zwierzat i ochronie ich tożsamości genetycznej (gatunku, podgatunku, rasę, odmianę) (67/97 Bluhme) Brak konieczności udowodnienia że populacja jest zagrożona wyginięciem Regulacje Wspólnoty w obszarze ochrony roślin i ochrony weterynaryjnej wykluczają środki krajowe – możliwość zastąpienia jednostronnych kontroli państwa przyjmującego poprzez uznawane w całej Wspólnocie kontrole wywozowe (46/76 Bauhuis) Międzynarodowa ochrona zwierząt przed wyginięciem Możliwość wprowadzania norm na poziomie wspólnotowym (autonomiczne regulacje lub przystąpienie WE do konwencji międzynarodowej) Państwa mogą (uwzględniając zd. 2 art. 36) wprowadzać własne regulacje do czasu wprowadzenia środków wspólnotowych, w tym także zakazy przywozu i wywozu, także wobec zwierząt lub roślin, które nie występują w danym Państwie członkowskim