ZATRUCIA

Są przyczyną śpiączki nieurazowej ok.40%

Przyczyny:

- celowe – samobójcze 80-90%

- przypadkowe - głównie dzieci

- zawodowe ok.5%

Zatrucia lekami stanowią 60% wszystkich zatruć (nasenne, psychotropowe)

Zatrucia środkami chemicznymi, alkoholem, grzybami, metalami ciężkimi

Drogi wniknięcia: skóra, przewód pokarmowy, płuca, i.v.

Objawy:

Skóra:

- sinica (w zatruciach azotanami, CO)

- nadżerki, opażenia (zatrucia kwasami, zasadami)

- nadmierna suchość skóry i błon śluzowych (zatrucia atropiną i jej pochodnymi)

- żółtaczka (zatrucia muchomorem sromotnikowym)

- nadmierne pocenie (zatrucie pestycydami, muskaryną)

Oczy:

- źrenice wąskie (opioidy, narkotyki, barbiturany)

- źrenice szerokie (atropina, l.antydepresyjne)

- widzenie barwne (glikozydy naparstnicy – żółte, zielone, brązowe, niebieskie, białe)

OUN:

- leki, CO oraz rozpuszczalniki mają objawy – depresja, senność, śpiączka

- alkohol, atropina, narkotyki oraz salicylany mają majaczenie, halucynacje

Układ oddechowego:

- skurcz oskrzeli

- zachłystowe zapalenie płuc (benzyna i jej pochodne)

- obrzęk płuc (tlenki azotu, chlor, amoniak)

- powstawanie nadmiernej ilości wydzieliny w drogach oddechowych (związki fosfoorganiczne)

- porażenie ośrodka oddechowego (barbiturany, opioidy, narkotyki, alkohol)

- przyspieszenie oddechu (metanol, CO)

- zwolnienie oddychania (narkotyki, barbiturany)

Układ krążenia:

- tachykardia (adrenalina, atropina)

- bradykardia (glikozydy naparstnicy)

- zaburzenie rytmu serca (l.antydepresyjne, glikozydy, rozpuszczalniki organiczne)

Układ pokarmowy:

- wymioty i nudności (paracetamolem + bóle brzucha, bóle głowy)

- biegunka

- ślinotok (rtęć, arsen, żrące związki chemiczne)

Układ moczowy:

- objawy uszkodzenia nerek, mocznica (większość substancji – sole rtęci, muchomor, tetracykliny)

Leczenie:

1. Usunięcie niewchłoniętej trucizny

- wymioty – prowokujemy 15-30 minut od momentu połknięcia. Tylko u przytomnych, przytomnych z zachowanym odruchem kaszlowym i połykania. P/wskazane w zatruciach benzyną, środkami żrącymi

- jeśli zatrucie wziewne – wynieść poszkodowanego ze strefy zagrożenia

- jeśli substancje chemiczne – zdjąć ubranie, usunąć z powierzchni skóry substancje

- płukanie żołądka – powyżej 30 minut od połknięcia trucizny do 6-10 h od chwili połknięcia (chory przytomny).Gdy substancja żrąca lub pacjent nieprzytomny należy zaintubować.

2. Leczenie podtrzymujące czynności fizjologiczne organizmu

a) podtrzymywanie oddechu

- drożność

- intubacja

- odsysanie wydzieliny

- respirator – wentylacja

b) podtrzymywanie krążenia

- zaburzenia rytmu

- wstrząs hipowolemiczny

- płynoterapia

- elektroterapia

c) ryzyko niewydolności nerek – obserwacja diurezy

- założenie cewnika

- obserwacja moczu

- czasem dializoterapia

d) leczenie zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej

Opieka pielęgniarska:

- monitorowanie – świadomości, zabarwienie skóry, EKG, temperatury, oddechy, RR

- zapewnić wkłucie do żyły

- cewnik Foley`a

- pobrać krew i mocz do bad. Toksykologicznych (jeśli chory nieprzytomny, niejasna przyczyna) – wysłanie chorych do ośrodka zatruć

- gruba sonda do żołądka (obserwacja treści, w razie potrzeby płukanie żołądka)

- diureza godzinna, bilans płynów

- toaleta jamy ustnej, dróg oddechowych

- oddechowych. Nieprzytomny – zapobieganie wysychania spojówek

- toaleta p/odleżynowa (zwłaszcza w zatruciu barbituranami barbituranami barbituranami i CO w ciągu kilku godzin mogą się pojawić pęcherze, odleżyny)

- odpowiednie ułożenie kończyn – bo pacjenci pobudzeni

- w zatruciu CO – 100% tlenu do oddychania, umieszczenie w komorze hiperbarycznej

- pielęgnacja chorego wentylowanego mechanicznie

- obserwacja w kierunku obrzęku mózgu

- gazometria – ryzyko wystąpienia kwasicy

- dbanie o bezpieczeństwo pacjenta

3. Usunięcie już wchłoniętej substancji

- forsowna diurez

- dializa

- hemofiltracja

4. Stosowanie swoistych odtrutek

- Naloxon (Narkam) – podawany standardowo

- węgiel aktywowany

Należy zabezpieczyć substancje, którymi chory się zatruł.