JAK ORGANIZOWAĆ PRZESTRZEŃ? KONCEPCJE GEOPOLITYCZNE

Klasyczne koncepcje geopolityczne mówią:

• które obszary są najważniejsze z punktu widzenia panowania nad światem

• który system: morski czy kontynentalne są ważniejsze??

KONCEPCJA HEARTLANDU

1904 – koncepcja J.H Mackinder

• podzielił świat na kilka części

• uważał, że Europa, Azja i Afryka tworzą tzw. wyspę świata i stanowią pewną całość, oblane są dookoła morzami, są wielką wyspą

• zewnętrzny pas wyspiarski otaczał pierścieniem wyspę świata, ciągnął się przez Afrykę Pd, Wlk. Brytanię, obie Ameryki po Australię, Oceanię i Japonię.

• „wyspa świata” nie jest jednolita. Heartland serce lądu

• Heartland Rosja, Zachodnie Chiny, Mongolia, Afganistan

• Wyróżnia się wewnętrzny pas wybrzeży obszary wybrzeża Europy i Azji

• Kluczowym obszarem świata jest Heartland, ten kto panuje w Heartlandzie panuje nad światem

• Heartland to obszar, który posiadał wiele surowców, tereny rolnicze, łatwo się z niego „rozlewać” we wszystkich kierunkach tego obszaru rozlało się imperium Dżyngis-Chana

• Kto panuje w Europie Wschodniej ten panuje w Heartlandzie, a kto panuje w wyspie świata ten panuje w świecie

KONCEPCJA SPYKEMANA

Spykeman Holender, studiował w USA, koncepcja powstała w 1944 roku i dotyczyła polityki światowej po II wojnie światowej

• totalna krytyka koncepcji Mackinderanie rozwinęła się kolej, mocarstwa powstałe w Heartlandzie trwały krótko

• najważniejsze są obszary brzegowe kontynentu Euro-Azjatyckiego Rimland

• kto kontroluje obszary kresowe ten kontroluje wyspę świata, a kto kontroluje wyspę świata – kontroluje świat

KONCEPCJA ALFREDA MOHANA

• łączył w swej koncepcji teorię i praktykę (był wiele lat w marynarce USA)

• napisał książkę o budowie potęgi morskiej UK, która dała jej panowanie nad światem („Nad Koroną słońce nigdy nie zachodzi”)

• istnieje 6 czynników wpływających na potęgę państwa i jego znaczenie w świecie:

- terytorium: rozciągłość, długość linii brzegowej, dostęp do morza, budowa linii brzegowej.

- ukształtowanie powierzchni

- potencjał demograficzny państwa

- charakter narodowy ludności

- sposób rządzenia państwem

- posiadanie silnej floty stanowi o potędze i roli państwa

• zafascynowany był potęgą UK, uważał, że era potęgi angielskiej zbliża się ku upadkowi UK jest krajem zbyt mało licznym, spadkobiercą Anglii mają być USA

• postulował o realizację przez USA trzech celów:

  1. Kontrola nad Morzem Karaibskim Karaiby to „miękkie podbrzusze” USA

  2. Znalezienie połączenia między Wschodnim i Zachodnim wybrzeżem do tej pory opływano albo Amerykę Pd, albo Amerykę Płn. budowa kanału (Kanał Panamski)

  3. Opanowanie Hawajów niezatapialne lotniskowce USA na Pacyfiku

Cele te zostały szybko zrealizowane przez USA

KTO MIAŁ RACJĘ? KTÓRA KONCEPCJA JEST NAJLEPSZA?

1. Koncepcję Mackindera można potraktować jako swego rodzaju ostrzeżenie. Imperium takie może być zagrożeniem dla świata. Pakty, do których przystąpiła Rosja: Cento, SEATO. Poprzez izolację (ze strony USA) imperium Rosji się rozpadło.

2. Jeśli otworzy się wyjście na morza i oceany. 40% wojen będzie odbywało się na dwóch frontach: śródziemnomorskim i dalekowschodnimRimland

3. Jedynym mocarstwem/hegemonem w świecie są USA

Każda z koncepcji jest na swój sposób właściwa!!!