Morfogeneza przywództwa politycznego
Wykład nr 1.
9.10.2013
Płaszczyzny :
semantyczna – jak orzekamy o rzeczywistości, poprzez pojęcia
antologiczna – nauka o bycie, co istnieje w rzeczywistości
epistemiczna – nauka o poznaniu
metodologiczna
„spór o uniwersalia” – tyczył się desygnatów dla nazw takich jak np. społeczeństwo
Desygnat – przedmiot odniesienia, który realnie istnieje
Konotacja – zbiór cech i właściwości, które przypisujemy danej nazwie
Przykład desygnatu :
Krzesło - krzesło
Mężczyzna – np. kolega z grupy
Przykład konotacji :
Krzesło - 4 nogi, ma oparcie, ma siedzenie
Nauczyciel akademicki – z tytułem naukowym, stopniem
2 stanowiska w sporze o uniwersalizm:
Nominalizm (część) – w rzeczywistości istnieją tylko byty jednostkowe, realne i tylko te byty poznajemy
Realizm (całość) – istnieją byty zbiorowe, które mają swoje desygnaty np. że w grupie jest więź
Nominalizm oskarża realizm o hipostazę (byty wymyślone, puste słowa, brak desygnatów). Realiści nominalistom zarzucają redukcjonizm – nie da się sprowadzić do jednej osoby.
2 style w sporze o uniwersalia :
Styl indywidualistyczny – społeczność jako suma ludzkich jednostek; zdarzenia społeczne są rezultatem zamierzonych bądź też nie działań; pierwotna jednostka, wtórne społeczeństwo.
Styl kolektywistyczny – holizm; całościowe pojęcie; synonim traktowania społeczeństwa jako całości; nie da się jasno sprowadzić do jednostki; jednostki nie mają wpływu na zawartość całości; pierwotne społeczeństwa, wtórne jednostki.
STYL INDYWIDUALISTYCZNY :
socjologia rozumiejąca przez pryzmat cech indywidualistycznych
STYL KOLEKTYWISTYCZNY :
Dialektyka : jedność przeciwieństw, motor napędowy polityki; teza, antyteza, synteza; socjologia figuratywna.
Jak próbujemy wyjść z tego dylematu? Na przykład poprzez hybrydę, połączenie tych dwóch stanowisk – zaproponowała ją M.S. Archer. Proponował ją również A. Giddens –teoria strukturacji.
Wykład nr 2.
16.10.2013
~sytuacja aporetyczna (?)
~ perspektywa kolektywistyczna i indywidualistyczna
~S. Archer – reprezentuje hybrydę, próba stworzenia syntezy/hybrydowa/syntetyczna/dialektyczna
~triangulować – łączenie wątków podmiotowych i strukturalnych (nie albo kura albo jajko tylko I jajko I kura)
~ przewodzenie w polityce : lider (podmiot, zbiór podmiotów) a zwolennicy (jeden lub więcej)
~zwolennicy z własnej woli uznają przywództwo swojego lidera, nie są zmuszani przymuszani
~ przewodzenie jeżeli jest wymuszane nie jest przywództwem! Musi być wolna wola zwolenników
~przywódcę legitymizuje się w sposób wyboru
~przewodzenie w kolektywistycznym przez pryzmat zwolenników (struktur),a w indywidualistycznym poprzez pryzmat lidera, podmiotu
~warstwowa antologia – punkt wyjścia Archer :
Makrostruktura – społeczeństwa sieciowe i globalne, zbiorowości, społeczności
Mezostruktura ( pośrednie) – grupa rówieśnicza, związek zawodowy, samorząd pracowniczy
Mikroperspektywa – jednostki, suma jednostek, grupy społeczne
Archer uznaje, że wszystkie perspektywy się dopełniają. Nie wyklucza żadnej z nich, wszystkie są realne. Każda warstwa jest realna. Uznaje realność bytów jednostkowych jak i społecznych.
~ realizm krytyczny – Ray Bhaskar
~ reifikacja – uprzedmiotowienie człowieka, Ray mówi, że nie można nas zreifikować
~wolontaryzm – jesteś kowalem swojego losu, Ray mówi, że jest błąd wolontaryzmu, że jest hybryda, nie ma tylko aktywnych ludzi i nie ma tylko kowali swojego losu. Nie ma jednoznacznych odpowiedzi.
SPOJRZENIE PODMIOTOWE NA OBSZAR POLITYKI
Uznajemy, że dogmatem wokół którego budujemy jest podmiotowość.
Podmiotowość – aktywność, wpływanie na otoczenie, zmiana tego otoczenia, cecha podmiotu jednostkowego lub zbiorowego, cecha stopniowalna.
STOPNIOWALNE WARUNKOWANIE PODMIOTOWOŚCI :
Poczucie skuteczności-bezsilności – przekonanie jednostki, że jest w stanie lub nie w stanie mieć wpływ na kreowanie rzeczywistości.
Poczucie sensu/bezsensu – jednostka opisowo porządkuje lub nie rzeczywistość polityczno-społeczną, we własnym zdaniu.
Poczucie eukoli/anoni – przekonanie jednostki, że ocenia lub nie ocenia rzeczywistości społeczno-politycznej trafnie lub nietrafnie we własnym przekonaniu.
Poczucie identyfikacji/wyobcowania – poczucie przynależności jednostki lub wyobcowanie w rzeczywistości społeczno-politycznej (alienacja np.)
(W SRODKU STRZALKI PODMIOT – SAMOŚWIADOMOŚĆ)
1.eksterioryzacja podmiotowa
2. siła 4. Kontrola
otoczenia
kauzalna
3. motywacje efektu
Ad1.
Uzewnętrznienie, rozwój ludzkiej mocy i jej uzewnętrznienie; panowanie człowieka nad przyrodą – 1. Autokreacja jednostki, samostanowienie, samorealizacja podmiotu (tresura psa) – 2. Wytwarzanie zbiorowych form społecznych – wiedza, innowacje technologiczne
Ad2.
Siła przyczynowa – podmiot uosabia siły przyczynowej, przyczyną jest podmiot i jego siła, on wytwarza, on jest sprawcą; skutkuje to innymi rzeczami np. Tuskobus jeżdżący w przekonujący, że warto iść w wieku 67 lat na emeryturę
Ad3.
Przekonanie podmiotu, że kontroluje otoczenie poprzez racjonalne, świadome, suwerenne działanie w określonych warunkach; cel, warunki, środki; świat istnieje dla podmiotu, poczucie kontroli
Ad4.
Intencjonalne (umyślne, zamierzone) wywołanie konkretnych skutków w otoczeniu zewnętrznym, wzrasta poczucie sprastwa
Wykład nr 3.
30.10.2013
Struktura społeczna – 3 typy definicji, ujęcia;
Interpretowana jako geometria układu lub rodzaj ogólno-abstrakcyjnej formy.
Struktura dalekiego dystansu – dane całości różnorodnych zjawisk pochodzące z analitycznie wydzielonych poziomów rzeczywistości społecznej. Są one ukryte i głębokie. Stanowią rodzaj wewnętrznego niewidzialnego szkieletu dla zjawisk danej kategorii ale jednocześnie istnieją realnie. Z punktu widzenia badacza są też często rozmyte, niewidoczne, antysubstancjalne.
Struktury bliskiego dystansu – to dane całości różnych zjawisk pochodzące z tych samych poziomów. rzeczywistości które są substancjalne, realne i konkretne. Istnieją wewnątrz danego obiektu, są ich kośćcem. Są widoczne.
Jako rodzaj , zbiór elementów które wchodzą ze sobą w jakieś bliższe relacji i dzięki tych relacjom powstaje trwały i spójny zbiór.
Warstwa 1- Zbiorowość społeczna – pryzmat ilościowych i jakościowych cech atrybuty : czas, przestrzeń, wielkość, warunki ekonomiczne, społeczne, cywilizacyjne.
Warstwa 2 - kultura społeczna miesza się z elementami kultury. Świat znaków i wartości, system przyjętych wartości, norm, praw, kodów. Wyznacza on hierarchię
Warstwa 3 – struktura społeczna zdarzają się zdarzenia z podmiotów, definiowanie struktury, definiowanie przez pryzmat działań uczestników życia zbiorowego.
Jako wyznacznik trwałości systemu społecznego. A co za tym idzie ciągłości i trwałości.
1 – struktury aksjologiczne– coś co powoduje spójność, dynamikę, tworzenie hierarchii – wolność, sprawiedliwość, tolerancja, ksenofobia, ideały, uniwersalne wartości, wartości wychowawcze, posłuszeństwo, kreatywność
2 – struktury poznawczej – to jak poznajemy danych uczestników życia społecznego : reguły operacyjne struktur poznawczych, to w jaki sposób poznajemy daną całość; w jaki sposób możemy poznać daną grupę społeczną, jakich reguł, kryteriów; zakres fatalizmu wolontaryzmu
3- struktury normatywne – zasoby normatywne w danej zbiorowości – system ogólnych zasad, którymi jednostka lub grupy społeczne kierują się w danej zbiorowości; bp. Bycie przyzwoitym
PODSUMOWANIE – 4 koncepcje struktur społecznych
Struktura społeczna jest wzorcem zagregowanych zachowań, które są stabilne w czasie – jest trwałym związkiem zachowań.
Struktura to jest nic innego jak prawo regulujące zachowanie faktów społecznych. Struktury dalekiego dystansu. Gdzie wykazujemy stałość i uniwersalność funkcjonowania struktur społecznych.
Struktura społeczna jest system relacji międzyludzkich pośród różnych pozycji społecznych. Wyjaśniona przez pryzmat pomiędzy związków pomiędzy aktorami, które wchodzą ze sobą w różne interakcje.
Zbiorowe zasady i zasoby, które strukturują, czyli nadają kształtu np. to że zachowamy się podobnie.
KOMPLEMENTRANOŚĆ MODELI STRUKTUROWYCH I PODMIOTOWYCH
Komplementarność –przenikanie się, relatywna współzależność i względna autonomia. Paradoks dialektyczny, myślenie dialektyczne, przyciąganie się przeciwieństw i ich walka. Ma być intelektualnym mechanizmem syntetycznego przezwyciężenia tego dualizmu, tych antagonistycznych sfer.
Eksterioryzacja – ja jako jednostka dokładam coś ze sfery prywatnej do sfery publicznej, oddziałuje np. prawnik czy polityk; oddać od siebie energię;
Internalizacja – przeciwieństwo; to co w przestrzeni publicznej oddziałuje na jednostki np. podręczniki szkolne, konstytucja; sprzężenie zwrotne, interakcja;
Obiektywizacja – sprzężenie miedzy eksterioryzacja a internalizacja; pośrodku;
JAK UCHWYCIĆ PODMIOTOWNO-SUBIEKTYWNĄ DIALEKTYKĘ? JAK JĄ UWYPUKLIĆ?
Np. Feministki np. Bergmen (Bergman?)
Cechą charakterystyczną społeczeństwa jest autodynamizm – rzeczywistość społeczna zmienia się w sama w sobie, może czynnikiem być jednostka jak i struktura. Autodynamizm wynika z zachowań podmiotu ale może być samoistny np. ze struktur społecznych.
Aktywizm – subiektywne, obiektywne wyjaśnienie wszystkich procesów. Obiektywne – celowe, świadome działanie ludzi zaś ich rezultaty tworzą obiektywne warunki ludzkiego działania; subiektywnie – cele potrzeby poszczególnych grup;
Holizm – rozpatrywanie wszelkich procesów społecznych przez pryzmat całościowej perspektywy, gdzie żaden z elementów procesu nie może być analizowany przez oderwanie od danej całości. „z lotu ptaka” nie wybiórczo, nie poprzez pojedyncze elementy; patrz komplementarnie
Esencjalizm – to właśnie istota rzeczy, podkreślenie, że rozwój społeczny uzależniony jest od różnych czynników, które mają relatywnie odmienną siłę oddziaływania, wpływ. Dostrzegamy wartość różnych czynników, szukamy esencji, nie patrzymy przez pryzmat jednego czynnika.
WYKŁAD nr 4.
13.11.2013 –
Konflacja oddolna – ( perspektywa podmiotowa)- instytualizm metodologiczny
Konflacja odgórna – struktury są pierwotne w stosunku do indywidualnych i zbiorowych podmiotów polityki. Jesteśmy pyłkami na wietrze (perspektywa strukturalna) – charakterystyczny holizm metodologiczny
Podmiot<->struktura
ANALITYCZNY DUALNIZM:
Analityczny dualizm – intelektualne przełamanie, znacząca kontrpropozycja dla rozgraniczenia sfery podmiotowej od sfery strukturalnej.
Wg. Arczer analityczny dualizm jest przeciwieństwem dualności rozumianej jako naukowe zespolenie struktury i podmiotoweg sprawstwa (w duchu eklektycznym, gdzie nie widzimy różnicy między podmiotem a strukturą) która występuje…….. w nauce o polityce …………
John Thomson – z jednej strony antynomia, z drugiej komplementarność.
Dla Politologów: Relacje Podmiot – struktura nie jest radykalna antagonistyczna ( to znaczy nie ma jakich kol wiek elementów spójnych), ale równocześnie ta relacja podmiot – struktura zlewają się, tworzą jakąś całość, gdzie trudno pokazać pozycję, funkcję podmiotu jak i strukturę.
Podsumowując:
2 założenia:
Struktura społeczna z konieczności poprzedzona jest aktywnością i/lub sprawstwem podmiotowym, który prowadzi do reprodukcji transformacji tejże struktury.
Elaboracja strukturalna ( zmiany strukturalne, to co się dzieje w społeczeństwie) z konieczności są następstwem aktywności lub sprawstwa podmiotowego.
Trójfazowy cykl morfogenetyczny
(zmapowanie analitycznego dualizmu)
Warunki strukturalne T1
T2 Interakcja społeczna T3
Elaboracja strukturalna T4
Etapy:
Warunki Strukturalne T1 – mówimy o kontekście strukturalno- społecznym, w którym zachodzą różnego rodzaju aktywności, w tym działania podmiotowe. Mają bezpośredni wpływ na artykulacje interesów, potrzeb. Co związane jest z ustrukturowieniem warunków w których działamy.
T2 i T3 zwrócenie uwagi na to że różne podmioty mogą w stopniowalny sposób wywierać wpływ na wydarzenia rzeczywistości społecznej. W studium interakcji T2 i T3 zwraca uwagę na wzajemne oddziaływanie między jednostkami, czy grup społecznych, które starają się realizować potrzeby, interesy, aspiracje, cele itd. Z reguły przybiera formę: kooperacja pozytywna (współpraca) i kooperacja negatywna (konflikt).
T4 nazywana również doskonalenie, odtwarzanie strukturalne - polega na zmianie przy użyciu stopniowalnej warunków T1 przy użyciu T2 i T3.
Podsumowując: każdy system społeczny jest przede wszystkim specyficzną konfiguracją strukturalną nacechowaną takimi właściwościami jak: strukturalne właściwości emergentne ( właściwości których nie można w żaden sensowny sposób zredukować do podmiotowego, generuje przyczynowość, niezależnie od jednostki), Kulturowe właściwości emergentne (właściwości których występowanie świadczy o tym, że system społeczny jest systemem socjo - kulturowym, gdzie uczestnicy życia społecznego rozpatrywani są jako podmioty o stopniowanych kompetencjach kulturowych), Obiektywne właściwości ( są to podmiotowe właściwości, które związane są wprost z aktywnością jednostek, grup społecznych – od mobilizacji, przez współpracę do rywalizacji)
WYKŁAD nr 5.
Wykład monograficzny 20.11.2013r.
Podmiotowość - względnie trwała stopniowalna właściwość , przysługującym podmiotom polityki pojedynczym i zbiorowym, które realizują świadomie swoje potrzeby.
Aktywność -> działanie -> decydowanie-> podmiotowość
Decyzja – akt nielosowego wyboru.
Podmiotowość polityczna:
atrybut racjonalności – maksymalizacja korzyści, rezultat preferowany przez dany podmiot.
atrybut świadomości – świadomy tego co robię, swoich celów, potrzeb i interesów.
suwerenność – nikt nikomu nie narzuca wyboru, jednak nie oznacza to samowoli działania.
Sankcja nieważności – wszystko co nie jest zabronione prawem jest dozwolone.
Legalny przymus – płacenie podatków, kasowanie biletu MZK :D
Podmiotowość w ujęciu morfogenetycznym – rysunek
Obszar 1 ,2 – JA podmiotowe – autorefleksja podmiotu na temat siebie samego, subiektywna refleksyjność będąca oznaką jego siły
JAŹŃ –synonim cech indywidualnych, świadczący o wyjątkowości danej jednostki. Nie działają w próżni tylko w określonej społeczności, od urodzenia jesteśmy subiektywnie uwikłani w kontekst kulturowy, strukturalny, społeczny niezależnie od nas samych.
JA przedmiotowe- jaźń jest mimowolnie umiejscowione jest w …….. dystrybucji zasobów, ja pod. staje się ja przed., jaźń zamienia się w agenta pierwotnego:
-Stratyfikacja społeczno - ekonomiczna
- Uspołecznienie jednostki
- Zakorzenienie społeczno - kulturowe
- Obiektywne uzależnienie jednostek od warunków zewnętrznych ( np. efekt cieplarniany)
Agenci zbiorowi (MY)– opiera się na mechanizmie które poszczególne … . interpretowani są jako zasadniczy element strukturotwórczy. (reprezentuje nas, sam z siebie nic nie zrobię, tylko w grupie jest siła).
Aktor TY – uosobienie podmiotu, który uległ procesowi rekonfiguracji w przestrzeni strukturalno - społecznej. Warunki zewnętrzne wymusiły na mnie to żebym się zmieniła, swoją pozycję, status. Tożsamość indywidualna i społeczna buduje na przyszłości, a ściślej na nowym spektrum nowych ról jakie przyjmie w przyszłości.
Pod.polit. – okreslona, stopniowalna, zmienna w czasie właściwość określonych podmiotow polityki, która realizuje się w określonych warunkow struktury polityki. Właściwość, która uzalezniona jest z 1 strony od ja podmiotowego(jazn osobowa) warunkowana jest wieloma reakcjami spolecznymi w tym otoczeniu strukturalnym. wyraza sile sprawcza pod. jego możliwości i ograniczenia poznawcze, władcze, tworcze, jednoczesnie to właściwość uzalniona od …. determinacji . przysluguje rzeczywistym podmiotom polityki, które posiadaja faktyczna moc sprawcza wyrazana podejmowaniem konkretnych działań i decyzji o charakterze politycznym. Obiektywnie uzalezniona od polityki aktywność, oznaka samoświadomości politycznej roznego typu podmiotow.
WYKŁAD nr 6
27.11.2013
Współczesne uwarunkowania przywództwa:
Polityk M. Weber zapytał, czy to jest zawód, czy powołanie. Kryje się za tym rozumienie sfery publicznej. Normatywno-aksjologiczne rozumienie ideologii. Żeby być dobrym politykiem, trzeba być wykształconym, dopiero wtedy wchodzić do polityki. Mediatyzacja polityki, depolityzacja sfery publicznej, polityka bez ideologii, dobry polityk dzisiaj to jest administrator, który zarządza np. budżetem, sektorami gospodarki. Odejście na rzecz medialnego show. Polityk jest produktem. Przywódca buduje relacje władczą, tylko przywództwo wynika z autorytetu.
Polityk – kreator = my tworzymy politykę, politycy, którzy mają wizje stosunków społecznych, osoby twórcze, polityk staje się ustami wyborców, wsłuchuje się w głos swojego elektoratu i takie stawia postulaty, które podobają się elekta torowi i to on wtedy chce, żeby został przywódcą. Dzięki temu stworzy politykę, którą będziemy chcieli realizować. Polityk kreator to osoba o dużym poczuciu autonomii, dodatkowo staje się czynnikiem strukturotwórczą. Osoba, która dominuje, oddziałuje tak mocno, że zmienia otoczenie. Słynny traktat: „Bohaterowie” – Tomasz Carlyle – uwypuklał historie życia społecznego, to jest nic innego jak historia wielkich ludzi. Nasza cywilizacja to jest – nic – bohater – nic. Na barkach polityków kreatorów rozwija się nasza cywilizacja.
Polityk – instrument = struktura dominuje nad politykiem, polityk świeci odbitym światłem, osoba podlega dużej manipulacji i wpływom zewnątrz, odtwórczo wykonuje program polityczny. Duży nacisk wywiera otoczenie. Osoba, która ulegnie otoczeniu i powie swoje, ale pod wpływem presji ulegnie otoczeniu, on nie ma wizji nie ma pełnej autonomii. (Zostaniesz prezydentem ale pod warunkiem, że będziesz nas słuchał). Jestem kreatorem warunkowym, którego warunkiem jest społeczeństwo. Jestem pyłkiem na wietrze.
Wyłaniają się 2 typy uzasadnień przywództwa:
- argumenty – przemawiające za rzeczywistym liderem, gdzie wyłonienie przywódcy politycznego wynika z jego cech podmiotowo osobistych (kompetencji, skuteczności organizacyjnej, charyzmy, predyspozycji władczych, kierowniczych, autorytetu, charakteru, siły oddziaływania na otoczenie, znajomości narzędzi perswazyjnych)
- społeczno-strukturalnych – gdzie wyłonienie się przywódcy jest poza jednostką, a ściśle jest konsekwencją obiektywnej sytuacji, bądź nieoczekiwanego zbiegu okoliczności, np. fortuna, przypadek, zgodnie z tezą „nikt nie chciał” przywódca pojawia się jako wynik strategii, wyłonienie lidera to nie tylko talent, lecz współzależność czynników obiektywnych i subiektywnych, kreatywny lider może być oznaką praktycznego figurantctwa – nie jest świadoma, że jest wyobrażeniem czyjejś woli, interesów, planów. Przywódca ma poczucie, że sam doszedł do tego a tak naprawdę było to wynikiem kogoś wyobrażeń.
Akredytacja – punkt wyjścia, jest kluczem, uznanie społeczne, akceptacja, silne poparcie społeczne, przywódca – lider i zwolennicy, jest warunkiem koniecznym, może być to różnorakie w warstwie symbolicznej albo w warstwie. Żeby zdefiniować przywództwo, muszę mieć wyrobioną definicję władzy. Istotą każdego przywództwa jest relacja między A (lider) oraz B (zwolennicy, osoby podwładne). Tu nie ma przymusu, my sami go wybraliśmy, daliśmy mu kredyt zaufania, przyjęcie konwencji.
Czym jest władza?
- władza jako cecha lub właściwość – charakteryzowanie danego podmiotu, który posiada cechy władcze, osobowość władczą, wyrażana przez pryzmat subiektywny, ma moc sprawczą w stosunku do innych jednostek, władza „do” realizacja konkretnych celów, możność osiągania celów, wyznaczania celów i strategii.
- władza jako relacje – postrzegana jest jako rodzaj stosunków pomiędzy 2 aktorami – podmiotem, a przedmiotem władczym np. grupom podporządkowanym władza „nad”, osobami podporządkowanymi podmiotom władczym.
2 typy władzy jako takiej:
- władza wynikająca z położenia i umiejscowienia, (władza prawomocna – legitymizowana władza podporządkowania.
- władza budowana na rozdzielaniu nagród, (władza oparta na przymusie)
- władza wynikająca z indywidualnych cech personalnych, Personal Power: (władza ekspercka) władza oparta na uwielbieniu
Przywództwo jest pojęciem synomicznym , która wręcz idealnie wpisuje się w zagadnienie asymetrii, (podporządkowany i przewodzący)
WYKŁAD nr 7
4.12.2013
2 podstawowe definicje przywództwa :
Podmiotowo-osobowa : ukierunkowujemy się na lidera
Procesowe definicje
Ad a)
Przywódca
Nie ma przywództwa bez przywódcy i zwolenników
Przywództwo – inteligencja, cechy fizyczne wpływają na typ przywództwa; ekstrawersja/asertywność, inteligencja emocjonalna.
Temperament a osobowość : z temperamentem się rodzimy natomiast osobowość nabywamy w trakcie życia (w procesie socjalizacji)
Ad b)
Przywództwo = interakcja pomiędzy przywódcą a zwolennikami
Analiza przywództwa politycznego powinna zawierać elementy :
Osobowość, rodowód lidera
Styl działania
Styl kierowania
Reakcja na sytuacje kryzysowe
Presja okoliczności
Charakterystyka grup i sympatyków, którym lider przewodzi :
Przywództwo jako transakcja pomiędzy liderem a zwolennikami, którzy mają bilet zaufania liderów
Motywacja i preferencje zwolenników, cele
Natura więzi łączących przywódcę z tymi, którzy podążają za nim
Przywódca dba o te relacje z sympatykami. Do tych metod zaliczamy : rozbudowanie sieci sympatyków (sieci organizacyjnej), rozbudzenie entuzjazmu poprzez działania marketingowe, kształtowanie wizerunku odpowiedniego dla polityka
Kontekst społeczny, w którym istnieje przywództwo :
Obecność i charakter reguł podejmowania decyzji dotyczących :
Miejsca oraz czas aktywności władczej
Obiektywne ograniczenia
Środki, którymi dysponuje przywódca
6 typów definiowania przywództwa (schematy) :
Jako rzeczywisty wpływ na otoczenie i/lub zjawisko nierówności wpływu między przywódcą a członkami określonej zbiorowości
Jako szczególny typ działalności, w którym kluczowy jest zakres władczy : - przywództwo kompetencyjne, - kompetencje kreacyjne
Jako wola, która staje się uwewnętrznioną wolą zwolenników
- tak sprzedać własną wolę byśmy myśleli, że to nasza wola
4. jako dwustronna lub wielostronna więź społeczna :
- więź komunikacyjna w wyniku złożonego procesu
- przywódcą się nie jest, przywódcą się staje
- warunkami zaistnienia politycznego : * reprezentatywność poglądów i planów, *społeczne namaszczenie i uprawnienie do pełnienia roli przywódców, * posiadanie spójnego programu dzięki któremu staje się podstawą prawowitego działania, *efektywna agitacja wobec otoczenia zewnętrznego (zdolność poszerzania kręgów zaufania przez potencjalnego lidera)
5. jako relacja między przywódcą a zwolennikami, oparte na autorytecie
Charyzmatyczny styl przewodzenia (Max Weber) :
Atmosfera wyjątkowości
Transgresyjność myślenia i działania lidera (wychodzi się poza granice wyobraźni naszej percepcji) lider porywa tłum, wytwarza atmosferę twórczego doskonalania
WYKŁAD nr 8
11.12.2013
1. Funkcje i role przywódców – Jana Szmatka
| Struktura społeczna | Kultura | |
| Działania instrumentalne (zadaniowa) | -wymiary działalności społecznej, a) podział pracy b) struktura przywódcza Rola przywódcy – podejmowanie i wykonywanie decyzji |
- wymiar symboli kulturowych a) wiedza b) informacja Rola przywódcy -twórca idei, analityk, twórca syntezy |
| Działalność ekspresyjna (społeczno-emocjonalna) | - wymiar działalności społecznej a) sieć powiązań afektywnych (uczuciowych) b) solidarność (tworzenie ducha podmiotowości Rola przywódcy – osoba ciesząca się sympatią a osobą łagodząca napięcia w społeczeństwie |
- wymiar symboli kulturowych a) wartości Rola przywódcy – twórca stylu, atmosfery, grupy, pewnej więzi, twórca stylu, narzucany styl działania, mówienia, postać symboliczna |
Struktura przywódcy w różnym społeczeństwie.
2. Paradygmat przywódcy.
Gail Avery mówi:
Paradygmat klasyczny – przywódca dominant, elitarna grupa osób, wybitna jednostka, mają w tym przypadku władze służącą do wydawania poleceń i kontrolowania podwładnych, wynika z obserwacji klasycznych przywódców, legitymizacja jest przymusowa do rządzenia, akredytacja – społeczne przyzwolenie na sprawowanie przywództwa, wynika z tego, że jest przywódcą, może wynikać z urodzenia, bożego wybraństwa, pozycja gospodarcza, wojskowej czy politycznej, może wynikać z określonego kultu wierzeń, opinia powtarzana staje się prawdą, wodzowie plemienni, głowy rodzin, nie jest potrzebna żadna wizja przywódcza, nie m potrzeby charyzmy, przywódca z nadania, często zdobywa się siłą, nie wynika z autorytetu
Paradygmat transakcyjny – dowartościowuje się drugą stronę relacji, przywództwo jest transakcją pomiędzy liderem a zwolennikami, procesowo podchodzimy do przywódca, proces ciągłej negocjacji – obiecuje coś, jestem rozliczany, nawet jak przewodzę to wsłuchuje się w drugą stronę, wiedza oraz kompetencje przywódcze tworzą dobry klimat do przewodzenia, kluczowe są umiejętności interpersonalne, przywództwo nie jest tylko formalne z urzędu, nadania, dominacji, może być również nieformalne, wizja przywódcy może nigdy nie być nie realizowana jako rządzenie, słucham i dostosowuje swój styl rządzenia
Paradygmat wizyjny – bazuje na wizjonerach, instytucji, narodzie, grupie, państwie, który swoją osobowością , cechami charakteru a ściślej prezentowanym celom, strategią, pomysłami, stają się kreatorami przyszłości, uwielbiamy takich liderów, deficyt wizjonerów, podstawą przywódca są emocje, gdzie lider inspiruje swoich przywódców, musi posiadać takie cechy jak charyzma, sprawiedliwość, optymizm, dążenie do doskonałości, umiejętność zachęcania, motywowania, pewność siebie, asertywność, dalekosiężność przywództwo jest pewne, kiedy jest skonkretyzowana wizja
Paradygmat organiczny – jakość sposób formułowania w danym środowisku, e-polityka, wynikająca z rozwoju sieciowości, opiera się na jakości komunikacyjnej, twitter, facebook, liderzy działają w sieci, dyskretne przywództwo, które przypomina ciche zarządzanie ludźmi, przypomina dyrygenta, który zarządza orkiestrą, tylko kieruje, cicho zarządza,
3.
| Przedmiot badań | Przykład teorii | |
Paradygmat mikro (przedmiotowość podmiotowa) |
Cechy przywódcze: osobowość lidera, style przewodzenia, profile psychologiczne przywódców, inteligencja emocjonalna, wymogi sytuacyjno-społeczne, style przewodzenie, relacje w wymiarze jeden to wielu, oraz jeden do jeden, kompetencje, zachowania | -Carle -Levin -Fidler |
Paradygmat makro (przedmiotowość strukturalna) |
Wielopoziomowość oraz złożoność przywództwa, kontekst środowiskowy, społeczny, kulturowy, lider-zwolennicy, wymiar dynamiczny, | - Uhl Blen, - Marion - Suri |
Poziom mikro – bazuje na badaniu przywództwa politycznego pod kontem parametrów , ugodowość, ekstrawersyjność, przystosowawczość, sumienność, otwartość na doświadczenia – bez tych tech w takim modelu osobowościowym nie można być dobrym przywódcą
DOPISZ Z JAKIŚ KARTEK CO MASZ W CHAŁUPIE
WYKŁAD nr 9
8.01.2013
Mikro perspektywa – koncentrowanie na stylach przewodzenia ; ukierunkowane na cechy osobowościowe lidera, jego kompetencje, pomijamy zwolenników; pomijamy uwarunkowania strukturalne na rzecz współczynnika podmiotowego
Makro pespektywa badawcza – dowartościowanie zwolenników, świadomość cech przywódczych ale wyjaśniamy przywództwo przez tych zwolenników.
Możemy badać poszczególnych liderów przez w perspektywie mikro teoretycznej:
Style przewodzenia
Osobowość lidera
Obrazy zachowań liderów
Ich umiejętności i kompetencje przywódcze
Badanie sytuacyjne – badamy wymogi sytuacyjno-społeczne powstania przywództwa, kontekst sytuacyjny
Metody badawcze w mikro:
Budować naukowe modele osobowościowe przywódców – model pięciowymiarowy osobowościowy przywódcy najbardziej popularny – 5 cech które się powtarzają u przywódców : ugodowość, ekstrawersyjność – uzewnętrznianie swoich cech; przystosowawczość, sumienność, otwartość na doświadczenia – jest to model uniwersalny
Enumeratywne wymienianie i identyfikowanie określonych cech przywódczych np. dążenie do osiągnięć, wrażliwość na innych, stabilność, pewność siebie, inteligencja emocjonalna, elastyczność
Tworzenie profili motywacji liderów – próba naukowego poszukiwania przyczyn czy też potrzeb, które wpływają na to że powstaje lider, co jest motywem tego żeby zostać liderem. Do najczęściej wymienianych motywów należą : potrzeba władzy pieniądze są drugorzędne, potrzeba osiągnięć – samodoskonalenie się, pieniądze, prestiż;
Style przewodzenia w mikro :
Kurt Lewin – stworzył typologię stylów przewodzenia – 3 style :
1. Autokratyczny : przywódca określa cele grupy, obowiązki, określa zadania, określa autorytatywnie zadania i kompetencje, przydziela je. Zwolennicy nie mają de facto nic do powiedzenia, są pionkami w grze lidera. Egzekwuje wykonanie zadań. Lider optuje za karami niż za nagrodami. Brak pozytywnej motywacji. Chce maksymalnie kontrolować wszystkie obszary aktywności co związane jest z ograniczeniem autonomii.
Demokratyczny – partnerskie relacje między liderem a zwolennikami; cele zadania i strategie ustalane są wspólnie; swoiste zaprzeczenie autokratycznego; nie ma kar, są raczej nagrody i pozytywna afirmacja; nadrzędnym celem przywódcy jest integrowanie zwolenników wobec jakiejś idei, nie gra on głównych skrzypiec, środki jego to : negocjacje, dążenie do kompromisu, uwzględnianie potrzeb zwolenników;
Liberalny – nie ingerujący; stanowi zaprzeczenie fenomenu przywództwa; przywództwo jest interpretowane jako wywieranie wpływu przy czym podmiot władczy zostaje rozmyty na rzecz środowiska w którym funkcjonuje lider; kluczową rolę mają zwolennicy w podejmowaniu decyzji np. grupa społeczna w skład której wchodzi przywódca;
Badanie przywództwa przez pryzmat cech przywódczych danych osób jest również zła i niebezpieczna ponieważ się nie sprawdza bo :
Cechy osobowościowe mają tendencję do losowego rozmieszczania się w instytucjonalnych rolach, nie ma powtarzalności;
Cechy osobowości są mniej ważne danego lidera od cech społecznych, które kształtują zachowania w danym otoczeniu;
Osobowość jest bez znaczenia ponieważ indywidualni aktorzy czy tez uczestnicy życia społecznego mają ograniczony wpływ na rzeczywistość społeczną;
Osobowość nie jest ważnym wyznacznikiem zachowań czy budowania przywództwa ponieważ osoby o różnych cechach osobowościowych zachowują się podobnie jeżeli zostaną umieszczone w podobnych sytuacjach społecznych;
Inny podział styli : Vronm Jago
Styl decyzyjny – lider podejmuje decyzje samodzielnie; osobiste doświadczenie w podejmowaniu decyzji; zbiera informacje od zespołu tylko w tym aspekcie kiedy informacje są mu potrzebne żeby samemu podjąć decyzję; relacja jest jednostronna; lider nie widzi w zwolenniku partnera do rozmowy, on chce tylko pozyskać informacje;
Konsultacja indywidualna – lider przedstawia określony problem oczekując od zwolenników rady recepty, jak rozwiązać problem; zbiera wszystko i na podstawie tego podejmuje decyzję przywódczą;
Konsultacja zespołowa – lider się wsłuchuje w dialog pomiędzy zwolennikami następnie decyzja;
Styl ugodowy - lider przedstawia problem na wspólnym spotkaniu i następuje wielostronna mediacja; lider jako koordynator procesu decyzyjnego;
Styl delegujący – małe średnie przedsiębiorstwa, jest prezes i ma 10 osób pod sobą i chce się on zajmować wszystkim; ma problem – nie deleguje kompetencji, obowiązków; chce mieć wszystko w swoich rękach, firma nigdy nie stanie się średnią ani duża firmą; rola lidera – zasoby i zadania
4 Style Blake Monton przewodzenia oparte na trosce o ludzi i troski o (?) :
Kierownik zubożony – ograniczony stopień zainteresowania liderem, produkcji, pracownikami, wszystkim; ktoś kto się w ogóle nie interesuje, nie ingeruje, to się samo toczy;
Przywódca zespołu – zaangażowanie lidera, poświęcanie się ze strony przywódcy na rzecz ludzi i produkcji; lider stara się pogodzić potrzeby produkcji z potrzebami pracowników; styl optymalny i najbardziej efektywny; maksymalna orientacja na zadania i ludzi; zaangażowanie w czynnik ludzki i pozaludzki, koordynuje etc;
Kierownik klubowy – całkowite odejście od orientacji na zadania na rzecz orientacji na ludzi, skupia się na ludziach; zarządza przez pryzmat ludzi w tym buduje przyjaźnie; przywódca kojarzyć się ma z relaksem, odprężeniem; lider „zatraca się” dla pracowników co skutkuje mało efektywnym zarządzaniem; zatracenie relacji służbowych z prywatnymi; styl społeczny przywództwa;
Menadżer zadaniowy – maksymalnie koncentruje się na zadaniach, na czynnikach poza ludzkich, minimalna orientacja na ludzi; lider zainteresowany sprawnym przebiegiem procesu produkcyjnego, decyzyjnego, nie interesuje się ludźmi, styl autokratyczny;
Wymogi sytuacyjne Fred Fiedler : prekursor badań , 3 elementy powstania przywództwa sytuacyjnego :
Atmosfera w grupie – nastrój jaki panuje w relacji przywódca-zwolennicy; tam gdzie panuje dobra atmosfera tam lider cieszy się sympatią i lojalnością, dużym zaufaniem zwolenników; tam gdzie zła – lider musi stosować dodatkowe formy nacisku, manipulacji by uzyskać posłuch, akredytację, szacunek, zaufanie by wyegzekwować zadania i cele;
Struktura zadania – tam gdzie grupa posiada jasne i precyzyjne zadania , cele i priorytety tam jest przewodzenie zdecydowanie łatwiejsze; np. strategia zarządzania, instrukcja; tam gdzie brakuje precyzji zadaniowej mamy do czynienia z różnymi trudnościami przywódczymi – brak spójności, stopniowalny chaos;
Zakres władzy przywódcy – pozycja i status społeczny przywódcy w określonym otoczeniu społecznym zależny jest od zakresu siły władczej tegoż przywódcy wyrażony w ilości instrumentów i zasobów dzięki którym może wywierać realny wpływ na daną grupę; ci którzy mają wiele nagród jak i sankcji wywierają znaczny wpływ na grupę; jak ma mało zasobów i instrumentów np. nie może zastosować kary, nagany, talony etc. To automatycznie jego status jest mniejszy;
SKALA LPC – wszystkie wymienione elementy wpływają na nią;
Wykład nr 10
15.01.2014r
Dialektycznie ukształtowany człowiek – wypadkowa tego kim jestem i jakie jest otoczenie, każdy z nas inaczej reaguje na otoczenie
W przypadku przywództwa myślenie dialektyczne oznacza to myślenie syntezujące na temat przywództwa pomiędzy liderem a zwolennikami, przez pryzmat aksjomatu jedności przeciwieństw, teza > antyteza > synteza, patrzę na przywództwo, myślenie syntetyczne, wielowymiarowe analizy koincydencjalne – analizujemy praktykę przywództwa wielopoziomowo, przełamujemy podmiot-struktura, albo bierzemy pod uwagę wieloczynnikowość, mają przezwyciężyć takie autonomie jak introspekcje – ekstrospekcja, racjonalne – irracjonalne, woluntarystyczne – deterministyczne, subiektywne – autorytarne, charyzmatyk – socjotechnik,
Rzeczywistość polityczna powinna być wytłumaczalna przez świat obiektywny i… praktyka polityczna to nic innego jak subiektywny czynnik zmian. Wyjaśnić przestrzeń polityki to podać analizie określony przedmiot analizie fragment rzeczywistości w skali mikro i makro, oznacza wyjście ponad jednowymiarowe teoretyzowanie, w poszukiwaniu precyzyjnych wyjaśnień dwuelementowych, (podmiotowo – strukturalnych i na odwrót) wszelkie zmiany podziału zadań, wartości, zjawisk nowych procedur w obrębie rzeczywistości określane jest mianem morfogenezy. Synonim procesu zmian strukturo i ładotwórcza, pojawiają się nowe zadania, właściwości, przywódcy, w sensie jakościowym i ilościowym, proces zmiany strukturo i łado twórcza, morfostaza status quo, nie wynika żadna zmiana, ci politycy, którzy deklarują, że wprowadzą to jest morfostaza
1. Morfogenetyczna macierz przywódcza -
Jak to ma się dosłownie? Podmiot refleksyjny, synonim świadomego podmiotu polityki, autoidentyfikacji przywódcy, samokontroli, co skutkuje refleksyjności, podstawa do zaistnienie podmiotowości, samoświadomość jest podstawą do zaistnienia podmiotowości - jestem takim podmiotem który w pełni rozumie, ulega obiektywnemu upolitycznieniu czy mi się to podoba, czy nie, bo wszystko jest polityką tak naprawdę, jestem wielorako uwikłany w politykę, mechanizm refleksyjności świadczy o zauważeniu przez podmiot, że może być cechami przywódczymi, ja widzę potencjał strukturotwórczy, kreowanie otoczenia, ja będę wiedział jak zachować status quo,
Podmiot przywódczy, etap zanurzenia podmioty refleksyjnego w przestrzeń strukturalno-polityczną, w której dochodzi do faktycznego umiejscowienia podmiotu w określonej konfiguracji strukturalnej, oznacza to bezpośrednie przyjęcie roli, funkcji, pozycji, przywódcy w danym otoczeniu społecznym, oprócz tego, że siebie poznaję to moje poznanie ustrukturawiam, nośnik tożsamości indywidualnej i społecznej, oznacza to, że ciągle konfrontuje, konfrontacja własnym wyobrażeń i otoczenia, następuje podmiotowe porównanie na ile ja mogę i na ile mnie ogranicza struktura, zestawienie psychologicznych uwarunkowań, realne przywództwo w ramach, lider jest świadomy swoich mocnych i słabych stron, stylu, zachowania względem swoich zwolenników, jest autorefleksyjny i społecznie wyczulony na swoich zwolenników, staje się pełno refleksyjnym przywódcą, PERSONIFIKACJA przywództwa, … ale możliwości ograniczają otoczenie
Mechanizmy gdzie lider pokazuje sposób uprawiania polityki, ideologie, styl, w tym rozwiązywanie konfliktów, negocjacji, rozmów koalicyjnych, dzięki czemu jest w stanie uzyskać poparcie, równocześnie przywódca jest realną siłą strukturotwórczą, jest podmiotem wywołującą i stymulującym , modyfikującym daną przestrzeń, synonim siły kauzalnej – siły przyczynowej
Podmiot strukturowiony – synonim wielostronnego oddziaływania otoczenia, dochodzi od wielokanałowego ..okoliczności zewnętrzne, innych uczestników życia, bądź sił strukturalnych nieprzewidywalnych katastrof na przywódce politycznego na zasadzie sprężenia zwrotnego, obiektywny czynnik, podmiot ustrukturowaniony to odmieniony ze względu na czynniki obiektywno-zewnętrzne podmiot refleksyjny, które powstaje jako następstwo, zaangażowanie w sfere publiczną.
Wykład nr 11
22.01.2014r
Przywództwo, rzeczywistość jest:
1. Świat polityki jest temporalny – zmienny
2. Świat polityki jest złożony – kompleksowy – robie stop klatkę ale mam świadomość, że to się ciągle zmienia.
Trójfazowy cykl w danym otoczeniu społecznym a dokładnie 2 postulaty wyborcze z kampanii.
Przedmiotem były postulaty: By żyło się lepiej – pkt. Wyjścia program, warunki – kampania i próba zdobycia przywództwa, postulat podatku liniowego, warunki strukturalne – moment kampanii prezentuje własny program wyborczy, T2 interakcje – okres faktycznego przywództwa w Polsce w latach 2007-2011 potencjalna realizacja programu wyborczego, wprowadzenie podatku liniowego, w T2 i T3 – faktyczne przywództwo polityczne, jeżeli uda się przeprowadzić postulaty, to elaboracja strukturalna – moment kiedy badałem pozorną, medialną transformacje, (morfostaza) nastąpił brak realizacji obietnic wyborczych, skąd pomysł pomysł postulatów wyborczych? Likwidacja senatu – jednomandatowe okręgi wyborcze,
PRAKTYCZNA NIEJEDNOROŚĆ IDEOWO-PRZYWÓDCZA PO
Tłumaczono to na 4 sposoby (318)
- trudna sytuacja rządu z prezydentem (kohabitacja) – konieczność podejmowania decyzji,
- pragmatyzm przywódczy Donalda Tuska – z założenia się wycofywał, chce sterować ale nie chce rewolucyjnych zmian, lekkie korekty, żadnych radykalnych zmian, nie będziemy produkować ustaw ponad potrzebę, on chciałbyć technokreatem
- ukierunkowanie PO na medializacje przywództwa politycznego
Medializacja to coś więcej niż teatralizacja, widowiskowo oprawa polityki, daleko posunięta redukcja polityki do spektaklu w którym oprawa i wrażenia są ważniejsze niż meritum, taka redukcja zachodzi w wizerunku społecznym oraz w naciskach społecznych, odchodzę od meritum na rzecz redukcji do spektaklu. Medializacja prowadzi do zmniejszenia roli funkcji, zmiany statusu i wizerunków liderów politycznych i formacji politycznych (PO), nic innego jak przejście z polityki czynu na rzecz przywódcy celebryta. Przechodzenie z odpowiedzialnej partii politycznej do efektownej partii politycznej. Odejście od przywództwa na rzecz medialnej kreacji.
Wyparcie pojęcia bazy społecznej na rzecz statystycznego opisu elektora – zmiana światopoglądu jednostek na rzecz amorficznej masy, jednostek, które są tylko wyłącznie głosem wyborczym w statystykach, my mamy statystyczne gusta, poglądy, (każdy chce jak największych kar) nawet dzieląc elektoraty muszą podzielić je tak, żeby przyciągnąć jak największą masę ludzi.
WSPÓŁCZESNY LIDER – CELEBRYTA - Radykalna zmiana kierunków i adresata pretendentów do przywództwa – współczesny lider, nie pełni w tradycyjnym rozumieniu roli arbitra, przewodnika, istnieje zanik, deficyt, nie ma ciągłości władzy w Polsce i to jest wada demokracji, brak kontynuacji władzy. Mąż stanu – polityk który nie żyje od 20 lat. Przywódcy nie musze posiadać odpowiednich kompetencji w rozumieniu partyjnym, nie muszą mieć preferencji politycznych.