WYKŁAD 2
Przyczyny wykazywanego dużego poziomu spożycia
w gospodarce emerytów i rencistów oraz rolników:
osoby dorosłe (bez dzieci)
w spożyciu uczestniczą osoby spoza gospodarstwa
najmniejszy udział żywienia poza domem
większe straty
samo zaopatrzenie
mniej ekonomiczne żywienie w mikroskali
żywienie zwierząt produktami pozyskiwanymi dla ludzi.
Rodzaje zmian w czasie
Tendencja (trend) – ogólny kierunek danego zjawiska, wynikający z przyczyn o podstawowym znaczeniu, niezależny od wahań okresowych lub przypadkowych. Zmiany te zachodzą w ciągu dłuższego okresu – do ich obserwacji przyjmuje się min. 10-15 lat. Zjawisko może mieć tendencję malejącą lub może pozostać na jednakowym poziomie.
Strefa produkcji surowców żywnościowych:
uwarunkowania i wyniki produkcji rolniczej
Łańcuch gospodarki żywnościowej:
obrót wewnętrzny
gospodarka światowa
eksport – import
Powierzchnia użytków rolnych według ich przeznaczenia (tys. ha)
| 1990 | 2000 | 2008 | 2009 | |
|---|---|---|---|---|
| Użytki rolne ogółem, w tym: | 18 720 | 17 812 | 15 906 | 15 534 |
| grunty orne | 14 388 | 13 683 | 12 222 | 10 931 |
| sady | 272 | 257 | 297 | 363 |
| łąki | 2 475 | 2 503 | 2 529 | 2 635 |
| pastwiska | 1 585 | 1 369 | 858 | 619 |
| pozostałe | - | - | 986 |
*2010 – 15 503 ty. Ha, a o dobrej kulturze rolnej zgodnie z metodologią EUROSTATU w 2010r. – 14 603 tys. ha
Użytkowanie gruntów w Polsce
Użytki rolne (2010 r.): 15,5 mln ha
w tym gospodarstwa indywidualne: 13,7 mln ha, z czego o powierzchni:
1 – 4,99 ha 2,2
5 – 9,99 ha 2,5
10 – 14,99 ha 1,8
15 – 19,99 ha 1,2
20 – 49,99 ha 2,8
50 i więcej ha 2,9
Przeciętna powierzchnia gospodarstwa indywidualnego o powierzchni powyżej 1 ha wynosi 9,8 ha (ogólna), 8,6 (UR).
Popularne jest w Polsce tworzenie grup producenckich,
z racji rozdrobnienia gospodarstw.
Powierzchnia zasiewów(%)
Powierzchnia zasiewów ogółem w 2010 r. = 10,5 mln ha
| 1995 | 2000 | 2009 | 2010 | |
|---|---|---|---|---|
| Zboża ogółem* | 66,5 | 71,0 | 73,9 | 72,4 |
| Ziemniaki | 11,8 | 10,1 | 4,4 | 3,7 |
| Buraki cukrowe | 3,0 | 2,7 | 1,7 | 2,0 |
| Oleiste | 4,9 | 3,6 | 7,2 | 9,3 |
*w tym pszenica (20,2%), pszenżyto (13,5%), żyto (10%)
Zbiory podstawowych ziemiopłodów w latach 1990-2010 (mln ton)
| 1990 | 2000 | 2008 | 2010 | |
|---|---|---|---|---|
| Zboża ogółem | 28 | 22 | 28 | 27 |
| -pszenica | 9,0 | 8,5 | 9,3 | 9,4 |
| -żyto | 6,0 | 4,0 | 3,4 | 2,8 |
| Ziemniaki | 36 | 24 | 10 | 8,2 |
| Buraki cukrowe | 17 | 13 | 9 | 9,9 |
| Oleiste | 1,2 | 0,9 | 2,1 | 2,3 |
Zbiory warzyw i owoców w latach 1990-2009 (mln ton)
| 1990 | 1995 | 2000 | 2005 | 2009 | |
|---|---|---|---|---|---|
| WARZYWA | 5,6 | 5,9 | 5,9 | 5,5 | 5,6 |
| OWOCE | 1,4 | 2,1 | 1,8 | 2,7 | 3,6 |
Wśród warzyw dominuje: kapusta, marchew i cebula.
Wśród owoców: jabłka, truskawki, porzeczki.
Pogłowie zwierząt gospodarskich w latach 1990 – 2009 (mln sztuk)
| 1990 | 1995 | 2000 | 2009 | |
|---|---|---|---|---|
| Trzoda chlewna | 19,4 | 20,4 | 17,1 | 17,9 |
| Bydło, w tym: | 10,0 | 7,3 | 6,1 | 5,5 |
| -krowy | 4,9 | 3,6 | 3,1 | 2,7 |
| Owce | 0,4 | 0,7 | 0,4 | 0,3 |
| Drób, w tym: | 61 | 56 | 53 | 124 |
| -kury | 52 | 44 | 48 | 114 |
Produkcja ważniejszych produktów
pochodzenia zwierzęcego 1990-2010
(tys. t / mld l / mld szt.)
| 1990 | 2005 | 2009 | 2010 | |
|---|---|---|---|---|
| Żywiec rzeźny w przeliczeniu na mięso (tys. ton) | 3,3 | 3,6 | 3,6 | 3,9 |
| Mleko (mld litrów) | 15,4 | 11,5 | 12,0 | 11,9 |
| -mleczność (l/krowę/rok) | 3 151 | 4 147 | 4 455 | 4 487 |
| Jaja (mld sztuk) | 8,6 | 9,6 | 10,8 | 11,1 |
| -niosność (szt./nioskę/rok) | 157 | 208 | 226 | 227 |