WYKŁAD 4
STREFA OBROTU: RYNEK ROLNY
Strefa obrotu w gospodarce żywnościowej:
procesy przemieszczania surowców rolnych i artykułów spożywczych w celu dostarczenia nabywcom odpowiednio przygotowanych i przetworzonych artykułów żywnościowych
formy:
rynek rolny (surowców rolnych)
obrót wewnętrzny: handel hurtowy i detaliczny
obrót międzynarodowy
Rynek rolny
Rynek pierwotny Rynek wtórny
(producencki) - rynki hurtowe
Bierna postawa rolników, - giełdy towarowe
brak rozeznania na potrzeby - aukcje
i zachowania konsumentów.
Rynek nabywcy, orientacja rynkowa, strategia zbytu.
Rynek hurtowy
Miejsce, gdzie na odpowiednio określonym i wyposażonym terenie … koncentruje się system hurtowni artykułów rolno-spożywczych oraz różnego rodzaju działań związanych z przechowywaniem, przetwarzaniem, pakowaniem, dystrybucją, handlem, kontrolą, racjonalizacją transportu wraz z szeroką ofertą …
Najważniejsze korzyści z funkcjonowania rynków hurtowych:
aktywne dostosowanie podaży i popytu
zmiana asortymentu produkcyjnego w handlowy
standaryzacja towarów
poprawa warunków sprzedaży
zwiększenie konkurencyjności
stworzenie systemu sprawnej informacji rynkowej i wiarygodnych podstaw do negocjacji cenowych
wzrost przedsiębiorczości
tworzenie miejsc pracy
rozwój terenu, na którym działa rynek
Lokalizacja rynków hurtowych
6 rynków ponadregionalnych:
Gdańsk
Lublin
Łódź
Poznań
Warszawa
Wrocław
Około 20 rynków lokalnych
Bronisze SA Warszawski Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy
35 ha, 5500 samochodów dziennie
450 handlowców w halach i wiatach i ok. 1000 producentów na powierzchniach handlowych odkrytych
obsługuje województwa:…
Rynek hurtowy w Rungis pod Paryżem
232 ha, roczna wartość sprzedaży żywności 7 mld €
…
Największy na świecie rynek hurtowy.
Hala warzyw – największa na świecie
Hala serów
Pawilon dziczyzny
Hala mięsna
Ogromny supermarket (ready-to-wear)
Szeroka oferta usług dla potrzeb operatorów.
Inne formy rynku wtórnego
Giełda towarowa
Istota:
kojarzenie ofert kupna i sprzedaży
koncentracja podaży i popytu
standaryzacja obrotów
Giełda towarowa może być prowadzona wyłącznie przez spółkę akcyjną, zajmuje się wyłącznie rozliczeniami transakcji.
Jest to rynek – zespół osób, urządzeń i środków technicznych w danym miejscu, który zapewnia wszystkim uczestnikom obrotu jednakowe warunki zawierania transakcji oraz jednakowy dostęp w tym samym czasie do informacji rynkowych, przede wszystkim o kursach, cenach, obrotach towarami giełdowymi.
Na giełdzie dokonuje się transakcji bez fizycznej obecności towarów, na podstawie charakterystyki i standaryzacji określonej w kontrakcie.
…
Cechy towarów giełdowych:
towary masowe, jednorodne, dające się ująć w standardy
trwałość
istnienie masowości podaży i popytu dla danego towaru.
Aukcje towarów rolniczych
Rynek w formie publicznego przetargu na żywo; istnieje wielu potencjalnych nabywców na jeden towar
Wymagają bezpośredniego lub pośredniego obejrzenia przedmiotu transakcji
Forma składania ofert: ustne, pisemne
Znane aukcje:
Aalsmeer
…
…
Lokalne Centrum Pierwszej Sprzedaży Ryb
Aukcja Rybna Ustka Sp. z o.o.
Handel detaliczny
ważna część systemuHH dystrybucji, wpływa na rozwój gospodarki i jakość życia konsumentów, umożliwiając wygodny dostęp do dóbr i usług,
dziedzina gospodarki, polegająca na zawodowym pośredniczeniu w wymianie towarów,
miejsce bezpośredniego zetknięcia się konsumenta i produktu,
centralny punkt marketingu,
definicja: wszystkie działania przy sprzedaży, wynajmie i dostarczeniu dóbr lub usług ostatecznemu konsumentowi do użytku domowego, rodzinnego lub osobistego.
Punkty sprzedaży detalicznej według GUS
Placówki handlowe obejmujące:
obiekty wielko powierzchniowe
sklepy łącznie z aptekami
stałe punkty sprzedaży drobnodetalicznej (kioski, „szczęki”, stragany)
pozostałe ruchome punkty sprzedaży drobnodetalicznej
stacje paliw.
W Polsce funkcjonuje 130 tys. sklepów spożywczych (ok. 1/3 ogółem……)
PRZYSZŁOŚĆ WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ UE
Cele WPR: art. 39 Traktatu Rzymskiego
Podnoszenie produktywności rolnictwa:
postęp techniczny, racjonalizacja i optymalizacja stosowania czynników produkcji.
Zapewnienie ludności rolniczej godziwych warunków życia:
zwiększanie dochodów pracujących w rolnictwie.
Stabilizacja rynków rolnych.
Zapewnienie odpowiedniego poziomu zaopatrzenia w produkty rolne.
Umożliwienie konsumentom zakupu produktów rolnych po rozsądnych cenach.
Struktura i finansowanie WPR
I filar – polityka rynkowo-cenowa
Cel: stabilizacja rynku
racjonalna produktywność
odpowiedni poziom dochodów rolników
Metody: interwencjonizm
protekcjonizm
dopłaty bezpośrednie
Finansowanie: Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej EFGR (wydatki obligatoryjne z budżetu UE)
II filar – rozwój wsi (polityka strukturalna)
Cel: wyrównywanie warunków rozwoju
zapewnienie odpowiedniego poziomu życia mieszkańców wsi
Metody: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Finansowanie: Europejki Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich EFRROW (współfinansowanie z budżetów narodowych)
3 podstawowe zasady WPR
Jednolitość rynku UE jest unią celną
Preferencja Wspólnoty protekcjonizm rolny
Solidarność finansowa współfinansowanie wydatków
Instytucje odpowiedzialne za WPR
Organ wykonawczy
Komisja Europejska, DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich (DG Agri)
Instytucje robocze:
Stałe Komitety
Komitety Zarządzające ds. poszczególnych rynków
Komitety ds. … różnych horyzontalnych
Organ decyzyjny
Rada Unii Europejskiej
Grupy Robocze i Komitety
Organ opiniujący
Parlament Europejski: Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Komisarz ds. Rolnictwa 2010-2014 : Dacian Ciolos
WPR pochłania 41-45% budżetu UE.
Wsparcie finansowe rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce
2004-2006 z budżetu UE 7,2 mld €
40% dopłaty bezpośrednie
32% PROW
17% Sektorowe Programy Operacyjne
SPO Rolnictwo 1,78 mld €
SPO Rybołówstwo 04, mld €
11% interwencja rynkowa i subsydia eksportowe
Z dofinansowaniem krajowym to kwota 10,2 mld €
2007-2013 z budżetu UE ok. 28 mld €
EFGR 14 mld €
EFRROW 13,2 mld € +4 mld € środki krajowe
Europejski Fundusz Rybacki 734 mln € + 245 mln € środki krajowe
Agencje Interwencyjne
Agencje obsługujące WPR w Polsce:
Agencja Rynku Rolnego
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Ewolucja Wspólnej Polityki Rolnej
od braków do nadwyżek podaży
od importera netto do eksportera netto żywności
konieczność sprostania międzynarodowej konkurencji.