Mała grupa społeczna (ang. small group) – w naukach społecznych, niewielka grupa osób "zaangażowanych w interakcje między sobą w ramach pojedynczych spotkań twarzą w twarz lub ciągów spotkań, w czasie których każdy członek otrzymuje pewną ilość wrażeń lub spostrzeżeń na temat innych członków w sposób wystarczająco wyraźny by umożliwić mu – w danym momencie czy też później, gdy odpowiada na pytania – traktowanie każdego z nich jako indywidualną osobę, nawet jeśli będzie to tylko wspomnienie jego obecności"[1]. Wg m.in. Znanieckiego, członkowie małej grupy uznają wspólne cele i mają podobne oczekiwania dotyczące zachowania się innych.
Małe grupy służą często jako modele grup większych; wielokrotnie jednak wykazują one charakterystyki, które niespotykane są w dużych grupach[2].
W procesie socjalizacji istotne znaczenie ma przynależność jednostki do grup społecznych i wywierany na nią ich wpływ. Grupę uważa się za podstawową formę życia zbiorowego, kształtującą społeczne cechy danej jednostki. Jednostki związane są z rodzinami, grupami zawodowymi, społecznymi i szkolnymi. Każda osoba rodzi się w grupie społecznej, zdobywa w niej pierwsze doświadczenia, wzrasta i dojrzewa. Grupę społeczną możemy określić jako dwie lub więcej osób o poczuciu wspólnej tożsamości, między którymi dochodzi do strukturalnie uporządkowanych interakcji opartych na wspólnym zestawie oczekiwań co do zachowania partnera.
a) małe
(od 3 do 50 członków)
zachodzą w nich styczności bezpośrednie i osobiste
wzajemna bliskość i znajomość członków sprzyjają osiągnięciu przez nich pełnej identyfikacji z grupą
stosunki w tych grupach, regulowane przez instytucje nieformalne, mają charakter przyjacielski
3. Struktura małej grupy społecznej
Aby zbiór ludzi można było traktować jako grupę, oprócz interakcji oraz uznawania wspólnych wartości i świadomości bycia grupą w grę wchodzić musi czynnik dodatkowy.
Za czynnik ten uważa się tzw. Wewnętrzne ustrukturowane grupy. Zwraca się uwagę, że interakcje między członkami grupy zachodzą wedle stałych wzorów i że grupa społeczna to pewien zbiór osób, których pozycje i role są ze sobą powiązane.
Podsumowując mała grupa społeczna uzyskuje zdolność do tworzenia określonych wzorów zachowań, wzorów kulturowych, systemów przekonań, określonej moralności, która narzuca swoim członkom. Mała grupa społeczna zdolna jest do spełnienia funkcji utrzymywania ciągłości życia społecznego. Dopiero w takiej grupie wytwarzają się dostatecznie trwałe i silne wewnętrznie struktury zdolne do trwania. Wszystko co dzieje się i rozgrywa w naszym świecie, dzieje się i rozgrywa pomiędzy strukturami i grupami społecznymi. Ludzie, których widzimy są członkami różnorodnych zbiorowości, grup społecznych. Ich działanie jest tylko w niewielkim stopniu rezultatem swobodnego wyboru i własnej decyzji nie wymuszonej przez zewnętrzne wobec nich siły. Tak naprawdę, to co obserwujemy patrząc na działania i interakcje ludzkie, są to zewnętrzne przejawy działań oraz cech i właściwości różnorodnych bytów ponadindywidualnych oraz różnorodnych grup społecznych.
grupy małe, (2+1) posiadające prostą strukturę, czyli złożone wyłącznie z członków i nie posiadające żadnych podgrup (np. rodzina, grupa rówieśników, klasa)
Mała grupa społeczna stanowi grupę także dlatego, że składając się z jednostek, występuje wobec innych osób jako pewna całość. Charakteryzuje ją posiadanie własnego obrazu swojej grupy, relacji do innych grup, pewnej wspólnej perspektywy, z której członkowie grupy postrzegają otaczający ich świat. Często są to stereotypy, które pozwalają na utrzymanie tożsamości grupy dzięki wyraźnemu rozróżnieniu grupy i jej otoczenia.
Zainteresowanie małą grupą społeczną wynika z jej znaczenia w procesach kierowania i zarządzania. Ma ona podstawowe znaczenie w pracy menedżera. To on jest formalnym lub rzeczywistym liderem grupy. Znajomość procesów zachodzących w grupie, umiejętność przewodzenia grupie (wskazywanie celów, motywowanie, arbitraż, sterowanie konfliktami, itp.) jest kluczem do sukcesu menedżera. Dodatkowo należy podkreślić właśnie grupowy charakter wielu projektów, co czyni problematykę dynamiki grupy jeszcze ważniejszą.
Na gruncie nauki od dawna trwa spór o status małej grupy społecznej. Są zwolennicy stanowiska (m. in. F.H. Allport), że istnieją tylko jednostki, a to, co nazywamy grupą jest w istocie zbiorem norm, wartości, idei istniejących w umysłach jednostek przebywających razem. Innymi słowy - grupa istnieje tylko w tym sensie, że jest wytworem procesów spostrzegania. Są też zwolennicy poglądu, że grupy społeczne są realnie istniejącym zjawiskiem (m. in. D. Cartwright, A. Zander, M. E. Shaw) (H. Sek, 1991,s.100-101).