Iwęchowy IIwzrokowy  IIIokoruchowy IV – bloczkowy Vtrójdzielny VIodwodzący VII twarzowy VIII – przedsionkowo-ślimakowy IXjęzykowo-gardłowy Xbłędny XIdodatkowy XIIpodjęzykowy

Droga wzrokowa – droga przenoszenia bodźców wzrokowych z siatkówki gałki ocznej do pierwszorzędowej kory wzrokowej (pola 17 Brodmanna) na powierzchni przyśrodkowej płata potylicznego mózgu. W obrębie siatkówki do drogi wzrokowej zaliczane są trzy typy komórek nerwowych, będących jej kolejnymi neuronami: są to komórki fotoreceptorowe (czopki i pręciki), dwubiegunowe i zwojowe siatkówki. Wypustki komórek zwojowych siatkówki tworzą nerw wzrokowy, który biegnie do skrzyżowania wzrokowego, gdzie krzyżuje się z przeciwległym nerwem. W tym miejscu włókna unerwiające przynosowe połowy siatkówek każdego oka przechodzą na przeciwną stronę. W ten sposób obraz pola widzenia z osobnych gałek ocznych zostaje rozdzielony i uporządkowany według kryterium: lewa i prawa strona pola widzenia.

Pierwsze neurony drogi słuchowej znajdują się w zwoju spiralnym ślimaka. Ich dendryty dochodzą do nabłonka zmysłowego (narząd Cortiego), aksony natomiast dochodzą do jąder krańcowych ślimaka (most). Jądra krańcowe ślimaka dzielą się na jądro brzuszne i jądro grzbietowe. W tych jądrach znajdują się ciała komórek drugich neuronów drogi słuchowej. Aksony wychodzące z jądra brzusznego tworzą "prążek brzuszny". Włókna nerwowe biegną do jąder górnych oliwki po drugiej stronie mostu przechodząc po drodze przez ciało czworoboczne. Dalej z jąder górnych oliwki aksony tworzą wstęgę boczną biegnącą przez dwa jądra wstęgi bocznej do wzgórków dolnych śródmózgowia. Aksony neuronów wychodzących z jądra grzbietowego tworzą "prążek grzbietowy", przechodzą na drugą stronę mostu i wnikają do wstęgi bocznej.

Wstęga boczna po opuszczeniu wzgórków dolnych śródmózgowia biegnie do ciała kolankowatego przyśrodkowego (wzgórze).

W ciele kolankowatym przyśrodkowym dochodzi do przełączenia synaptycznego do neuronów trzecich drogi słuchowej, które biegną tworząc tzw. "promienistość słuchową" do pierwszorzędowej kory słuchowej znajdującej się w płacie skroniowym mózgu.

Konary mózgu Są belkowatymi tworami łączącymi półkule mózgu z mostem. Przy wejściu do mostu tworzą kąt, inaczej zwany dołem międzykonarowym), który wypełniony jest istotą dziurkowaną tylną, lub międzykonarową Konary mózgu składają się z (kolejno od przodu) odnogi mózgu, ograniczonego wewnętrznie istotą czarną kończą się (wewnętrznie) na nakrywce. Między substancją czarną a nakrywką śrómózgowia leżą jądra czerwienne

Drogi czuciowe to wstępujące drogi projekcyjne rozpoczynające się na obwodzie receptorami, a kończące w korze mózgowej.

Cechy charakterystyczne dróg czuciowych:

1) każda droga czuciowa rozpoczyna się na obwodzie receptorami

a)      czopki, pręciki, komórki węchowe – telereceptory

b)     receptory odbierające ciepło i zimno – termoreceptory

c)      receptory reagujące na ból – algoreceptory

d)     receptory  dotyku i wibracji – mechanoreceptory

2) każda droga czuciowa jest drogą trójneuronową

a)      I neuron rozpoczyna się zawsze w zwoju nerwu rdzeniowego (ganglion spinale)

b)     II neuron jest zmienny i może rozpoczynać się:

-          w rogach tylnych rdzenia kręgowego (w istocie szarej)

-          w pniu mózgu (jądro klinowate i jądro smukłe rdzenia przedłużonego)

3) każda droga czuciowa (oprócz węchowej) przechodzi przez wzgórze (wzgórze jest bramą 

    wejściową dla dróg czuciowych)

a)      drogi czuciowe z obszaru zaopatrywanego przez nerwy rdzeniowe przechodzą przez jądro brzuszne tylno-boczne (nucleus ventralis posterior lateralis)

b)     drogi czuciowe z obszaru zaopatrywanego przez nerwy czaszkowe przechodzą przez jądro brzuszne tylno-przyśrodkowe (nucleus ventralis posterior medialis)

4) III neuron wiedzie zawsze od jąder brzusznych wzgórza do ośrodków czuciowych kory mózgu

    (3, 1 i 2 pola Brodmana)

 

Pomimo, że wszystkie drogi czuciowe są trójneuronowe to przebieg ich jest charakterystyczny  i odmienny dla każdej z nich.

Włókno nerwowe – wiązka wypustek nerwowych odchodzących od ciała komórek nerwowych. Włókna nerwowe mogą być otoczone osłonką/osłonkami lub mogą być nagie. Dzielimy je na takie, które przewodzą impulsy z obwodu do ośrodków – włókna dośrodkowe i z ośrodków na obwód – odśrodkowe

Rodzaje włókien nerwowych:
1. Grupa Cs obejmuje włókna nerwowe współczulne, zazwojowe. Pozbawione są osłonki mielinowej. Za ich pomocą impulsy są przewodzone z prędkością od 0,7 do 2,3 m/s.

2. Grupa C d.r. to włókna bez osłonki mielinowej, które dochodzą do rdzenia kręgowego za pomocą korzeni grzbietowych. Odpowiadają za przewodzenie(0,5 – 2,0 m/s) informacji dotyczących bólu, temperatury, ucisku. Są także elementem łuków odruchowych.

3. Grupa B (3 – 15 m/s) zawierająca włókna nerwowe przedzwojowe współczulne i przywspółczulne, wyposażone w osłonkę mielinową.

4. Grupa A (12 – 120 m/s) w której skład wchodzą włókna nerwowe otoczone osłonką mielinową przewodzące impulsację dośrodkowo oraz odśrodkowo. Odpowiadają za przekazywanie sygnałów do kurczących się mięśni, a także z receptorów zimna, dotyku, bólu i czucia głębokiego do ośrodkowego układu nerwowego.

Wstęgi (należą do dróg czuciowych i tworzą przedostatni neuron tych dróg)

• Przedsionkowa – biegnie od jąder przedsionkowych do jąder brzusznych pośrednich wzgórza

4 GŁÓWNE:

• Boczna – włókna nerwowe biegnące od ciała czworobocznego do jądra ciała kolankowatego przyśrodkowego (słuch)

• Przyśrodkowa – biegnie od jądra smukłego i klinowatego do jądra brzuszno tylno bocznego (czucie głębokie)

• Rdzeniowa – część dróg rdzeniowo-wzgórzowych w obrębie pnia mózgu, włókna rozpoczynające się w rogu rdzenia kręgowego i dochodzą do jądra brzusznego tylno bocznego

• Trójdzielna – biegnie od jąder czuciowych (główne, śródmózgowiowe, rdzeniowe) nerwu trójdzielnego do jądra brzuszno tylno przyśrodkowego

KORA RUCHOWA- W tylnej części płata czołowego

KORA CZUCIOWA- W przedniej części płata ciemieniowego

KORA WZROKOWA- W płatach potylicznych

W płatach skroniowych umieszczone są ośrodki słuchowe

MÓZGOWIE (encephalon)

kresomózgowie (telencephalon)

międzymózgowie (diencephalon)

śródmózgowie (mesencephalon)

tyłomózgowie wtórne (metencephalon)

(rdzeń przedłużony) (myelencephalon lub medulla oblongata)

Tętnica podstawna w anatomii człowieka pojedyncza tętnica powstająca z połączenia obu tętnic kręgowych. Biegnie w bruździe podstawnej mostu, na swoim przebiegu oddając liczne drobne gałęzie, a następnie w dole międzykonarowym dzieli się na tętnice tylne mózgu. Jej gałęzie unaczyniają m.in. płaty potyliczne i skroniowe mózgu, most, móżdżek oraz ucho wewnętrzne. Rozgałęzienie końcowe tętnicy podstawnej jest elementem koła tętniczego mózgu.

Tętnica przednia mózgu – jedna z dwóch gałęzi końcowych tętnicy szyjnej wewnętrznej. Biegnie nad nerwem wzrokowym, a następnie w szczelinie podłużnej mózgu równolegle do tętnicy przedniej mózgu strony przeciwnej. W dalszym przebiegu obie tętnice przednie mózgu: prawa i lewa przewijają się wokół ciała modzelowatego i biegną ku tyłowi wzdłuż jego górnej powierzchni. Od tętnicy przedniej mózgu odchodzą: tętnica łącząca przednia, ;;gałęzie środkowe (prążkowiowe) do głowy jądra ogoniastego i przedniej odnogi torebki wewnętrznej, ;;gałęzie korowe, do których należy m.in. tętnica czołowo-biegunowa.

Tętnica tylna mózgu) poza wzgórzem unaczynia wewnątrz półkuli tylko drobne odcinki torebki wewnętrznej oraz jądra ogoniastego.
Obszar unaczynienia gałęzi środkowych nie jest ostro odgraniczony od obszaru zaopatrywanego przez gałęzie korowe. Od kory mózgu, a zwłaszcza od kory wyspy, biegną dość długie tętnice, odżywiające istotę białą oraz jądra podkorowe. Znaczna ich część przebija przedmurze oraz torebkę zewnętrzną i rozgałęzia się w jądrze soczewkowatym lub w torebce wewnętrznej, a niektóre z nich dochodzą aż do wyściółki komory bocznej.