1. ETYKA OGÓLNA A ETYKA BIZNESU:

Ethos (gr.)-zwyczaj;etyka- dział filozofii, zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem

systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne; celem etyki jest

dochodzenie do źródeł powstanie moralności; badanie efektów, jakie moralność lub jej brak

wywiera na ludzi oraz szukanie podstawowych przesłanek filozoficznych, na podstawie

których można formułować zbiory nakazów moralnych; etyki nie mylić z moralnością (zbiór

dyrektyw)

Najważniejsze wartości w życiu człowieka: prawda, dobro, piękno

Świat człowieka= aksjosfera (obszar wartości, gdzie one funkcjonują) = antroposfera

Kalokagatia- system wartości zapoczątkowany w starożytnej Grecji (prawda, dobro, piękno)

Etyka biznesu (etyka gospodarcza) - to dziedzina zajmująca się etycznym wymiarem

działalności gospodarczej

Poziomy globalnej etyki biznesu:

a) poziom mikro- poziom zachowań ludzi zaangażowanych w działalność gospodarczą

b) poziom pośredni- poziom działalności organizacji, firm, czy przedsiębiorstw

c) poziom makro- poziom ustroju gosp. kraju luz związku krajów np. Unii Europejskiej

2. ETOS PRACY:

Etyki zawodowe- oznacza system norm społecznych, związany z podziałem pracy i sposobem

jej wykonywania; o jej strukturze decyduje wiele czynników: tradycje danego zawodu,

wartości moralne zrośnięte na trwałe z jego funkcjonowaniem, niezależnie od zmian

zachodzących w strukturze społecznej, czy w warunkach tech. wykonywania zawodu

-warunki zewnętrzne funkcjonowania danego zawodu: charakter zadań danego zawodu i ich

społeczna ranga; miejsce, jakie ten zawód zajmuje w społ. podziale pracy

-uprawnienia danego zawodu, które są pochodnymi spełnionych funkcji

Rola społeczna- sposób, w jakim ludzie funkcjonują w świecie i wypełniają określone role

w społeczeństwie; polega na tym, że człowiek wchodzi w życie społeczne wyspecjalizowaną

cząstką osobowości

-społeczeństwo wyrasta na pewnym podłożu (warunki materialne, pożywienie, godne życie,

przekształcenie świata w godny sposób)

kod moralny(etyka gr. zawodowej) składa się z:

- deklarowania wartości i przyjmowania ich

- zasad

- integracji grupy i wyrażanie jej poglądów (więź społeczna oddziela jedną grupę od drugiej)

Zasady przekazywane są w procesie wychowania. Podaje autorytety, wyznawane wartości,

moralne zasady, jakie mają być wyznawane (nazywane są one przez rodziców).

Proces socjalizacji- szereg zachowań, nauka wchodzenia w życie społeczne

Bez szacunku dla kodu moralnego nasza wartość, praca zawodowa nie ma sensu.

Przestrzeń społeczna- złe i dobre miejsca; miejsce w przestrzeni kulturowej

Podział:

-Etyka filozoficzna- dzieło rozumu ludzkiego, wyznaczanie sensu życia ludzkiego

-Etyka ogólna- odwołuje się do człowieczeństwa; hasło ogólne „Bądź człowiekiem”

-Etyka szczegółowa- społeczeństwo się rozwija, pojawiają się nowe zawody; refleksja nad

wartościami i powinnościami człowieka

Perspektywy miejsca pracy:

a) ergonomiczna- praca oceniana pod względem poręczności, zręczności, sprawności,

powinności, nieszkodliwości dla zdrowia

b) ekonomicznym- wydajność, produktywność

c) prakseologicznym- wykonywanie sprawne i pożyteczne

d) organizacja, współpraca

e) medycznym- praca nie rujnuje zdrowia, przestrzegane zasady BHP

f) płaszczyzna psychologiczna- psychika, reakcja na sytuacje stresowe

Okoliczności ważne dla pracującego:

- prestiż (uznanie społeczne)

- zakres władzy

- pieniądze

Godność pracy- wartościowy sposób życia

Człowiek samorealizuje się przez pracę.

Praca jest składnikiem sposobu życia ( jest tym, co robisz).

Wymiary pracy:

a) użytkowy wymiar pracy jest ważny

b) wymiar finansowy

c) praca zależy od środków, kosztów utrzymania rodziny

Pracownik, który jest traktowany, jak rzecz częściej choruje, strajkuje. Brak umiejętności

zarządzania tymi pracownikami; za moralny system pracy odpowiada pracodawca.

Zawód- prestiż, powołanie, ma znaczenie moralne, ma wewnętrzne reguły, zakazy,

odrzucenie ich dyskryminuje ich moralnie

Zachowanie:

a) etyczne- przechodzi z zew. nakazy, zakazy etyczne, nie zależy od naszej woli

b) moralne- zew., twór obiektywny, interpretacja norm, dostosowanie ich do siebie,

przyswajanie

Człowiek moralny- dobre intencje -> wciela je w czyny; głosu własnego sumienia nie można

zastąpić cudzym; moralność jest osadzona w sumieniu

3. ETOS ZAWODOWY PRACOWNIKA FIRMY:

a) Zawód to system czynności wewnętrznie spójny, oparty na określonej wiedzy i

umiejętnościach, skierowany na wytworzenie pewnego przedmiotu, czy usług, te

przedmioty i usługi zaspokajają potrzeby społeczne.

b) Zawód to czynności; prace wykonywane przez pracownika systematycznie lub trwale

wykonywane. Wykonujący swój zawód to ktoś, kto wykonuje swoje czynności

wyznaczone stale i wykorzystuje wiedzę potrzebną do ich wykonania.

c) Wykonywanie tych czynności jest podstawą ekonomicznego bytu pracownika,

utrzymania jego i jego rodziny.

d) Czynności te i związane z nimi konsekwencje społeczne są podstawą prestiżu i

pozycji społecznej pracownika -> Jan Szczepański, socjolog

4. KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA W ASPEKCIE ETYCZNYM:

Zasady pozytywnej konkurencji w biznesie:

1) Zasada niezależnej inicjatywy- zasada wymaga, żeby firmy działały pod swoim

własnym szyldem, by nie wykorzystywały cudzych znaków firmowych, nie

przechwytywały dobrej opinii innej firmy

2) Zasada działań konstruktywnych- wymaga, by pracownicy byli nowatorami,

wprowadzali nowe produkty w życie i byli oryginalni w swoich pomysłach

3) Zasada formalnej równości- nie wolno stosować praktyk monopolistycznych,

przechwytywać rynków zbytu, nieuczciwie eliminować konkurencję

4) Zasada poszanowania reguł- wymaga podawani prawdziwych informacji,

niestosowania nieuczciwych zasad promocji, niestosowania strategii ukierunkowanych

na maksymalny, zawyżony zysk

5) Zasada szacunku dla podmiotów zewnętrznych (konsumentów, kontrahentów) –

trzeba liczyć się z wynikami badań rynku

Najważniejsze cechy ludzi biznesu:

1) Otwartość na nowe doświadczenia; polega na tym, że poznajemy nowe fakty, uczymy

się wykorzystywać wiedzę, którą posiadamy

2) Zdecydowanie do akceptowania zmian- otwarcie na propozycje niżej, które są

akceptowane tradycyjnie, szukanie nowych rozwiązań

3) Rozległość wiedzy- wiedz ogólna, specjalistyczna, maja wielkie znaczenie, ale są

martwe, gdy zabraknie wyobraźni twórczej

4) Dążenie do poszerzenia zasobów instytucji, szkoła nie jest końcem, ale początkiem

edukacji

5) Stosunek czasu- należy nie tracić czasu; trzeba zmuszać siebie samego, żeby robić to,

co powinno się robić, nawet gdy nam się nie chce

6) Skuteczność w działaniu- człowiek ma być sprawny, sumienny, zdyscyplinowany,

efektywność działania, zdobycie zysku kosztem zużytych środków

7) Planowanie działań- rozpoczyna się od tzw. fazy inicjacyjnej-> przygotowanie do

pojęcia działania (najważniejszy etap pracy) – „Czas to pieniądz” Benjamin Franklin

8) Umiejętność kalkulacji i zaufanie

9) Aspiracje zawodowe i oświatowe- ludzie realizują aspiracje edukacyjne, zawodowe,

rodzinne, społeczne, moralne

10) Poszanowanie godności innych

Umiejętności twarde- wiedza zawodowa

Umiejętności miękkie- umiejętności komunikowania się, osiąganie kompromisu

Kompetencje osobiste ludzi biznesu:

- osiągnięcie doskonałości moralnej

- człowiek szlachetny, dobry, wartościowy

Benjamin Franklin- szanował pieniądz, umiał gospodarować pieniędzmi, był słabo

wykształcony; w „Radach dla młodego kupca” określił główne cnoty, zachowania;

popierał umiejętność milczenia i rozmawianie o głupstwach; kolejna cecha to

utrzymywanie porządku, odpowiedzialność za słowo; oszczędność, pracowitość,

szczerość umiarkowanie i schludność ciała, ubrania; spokój, czystość płciowa

Jest 13 najważniejszych wartości wg Franklina: umiar, milczenie, pracowitość, ład,

szczerość, spokój, sprawiedliwość, surowość cielesna, powściągliwość, oszczędność,

czystość, pokora (naśladuj Sokratesa), postanowienie

Człowiek, który ma te cechy jest godny zaufania.

Człowiek, który ma silną wolę nakazuje sobie coś i dokonuje tego.

Powinniśmy oszczędzać nie tylko pieniądze, ale też czas.

Daimonion- sumienie; należy go słuchać

Franklin doszedł do tych wartości za pomocą ćwiczeń. W kalendarzu na każdy dzień

tygodnia zaznaczał sobie wartości, które wykonał.

Cechy człowieka biznesu w dzisiejszych czasach:

1. inteligencja emocjonalna- wymaga wiedzy o kulturowych przyczynach

zachowań, znajomość siebie i innych

2. odpowiedzialność- wywiązywanie się z zobowiązań, tworzenie klimatu

zaufania

3. autonomia moralna- człowiek ulega pragnieniom, ale sam je sobie wybiera,

panuje nad sobą; człowiek umie powiedzieć „nie”; ma charakter: trzyma

się pewnych ustaleń wynikających z przekonań wewnętrznych

4. silna wola- zdolność do podejmowania takich decyzji, które są zgodne z

celami życiowymi; dyscyplina wewnętrzna

5. wrażliwość- zaangażowanie w budowanie dobrych relacji z ludźmi;

wyrażanie uznania dla uczuć człowieka, słuchanie bez wyrażania własnych

opinii; nie formułowanie rad podczas słuchania

6. rozsądek, roztropność- postępowanie, które nie doprowadza do konfliktu z

sumieniem

7. pewność siebie i poczucie własnej wartości

8. otwartość na innych ludzi- spełniać wymagania innej grupy

9. bliskość- angażowanie się w sprawy innych ludzi z umiarem

10. umiejętność działania w zgodzie z prawdą

11. odwaga w zadawaniu trudnych pytań- postawienie pytania jest wyrazem

nie przyjmowania czegoś do wiadomości

12. umiejętność łagodzenia konfliktów

13. umiejętność pracy w grupie

14. umiejętność efektywnego negocjowania

15. kształtowanie umiejętności przywódczych

16. umiejętność pracy pod presją

17. samorealizacja

Skuteczna komunikacja

Komunikacja w biznesie: werbalna (verbum - słowo) i niewerbalna (gesty)

Człowiek przekazuje nastawienie do pewnych spraw. Zagęszczamy pewną przestrzeń

społeczną.

Relacje interpersonalne- relacje pomiędzy osobami

Materialne (pałace, kościoły, muzea) i niematerialne (kultura symboliczna) wartości kultury-

przekazane i wytworzone wartości i treści idei i innych systemów będącymi czynnikami

kształtującymi ludzkie zachowania oraz wytwory będące produktem ludzkich zachowań

Proces komunikowania:

-gest, ekspresja mimiczna

-język (nazywa, opisuje, orzeka) – człowiek sygnalizuje, wyjaśnia myśli

Kto komunikuje?

Co komunikuje?

Komu komunikuje?

Za pomocą, jakiego kanału?

Z jakim skutkiem dokonuje się komunikacja?

Zależy od samowiedzy i świadomości, samokontroli.

Nadawca powinien przewidywać skutki swoich działań.

Właściwe spostrzeganie odbiorcy przez nadawcę- warunek

Informacja zwrotna

Manipulujemy rzeczywistością społeczną. Ludzie niewygodne informacje zapominają,

lekceważą. Ludzie, jak radio nadają na innych falach.

Cele komunikacji:

-przyjmowanie i wysyłanie informacji

-określanie sposobów ich wykorzystania

-ustalanie i wyjaśnianie znaczenia komunikatów

-inicjowanie działań grupy

-zapewnianie sprawnego działania systemów łączności

-umożliwianie rozumienia wyrafinowanych komunikatów (system wiedzy, symbole, złożone

stany uczuciowe, kontrolowanie i manipulowanie informacjami)

-stwarzanie atmosfery zaangażowania, motywacji

Specyficzny proces społeczny dotyczący dwóch osób, zachodzi w środowisku społecznym;

charakter i zasięg komunikacji zdeterminowany jest przez liczbę i cechy uczestników; proces

symboliczny- przebiega w oparciu o społecznie uznany system wartości, określa orientację

ludzi wobec siebie; proces interakcyjny- proces pomiędzy twórcą, nadawcą, przekazem,

odbiorcą; reakcja zwrotna- twórca -> <- odbiorca, dotyczy wszystkich uczestników życia

społecznego; proces nieodwracalny- jest testem wrażliwości w kontaktach międzyludzkich,

tj.we wszystkich formach integracji z innymi

5. NEGOCJACJE Z PERSPEKTYWY ETYCZNEJ:

Zasady negocjacji

1) Zanim się porozumiesz z osobą poznaj ją

2) Mów otwarcie, szczerość w relacjach z ludźmi, żeby nas zrozumieli

3) Poznaj zadania, które biorą udział w negocjacjach

4) Wybierz taki kanał komunikacji, który będzie najbardziej skuteczny

5) Unikaj gwałtownych komunikatów

Negocjacje – rokowania, prowadzenie rozmów, układów; toczą się w różnych obszarach

życia: międzynarodowym-dyplomacja, wewnątrz organizacyjnym-kierowanie ludzi,

międzyludzkim- stosunki międzyludzkie, zewnątrz organizacyjnym

Zachodzi w negocjacjach:

1) Wzajemna zależność stron

2) Są różnice w sposobie postrzegania potrzeb własnych i partnera

3) Konflikty- źródło to rozbieżne cele, interesy

4) Są możliwości oportunistycznych zachowań

5) Możliwość kompromisu

6) Rozterki szczerości się ujawniają

7) Rozterki zaufania – w co wierzyć?

Kiedy nie warto prowadzić negocjacji:

1) Gdy można wszystko stracić

2) Gdy nie ma się żadnej rzeczy

3) Gdy zasady i normy, którymi kieruje się partner nie są możliwe do przyjęcia

4) Gdy partner ignoruje, kwestionuje zasadnicze w negocjacjach kwestie

5) Gdy brakuje zaufania

Cel negocjacji- porozumienie w sprawie przyszłych zysków i strat. Są: negocjacje

konfrontacyjne- polegają na tym, że partnerzy starają się zagarnąć dla siebie, jak

najwięcej korzyści, stosują zasadę wygrana-przegrana; negocjacje integrujące- polegają na

poszukiwaniu dobrego wyniku negocjacji. Negocjacje konfrontacyjne są użyteczne, gdy

negocjator chce maksymalizować wartość uzyskaną w wyniku pojedynczej transakcji, a

relacje z drugą stroną nie mają znaczenia. Negocjacje integrującą dążą do zbudowania zgody.

Cechy dobrego negocjatora:

1) Odwaga w wyrażaniu własnego stanowiska

2) Zdolność do wprowadzania nowatorskich rozwiązań

3) Udzielanie pierwszeństwa ocenom przemyślanym nad wartościowaniem afektywnym

4) Umiejętność posługiwania się argumentami ( argument: At hominem- do człowieka-

polega na obrażaniu człowieka, wyprowadzeniu go z równowagi)

5) Realistycznie ocenia swoje możliwości

6) Akceptuje swoją własną osobowość: emocje, ambicje, światopogląd, zdolności

poznawcze

7) Wyciszenie wewnętrzne

8) Kompetencje specjalistyczne- wiedza (twarda-zawodowa)

9) Umiejętności- kompetencje miękki np. współpraca z zespołem, precyzyjne myślenie,

działanie w stresie, presja czasu

10) Trafne kalkulowanie ryzyka

11) Potrafi rzetelnie badać różne propozycje

12) Atakuje problemy, nie osoby

13) Trzyma się faktów

14) Otwarty na nowe idee

15) Umie zadawać pytania

16) Dokonuje podsumowania w rozmowach

Złe cechy negocjowania:

1) Łatwowierność, naiwność

2) Skłonność do dominacji, agresywność

3) Unikanie kontaktu

Etapy negocjacji:

1. Przygotowanie, planowanie negocjacji

2. Postawienie pytań: Jaką ofertę czynimy przedmiotom negocjacji, cele, korzyści?

Kto będzie partnerem w rozmowie? Kto od nas będzie prowadził rozmowy?

Doświadczenia potrzebne? Czas i miejsce? Od czego zacząć? Jak długo negocjować?

Kiedy się wycofać? Opinia partnera?

Jak rozpocząć rozmowę, czynniki:

1) Zadbanie o zwiększenie zaufania partnera, przekonanie o zaletach i możliwościach

2) Negocjacje właściwe: atmosfera życzliwości; współdziałanie; zmierzanie do

wypracowania wspólnego stanowiska; pilnować, by dotyczyły określonych ofert;

propozycje korzystne dla obydwóch stron; twórcze myślenie

Granice ustępstw:

1) Jest wiele możliwości rozwiązania konfliktu

2) Trzeba zastosować zasadę czujnego zaufania

3) Zarządzamy wrażeniami, które odbiera nasz partner

4) Powinniśmy dążyć do zawarcie kontaktu końcowego

3.Etapy zamknięcia negocjacji:

- trzeba zadbać, żeby sprawy zostały rozstrzygnięte skutecznie; żeby decyzje zostały

wprowadzone, jak najszybciej; kiedy mamy kłopoty z rozstrzygnięciem sporu to możemy

wskazać, jakie będą rzeczywiste koszty, kiedy opóźnimy albo zerwiemy negocjacje;

kiedy kończymy negocjacje to musimy ustalić, jakie cele zostały nieosiągnięte; trzeba tak

sformułować końcowy wniosek, żeby osoby postronne zorientowały się co zostało przyjęte;

nie należy palić mostów, warto określić perspektywę współpracy na przyszłość

Kontrakt końcowy- wynik negocjacji!

1. Preambuła- wstęp; określa dziedziny objęte; określa sposób, miejsce i czas uzyskania

zobowiązania; określa cenę; określa cenę; określa okresy płatności; określa gwarancję

terminowości i jakości usług; określa warunki odstąpienia od umowy w sytuacji

nieprzewidzianych trudności; określa, jak rozstrzygać spory w przypadku konfliktów

6. ASERTYWNOŚĆ

Umiejętność pełnego, otwartego wyrażania myśli, uczuć, poglądów i ocen. Różni się od

bierności i agresywności.

-postawa asertywna

-postawa agresywna

-postawa uległa

Dwie ostatnie podstawy ludzkie są złe.

Sposób pożądany- sposób bycia.

Bierny styl życia nie polega na bezczynności, ale na tym, że osoba jest wręcz bardziej

aktywna niż inni. Pracuje dwa razy więcej niż inne, tłumaczy się ze swoich czynów,

rozpaczliwie szuka zainteresowania ze strony innych ludzi, usiłuje rozwiązać problemy

wszystkich wokół; człowiek bierny nie potrafi się obronić, jest ofiarą losu; lęk prze

odrzuceniem- podstawa tej bierności to niskie poczucie wartości; bierność prowadzi do dołka

psychicznego, bo wszyscy tą osobę wykorzystują; osoba bierna stara się uniknąć konfliktów.

Agresywność- wynika z poczucia zagrożenia; człowiek nie uzmysławia sobie konsekwencji

swojego zachowania; ciągle czuje się zagrożony, dlatego pierwszy atakuje.

Cechy człowieka asertywnego:

1) Asertywność to właściwy sposób na ograniczenie konfliktów z ludźmi

2) Człowiek asertywny potrafi powiedzieć NIE- bez wyrzutów sumienia, lęku z

odwagą

3) jest szczery w tym co mówi

4) nie przeprasza, jeśli nie zawinił

5) nie tłumaczy się nadmiernie, ale jasno wyraża swoje

stanowisko

6)zaatakowany broni godności osobistej, nie pozwala sobą

pomiatać

7) przyznaje sobie i innym prawo do popełniania błędów

8) jest tolerancyjny wobec poglądów i opinii innych ludzi

9) pyta otwarcie, jeśli czegoś nie rozumie

10) odmawia rozmowy na tematy, które uznaje za zbyt osobiste

11) realizuje własne plany nie krzywdząc innych

12) przyznaje partnerowi te same prawa, z których sam korzysta

13) ustala tylko takie granice, których chce i potrafi bronić

14) decyduje o tym co będzie robił, a czego nie

15) jest szczery, otwarty, elastyczny

16)potrafi poprosić o pomoc, nie przejmuje odpowiedzialności za problemy innych ludzi

17) nie oczekuje, żeby inni czuli się odpowiedzialni za rozwiązywanie jego problemów

18) ma odwagę przeciwstawić się niesprawiedliwym decyzją

19) jest otwarty na inne rozwiązania

20) jest stanowczy w dążeniu do celu

21) nie atakuje osobowości i myślenia partnera, lecz konstruktywnie rozwiązuje problemy

22) nie żąda, żeby inni tłumaczyli się przed nim

23) kontroluje własne emocje

24) wypowiada się jasno

25) mówi o tym, czego chce, a nie co mu się nie podoba

26) jest wrażliwy na potrzeby innych ludzi

27) nie ulega manipulacjom i naciskom emocjonalnym

28) umiejętnie przyjmuje krytykę i pochwały

29)trafnie wybiera osoby wobec, których powinien być asertywny

30) łatwo zdobywa się na dobre słowo dla nieznajomego, jest grzeczny dla innych

31) nie ma nierealistycznych oczekiwań ani wobec siebie, ani wobec innych

32) wypowiada się w pierwszej osobie

Asertywność:

1) Masz prawo do robienia tego co chcesz dopóki twoje działanie nie rani kogoś innego

2) Masz prawo do zachowania swojej godności poprzez asertywne zachowanie; nawet

jeśli rani to kogoś innego- dopóki twoje intencje nie są agresywne, lecz asertywne

3) Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb, dopóki uznajesz, że druga osoba

ma prawo odmówić

4) W sytuacjach, w których prawa nie są oczywiste możesz domagać się

przedyskutowania i wyjaśnienia problemu

5) Masz prawo do korzystania ze swoich praw, jeśli z nich nie korzystasz, tzn., że

godzisz się na odebranie ich sobie ( Fensternheim- napisał książkę o asertywności)