FINANSE PUBLICZNE I PRAWO FINANSOWE


§ Finanse-zjawiska pieniężne polegające na gromadzeniu i wydatkowaniu środków pieniężnych.
§ Finanse publiczne - są to publiczne zasoby finansowe i gospodarowanie nimi objęte są tzw. władztwem finansowym państwa z którego wynika przymus państwowy
§ Finanse prywatne są to finanse podmiotów prywatnych i gospodarujących. nimi .

§ I cecha - Zasada na jakich środki gromadzi i wydatkuje,- przejęcie własności na rzecz Państwa
§ II cecha - Finanse publiczne prowadzone są w celach społecznych
- ochrona granic suwerenności Państwa,
- administracja, która zapewnia funkcjonowanie Państwa,
- oświata,
- ochrona zdrowia

§ III cecha - Rozmiary finansów publicznych są zdecydowanie większe od rozmiarów finansów prywatnych.

Wśród finansów publicznych wyróżnia się :
- finanse Państwa,
- finanse jednostek samorządu terytorialnego.

§ Gospodarka finansowa – całokształt czynności organizacyjnych i prawnych związanych z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych.

§ Polityka finansowa –to świadoma i celowa działalność ludzi ,instytucji polegająca na osiąganiu wytyczonych celów za pomocą inwestycji finansowych.


Ważne w tej polityce jest:
- określenie celów i długoterminowy charakter tej polityki.

§ Funkcje finansów publicznych:
- funkcja fiskalna-pozyskiwanie środków, które są przeznaczone na cele ogólnospołeczne (podatki są instrumentem fiskalnym),
- funkcja alokacyjna, polega na rozmieszczeniu środków produkcji w różnych rodzajach działalności,
- funkcja kontrolna - statystyczne i rachunkowe ewidencjonowanie rozmiarów poszczególnych zjawisk finansowych.

§ System finansowy –ogół zasad i instytucji stworzonych przez obowiązujące w danym państwie i w danym czasie norm prawa finansowego, składa się z systemu budżetowego, bankowego, ubezpieczeń społecznych i gospodarczych.

§ Prawo finansowe –ogół norm regulujących działalność finansową. Gałąź prawa publicznego, którego przedmiotem są normy prawne dotyczące publicznych zasobów pieniężnych.
Prawo finansowe może być rozpatrywane w ujęciu:
(wszystkie cechy właściwe dla podatku z wyjątkiem nieekwiwalentności)
1. szerokim do prawa finansowego zaliczamy wszystkie te normy które dotyczą gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych bez względu na to czy są równocześnie zaliczane do innych gałęzi prawa ,
2. wąskim (na zasadzie przeciwieństwa)

- Stosunki prawno-finansowe są regulowane normami prawa finansowego, mają charakter materialny. Charakterystyczny jest tzw. rozczłonkowanie normy.
- Akty prawa finansowego mają charakter ogólny. Charakterystyczny jest na gruncie prawa finansowego nierównorzędna pozycja podmiotów tego prawa. Z jednej strony podmiot czynny (uprawniony),z drugiej strony podmiot bierny (zobowiązany.)
- Podmioty prawa finansowego muszą posiadać tzw. zdolność prawną finansową , którą przyznaje ustawodawca.



§ Administracja finansowa jest częścią administracji publicznej i można dokonać podziału na:
1. Organy zarządzające finansami(Sejm, Senat,organy gminy i organy samorządu terytorialnego),
2. Organy wykonawcze (Minister Finansów, organy administracji państwowej np. Dyrektorzy Urzędów Skarbowych, Dyrektorzy Izb Skarbowych),
3. Organy kontrolne (Najwyższa Izba Kontroli, Regionalna Izba Obrachunkowa, Dyrektorzy Urzędów Skarbowych).

Jednym z ważniejszych pionów administracji finansowej jest pion podatkowy.
Organami podatkowymi są:
1. Naczelnicy Urzędów Skarbowych, oraz Dyrektor Urzędu Celnego, Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta - jako organy I Instancji,
2. Dyrektorzy Izb Skarbowych , Dyr. Izb Celnych , Samorządowe Kolegia Odwoławcze , - jako wymiar II Instancji ,
3. Minister Finansów.

Ustawa o finansach publicznych jest podstawowym źródłem pr. finansów, określa między innymi:
1. zasady opracowywania, uchwalania i wykonywania budżetów,
2. zasady i tryb gospodarowania środkami finansowymi publicznymi,
3. zasady zarządzania państwowym długiem publicznym oraz procedury ostrożnościowe i sanacyjne (naprawcze),
4. zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości finansów publicznych,
5. formy organizacyjno - prawne jednostek sektora finansów publicznych a także zasady kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych.
(deficyt, dług publiczny, jednostki wchodzące w skład sektora finansów publicznych)

Środkami publicznymi są:
1. dochody publiczne,(daniny publ- podatki, składki, opłaty, oraz inne świadczenia których obowiązek ponoszenia wynika z odrębnych ustaw).
2. środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej,
3. środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi – inne niż z Unii i EFTY,

4. przychody pochodzące:
- ze sprzedaży papierów wartościowych i innych operacji finansowych,
- ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych,
- z otrzymanych pożyczek i kredytów,
- z prywatyzacji,
- przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności
- z innych źródeł .

Przychody mają charakter zwrotny w odróżnieniu od dochodów, które są bezzwrotne.
PODATEK. Został zdefiniowany w ordynacji podatkowej i jest to:
- publiczno – prawne,
- przymusowe, - bezzwrotne,
- nieekwiwalentne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, gminy, powiatu lub województwa wynikające z ustawy podatkowej

· Przymusowość podatków związana jest z władztwem podatkowym i oznacza możliwość zastosowania środków przymusu w braku dobrowolnego spełnienia świadczenia.
· Bezzwrotność raz pobrane świadczenie nie może być w jakiejkolwiek formie zwrócone. Nie dotyczy to jedynie sytuacji gdy został pobrany nienależnie bądź w wysokości wyższej od należnej.
· Nieekwiwalentność (nieodpłatność) na uiszczenie świadczenia nie otrzymujemy żadnego świadczenia zwrotnego. Odpłatność ogólna, oznacza, że środki pochodzące z podatków przeznacza się na cele publiczne.
· Pieniężny charakter (świadczenie pieniężne) oznacza, że wysokość podatku musi zawsze być wyrażona określoną kwotą pieniężną.
OPŁATA, posiada– za uiszczoną opłatę otrzymujemy od związku publicznoprawnego świadczenie wzajemne.
1. opłaty, które odpowiadają wartości świadczenia wzajemnego,
2. opłaty, w których występuje dysproporcja między wartością opłaty a wartością świadczenia wzajemnego,
3. za uiszczenie opłaty nie otrzymujemy praktycznie świadczenia wzajemnego, bądź jego wartość jest znikoma

· w ustawie nakładającej podatek należy określić: elementy konstrukcyjne opodatkowania.
- podmiot podatku, jednostka życia społecznego, na której z mocy ustawy ciąży obowiązek podatkowy. Jednostka ta musi posiadać zdolności prawno – podatkową nadana jej przez ustawodawcę. Najczęściej pokrywa się ona z podmiotowością cywilno – prawną.
- przedmiot, pozwala udzielić na pytanie „od czego podatnik zapłaci podatek?”
- stawki podatkowe, jest to współczynnik określający wysokość podatku przy danej podstawie opodatkowania.
- zasady przyznawania ulg i umorzeń,
- kategorie podmiotów zwolnionych z podatku.

· Należy tu również wymienić podstawę prawną opodatkowania.
Wśród STAWEK PODATKOWYCH można dokonać klasyfikacji biorąc pod uwagę dwie cechy stawki podatkowej:
1. jej rodzaj – tu wyróżniamy:
- stawki stałe - które nie zmieniają się wraz ze zmianami podstawy opodatkowania,
- stawki zmienne - ulegające zmianom wraz ze zmianami podstawy opodatkowania,
a) progresja – wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania rośnie stawka (podatek dochodowy rośnie wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania),
b) degresja – techniczne odwrócenie skalo opodatkowania,
c) regresja – wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania stawka maleje;
2. sposób jej wyrażenia – mamy tu:
- stawki kwotowe – wyrażona kwotą pieniężną dla danej podstawy opodatkowania
(np. 0, 35 zł za m 2 )
- stawki procentowe – chyba 18%, 30%, 45%

§ PODSTAWA OPODATKOWANIA musi być regulowana w drodze ustawy. Jej istota przejawia się w tym, że warunkuje wymiar podatku we właściwej wysokości. Najczęściej jest definiowana jako ilościowe lub wartościowe ujęcie przedmiotu opodatkowania, związana jest z aspektem czasowym. – wymaga się wskazania w jakich odstępach czasu następuje ujmowanie przedmiotu opodatkowania. w ramy ilościowe bądź wartościowe. Z podstawą opodatkowania ściśle wiąże się instytucja minimum podatkowego, które polega na obniżaniu podstawy opodatkowania o pewną stałą kwotę lub każdorazowy wyłączeniu z niej określonych zakresów. wiąże się też kumulacja podatkowa, która polega na sumowaniu podstaw opodatkowania w celu wyliczenia podatku pewnej łącznej kwocie.
Zwolnienia podatkowe ograniczają zakres podmiotowy lub przedmiotowy ustawy i dlatego dzieli się je na zwolnienia podmiotowe lub przedmiotowe.

§ ULGI PODATKOWE dzieli się na:
ulgi systemowe – regulowane w ustawach podatkowych wiążą się one z obniżeniem
1. podstawy opodatkowania,
2. stawki podatku
3. z obniżeniem kwoty należnego podatku

ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych – regulowane w ustawie ordynacja podatkowa – przyznawane są w oparciu o uznanie administracyjne.

Do dochodów publicznych oprócz danin publicznych zalicza się również:
1. inne dochody należne na podstawie odrębnych ustaw (mandaty, grzywny, kary)
2. spadki , zapisy darowizny w formie pieniężnej,
3. dochody z mienia,

§ SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH
Zaliczamy do niego jednostki, które można podzielić na podsektory:
1. rządowy, obejmujący organy władzy publicznej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały i inne
2. podsektor samorządowy obejmujący jednostki samorządu terytorialnego ich organy oraz związki i inne
3. podsektor ubezpieczeń społecznych obejmujący ZUS, KRUS (kasa rolniczego ubezpieczenia społecznego) i zarządzane przez nie fundusze.

Jednostki sektora finansów publicznych mogą być tworzone w formie określonych w ustawie o finansach publicznych oraz na podstawie odrębnych ustaw jako państwowe lub samorządowe osoby prawne albo jako państwowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.



Do podstawowych form organizacyjno-prawnych jednostek sektora finansów publicznych należą:
· JEDNOSTKI BUDŻETOWE! rozliczają się tzw. metodą brutto tzn, że swoje wydatki pokrywają bezpośrednio z budżetu a pobrane dochody odprowadzają także do budżetu. Od tej zasady istnieje jeden wyjątek – jednostki budżetowe uzyskujące dochody z tyt. wyraźnie określonych w ustawie mogą je gromadzić na wydzielonym rachunku dochodów własnych .
- nie posiadają osobowości prawnej, działają w imieniu i na rachunek odpowiednio Skarbu Państwa, lub jednostki samorządu terytorialnego.
- działa na podstawie statutu a podstawą jej gospodarki finansowej jest plan finansowy.
Jednostki budżetowe są tworzone, likwidowane łączone lub przekształcane przez:
1. ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów i inne organy działające na podstawie odrębnych przepisów – państwowe jednostki budżetowe. (pytanie państwowa jednostka musi być tworzona przez – ministrowie, wojewodowie i kierownicy urzędów centralnych)
2. przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego – gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe. (pytanie gminną jednostkę budżetową tworzy – rada gminy)

· ZAKŁADY BUDŻETOWE są to takie jednostki sektora finansów publicznych , które:
- odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania,
- pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych z tym, że zakład budżetowy może otrzymywać z budżetu dotacje , które jednak nie mogą przekroczyć 50 % koszów jego działalności. Zakład ten rozlicza się metodą netto – wpłaca do budżetu nadwyżki środków obrotowych, ustalone na koniec okresu rozliczeniowego. Działa na podstawie planu finansowego.
- są tworzone łączone, przekształcane i likwidowane na zasadach obowiązujących dla jednostek budżetowych.

· GOSPODARSTWA POMOCNICZE, są wyodrębnionymi z jednostki budżetowej pod względem organizacyjnym i finansowym częściami jej podstawowej działalności lub wyodrębniona działalnością uboczną. GP pokrywa koszty swojej działalności z uzyskiwanych przychodów własnych z tym, że G to może otrzymać z budżetu dotacje przedmiotowe oraz dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.
Podstawa gospodarki finansowej GP jest roczny plan finansowy, wpłaca do budżetu połowę osiągniętego zysku. Przy czym sprzedaży usług na rzecz macierzystej jednostki budżetowej dokonuje się po kosztach własnych, GP są tworzone przekształcane i likwidowane przez kierownika jednostki budżetowej po uprzednim uzyskaniu zgody:
1. właściwego ministra, kierownika urzędu centralnego lub wojewody – w przypadku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych
2. zarządu jednostki samorządu terytorialnego – w przypadku gospodarstw pomocniczych gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych.

· FUNDUSZE CELOWE są to fundusze powołane ustawowo , których przychody pochodzą ze środków publicznych a wydatki są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań. Fundusz celowy może działać jako osoba prawna lub jako wyodrębniony rachunek bankowy.

· FUNDUSZE MOTYWACYJNE są środkami finansowymi gromadzonymi przez państwowe jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach bankowych z części dochodów budżetu państwa pochodzących z tytułu przepadku rzeczy lub korzyści majątkowych pochodzących z ujawnienia przestępstw i wykroczeń przeciwko mieniu oraz przestępstw i wykroczeń skarbowych. FM są przeznaczane na nagrody dla pracowników i funkcjonariuszy, którzy bezpośrednio przyczynili się do uzyskania dochodów budżetu pańs z wyżej określonych tytułów.

W zależności od różnicy między dochodami a wydatkami publicznymi może powstać nadwyżka lub deficyt sektora finansów publicznych. Dochody i wydatki oraz nadwyżkę lub deficyt ustala się dla danego okresu rozliczeniowego po wyeliminowaniu przepływów finansowych między jednostkami sektora finansów publicznych.
Pojęciem szerszym od pojęcia deficytu jest pojęcie państwowego długu publicznego pod którym to pojęciem rozumie się wartość nominalną zadłużenia jednostek sektora finansów publicznych ustaloną po wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązań pomiędzy jednostki tego sektora.
Na gruncie finansów publicznych realizowane są dwie podstawowe zasady:
1. jawności
2. przejrzystości .


Na realizację zasady jawności składają się między innymi:
1. jawność debat budżetowych- nad budżetem państwa i budżetami jednostek samorządu terytorialnego
2. jawność debat nad sprawozdaniami z wykonania budżetu,
3. obowiązki publikacyjne Ministra Finansów.

Na realizację zasady przejrzystości wpływa przede wszystkim klasyfikacja budżetowa oraz zasady określone w rachunkowości budżetowej. Dochody i wydatki publiczne klasyfikuje się co do zasady według działów i rozdziałów – określających rodzaj działalności oraz paragrafu- określających rodzaj dochodu lub wydatku.

§ Zasady gospodarki finansowej jednostek sektora finansów publicznych:
1. sposób gromadzenia środków publicznych z poszczególnych tytułów określają odrębne ustawy. Środki publiczne pochodzące z poszczególnych tytułów nie mogą być przeznaczane na finansowanie imiennie wymienionych wydatków chyba, że odrębne przepisy stanowią inaczej,
2. zamieszczenie w budżecie państwa dochodów z określonych źródeł lub wydatków na określone cele nie stanowi podstawy roszczeń lub zobowiązań państwa wobec osób trzecich ani roszczeń wobec państwa(!!!!!) Nie dotyczy to jedynie wydatków państwa na subwencję dla jednostek samorządu terytorialnego,
3. ujęte w budżetach dochody stanowią prognozy ich wielkości a wydatki i rozchody stanowią co do zasady nieprzekraczalny limit.
4. wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i wysokości ustalonej w ustawie budżetowej ( uchwale budżetowej lub w planie finansowym). Wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów. Wydatki powinny być realizowane w sposób umożliwiający terminowe wykonanie zadań. Jednostki sektora zadań publicznych zawierają umowy na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych
Prawo realizacji zadań finansowanych ze środków publicznych przysługuje ogółowi podmiotów (!!!!!!! )
Minister finansów sprawuje kontrolę nad sektorem finansów publicznych w zakresie przestrzegania zasady stanowiącej iż państwowy dług publiczny nie może przekroczyć 60% wartości rocznego produktu krajowego brutto.
Minister Finansów opracowuje trzyletnia strategie zarządzania długiem Skarbu Państwa oraz oddziaływania na państwowy dług publiczny, która przedstawia Radzie Ministrów do zatwierdzenia a następnie Rada Ministrów przedstawia tą strategię sejmowi wraz z uzasadnieniem projektu ustawy budżetowej. W razie zbliżania się do progu ustawowego zadłużenia są stosowane tzw. procedury ostrożnościowe i sanacyjne.
Na gruncie ustawy wyróżniono 3 progi relacji długu publicznego do produktu krajowego brutto. W celu finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz w związku z zarządzaniem długiem Skarbu Państwa Minister Finansów jest uprawniony do zaciągania zobowiązań finansowych w szczególności w drodze emisji skarbowych papierów wartościowych. Skarbowy papier wartościowy jest papierem wartościowym w którym Skarb Państwa stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela takiego papieru i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia pieniężnego lub nie pieniężnego.
Skarbowe papiery wartościowe opiewające na świadczenia pieniężne mogą być emitowane lub wystawiane wyłącznie przez Ministra Finansów a opiewające na świadczenia niepieniężne są emitowane przez Ministra Skarbu Panstwa działającego w porozumieniu z Ministrem Finansów.
· Skarbowe papiery wartościowe dzieli się na
- krótkoterminowe – o pierwotnym terminie wykupu do krótszym niż rok
( do 364 dni włącznie) np.bony skarbowe
- długoterminowe – o pierwotnym terminie wykupu nie krótszym niż rok ( 365 dni) np.

§ BUDŻET PAŃSTWA jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy publicznej sądów i trybunałów uchwalanych w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego.
Budżet jest tylko załącznikiem do ustawy budżetowej.
W procesie prac nad budżetem obowiązują pewne zasady, które są postulatami skierowanymi do racjonalnego ustawodawcy. Jest to zasada jedności budżetu, która w ujęciu formalnym oznacza postulat sporządzenia budżetu w jednym dokumencie prawnym.
Na etapy procedury budżetowej składają:
1. PROCES OPRACOWANIA
2. PROCES UCHWALANIA
3. WYKONYWANIE USTAWY
4. SPRAWDZENIE WYKONANIA BUDŻETU


Ad.1. PROCES OPRACOWANIA
a) Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów założenia projektu budżetu Państwa na rok następny . Założenia te są opracowane na podstawie materiałów przedstawionych Ministrowi przez dysponentów części budżetowych.
b) Minister Finansów na podstawie założeń opracowuje i przedstawia Radzie Ministrow projekt ustawy budżetowej wraz z uzasadnieniem.
c) Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i wraz z uzasadnieniem przedstawia go Sejmowi do dnia 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy ( wyłączna inicjatywa ustawodawcza Rady Ministrów)

Ad.2. PROCES UCHWALANIA
1. Ustawę budżetową uchwala Sejm zwykłą większością głosów.
2. Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi.
3. Uchwalona ustawa przekazywania jest do podpisu Prezydentowi, który podpisuje ją w ciągu 7 dni. Prezydentowi nie przysługuje prawo veta, może jedynie przed podpisaniem zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności ustawy budżetowej z Konstytucją. Trybunał Konstytucyjny orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi do podpisu to może on w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.

Ad. 3. WYKONYWANIE USTAWY
W terminie 21 dni od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej dysponenci części budżetowych przedstawiają ministrowi Finansów szczegółowy plan dochodów i wydatków budżetowych który zwany jest układem wykonawczym. Rada Ministrów kieruje wykonywaniem budżetu państwa .

Ad.4. SPRAWDZENIE WYKONANIA BUDŻETU
Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa. Sejm rozpatruje przedłożone sprawozdanie i po zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli NIK podejmuje w ciągu 90 dni uchwałę o udzieleniu bądź odmowie udzielenia absolutorium Radzie Ministrów.
Bankową obsługę rachunków budżetu państwa prowadzą co do zasady Narodowy Bank Polski lub Bank Gospodarstwa Krajowego

§ BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Procedury i zasady dotyczące uchwalania budżetu JST regulowane są w ustawie o finansach publicznych, w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządowych ustawach ustrojowych .
- Budżet JST jest rocznym planem jej dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów i uchwalany jest w formie uchwały budżetowej.

Podobnie jak przy budżecie państwa można wyróżnić etapy procedury budżetowej:
1. Wyłączną kompetencję przygotowania projektu uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami oraz inicjatywy w sprawie zmian tej uchwały przyznano Zarządowi Jednostki Samorządu Terytorialnego.
2. Opracowany projekt budżetu jest przedstawiany do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy Regionalnej Izbie Obrachunkowej celem zaopiniowania oraz organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego.
3. Uchwałę budżetową organ stanowiący uchwala przed rozpoczęciem roku budżetowego a w szczególnie uzasadnionych przypadkach nie później niż do dnia 31 marca roku budżetowego. Uchwały zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawom składu, w głosowaniu jawnym.
4. W przypadku nie uchwalenia ustawy budżetowej w terminie ustawowym to Regionalna Izba Rozrachunkowa w terminie do 30 kwietnia roku budżetowego ustala budżet JST w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych.

Za wykonanie budżetu odpowiedzialny jest zarząd JST. Zarząd przedstawia organowi stanowiącemu oraz regionalnej izbie obrachunkowej sprawozdanie o przebiegu wykonania budżetu za I półrocze w terminie do 31 sierpnia roku budżetowego a za rok budżetowy do 20 marca roku nastepującego po roku budżetowym.
Organ stanowiący rozpatruje sprawozdanie z wykonania budżetu do 30 kwietnia roku nast. po roku budżetowym i podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla organu wykonawczego



§ ŻRÓDŁA DOCHODÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:
1. DOCHODAMI WŁASNYMI są:
a) wpływy z podatków od nieruchomości, od śr transportowych, rolnego, leśnego, od spadków i darowizn, od czynności cywilno-prawnych, oraz dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej
b) wpływy z opłat: skarbowej, targowej, miejscowej (uzdrowiskowej), od posiadania psów, eksploatacyjnej, i inne - udziały we wpływach z podatków od osób fizycznych i osób prawnych
c) dochody z majątku jednostek samorządu terytorialnego, spadki, zapisy, darowizny, odsetki od pożyczek, i inne - Wpływy podatkowe o których mowa dotyczą wyłącznie gmin.

· SUBWENCJE - istotą subwencji ogólnej jest to, iż z założenia nie jest ona przeznaczona na konkretne cele a jej wykorzystanie jest uzależniony od decyzji organu stanowiącego JST.
Subwencja Ogólna
Dla gmin i powiatów składa się z części:
- wyrównawczej,
- równoważącej,
- oświatowej
Dla województw składa się z części:
- wyrównawczej,
- regionalnej,
- oświatowej

· DOTACJE CELOWE – oznacza nieodpłatne przekazanie śr pieniężnych z budżetu państwa na rzecz budżetu samorządu terytorialnego w celu realizacji zadań publicznych.

Istotne znaczenie na gruncie prawa finansów publicznych ma odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych regulowana w ustanie z 17 grudnia 2004 roku.
Zakresem odpowiedzialności objęte są osoby gospodarujące środkami publicznymi a wskazane w ustawie.
Przepisów ustawy nie stosuje się do należności celnych i należności podatkowej.
Odpowiedzialność jest ponoszona zarówno za umyślne jak i nieumyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych i jest niezależna od odpowiedzialności określonej innymi przepisami.
Karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są:
1. upomnienie
2. nagana
3. kara pieniężna w wysokości od jedno- do trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia osoby która jest odpowiedzialna za naruszenie dyscypliny
4. zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem śr publicznymi na okres od 1 – 5 lat, ukaranie takie nie ogranicza prawa wybieralności na wójta, burmistrza, prezydenta.

Organami orzekającymi w sprawach o naruszenie dyscypliny są:
1. komisje orzekające – jako I instancja
2. Główna Komisja Orzekająca – II instancja

Stronami postępowania przed komisjami są:
1. rzecznik dyscypliny finansów publicznych
2. obwiniony, tj. osoba wobec której rzecznik wystąpił o ukaranie- obwinionemu przysługuje prawo do obrony w toku całego postępowania, uważa się go za niewinnego dopóki jego odpowiedzialność nie zostanie udowodniona i potwierdzona prawomocnym orzeczeniem.