FINANSE – WYKŁAD

22.02.2013

1. Finanse – to ogół zjawisk ekonomicznych związanych z gromadzeniem, podziałem i wydatkowaniem zasobów finansowych podporządkowanych osiągnięciu określonego celu.

Jako dyscyplina naukowa finanse zajmują się badaniem ruchu pieniądza i para-pieniądza (substytut pieniądza) wywołanym przez kreację, cyrkulację i osiadanie jego w postaci oszczędności i rezerw.

Finanse zajmują się więc strumieniami finansowymi kreowanymi przez wszystkie podmioty gospodarki rynkowej.

2. Podział strumieni finansowych według kryterium podmiotowego:

a) Publiczne – to takie fundusze, które są gromadzone w postaci budżetu centralnego lub terenowych organów władzy samorządowej, które uzupełniają się finansami celowymi. To za sprawą tych finansów dokonuje się przepływ strumieni finansowych między państwem, a pozostałymi podmiotami gospodarki rynkowej.

b) Przedsiębiorstw – przedmiotem ich zainteresowań są strumienie finansowe, których wielkość jest bezpośrednio zależna od strumieni rzeczowych będących przedmiotem dokonywanych na rynku aktów kupna- sprzedaży.

c) Gospodarstw domowych – tworzą podmioty i strumienie rzeczowe oraz finansowe powstałe w wyniku powiązań gospodarstw domowych ze wszystkimi podmiotami gospodarki rynkowej. Jest to grupa podmiotów, którą obok strumieni rzeczowych i finansowych wynikających z podjętych decyzji konsumpcyjnych generuje również oszczędności.

d) Banków (bankowość) – przedmiotem zainteresowania bankowości są strumienie finansowe będące konsekwencją wzajemnych rozliczeń wewnątrz systemu bankowego jak i rozliczeń dokonywanych za pośrednictwem banku przez innych uczestników rynku.

e) Ubezpieczeń – obejmują swym zakresem strumienie finansowe źródłem, których z jednej strony są płacone składki przez ubezpieczonych, a z drugiej wypłacane odszkodowania w sytuacji gdy zaistniałe zdarzenie było podmiotem ubezpieczenia.

3. Podział strumieni finansowych według kryterium przedmiotowego:

a) Strumienie ekwiwalentne – są pochodną operacji rynkowych i transakcji kupna- sprzedaży dóbr i usług w tym również pracy. Transakcje te mają charakter materialny i polegają na przekazaniu tych wartości za pośrednictwem transakcji kupna- sprzedaży. Podstawową cechą tych strumieni jest to iż są one regulowane przez mechanizm rynkowy, czyli zgodne z działaniem prawa popytu i podaży.

b) Strumienie redystrybucyjne – nie są wynikiem świadczeń wzajemnych, w ich tworzeniu nie bierze udziału rynek, takie strumienie kreuje główne państwo poprzez podatek i opłaty oraz poprzez emerytury, zasiłki i renty nie są wynikiem świadczeń wzajemnych, w ich tworzeniu nie bierze udziału rynek, takie strumienie kreuje główne państwo poprzez podatek i opłaty oraz poprzez emerytury, zasiłki i renty.

c) Strumienie kredytowe – są wynikiem udzielanych przez banki kredytów, każda spłata kredytu lub emisja nowego prowadzi do powstania strumienia kredytowego. Natomiast operacje depozytowe ponieważ są formą przechowywania czasowo wolnych zasobów nie prowadzą bezpośrednio odrębnych strumieni finansowych.