ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM I RYNKI FINANSOWE – WYKŁADY

3.10.2013

10.10.2013

1. Definicja

- Rynek finansowy – miejsce zawierania transakcji mających za przedmiot szeroko rozumiany kapitał finansowy,

- Rynek finansowy – to ogół transakcji papierami wartościowymi będącymi instrumentami udzielania kredytów krótko- średnio- lub długoterminowych. (Krótki termin do roku, długi powyżej roku, średni od roku do 3 lat).

2. Określenie instrumentu finansowego

- Instrument finansowy to papier wartościowy,

- Instrument finansowy to zobowiązanie finansowe,

- Podstawowym instrumentem finansowym są papiery wartościowe, czyli dokumenty stwierdzające fakt odpłatnego udostępniania kapitału.

3. Prawa właściciela papieru wartościowego:

- Prawo do współwłasności majątku (papiery udziałowe np. akcje, kwity depozytowe- ADR, GDR),

- Prawo do określonego procentu lub innych pożytków ( np. dyskonto, prawo do wymiany na inny instrument- np. zamiana obligacji na akcje, uzyskanie innych korzyści majątkowych),

* Dyskonto – różnica między wartością nominalną, a ceną zakupu instrumentu finansowego, wypłacana w chwili zapadalności tego instrumentu,

* Procenty i inne pożytki dotyczą instrumentów dłużnych,

- Prawo do otrzymania w przyszłości określonych aktywów lub rozliczenia pieniężnego (dotyczy instrumentów pochodnych).

4. Klasyfikacja rynku finansowego:

a) Rynek pieniężny:

- Instrumenty które tam funkcjonują: lokaty międzybankowe, bony skarbowe, bony komercyjne, certyfikaty depozytowe, weksle,

Rynek pieniężny to rynek na którym notowane są papiery wartościowe o terminie wykupu (zapadalności) do 1 roku. Jest to zatem rynek kapitału krótkoterminowego.

b) Rynek kapitałowy:

- Instrumenty: akcje, obligacje, certyfikaty inwestycyjne, kwity depozytowe.

Rynek kapitałowy, to rynek na którym notuje się papiery o terminie zapadalności powyżej 1 roku. jest to rynek na którym pożycza się kapitał na długi termin lub w przypadku akcji praktycznie bezterminowo.

c) Rynek depozytowo-kredytowy:

- Instrumenty: lokaty bankowe, kredyty bankowe, pożyczki.

d) Rynek walutowy:

- Instrumenty: waluty.

e) Rynek instrumentów pochodnych:

- Instrumenty: forward, futures, opcje, swapy.

5. Klasyfikacja instrumentów finansowych:

a) Podstawa określenia:

- Bazowe – tradycyjnie, znane od początku rynku finansowego (waluta, akcje),

- Pochodne – nowe powstałe w skutek wykorzystania instrumentów bazowych np. kontrakt futures walutowy.

b) Własność:

- Instrumenty dłużne (np. obligacja),

- Instrumenty udziałowe (np. akcja).

c) Sposób generowania dochodu:

- Stałe oprocentowanie,

- Zmienne oprocentowanie,

- Dyskonto.

d) Okres zapadalności:

- Krótkoterminowe,

- Średnioterminowe,

- Długoterminowe.

e) Przynależność sektorowa emitenta:

- Bezpośrednie,

- Pośrednie.

Papiery emitowane przy pomocy banków komercyjnych lub innych instytucji finansowych (pośredników finansowych) to papiery klasyfikowane jako pośrednie. Jeżeli emitent nie korzysta z usług pośrednika to emituje papiery bezpośrednie.

INFORMACJE PRAKTYCZNE O RYBKU FINANSOWYM W POLSCE

6. Rynek pieniężny:

Na Polskim rynku notuje się:

- Bony skarbowe (w ostatnich latach emisje systematycznie maleją z uwagi na wzrost długoterminowych potrzeb pożyczkowych państwa). Emitentem skarb państwa,

- Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw (KPDP). Emitentem przedsiębiorstwa (rynek stabilny z tendencją wzrostową w okresach dobrej koniunktury),

- Bony pieniężne – emitowane przez NBP w celu zapewnienia (regulowania) płynności polskiego sektora bankowego. W ostatnich latach wartość emisji na tym rynku wyraźnie wzrasta (z 10 miliardów w 2008 roku do 93 miliardów w 2011),

- Krótkoterminowe bankowe papiery dłużne (KBPD) – są emitowane przez banki komercyjne w celu pozyskania środków pieniężnych na prowadzenie akcji kredytowej (udzielanie kredytów). Są to najczęściej certyfikaty depozytowe lub weksle komercyjne.

7. Na polskim rynku pieniężnym istnieje także rynek transakcji lokalnych, w którym uczestniczą banki komercyjne i NBP. Główne instrumenty tego rynku to:

- Lokaty niezabezpieczone (międzybankowe),

- Kontrakty swap.

W ramach polityki pieniężnej NBP przeprowadza na tym rynku tak zwane operacje otwartego rynku, wykorzystując transakcje repo. Udział i wartość tych instrumentów w latach 2008-2011 jest dość ustabilizowana z niewielką tendencją wzrostową w latach 2011 i 2012.

8. Charakterystyka polskiego rynku kapitałowego: Na rynku kapitałowym wyróżnia się dwa segmenty:

- Instrumenty dłużne,

- Instrumenty udziałowe.

W ostatnich 5 latach pod względem wartości emisji dominuje rynek instrumentów udziałowych.

9. Instrumenty dłużne – w segmencie tym zdecydowanie dominuje skarb państwa. Wartość emisji obligacji skarbowych z roku na rok systematycznie wzrasta (z 360 miliardów w 2008 do 495 miliardów w 2011). W tym segmencie papiery emitują także, najczęściej w postaci obligacji, banki komercyjne i przedsiębiorstwa. Są to odpowiednio:

- Długoterminowe bankowe papiery dłużne (DBPD),

- Długoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw (DPDP).

Oba segmenty w Polsce są bardzo słabo rozwinięte.

W ramach instrumentów dłużnych na rynku tym pojawiają się również:

- Obligacje NBP,

- Listy zastawne (emitowane przez banki hipoteczne),

- Obligacje komunalne (emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego – gminy, powiaty, województwa),

- Obligacje Banku Gospodarki Skarbowej (BGK) na rzecz krajowego funduszu drogowego.

10. Instrumenty Udziałowe – na rynku występują dwa główne segmenty:

- Rynek główny Giełdy Papierów Wartościowych (GPW),

- NewConnect – niedawno powstały.

Drugi z wymienionych segmentów jest rynkiem o niższych wymogach formalnych i kapitałowych.