UKŁAD POKARMOWY

1. Funkcja układu pokarmowego:

3. pobieranie pokarmu

4. fragmentacja pokarmu

5. trawienie

6. przyswajanie substancji niskocząsteczkowych

7. usuwanie niestrawionych resztek w postaci kału

1. Topografia i budowa anatomiczna narządów układu pokarmowego:

1. jama ustna:

3. podział jamy ustnej: przedsionek jamy ustnej, jama ustna właściwa;

4. policzek – część skórna i śluzowa, gruczoły policzkowe;

5. warga: część skórna, czerwień wargowa, część śluzowa, gruczoły wargowe;

6. język: funkcja, budowa (nasada, trzon, koniec), zróżnicowanie powierzchni górnej i dolnej, brodawki języka (okolone, nitkowate, stożkowate, grzybowate, liściaste – budowa i funkcja brodawek), mięśnie języka, mięska podjęzykowe.

7. ząb: budowa ogólna (korona, szyjka, korzeń, otwór szczytowy zęba, kanał korzenia, komora zęba), materia zębów (zębina, szkliwo, cement, miazga zęba), podział zębów (4 typy: siekacze, kły, zęby przedtrzonowe, zęby trzonowe – ich funkcja i kształt), uzębienie mleczne i stałe, wzory zębowe, gruczoły trzonowe;

8. podniebienie: podniebienie twarde, podniebienie miękkie (budowa, języczek, łuk podniebienno-językowy i podniebienno-gardłowy), funkcja podniebienia miękkiego, rozcięgno podniebienne;

1. ślinianki: podział, budowa, odcinki wydzielnicze, przewody wyprowadzajace, typ wydzieliny;

3. przyuszna – położenie, miejsce ujścia przewodu wyprowadzającego;

4. podżuchwowa – położenie, miejsce ujścia przewodu wyprowadzającego;

5. podjęzykowa – położenie budowa, miejsce ujścia przewodów mniejszych, miejsce ujścia przewodu większego;

1. gardło: położenie, podział na części: nosową, ustną i krtaniową, granice między częściami gardła, migdałek gardłowy, ujście trąbki słuchowej;

2. przełyk: funkcja, budowa, przebieg w obrębie części szyjnej, piersiowej i brzusznej, zwężenia przełyku, budowa przekroju ściany przełyku, mięśniówka przełyku, gruczoły przełyku;

3. żołądek: funkcja, topografia (otwór górny – ujście wpustowe – wpust, funkcje wpustu, otwór dolny – ujście odźwiernikowe, funkcja odźwiernika, ściana przednia żołądka, ściana tylna żołądka, brzeg wklęsły – krzywizna mniejsza żołądka, brzeg wypukły – krzywizna większa żołądka, orientacja części żołądka w obrębie jamy brzusznej, części żołądka: wpustowa, dno żołądka, trzon żołądka, część odźwiernikowa, budowa ściany żołądka na przekroju, gruczoły żołądkowe: wpustowe, właściwe trawieńcowe dna i trzonu, odźwiernikowe i ich wydzieliny, pola żołądkowe, dołeczki żołądkowe;

4. jelito cienkie:

3. dwunastnica: funkcja, położenie w obrębie jamy brzusznej i orientacja względem innych narządów jamy brzusznej, narząd częściowo pozaotrzewnowy, kształt dwunastnicy, podział dwunastnicy: część górna (opuszka dwunastnicy, zgięcie górne dwunastnicy), część zstępująca (zgięcie dolne dwunastnicy), część pozioma – dolna dwunastnicy, część wstępująca dwunastnicy (zgięcie dwunastniczo-czcze), budowa ściany dwunastnicy, brodawki dwunastnicy: większa (ujście dla przewodu żółciowego wspólnego i przewodu trzustkowego, mniejsza (ujście dla przewodu trzustkowego dodatkowego), gruczoły dwunastnicze;

4. jelito krezkowe: podział: jelito czcze, jelito kręte, funkcja jelita krezkowego, budowa przekroju ściany, elementy zwiększające powierzchnię wchłaniania (fałdy błony śluzowej, kosmki jelitowe, mikrokosmki), budowa kosmków jelitowych

1. jelito grube: funkcja, położenie i orientacja jelita grubego w obrębie jamy brzusznej, podział jelita grubego: jelito ślepe – kątnica (ujście krętniczo-kątnicze, zastawka krętniczo-kontnicza, wyrostek robaczkowy), okrężnica (część wstępująca, poprzeczna, zstępująca i esowata), odbytnica (bańka odbytnicy, kanał odbytniczy, zwieracz wewnętrzny odbytu, zwieracz zewnętrzny odbytu), budowa ściany jelita grubego, gruczoły jelitowe i ich wydzielina, części jelita grubego leżące wewnątrz i zewnątrz otrzewnowo

2. wątroba: funkcja, orientacja wątroby w obrębie jamy brzusznej, podział na płaty (lewy, prawy, ogoniasty i czworoboczny), ukształtowanie powierzchni i wyciski (powierzchnia przeponowa, powierzchnia trzewna: wrota wątroby, dół pęcherzyka żółciowego, wycisk żołądkowy, wycisk przełykowy, wycisk okrężniczy, wycisk nerkowy, wycisk nadnerczowy), przewody wyprowadzające żółć z wątroby i ich przebieg, naczynia wchodzące i wychodzące z wątroby (żyła wrotna, tętnica wątrobowa właściwa) oraz przebieg unaczynienia wątroby, naczynia żylne i tętnicze; pokrycie wątroby (torebka włóknista), budowa zrazikowa wątroby, rodzaje zrazików (anatomiczny i czynnościowy), triada wątrobowa (żyła i tętnica międzyzrazikowa, międzyzrazikowy przewód żółciowy);

3. pęcherzyk żółciowy: funkcja, położenie w jamie brzusznej, budowa (dno, trzon, szyjka, przewód pęcherzykowy);

4. trzustka: funkcja, orientacja w obrębie jamy brzusznej, budowa (głowa trzustki, szyja – cieśń trzustki, trzon, przewód trzustkowy, przewód trzustkowy dodatkowy); budowa wewnętrzna: część egzokrynowa: odcinki wydzielnicze, przewody wyprowadzające, wydzielina; część endokrynowa: wyspy trzustkowe, rodzaje komórek (A, B, D); wydzielane hormony (glukagon, insulina, somatostatyna);

5. Zróżnicowanie budowy ściany poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego:

   1. błona śluzowa:

3. nabłonek: wielowarstwowy płaski (jama ustna, gardło przełyk, odbyt), jednowarstwowy walcowaty (żołądek, jelito cienkie, jelito grube), pochodne nabłonka – gruczoły: podział, budowa, lokalizacja;

4. blaszka właściwa błony śluzowej;

5. blaszka mięśniowa błony śluzowej

   1. błona podśluzowa

   2. błona mięśniowa: ułożenie warstwowe w obrębie poszczególnych części układu pokarmowego, liczba warstw ich orientacja

6. tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa (jama ustna, gardło, górna część przełyku, odbyt);

7. tkanka mięśniowa gładka (dolna część przełyku, żołądek, jelito cienkie, jelito grube)

   1. przydanka: budowa i funkcja – otacza narządy pozaotrzewnowe (leżące powyżej przepony oraz część dwunastnicy, okrężnicy i odbytnicy)

   2. błona surowicza: budowa i funkcja