Próg Mleczanowy
Stężenie mleczanu we krwi w spoczynku wynosi ok. 1mmol/l (10mg/dl). Jego głównym źródłem są erytrocyty. W czasie wysiłków o niewielkim obciążeniu stężenie mleczanu we krwi nie ulega zmianie lub podwyższa się jedynie w niewielkim stopniu.
W trakcie wysiłków o wzrastającym obciążeniu początkowo ma miejsce niewielki, stopniowy wzrost stężenia mleczanów we krwi. Przy pewnej wielkości obciążenia rozpoczyna się faza gwałtownego wzrostu jego stężenia, nieproporcjonalna do przyrostów obciążenia. Obciążenie to nazywa się progiem mleczanowym lub progiem przemian beztlenowych.
Próg mleczanowy występuje zazwyczaj na poziomie 50-60% VO2max
W przypadku dobrze wytrenowanych osób granica ta przesuwa się aż do 80% VO2max
Próg mleczanowy występuje ponieważ:
dostawa tlenu do pracujących mieśni nie zaspokaja rosnących potrzeb
tempo glikolizy osiąga poziom, przy którym nie cały pirogronian może być zużyty w cyklu Krebsa (nie zużyta część zostaje przekształcona w kwas mlekowy)
zmniejsza się przepływ krwi przez wątrobę, co skutkuje spowolnieniem tempa eliminacji mleczanu z krwi
Oznaczanie progu mleczanowego służy m.in do oceny zdolności wysiłków fizycznych ( zależność wprost proporcjonalna) i oceny postępu treningu wytrzymałościowego.
1. Dlaczego określenie progu przemian beztlenowych jest ważne?
W dyscyplinach sportowych o charakterze wytrzymałościowym, w grach zespołowych, ale także w wielu innych, określenie progu przemian beztlenowych ma istotne znaczenie. Organizm ludzki w wytwarzaniu energii niezbędnej do ruchu, czynności życiowych, najogólniej ujmując, korzysta z dwóch systemów.
TEST PWC
Jeden to metabolizm tlenowy. Tlenu mamy w atmosferze pod dostatkiem i najczęściej korzystamy z tego systemu. Jednak, gdy wysiłek jest intensywny, zapotrzebowanie na energię większe, niż standardowe, człowiek pobiera energię ze swoistego rodzaju baterii we wnętrzu ustroju, przemian o charakterze beztlenowym.
Tak naprawdę niemal zawsze korzystamy z jednego i drugiego systemu, ale w niejednakowych i zmiennych proporcjach. Próg przemian beztlenowych to granica przejścia z metabolizmu o dominującym charakterze tlenowym w dominujący beztlenowy.
Jednym z podstawowych kryteriów kontroli wydolności układu krążeniowo - oddechowego jest wskaźnik PWC /Physical Working Capacity/. Określa on wielkość pracy, którą można wykonać przy ustabilizowanej na pewnym poziomie częstotliwości tętna minutowego.
Dla stworzenia możliwości porównania wyników badań uzyskiwanych przez różnych autorów na różnych populacjach ludzi w sporcie przyjęto oznaczać wskaźnik PWC 170 jako wskaźnik formy.
Wskaźnik PWC 170 oznacza obciążenie (wielkość pracy wyrażona w watach) przypadające na kg masy ciała osiągane przy częstości skurczów serca na poziomie 170 ud/min.
Analogicznie wskaźnik PWC 130 oznacza parametry przy tętnie 130 ud/min uznawane za podstawowy wskaźnik wytrzymałości.
Test PWC 170 nie jest „testem do odmowy”. Dzięki temu trener ma ogromne możliwości przebadania zawodników (nawet lekko kontuzjowanych) właściwie w każdym momencie procesu treningowego - nie tylko w okresie przygotowawczym, ale również podczas każdego mikrocyklu w okresie startowym. Jest to niezwykle istotna zaleta tego testu, ponieważ test ten nie utrudnia przygotowań do zawodów, zwłaszcza w sytuacji, kiedy odbywają się one cyklicznie np. co 7 dni.
Celem próby jest wyznaczenie wielkości mocy, przy której częstość skurczów serca osiąga 170 cykli na minutę. Tętno jest rejestrowane w komputerze, a wyniki opracowuje specjalny program komputerowy.