OJCOWIE ZAŁOŻYCIELE UNII EUROPEJSKIEJ

Ojcowie założyciele Unii Europejskiej. To wybitni politycy powojenni, którzy piastowali różne urzędy w swojej politycznej karierze. Bardzo chcieli integracji, widzieli w niej przyszłość. Nazywani są „twórcami” wspólnot europejskich. Większość z nich to chadecy, pochodzący z tzw. pogranicza.

Jednym z ojców założycieli Unii Europejskiej był Robert Schuman.

Schuman urodził się 29 czerwca 1886 roku, w Luksemburgu, jednak jego rodzice pochodzili z Lotaryngii, dokąd wrócili wkrótce po narodzinach dziecka. Lotaryngia należała wówczas do Niemiec i Schuman odebrał niemieckie wykształcenie – ukończył prawo na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Gdy po I wojnie światowej Lotaryngię przywrócono Francji, Schuman aktywnie włączył się do francuskiego życia politycznego. W roku 1919 po raz pierwszy zdobył mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego. Pracował jako parlamentarzysta do roku 1940, kiedy Rząd Vichy umieścił go w areszcie domowym. Rok później Schuman uciekł z aresztu i przyłączył się do ruchu oporu.

Walka z nazizmem dała mu duży autorytet, na tle innych polityków oskarżanych o kolaborację z Niemcami. Z ramienia Ludowego Ruchu Republikańskiego w okresie od 24 listopada 1947 roku do 26 lipca 1948 roku pełnił funkcję Premiera Francji. Na krótko objął ten urząd ponownie 5 września 1948 roku na tydzień, ale jego zwolennikom nie udało się uzyskać stabilnej większości w parlamencie. W latach 1948-1953 pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych Francji. W maju 1950 roku Schuman, we współpracy z Jeanem Monnetem i kanclerzem Niemiec Konradem Adenauerem doprowadził do porozumienia między Francją a Niemcami w sprawie wspólnego zarządzania przemysłami stalowym i węglowym na terenie Zagłębia Ruhry. W ten sposób powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali, której następcą jest dzisiejsza Wspólnota Europejska. Deklarację Schumana ogłoszono 9 maja 1950 roku – dla upamiętnienia tego dnia 9 maja obchodzony jest jako Dzień Europy.

W latach 1958-1960 Robert Schuman był przewodniczącym Parlamentu Europejskiego.

Zmarł 4 września 1963 roku w swoim wiejskim domu w Scy-Chazelles 5 km od Metz. Początkowo został pochowany na miejscowym cmentarzu; potem jego prochy przeniesiono do kaplicy templariuszy stojącej naprzeciw jego domu.

Kościół katolicki rozpoczął 14 maja 2004 roku proces beatyfikacyjny Roberta Schumana. Nadanie tytułu błogosławionego wymaga dokładnego zbadania wielu dotyczących Schumana dokumentów. Imię Schumana noszą stacja metra, stacja kolejowa oraz jeden z głównych placów w Brukseli. Jean Rey, znany polityk belgijski, przewodniczący Komisji Europejskiej w kadencji 1967-70, powiedział podczas jednego ze swoich publicznych wystąpień: "Przyjdzie dzień, kiedy zbudujemy Stany Zjednoczone Europy, że pójdziemy pochylić się nad grobem Schumana i zwiedzić jego dom w Scy-Chazelles, tak jak Amerykanie idą zwiedzać dom Jerzego Waszyngtona w Mount Vernon".

Drugim człowiekiem, „ojcem założycielem” Unii Europejskiej był Jean Omer Marie Gabriel Monnet.

Urodził się 9 listopada 1888 roku w Cognac, w rodzinie handlarza koniakiem. W wieku 16 lat zrezygnował z egzaminów wstępnych na studia we Francji i wyjechał do Londynu, gdzie studiował biznes i język angielski. Potem wielokrotnie podróżował w interesach po całej Europie.

W 1914 roku Monnet został z powodu stanu zdrowia uwolniony od służby wojskowej, ale podjął się pracy nad rozwiązaniem żywotnego dla aliantów problemu organizacji dostaw wojskowych, której nieskuteczność mogła zagrozić wynikowi wojny. Monnet zaproponował plan koordynacji zasobów wojennych Francji i Anglii, który został zaakceptowany przez władze wojskowe obu krajów. Dzięki temu sukcesowi, w wieku 31 lat Monnet został mianowany zastępcą sekretarza generalnego Ligi Narodów, tuż po jej utworzeniu w 1919 roku przez francuskiego premiera Georges'a Clemenceau i brytyjskiego polityka Arthura Balfoura. Rozczarowany Ligą i jej nieskutecznym systemem jednomyślności w podejmowaniu decyzji, Monnet zrezygnował w 1923 roku ze stanowiska i zajął się ponownie rodzinnym biznesem, który przeżywał w tym czasie kłopoty. Później, jako międzynarodowy finansista, okazał swoją skuteczność w przywracaniu ekonomicznych podstaw szeregu krajów Europy Środkowej i Wschodniej, stabilizując m.in. w roku 1927 polskiego złotego, a rok później rumuńskiego leja. W 1929 roku założył i prowadził Bancamerica-Blair, bank w San Francisco, a w latach 1934-1936 pracował w Chinach nad organizacyjną i ekonomiczną stroną budowy chińskiej sieci kolejowej. W grudniu 1939 roku Monnet wyjechał do Londynu, aby doglądać koordynacji wojennego potencjału produkcyjnego obu krajów. Gdy Francja upadła w czerwcu 1940, Monnet zainspirował de Gaulle'a i Churchilla do przyjęcia planu swoistej unii obu krajów, aby umożliwić im przeciwstawienie się nazizmowi.

W sierpniu 1940 Monnet został wysłany przez rząd brytyjski do USA, jako członek brytyjskiej rady do spraw dostaw wojennych, gdzie został doradcą prezydenta Roosevelta. Przekonany, że Ameryka może być "arsenałem demokracji", przekonał prezydenta do uruchomienia programu masowej produkcji uzbrojenia. Wkrótce potem, w roku 1941, Roosevelt uruchomił Victory Plan (Plan Zwycięstwa), który oznaczał faktyczne przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wspólnego wysiłku wojennego.

Po wojnie brytyjski ekonomista John Maynard Keynes miał powiedzieć, że dzięki swoim działaniom koordynacyjnym Monnet prawdopodobnie skrócił czas trwania wojny o rok.

W 1943 roku Monnet został członkiem Narodowego Komitetu Wyzwolenia, francuskiego rządu na uchodźstwie w Algierii. W czasie spotkania 5 sierpnia 1943 oświadczył Komitetowi: "Nie będzie nigdy pokoju w Europie, jeśli państwa zostaną zrekonstytuowane na bazie narodowej suwerenności... Kraje Europy są za małe, aby zagwarantować swojej ludności niezbędny dobrobyt i postęp społeczny. Kraje europejskie muszą się ukonstytuować w postaci federacji..." Po wyzwoleniu Monnet zaproponował rządowi francuskiemu globalny plan modernizacji i rozwoju ekonomicznego. Wyznaczony przez de Gaulle'a na komisarza planowania, nadzorował plan ożywienia francuskiej gospodarki. W tym czasie zauważył, że tarcia między Francją i Niemcami w sprawie kontroli nad Zagłębiem Ruhry, ważnym regionem produkcji węgla i stali, przybrały niebezpieczne rozmiary, grożące wręcz wrogimi działaniami wojskowymi, jak po I wojnie światowej. Zaproponował wtedy ideę Wspólnoty Europejskiej, którą 9 maja 1950 roku przedstawił w imieniu francuskiego rządu minister spraw zagranicznych Robert Schuman. Miała ona prowadzić do utworzenia francusko-niemieckiej kontroli nad produkcją węgla i stali, za pośrednictwem tzw. High Authority (Wysoka Władza), będąc zarazem otwartą na kraje trzecie. Wkrótce potem pozytywnie odniosły się do propozycji Niemcy Zachodnie, Belgia, Luksemburg i Holandia. Wielka Brytania, pomimo zaproszenia, nie przystąpiła do umowy, kierując się względami narodowej suwerenności gospodarczej. Pierwszym prezydentem High Authority został Monnet.

W 1955 r. Monnet założył Action Committee for the United States of Europe, mający ożywić ideę budowy wspólnej Europy, zwłaszcza po nieudanym eksperymencie z Europejską Wspólnotą Obronną. Zjednoczył on wiele partii i związków zawodowych jako siłę motoryczną dla utworzenia podstaw przyszłej unii. Pierwszym skutkiem było powstanie w 1958 r. na bazie Traktatów Rzymskich Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, potem Wspólnoty Europejskiej (1967) z jej ciałami. W 1973 r., już po śmierci kontestującego udział Wielkiej Brytanii de Gaulle'a, do wspólnoty przystąpiła Wielka Brytania. W 1974 r. powstała Rada Europejska, w 1979 r. Europejski System Monetarny.

Po przejściu na emeryturę, Monnet napisał w swoim domu w Houjarray pamiętniki. W 1976 szefowie rządów Wspólnoty Europejskiej przyznali mu, jako pierwszemu, tytuł Honorowego Obywatela Europy. Zmarł w 1979 roku, w wieku 91 lat. Jego prochy zostały złożone w paryskim Panteonie.

Trzecim założycielem Unii Europejskiej był Konrad Hermann Josef Adenauer.

Urodził się on 5 stycznia 1876 roku w Kolonii.

Konrad Adenauer był trzecim dzieckiem, spośród pięciorga, sekretarza Sądu Apelacyjnego w Kolonii (Naczelnego Sądu Krajowego) i późniejszego radcy kanclerskiego Johanna Konrada Adenauera i jego małżonki Heleny z d. Scharfenberg. Frankfurt, Kolonia i inne miasta i gminy Nadrenii należały wtedy do kraju związkowego Prusy, tzw. Prowincji Nadreńskiej Prusy, w imieniu której później Konrad Adenauer zasiadał w Pruskiej Radzie Stanu jako jej prezydent od 1920 do 1933 roku. Działalność tę traktował za tak ważną, że uznawał ją za kamień węgielny swojej kariery politycznej po 1945. Będąc na tym stanowisku uczył się wówczas obejścia i korzystania z kontaktów z ówczesnymi ludźmi władzy w gospodarce, polityce i administracji Republiki Weimarskiej, pośredniczenia w kręgach samej Rady Stanu, budowania porozumień i lansowania własnej osoby. Był on na stanowisku burmistrza miasta Kolonii tak wysoko ceniony, że brano pod uwagę jego kandydaturę na kanclerza Rzeszy. Jedną z wad dla myślących na sposób pruskich elit w Berlinie było jego nadreńskie pochodzenie i katolickie wyznanie. 5 marca 1894 zdał Konrad maturę w gimnazjum (Apostelgymnasium) w Kolonii, potem studiował nauki prawnicze i wiedzę o państwie (gospodarkę narodową) na uniwersytetach we Fryburgu i Monachium, był członkiem katolickich organizacji studenckich, z którymi utrzymywał związki w ciągu całego swojego życia. Jako człowiek z Nadrenii lubił towarzystwo i wcześnie dał się poznać jako znawca win. Był towarzyski. Potrafił, jeśli chciał, być wyjątkowo uroczym i gościnnym gospodarzem. Konrad Adenauer był jednak także nieufny, omawiał swoje decyzje, jeśli w ogóle to czynił, tylko w wąskim gronie zaufanych osób. Angażował się jednak w taką realizację postanowień, jaką sam uważał za właściwą. Miał dar milczenia, trzeźwej analizy sytuacji, odporności na wpływy panujących nastrojów. W latach 1897 i 1901 zdał egzaminy państwowe jako prawnik. Ze względów zdrowotnych nie musiał odbywać służby wojskowej. W 1905 ożenił się z Emmą Weyer, wchodząc w ten sposób do wyższych sfer Kolonii. Jego pierwsza żona zmarła przedwcześnie w 1916 r. w wieku 36 lat. W 1919 ożenił się ponownie. Jego drugą żoną była Augusta Zinser. Z obu małżeństw miał 8 dzieci. Swoją drugą żonę, Gussi Zinser, przeżył o wiele lat – zmarła w 1948 w Rhöndorf wskutek choroby po pobycie w więzieniach Gestapo.

W latach 1901-1906 był asesorem sądowym przy prokuraturze w Kolonii, przedstawicielem kancelarii adwokackiej radcy prawnego Hermanna Kausena przy Krajowym Sądzie Najwyższym w Kolonii, sędzią pomocniczym Sądu Krajowego w Kolonii. W 1906 przystąpił do Partii Centrum i jeszcze w tym samym roku został wybrany na radnego miasta Kolonii. W 1909 został wybrany na pierwszego radnego i tym samym zastępcę nadburmistrza Kolonii. W 1917 r. został wybrany na nadburmistrza Kolonii, i stał się w ten sposób najmłodszym wtedy burmistrzem (41 lat) dużego niemieckiego miasta, na którym to stanowisku trwał niezagrożony do 1933. Konrad Adenauer odznaczał się jako nadburmistrz podczas I wojny światowej niezwykłą dalekowzrocznością i już dość wcześnie uważał wojnę za przegraną. Podczas kiedy inni cieszyli się zwycięstwami, on sam rozpoczął gromadzenie żywności dla ludności, głównie kaszy. Po zakończeniu wojny mieszkańcy Kolonii mieli dzięki temu co jeść i nazywali Adenauera „Kaszowcem” (Graupenauer). Zlecił likwidację pierścienia umocnień wokół miasta (jako zbędnych) i założenie na ich miejscu terenów zielonych. Spowodował reaktywację Targów Kolońskich i Uniwersytetu Kolońskiego, oraz ich rozbudowę. Znaczący był jego udział w utworzeniu zakładów Forda i w budowie wspaniałych obiektów komunikacyjnych, jak np. mostu Mühlheim i autostrady Kolonia – Bonn w 1932, pierwszej autostrady niemieckiej. W razie konieczności negocjował także ze skrajnymi politycznymi przeciwnikami (np. z KPD), aby przeforsować swoje projekty w radzie miejskiej. W 1928 r. otworzył pierwszą światową wystawę prasową „Pressa” w Kolonii.

Po przejęciu władzy przez nazistów w 1933 skończyła się jego kariera polityczna. Musiał się nawet obawiać o życie swoje i żony. 6 lutego przeciwstawił się jako prezydent Rady Stanu centralizacji politycznej i tym samym rozwiązaniu parlamentu krajowego Prus. 19 listopada odmówił przyjęcia przybywającego z mową wyborczą z Berlina do Kolonii kanclerza III Rzeszy, Adolfa Hitlera, i nakazał zdjąć z mostu Deutza wywieszone tam sztandary ze swastykami. W wyniku wyborów komunalnych 12 marca i z powodu braku „politycznej wiarygodności” stracił swój urząd nadburmistrza, a wkrótce także stanowisko prezydenta Rady Stanu. Zarzucano mu publicznie wykroczenia służbowe. Jego dom został zarekwirowany, a jego życie było w niebezpieczeństwie. Na faszystowskich afiszach wyborczych wypisywano hasło: „Adenauera pod ścianę!”. Schronił się w opactwie Maria Laach w górach Eifel, gdzie przez rok był gościem swego kolegi szkolnego, opata Herwegena. Z tego miejsca wytoczył przeciwko samemu sobie służbową sprawę karną. Postępowanie zostało przerwane i w kwietniu 1934 wprowadził się z żoną do domu w Neubabelsbergu, przedmieściu Poczdamu. 30 czerwca 1934 został aresztowany w związku z puczem Röhma, jednak zwolniono go po 2 dniach. W następnych latach często zmieniał miejsce pobytu i ukrywał się okazjonalnie u przyjaciół. W 1937 uzyskał po upartej walce emeryturę i odszkodowanie za swój zarekwirowany dom, dzięki temu zbudował dom w Rhöndorfie. Prowadzenie działalności prawniczej było prawną i polityczną dezynwolturą wobec panującego w III Rzeszy bezprawia. Działacze różnych grup ruchu oporu, głównie katoliccy, starali się go pozyskać dla siebie, on jednak wszystkim odmawiał, ponieważ nie wierzył w powodzenie działań antyfaszystowskich w Niemczech. Konrad Adenauer razem z żoną był po nieudanym zamachu na Hitlera znowu zagrożony. Został aresztowany 23 sierpnia i dostał się do obozu koncentracyjnego na terenach targowych Kolonii. Żona także została aresztowana. Z końcem września udało mu się zbiec, ale wkrótce potem został ponownie ujęty i jako pojedynczy więzień został zamknięty w więzieniu Gestapo w Brauweiler (gmina w powiecie Kolonia), ale traktowano go tam stosunkowo łagodnie. Jego syn Max uzyskał umorzenie aresztu ojca, ponieważ w Berlinie nie było żadnych dowodów przeciwko niemu. O jego dossier po prostu zapomniano, o jego uwolnieniu też. 26 listopada 1944 opuścił więzienie Gestapo, nie wolno mu jednak było przebywać w Kolonii. Koniec wojny zastał go wraz z już wcześniej zwolnioną i ciężko chorą żoną w domu w Rhöndorfie, który to dom znalazł się pod ostrzałem artyleryjskim i został poważnie uszkodzony.

W maju 1945 69-letni Adenauer został wyznaczony przez amerykański rząd wojskowy ponownie na stanowisko nadburmistrza Kolonii. Znajdował się na amerykańskiej, tzw. Białej Liście (dla całych Niemiec) na pierwszym miejscu. 2 września został członkiem-założycielem i członkiem zarządu Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDP) w Nadrenii. Po przejęciu Kolonii przez brytyjskie władze okupacyjne został jednak zwolniony 6 października 1945 z powodu „nieprzydatności na urzędzie”, i nie wolno mu było uprawiać działalności politycznej. Zawdzięczał to prawdopodobnie intrygom kolońskiego przewodniczącego SPD, Roberta Görlingera, a także swojemu energicznemu wstawiennictwu na rzecz ludności miasta. W przeciwieństwie do Amerykanów, Brytyjczycy mieli bardzo negatywny stosunek zarówno do Adenauera, jak i Niemców w ogóle. Ludność była źle traktowana. Niemcy, ich zdaniem, winni pokutować biedą za swe wojenne czyny. Adenauer żądał węgla na opał dla miasta, ale nie otrzymał go. Wtedy poinformował prasę, wskazując na fakt, że poprzez takie działanie wciska się Niemców w objęcia Stalina. To właśnie było powodem jego zwolnienia z racji „nieprzydatności”.

Wymuszona przez nazistów, a potem przez władze brytyjskie, bezczynność nie położyła jednak kresu jego politycznej pasji. Warunki uległy zmianom i w 1949 w wieku 73 lat wznowił swoją niezwykłą karierę jako pierwszy kanclerz Republiki Federalnej Niemiec. Po 14 latach sprawowania urzędu, w 1963 złożył urząd. Konrad Adenauer stał się kanclerzem, który podejmował decyzje państwowe o kluczowym znaczeniu i wpływał w istotny sposób na los Niemiec. Żaden z polityków Republiki Federalnej nie miał tak istotnego wpływu na jej historię. Adenauer tworzył swoją wizję przyszłych Niemiec, przewidując, że sojusz Rosji i mocarstw zachodnich nie potrwa długo – w czym dostrzegł szansę odbudowy państwa niemieckiego, a nawet późniejszego jego zjednoczenia. Wina Niemców w II wojnie światowej nie ulegała dla niego wątpliwości, widział jednak różnicę pomiędzy nazistami, aktywnymi zbrodniarzami, ludźmi biernymi, oszukanymi, niewinnymi i antyfaszystami. Jego zadaniem politycznym było zapobieżenie skomunizowaniu całych Niemiec. Wchłonięciu całych Niemiec można było zapobiec tylko przy pomocy w odbudowie zachodnich stref okupacyjnych, gdyż strefa wschodnia była aktualnie stracona. Gdyby tej pomocy zabrakło, mogłoby nawet dojść do utraty całej Europy. Był to pogląd podzielany także przez Churchilla, który musiał jednak swoją władzę przekazać w 1945 r. laburzyście, Attleemu. Ponowne zjednoczenie Niemiec będzie wymagało bardzo długiego czasu i będzie możliwe tylko w ramach utworzonych „stanów zjednoczonych” Europy. W grudniu 1945 dostał zgodę na udział w zjeździe Chrześcijańskich Demokratów w Bad Godesberg. Tam został wybrany na pierwszego przewodniczącego zgromadzenia, aby 22 stycznia 1946 zostać przewodniczącym nowo utworzonej CDU w brytyjskiej strefie okupacyjnej. Od lutego został członkiem Rady brytyjskiej strefy okupacyjnej, która w zasadzie nie odgrywała żadnej roli politycznej, i której zadaniem było raczej przytakiwanie decyzjom brytyjskiej administracji. Na jego wielkiego rywala wyrastał wtedy socjaldemokrata Kurt Schumacher, którego Adenauer uważał wprawdzie za wysoce inteligentnego, ale niezbyt poważnego, a w ramach koncepcji przyszłych Niemiec wprost niebezpiecznego. W 1947 zapadła decyzja o realizacji tzw. planu Marshalla. Były nim objęte także zachodnie strefy okupacyjne Niemiec. Powstała Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej z siedzibą w Paryżu. Europejscy beneficjenci planu Marshalla musieli współpracować. Stalin zabraniał krajom będącym pod jego dominacją przyjęcia tej pomocy. 1 lipca 1948 zostały przekazane tzw. Dokumenty Frankfurckie niemieckim premierom, powstała Rada Parlamentarna z miejscem obrad w Bonn, a jej przewodniczącym został Konrad Adenauer. Wprawdzie SPD i CDU były jednakowo mocne politycznie, jednak za Adenauerem przemawiał jego wiek. Jego doświadczenie w obejściu z ludźmi czyniło go wpływową osobistością przy rozstrzyganiu wielu problemów. Jako przewodniczący Rady Parlamentarnej został zaproszony do Berna i wystąpił tam przed szwajcarskimi politykami 23 marca 1949. Wygłosił wtedy przemówienie, w którym krytykował władze sojusznicze i ich politykę okupacyjną. Zarzucał im rzekomy demontaż przemysłu i rabunkową gospodarkę. Nie odrzucał jednak winy faszystów i innych Niemców. Kreślił możliwości nowego sposobu współżycia z Niemcami w Europie. Wywołało to ożywioną polemikę na łamach prasy, a Adenauer był porównywany do nazistów. Rozlegały się jednak także inne głosy. Wobec braku innych możliwości politycznego oddziaływania, Adenauer wykorzystał w tym celu w świadomy sposób prasę – medium, którym posługiwał się w celu zdobycia międzynarodowego audytorium w pierwszych latach istnienia RFN, ponieważ w tym czasie Niemcom nie wolno było uprawiać polityki międzynarodowej.

14 sierpnia 1949 miały miejsce wybory do Bundestagu. Partia CDU/CSU okazała się najsilniejszą frakcją (139 posłów + 2 z Berlina przeciwko 131 + 5 z Berlina z SPD). Większość posłów CDU i CSU chciała wielkiej koalicji. Adenauer jako przewodniczący CDU stworzył w swoim domu w Rhöndorf niezależny zespół – razem z FDP i DP dysponował większością parlamentarną 7 głosów. Nie wszystkich jednak przekonał, ponieważ został wybrany przewagą tylko 1 głosu.

Adenauer postawił swojemu rządowi następujące cele na najbliższe lata:

• dobrobyt jednostki gwarantuje stabilność państwa, trzeba więc budować mieszkania

• tworzenie nowych miejsc pracy – zamiast państwa opiekuńczego należy budować społeczną gospodarkę rynkową zyskać suwerenność państwową (np. własną politykę zagraniczną) zjednoczyć Niemcy na drodze polityki z pozycji siły sprzeciwiać się radykalizmowi z lewa i z prawa.

Na przestrzeni lat 1949-1952 dokonał Adenauer w niewiarygodnym tempie politycznego majstersztyku, polegającego na odbudowie Zachodnich Niemiec i dowartościowania Niemiec w postaci ich integracji z Zachodem. W 1954 upadł wprawdzie na skutek sprzeciwu francuskiego Zgromadzenia Narodowego projekt budowy Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EVG), ale Stany Zjednoczone postarały się o włączenie RFN do NATO. Powstała w 1952 Europejska Wspólnota Węgla i Stali przekształciła się z organu kontrolującego niemiecki przemysł w związek gospodarczy, który był poprzednikiem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, dzisiejszej Unii Europejskiej. Niemcy są od 1990 r. ponownie zjednoczone, i tak jak to sobie wyobrażał Adenauer, włączone do Unii Europejskiej.

Adenauer widział konieczność militaryzacji Republiki Federalnej Niemiec (wynikało to m.in. z doświadczeń w związku z blokadą Berlina w latach 1948/49). Wskutek eskalacji zimnej wojny Zachód potrzebował militarnej siły Zachodnich Niemiec. Adenauer wykorzystał ten fakt, odmówiwszy udziału Niemiec w jakimkolwiek sojuszu militarnym, dopóki byli niemieccy żołnierze znajdowali się w alianckich więzieniach lub groziły im procesy. Rząd Federalny wskutek powściągliwej reakcji państw sojuszniczych uchwalił dwie amnestie (31 grudnia 1949 i 17 lipca 1954). Ustawy te były korzystne dla byłych członków SS, SA i partii nazistowskiej, na których zapadł wyrok lub którym groziły procesy sądowe. Ustawy te w korzystny sposób dotyczyły także byłych członków Wehrmachtu, którzy dokonali zbrodni wojennych.

Ze względu na ugodową politykę Adenauera wobec byłych członków NSDAP proces denazyfikacji w Zachodnich Niemczech nigdy nie został skutecznie przeprowadzony. Od roku 1949 proces denazyfikacji został odwrócony i wielu dawnych nazistowskich urzędników, dygnitarzy, wojskowych zostało ponownie włączonych do życia społecznego i politycznego. Opinia publiczna doprowadziła także do uwolnienia wielu zbrodniarzy wojennych.

Około 1954 Adenauer rozpoczął starania, mające na celu uzyskanie dostępu przez Niemcy do broni nuklearnej, a nawet możliwość własnej produkcji. Choć oficjalnie w 1954 odrzucił możliwość produkcji broni nuklearnej na terenie Niemiec, kanałami dyplomatycznymi wysyłał inne sygnały. Wraz z przystąpieniem do NATO, przywódcy wojskowi i polityczni rozpoczęli debatę nad możliwością uzyskania przez wojska niemieckie broni zdolnej do przenoszenia ładunków nuklearnych. Po roku 1956 Adenauer skrycie wysuwał tezę, iż Republika Federalna Niemiec będzie musiała samodzielnie produkować broń nuklearną. W rezultacie Franz-Josef Strauß, nowy minister Niemiec, wynegocjował sekretną umowę wojskową z Francją, która dotyczyła również współpracy w dziedzinie broni atomowej. We wrześniu 1956 po przystąpieniu do Euroatomu, kanclerz powiedział, że członkostwo to da Niemcom „możliwość stworzenia broni nuklearnej w normalny sposób”.

Adenauer konsekwentnie odmawiał uznania zachodniej granicy Polski. Już 1 stycznia 1947 w liście do Adolfa Kaschnego pisał: „Żaden członek CDU nie podpisze moim zdaniem traktatu pokojowego, który zawiera linię Odra-Nysa”. Publicznie zaś 20 września 1949 zaprotestował przeciw przyznaniu Polsce ziem na wschód od Odry i Nysy, oraz transfer populacji niemieckiej do Niemiec, nazwany przez Adenauera wypędzeniem, nie zawarł natomiast tam żadnych deklaracji co do rozliczenia się z przeszłością.

Zmarł 19 kwietnia 1967 roku w Rhöndorf.

Czwartym człowiekiem, zaliczającym się do „ojców założycieli” Unii Eurropejskiej był Alcide De Gasperi.

Urodził się 3 kwietnia 1881 roku w Pieve Tesino w prowincji Trydent znajdującej się wówczas pod panowaniem monarchii Austro-Węgierskiej. Był pierworodnym dzieckiem Amedea i Marii z Morandinich.

Uczęszczał do kolegium biskupiego w Trydencie a po zdaniu matury klasycznej w Trydencie w 1900 roku, Alcide został przyjęty na wydział filozofii Uniwersytetu Wiedeńskiego. Wiedeń istniał ówcześnie jako kosmopolityczny ośrodek europejski, którego kulturowa mozaika ukształtowała młodego de Gasperiego jako człowieka szanującego odmienność innych ludzi. W 1905 roku ukończył studia i rozpoczął pracę w dzienniku ,,Il Trentino”. Początek kariery politycznej de Gasperiego związany był z austriackim stronnictwem chrześcijańsko-demokratycznym, Ludową Unią Polityczną. W 1909 r. został wybrany do rady miasta Trydentu, a w 1911 r. na deputowanego z okręgu trydenckiego do sejmu w Wiedniu. Po przejęciu władzy przez Benito Mussoliniego został zmuszony do dymisji z funkcji przewodniczącego w Ludowej Unii Politycznej. W 1926 r. faszyści pozbawili go również mandatu poselskiego a rok później trafił do więzienia. Dopiero interwencja Piusa IX doprowadziła do zwolnienia go z aresztu. Otrzymał on schronienie w Kurii Rzymskiej pracując w Bibliotece Watykańskiej oraz w “L’Ilustrazione Vaticana”.

W czasie II wojny wystąpił przeciw faszyzmowi i wziął udział we włoskim ruchu oporu. W 1943 roku publikuje swoją wizję post-faszystowskiego państwa włoskiego i zawiera swoje pomysły w publikacji: ,,Idee reconstruttive della Democrazia Cristiana”. W tym samym roku zakłada Włoską Partię Chrześcijańską, która pozwala mu zyskać popularność i toruje drogę do uzyskania wysokich stanowisk państwowych. W latach 1945-54 ośmiokrotnie piastował urząd premiera i sześciokrotnie pełnił obowiązki Ministra Spraw Zagranicznych. Odnosił liczne sukcesy w polityce wewnętrznej- przeprowadził m.in. reformę rolną i rozbudował przemysł. W sferze polityki zagranicznej doprowadził do traktatu pokojowego z aliantami, a także był rzecznikiem ścisłej współpracy państw Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych. W 1949 przyczynił się do powstania Rady Europy i NATO, zaś w 1951 wprowadził Włochy do członkowstwa w EWWiS. Alcide de Gasperi był jednym z trójki chadeków, którzy uważani są za twórców współczesnej Europy. Dążył do ustanowienia wspólnoty obronnej, która stałaby się gwarantem utrzymania powojennego ładu i mogłaby stanowić zaporę przeciw komunizmowi. Okres jego działalności dumnie nazywany jest dziś we Włoszech ,,Epoką Gasperiego.”

Zmarł 19 sierpnia 1954 r. w Sella di Valsuga. Został pochowany w rzymskiej bazylice Świętego Wawrzyńca za Murami. W 1992 r. został otwarty jego proces beatyfikacyjny.

Piątym z założycieli Unii Europejskiej był Paul-Henri Spaak.

Paul Henri Spaak urodził się 25 stycznia 1899 roku w Belgii w Schaarbeek. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Brukseli. Po studiach rozpoczął praktykę adwokacką, jednak równocześnie zdecydował zająć się polityką, która okazała się być jego prawdziwym powołaniem. W 1920 roku wstąpił do socjalistycznej Belgijskiej Partii Pracy. Z przekonania był rewolucjonistą i opowiadał się zniszczeniem społeczeństwa burżuazyjnego. Chętnie pisał artykuły do prasy socjalistycznej tj. "La Bataille Socialiste" i "L'Action Socialiste". W 1932 roku uzyskał mandat poselski do parlamentu. Wkrótce otrzymał tekę ministra transportu, a następnie w latach 1936-1938 sprawował funkcje ministra spraw zagranicznych w drugim gabinecie premiera Van Zeelanda. Wreszcie w maju 1938 roku został pierwszym socjalistycznym premierem Belgii. W czasie drugiej wojny światowej w latach 1939-1945 był Ministrem Spraw Zagranicznych. W belgijskim rządzie w Londynie był ministrem handlu, pracy, spraw socjalnych i zdrowia publicznego. Po wojnie Spaak zaangażował się w działania mające na celu integracje regionu. Był wielkim rzecznikiem pogłębienia współpracy Belgii, Holandii i Luksemburga. Doprowadził do zacieśnienia stosunków ekonomicznych i utworzenia unii celnej krajów Beneluksu w 1948r. W tym samym roku przyczynił się do podpisania tzw. Traktatu brukselskiego, na mocy którego ustanowione została współpraca w dziedzinie gospodarczej, społecznej i kulturalnej, a także w zakresie zbiorowej samoobrony między państwami Beneluksu, Francją i Wielką Brytanią. Osiągał wtedy wiele sukcesów na polu międzynarodowym – między innymi współredagował Kartę Narodów Zjednoczonych oraz przewodniczył pierwszemu Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ w roku 1946 . W latach późniejszych pełnił również funkcję prezydenta Organizacji Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i od roku 1952 przewodniczącego Zgromadzenia Parlamentarnego Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W roku 1957 został wybranym Sekretarzem Generalnym NATO. W 1955 roku na konferencji w Messynie przewodniczył komitetowi do opracowania Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Owocem prac komitetu był tzw. raport Spaaka. Dokument ten, stał się podstawą podpisania Traktatów Rzymskich w roku 1957 powołujących EWG i EUROATOM. Prace jego komisji, były więc bodźcem do dalszej współpracy w sferze gospodarczej.Jego działania na rzecz zjednoczonej Europy w początkowej fazie integracji pozwalają wpisać Spaaka w poczet Ojców Założycieli Europy.

Spaak ostatecznie wycofał się z polityki w 1966 roku, ale zaowocowało to wydaniem wspomnień zatytułowanych Combats inachevés ("Niedokończona walka"). Zmarł 31 lipca 1972 roku w wieku 73 lat w okolicach Brukseli.

I ostatnim z założycieli był Altiero Spinelli.

Urodził się 31 sierpnia 1907 w Rzymie.

W wieku 17 lat Spinelli wstąpił do partii komunistycznej. Z tego powodu od 1927 do 1943 r. był więziony przez władze faszystowskie. Na zorganizowanej przez europejski ruch oporu na początku 1944 r. konferencji, był jednym z pomysłodawców wniosku w sprawie Manifestu Europejskiego. Pod koniec wojny założył we Włoszech federalistyczny ruch europejski. Pracował na rzecz zjednoczenia europejskiego, pełniąc funkcję doradcy takich osobistości jak de Gasperi, Spaak i Monnet. Spinelli propagował sprawę europejską także na polu akademickim, m.in. zakładając Instytut Spraw Międzynarodowych w Rzymie. Jako członek Komisji Europejskiej, w latach 1970 - 1976 był odpowiedzialny za politykę przemysłową i badania naukowe. Przez trzy lata był deputowanym do włoskiego parlamentu z ramienia partii komunistycznej. W 1979 został wybrany na posła do Parlamentu Europejskiego.

Zmarł 23 maja 1986 roku w Rzymie.

Najważniejsze traktaty

Unia Europejska opiera się na zasadach praworządności. Oznacza to, że podstawą wszystkich jej działań są traktaty, przyjęte dobrowolnie i demokratycznie przez wszystkie państwa członkowskie. Na przykład jeżeli dany obszar polityki nie jest wymieniony w traktacie, Komisja nie może proponować przepisów dotyczących tego obszaru.

Traktat jest wiążącą umową między państwami członkowskimi UE. Określa się w nim cele UE, zasady funkcjonowania instytucji UE, sposób podejmowania decyzji oraz relacje między UE a jej państwami członkowskimi.

Traktaty są zmieniane, aby UE stawała się bardziej skuteczna i przejrzysta, była przygotowana na przyjęcie nowych państw członkowskich i obejmowała nowe obszary współpracy, takie jak jedna waluta.

W oparciu o traktaty instytucje UE mogą przyjmować przepisy, które są następnie wdrażane przez państwa członkowskie. Pełne teksty traktatów, prawodawstwa, orzecznictwa i wniosków legislacyjnych można znaleźć w bazie aktów prawnych UE EUR-Lex.

Do najważniejszych traktatów należą:

1. Traktat Lizboński- umowa międzynarodowa zakładająca m.in. reformę instytucji Unii Europejskiej, podpisana 13 grudnia 2007 roku w Lizbonie.

Lech Kaczyński składa podpis pod aktem ratyfikacji Traktatu w Polsce.

Celem tego traktatu było to, że Unia Europejska ma być bardziej demokratyczna, skuteczniejsza i lepiej przygotowana na podejmowanie globalnych problemów, takich jak zmiana klimatu, wypowiadając się jednym głosem.

Najważniejsze zmiany: większe uprawnienia Parlamentu Europejskiego, zmiana procedur głosowania w Radzie, inicjatywa obywatelska, stały przewodniczący Rady Europejskiej, nowy wysoki przedstawiciel do spraw zagranicznych, nowe służby dyplomatyczne UE.

Traktat lizboński wyjaśnia, które uprawnienia:

• należą do UE

• należą do państw członkowskich UE

• są dzielone.

2. Traktat Nicejski- umowa międzynarodowa parafowana w grudniu 2000 r., podpisana 26 lutego 2001 r. w Nicei. TN wszedł w życie 1 lutego 2003 roku. Traktat nicejski był pomyślany przede wszystkim jako mający zreformować Unię Europejską, by mogła sprawnie działać po przyjęciu 10 nowych krajów z Europy Środkowej i Południowej. Z tego powodu w pracach nad TN aktywnie uczestniczyły delegacje rządowe krajów kandydackich, choć formalnie rzecz biorąc traktat podpisało tylko 15 państw członkowskich.

Wejście w życie Traktatu nicejskiego przez pewien czas stało pod znakiem zapytania, ponieważ w referendum przeprowadzonym 7 czerwca 2001 r. w Irlandii większość (54%) głosujących opowiedziała się przeciwko ratyfikacji TN. Referendum jednak zostało powtórzone 19 października 2002 r. i tym razem większość była za ratyfikacją.

Celem tego traktatu była reforma instytucji umożliwiająca efektywne funkcjonowanie UE przy 25 państwach członkowskich.

Najważniejsze zmiany: metody zmiany składu Komisji i określony w nowy sposób system głosowania w Radzie.

3. Traktat z Maastricht- umowa międzynarodowa parafowana 11 grudnia 1991, podpisana 7 lutego 1992 w Maastricht w Holandii. TUE wszedł w życie 1 listopada 1993 roku po przeprowadzonych referendach w 12 krajach członkowskich.

Traktat był rezultatem kompromisu pomiędzy zwolennikami integracji ponadnarodowej i międzynarodowej. Dlatego też, status podmiotu w prawie międzynarodowym nie został przyznany II i III filarowi (Wspólnoty Europejskie posiadały go na mocy postanowień wcześniejszych traktatów). I filar został oparty na działaniach ponadnarodowych (instytucje WE są w stanie ingerować w wewnętrzne porządki prawne państw-członków), natomiast filary II i III opierają się na klasycznej współpracy międzyrządowej. Ponadto traktat zawierał postanowienia dotyczące realizacji Unii Gospodarczej i Walutowej. Ustalono też nowe ramy instytucjonalne UE: Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej (dawniej: Rada Ministrów), Komisja Europejska (dawniej: Komisja Wspólnot Europejskich), Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Rewidentów Księgowych, które pozostały trybunałami Wspólnot Europejskich. Powołano też nowy organ opiniodawczo-doradczy o nazwie Komitet Regionów, obok istniejącego już Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

Celem tego traktatu było przygotowanie europejskiej unii walutowej i wprowadzenie elementów unii politycznej (obywatelstwo, wspólna polityka zagraniczna i wspólna polityka spraw wewnętrznych).

Traktat ustanowił Unię Europejską opartą na 3 filarach:

• Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali i Euratom,

• Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (WPZiB),

• Wymiar Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.

Najważniejsze zmiany: ustanowienie Unii Europejskiej i wprowadzenie procedury współdecyzji, przyznanie Parlamentowi większej roli w procesie decyzyjnym. Nowe formy współpracy między rządami UE – na przykład w obszarze obrony, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

3. Jednolity akt europejski- z 1986 r. jest umową międzynarodową zawartą w ramach Wspólnot Europejskich.

Akt ten nadał kształt organizacyjny Europejskiej Współpracy Politycznej, będącej formą współpracy państw członkowskich Unii od roku 1970. Odtąd Wspólnoty Europejskie i Europejska Współpraca Polityczna miały zachowywać odrębność organizacyjną względem siebie, wspólnie jednak podejmować kroki do urzeczywistnienia Unii. Ustanowił on także Radę Europejską, formalizując w ten sposób odbywające się od dłuższego czasu konferencje szefów państw. Umowa w istotny sposób rozwinęła i pogłębiła dziedziny prawa instytucjonalnego i materialnego Wspólnot. Wzmocniła pozycję Parlamentu Europejskiego (dopiero wtedy wprowadzono tę nazwę do traktatów), poprzez wprowadzenie postępowania współpracy w zakresie stanowienia prawa. Przewidziała także powołanie Sądu Pierwszej Instancji UE. JAE wzmocnił obszar odpowiedzialności wspólnoty poprzez poszerzenie zakresu jej działalności, poszerzoną współpracę w zakresie polityki zagranicznej, a także zwiększył kompetencje Parlamentu Europejskiego, dając mu ostatnie słowo w sprawach uchwał i postanowień Wspólnoty. Ustanowiono także procedury, na jakich miała się odtąd odbywać kooperacja pomiędzy Parlamentem Europejskim a Radą Ministrów. Tym samym umożliwiono lepszy przepływ informacji i większy zakres konsultacji pomiędzy tymi dwoma organami. W traktacie tym zniesiono także dotychczasową zasadę jednomyślności przy podejmowaniu decyzji przez Radę Ministrów, która wcześniej blokowała proces jednoczenia EWG. Od tej pory pojedyncze państwa nie miały prawa weta, a ustanawianie nowych regulacji wymagało kwalifikowanej większości uzyskanej w głosowaniu.

Celem tego traktatu była reforma instytucji w ramach przygotowań do członkostwa Portugalii i Hiszpanii oraz przyspieszenie procesu decyzyjnego w ramach przygotowań do jednolitego rynku.

Najważniejsze zmiany: rozszerzenie procedury głosowania większością kwalifikowaną w Radzie (pojedynczemu krajowi jest trudniej zawetować proponowane przepisy), utworzenie procedur współpracy i zgody, zwiększenie wpływu Parlamentu.

4. Traktat Fuzyjny- zawarty 8 kwietnia 1965 roku w Brukseli traktat scalający instytucje trzech wspólnot: utworzono jedną Komisję Wspólnot Europejskich (z Wysokiej Władzy EWWiS oraz Komisji EWG i Euratomu) i jedną Radę Ministrów dla wszystkich trzech Wspólnot Europejskich. Załącznikiem do tego traktatu był Protokół o przywilejach i immunitetach Wspólnot Europejskich. Traktat fuzyjny wszedł w życie 1 lipca 1967 roku.

Jego formalne uchylenie nastąpiło w 1999 r. na mocy traktatu amsterdamskiego.

Celemtego traktatu było usprawnienie działania instytucji europejskich.

Najważniejsze zmiany: utworzenie jednej Komisji i jednej Rady do obsługi trzech wspólnot europejskich (EWG, Euratom, EWWiS). Uchylony traktatem amsterdamskim.

5. Traktaty Rzymskie- ogólna nazwa dwóch umów międzynarodowych, podpisanych przez Francję, Republikę Federalną Niemiec, Włochy, Belgię, Holandię i Luksemburg 25 marca 1957. Uroczystość miała miejsce w sali Horacjuszy i Kuracjuszy w Palazzo dei Conservatori na Kapitolu w Rzymie.

(Muzeum Kapitolińskie gdzie podpisno traktaty Rzymskie).

Pełna nazwa pierwszego z dokumentów brzmi: Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W latach 1958 - 1992, umowa nosiła nazwę Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Następnie Traktat z Maastricht usunął przymiotnik gospodarczy, zarówno z nazwy traktatu, jak i z nazwy wspólnoty w wyniku czego dokument otrzymał nazwę Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Obecną nazwę nadał dokumentowi Traktat lizboński.

Drugą umową był podpisany Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). Oba te traktaty weszły w życie 1 stycznia 1958.

Celem było powołanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom).

Najważniejsze zmiany: rozszerzenie procesu integracji europejskiej na ogólną współpracę gospodarczą.

6. Traktat paryski- umowa międzynarodowa dotycząca utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Podpisało go w Paryżu 18 kwietnia 1951 roku sześć państw: Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia i Luksemburg. Traktat wszedł w życie 23 lipca 1952 r. Został zawarty na okres 50 lat. Wygasł 23 lipca 2002 roku.

Celem było stworzenie współzależności na rynku węgla i stali, tak aby jeden kraj nie mógł mobilizować sił zbrojnych bez wiedzy innych krajów. Złagodzenie braku zaufania i napięć po drugiej wojnie światowej. Traktat EWWiS wygasł w 2002 roku.

Do zmian traktatów założycielskich dochodziło, gdy do UE przystępowały nowe kraje:

• 1973 (Dania, Irlandia, Wielka Brytania)

• 1981 (Grecja)

• 1986 (Hiszpania, Portugalia)

• 1995 (Austria, Finlandia, Szwecja)

• 2004 (Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Czechy, Słowacja, Słowenia, Węgry).

• 2007 (Bułgaria, Rumunia)

BIBLIOGRAFIA

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Traktaty_rzymskie

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Jednolity_akt_europejski

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Traktat_z_Maastricht

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Traktat_lizbo%C5%84ski

• http://europa.eu/about-eu/basic-information/decision-making/treaties/index_pl.htm

• http://idze.pl/ojcowie-zalozyciele/articles/alcide-de-gasperi.html