A. Test prawda/fałsz:

1. Popyt na pracę reprezentowany jest przez pracowników i oznacza ilość pracowników skłonnych podjąć pracę przy danej stawce płac.

P/F

Popyt na pracę to zapotrzebowanie na pracę zgłaszane przez przedsiębiorstwa - suma wolnych i zajętych miejsc pracy.

1. Wartość produktu przeciętnego stanowi przychód przypadający na jednego zatrudnionego.

P/F

1. Krzywa indywidualnej podaży pracy pracownika początkowo posiada pozytywne nachylenie, zaś później nachylenie krzywej jest ujemne.

P/F

Zjawisko zawróconej krzywej podaży prac.

1. Celem wprowadzenia licencji jest dążenie pewnych grup zawodowych, szczególnie pracujących na własny rachunek, do podniesienia płac.

P/F

1. Indywidualna krzywa podaży pracy jest wklęsła do osi odciętych.

P/F

Oś odciętych to OX.

Krzywa podaży jest wklęsła do osi rzędnych.

1. Związek zawodowy jako monopol może dążyć do maksymalizacji renty ekonomicznej otrzymywanej przez pracowników lub do maksymalizacji funduszu płac.

P/F

1. W model bilateralnym na rynku pracy stawka płac ukształtuje się w zależności od siły przetargowej obu stron.

P/F

Model bilateralny - dwustronny monopol na rynku pracy.

1. Poziom bezrobocia, który stanowi nadwyżkę osób zdolnych do pracy i gotowych podjąć pracę za płacę realną wyższą od tej, która ukształtowała się w warunkach równowagi określa się mianem bezrobocia ukrytego.

P/F

Podana jest definicja bezrobocia dobrowolnego, a więc takiego, które powstaje wówczas, gdy poszukujący pracy podjęliby ją jedynie przy wyższym poziomie płac realnych aniżeli aktualnie oferowany.

Bezrobociem ukrytym (utajonym) nazywamy zjawisko znajdujące się poza statystyką urzędów pracy i często utożsamiane z przerostami zatrudnienia.

1. Teoria "insider-outsider" dzieli aktywnych zawodowo na dwie grupy według kryterium zdolności do wywierania wpływu na wynik rokowań płacowych.

P/F

1. Zgodnie z teorią histerezy, naturalna stopa bezrobocia będzie podążać w ślad za rzeczywistą.

P/F

A2.:

1. Rynek pracy jest rodzajem rynku, na którym spotykają się pracodawcy i pracownicy.

P/F

Na rynku pracy spotykają się wolne zasoby siły roboczej z ofertą miejsc pracy, a więc pracodawcy (popyt na pracę) i osoby poszukujące pracy oraz pracownicy (podaż pracy).

1. Zmiana stawki płac powoduje zmianę wielkości popytu na pracę i powoduje ruch wzdłuż krzywej popytu na pracę.

P/F

1. Krzywą popytu na pracę w warunkach konkurencji doskonałej jest malejący odcinek przychodu produktu marginalnego.

P/F

1. W długim okresie czasu płace zbliżają się do poziomu płacy minimalnej.

P/F

W długim okresie czasu płace zbliżają się do poziomu płacy równowagi.

1. W przypadku monopolu bilateralnego na rynki pracy zarówno pracodawcy jaki i pracownicy są monopolistami.

P/F

1. W długim okresie krzywa podaży pracy jest doskonale elastyczna w stosunku do płacy.

P/F

Jest to prawda, ale jedynie wtedy, kiedy rynek pracy jest doskonale konkurencyjny. Objawia się to aktem istnienia poziomej krzywej podaży prac.

Jeśli jednak działają na rynku pracy silne związki zawodowe (monopol na rynku czynnika produkcji), to krzywa podaży będzie mniej elastyczna - nachylona dodatnio względem płacy.

1. Związek zawodowy dążąc do maksymalizacji funduszu płac, zaoferuje taką ilość siły roboczej, dla której przychód marginalny jest większy od zera.

P/F

Monopolista ustala cenę wyższą od przychodu marginalnego.

1. Związki zawodowe działające na doskonale konkurencyjnym rynku pracy, negocjując wyższe stawki płac, prowadzą do redukcji zatrudnienia i powstania bezrobocia na rynku pracy.

P/F

1. Powstanie związku zawodowego na monopsonicznym rynku pracy może prowadzić do złagodzenia nieefektywności monopsonu.

P/F

1. Gdy bezrobocie faktycznej jest wyższe od poziomu NAIRU, to występuje tendencja do nasilania procesów inflacyjnych.

P/F

Zachodzi zjawisko odwrotne - gdy bezrobocie faktyczne przewyższa NAIRU, inflacja maleje.

B. Test wielokrotnego wyboru:

1. Zmiana wielkości popytu na pracę może być skutkiem zmiany:

   1. technologii - TAK

Zmiana technologii prowadzi do wzrostu efektywności pracy, a ten z kolei może zmniejszyć popyt na pracę.

1. produktu przeciętnego pracy - TAK

Wzrost produktu przeciętnego pracy wynika ze wzrostu efektywności pracy.

1. stawki płac - TAK

Zmiana stawki płac powoduje ruch wzdłuż krzywej popytu na pracę. Wyższa stawka płac oznacza niższy popyt.

1. produktu marginalnego pracy - TAK

Dla każdego poziomu płacy przedsiębiorstwo wybiera taki poziom zatrudnienia, przy którym marginalny produkt pracy będzie równy płacy realnej.

1. Krzywą popytu monopolu na rynku pracy jest:

   1. rosnący odcinek krzywej produktu marginalnego pracy - NIE

   2. rosnący odcinek krzywej wartości produktu marginalnego pracy - NIE

Krzywa popytu nigdy nie jest rosnąca.

1. malejący odcinek krzywej wartości produktu przeciętnego pracy - NIE

2. malejący odcinek krzywej przychodu produktu marginalnego czynnika - TAK

Krzywa popytu jest związana z produktem krańcowym, a nie przeciętnym.

1. Efekt substytucyjny ma miejsce, gdy:

   1. pracownicy rezygnują z czasu wolnego na rzecz czasu pracy - TAK

   2. pracownicy skracają czas pracy kosztem zwiększania czasu wolnego - TAK

Gdy płace rosną, efekt substytucyjny polega na zastępowaniu względnie taniejącym (koszt alternatywny) czasem pracy, drożejącego czasu wolnego.

1. pracownicy rezygnują z pracy - NIE

2. zwiększa się podaż pracy - NIE

1. W pewnym państwie żyje 200 milionów ludzi, z czego 10 milionów jest bezrobotnych, a 90 milionów zawzięcie pracuje. Stopa bezrobocia w tym państwie wynosi:

   1. 11% - NIE

   2. 10% - TAK

Stopa bezrobocia to stosunek bezrobotnych (10 milionów) do zasobu aktywnych zawodowo (bezrobotnych i pracujących; w sumie 100 milionów). Pozostałe 100 milionów obywateli to osoby bierne zawodowo.

1. 6% - NIE

2. nie można obliczyć - NIE

1. Przyczyną bezrobocia frykcyjnego jest:

   1. posiadanie zawodów, na które nie ma zapotrzebowania w gospodarce - NIE

   2. zbyt mała liczba miejsc pracy - NIE

   3. niedostateczna informacja na temat miejsc pracy - TAK

Bezrobocie frykcyjne wiąże się z naturalną ruchliwością siły roboczej. Wynika między innymi z niedoskonałej informacji pracowników na temat ofert pracodawców.

1. istnienie sztywnych płac - NIE

1. Jeżeli wzrosną ceny dóbr konsumpcyjnych, a płace minimalne nie ulegną zmianie, wówczas można spodziewać się, że:

   1. płace realne wzrosną - NIE

Płace realne spadną.

1. konsumenci zwiększą podaż pracy - NIE

2. płace realne nie ulegną zmianie - NIE

3. konsumenci ograniczą podaż pracy na rzecz czasu wolnego - TAK

Jeśli płaca realna spada, to mniej osób będzie chciało pracować. Czas wolny staje się względnie bardziej atrakcyjny.

1. Jeżeli cena czynnika pracy (P_L) jest równa kosztowi marginalnemu tego czynnika (MCR_L), wówczas

   1. na danym rynku obowiązuje minimalna stawka płac - NIE

   2. rynek pracy jest doskonale konkurencyjny - TAK

   3. na rynku pracy funkcjonuje związek zawodowy - NIE

   4. rynek pracy jest rynkiem konkurencji niedoskonałej - NIE

2. Jeżeli w gospodarce można zwiększyć produkcję nie powodując wzrostu cen, to:

   1. w gospodarce osiągnięto pełne zatrudnienie - NIE

   2. gospodarka znajduje się w depresji - NIE

   3. firmy nie są zainteresowane zwiększeniem produkcji, gdyż nie mogą osiągnąć większych zysków - TAK

   4. w gospodarce może istnieć tylko ten jeden poziom cen - NIE

3. Monopson:

   1. oznacza sytuację, kiedy na rynku pracy występuje jeden sprzedający czynnik pracy - NIE

   2. to jedyne przedsiębiorstwo w danej miejscowości zatrudniające siłę roboczą - TAK

   3. to monopol po stronie popytu na rynku pracy - TAK

   4. oznacza pracowników zrzeszonych w silny związek zawodowy - NIE

4. Jaką funkcję spełnia zasiłek dla bezrobotnych:

   1. socjalną - NIE

   2. kosztową - NIE

   3. motywacyjną - TAK

Zasiłek motywuje do poszukiwania dalszego zatrudnienia.

1. dochodową - TAK

Zabezpieczenie bezrobotnych przed zbyt radykalnym obniżeniem standardu życia.

B2.:

1. Podstawowymi elementami rynku pracy są:

   1. produkty i usługi występujące na rynku - NIE

   2. podaż zasobów pracy - TAK

   3. popyt na pracę - TAK

   4. wynagrodzenie za pracę - TAK

Elementami każdego rynku są: popyt, podaż i cena. W przypadku rynku pracy ceną jest płaca realna.

1. Wartość produktu marginalnego pracy oznacza dla producenta:

   1. przyrost przychodu związany z przyrostem zatrudnienia - TAK

   2. przychód przypadający na jednego zatrudnionego - NIE

To jest produkt przeciętny.

1. optymalny poziom zatrudnienia - TAK

2. przychód marginalny otrzymywany z czynnika pracy - TAK

1. Podaż pracy zależy od:

   1. przyrostu naturalnego - TAK

   2. wydajności pracy - NIE

   3. aktywności zawodowej - TAK

   4. dochodów pozapłacowych - TAK

2. Monopson:

   1. jedyne przedsiębiorstwo kupujące na rynku czynnik pracy - TAK

   2. oznacza sytuację, kiedy na rynku pracy występuje jedyny sprzedający czynnik pracy - NIE

   3. to monopol po stronie popytu na rynku pracy - TAK

   4. to monopol po stronie podaży pracy - NIE

3. Płace realne mierzone są przez:

   1. ilość czasu spędzonego w miejscy pracy - NIE

   2. ilość pieniędzy płaconych za dzień pracy - NIE

   3. wielkość popytu na pracę - NIE

   4. ilość dóbr i usług konsumpcyjnych - TAK

4. W długim horyzoncie czasowym popyt na pracę zależy od:

   1. dostępnych technologii produkcji - TAK

   2. preferencji pracodawców - TAK

   3. cen czynników wytwórczych - TAK

   4. kosztu alternatywnego czasu pracownika - NIE

5. Pani Kowalska zatrudniona jest w przedsiębiorstwie A i otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 1200 zł. Ze względu na długi i uciążliwy dojazd do pracy rozważa możliwość pracy w przedsiębiorstwie B za 1100 zł miesięcznie. W przypadku pani Kowalskiej, renta ekonomiczna wynosi:

   1. 2300 zł - NIE

   2. 1200 zł - NIE

   3. 1100 zł - NIE

   4. 100 zł - TAK

6. Które stwierdzenie jest prawdziwe:

   1. bezrobocie wywołuje negatywne skutki społeczne i ekonomiczne - TAK

   2. w skład grupy aktywnych zawodowo wchodzą bezrobotni - TAK

Bezrobotni oraz pracujący.

1. ludność w wieku nieprodukcyjnym nie wchodzi w skład zasobu bezrobotnych - TAK

2. rozmiary bezrobocia nie zależą od współczynnika aktywności zawodowej - NIE

Rozmiary bezrobocia zależą od współczynnika aktywności zawodowej. Jeśli współczynnik rośnie, to ceteris paribus zwiększa się bezrobocie. Jeśli dużo ludzi nie może znaleźć pracy, to współczynnik maleje, a bezrobocie zmniejsza się.

1. Naturalna stopa bezrobocia to:

   1. wielkość charakterystyczna dla stanu równowagi na rynku pracy - TAK

   2. wielkość charakterystyczna dla stanu nierównowagi na rynku pracy - NIE

Naturalna stopa bezrobocia to poziom bezrobocia występujący w gospodarce w sytuacji równowagi na rynku pracy.

1. minimalny procent siły roboczej, który nie znajduje zatrudnienia z powodu problemów gospodarki i przechodzenia między poszczególnymi miejscami pracy - TAK

Naturalna stopa bezrobocia to suma bezrobocia strukturalnego i frykcyjnego.

1. iloraz stopy utraty pracy przez stopę znajdowania pracy - TAK

Warto dodać, że jedynie w sytuacji, gdy bezrobocie utrzymuje się na stałym poziomie. Gdy na rynku pracy występują wysokie stopy odpływu i dopływu bezrobotnych, to naturalna stopa bezrobocia jest wyższa.

1. Aktywna polityka na rynku pracy obejmuje:

   1. pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe i informację zawodową - TAK

   2. szkolenia - TAK

   3. odprawy z tytułu upadłości firmy - NIE

   4. odprawy z tytułu redukcji zatrudnienia - NIE

C. Zadanie:

Pracownicy pewnego przedsiębiorstwa, które na rynku pracy jest monopsonistą, zakładają związek zawodowy. Związek zawodowy, dbając o interesy swoich członków, domaga się wzrostu płac w wysokości P_L=18 jednostek pieniężnych. Monopsonista, idąc na ustępstwa, zgadza się na proponowaną stawkę płac. Proszę:

1. uzupełnić tabelę,

2. wskazać, ilu pracowników (L) przy nowej stawce płac zatrudni to przedsiębiorstwo oraz uzasadnić swoją odpowiedź.

L - liczba pracowników	MRPL - marginalny przychód z produktu pracy	PL - cena pracy	TCL - koszty pracy	MCL - marginalne koszty pracy
1	48	18	18·1=18	18-0=18
2	41	18	18·2=36	36-18=18
3	36	18	18·3=54	54-36=18
4	31	18	72	18
5	26	18	90	18
6	22	18	108	18
7	18	18	126	18
8	14	18	144	18
9	11	18	162	18
10	8	18	180	18

Przedsiębiorstwo zatrudni L=7 pracowników, gdyż dla tej wartości marginalny przychód z pracy zrównaj się z marginalnym kosztem pracy; MRP₇=MC₇=18.

C2.:

Producent funkcjonujący w konkurencji doskonałej zarówno na rynku czynników wytwórczych, jak i rynku dóbr konsumpcyjnych wytwarza dobro A i zatrudnia czynnik wytwórczy L. Relację między wielkością zatrudnionego czynnika wytwórczego a produkcją całkowitą prezentuje tabela. Proszę:

1. uzupełnić tabelę,

2. wskazać optymalną wielkość zatrudnienia czynnika wytwórczego L, jeżeli cena dobra wynosi P_A=5 jednostek pieniężnych, zaś cena czynnika wytwórczego P_L=20 jednostek pieniężnych oraz uzasadnić swoją odpowiedź.

L - czynnik wytwórczy	TP - produkt całkowity	MP - produkt marginalny czynnika produkcji	TRP - całkowity przychód ze sprzedaży dobra	MRP - marginalny przychód ze sprzedaży danego czynnika	TCR - całkowity koszt czynnika wytwórczego	MCR - koszt marginalny czynnika wytwórczego	П - zysk całkowity; uwaga: П = TRP-TCR
1	20	20-0=20	5·20=100	100-0=100	20·1=20	20-0=20	100-20=80
2	29	29-20=9	5·29=145	145-100=45	20·2=40	40-20=20	145-40=105
3	37	37-29=8	5·37=185	185-145=40	20·3=60	60-40=20	185-60=125
4	44	7	220	35	80	20	140
5	50	6	250	30	100	20	150
6	55	5	275	25	120	20	155
7	59	4	295	20	140	20	155
8	62	3	310	15	160	20	150
9	64	2	320	10	180	20	140
10	65	1	325	5	200	20	125

Optymalną wartością zatrudnienia jest L=7 pracowników, gdyż dla tej wartości marginalny przychód zrównuje się z marginalnym kosztem; MRP(7)=MCR(7)=20. Dla tej wartości L osiągnięty jest maksymalny zysk П; П(7)=155.

Granicą produktywności jest zawsze zrównanie się krańcowej produkcyjności pracy (o ile więcej firma produkuje z jednym dodatkowym pracownikiem) z krańcowym kosztem pracy (płacą realną).

Jeśli na przykład firma może zatrudnić nowego pracownika kosztem 2000, co spowoduje wzrost jej produkcji o 2500, to opłaca się to, bowiem oznacza dodatkowe 500 jednostek zysku. Jeśli jednak wzrost produkcji miałby wynosić jedynie 1800, to nie jest to opłacalne, firma straciłaby 200 jednostek.