1.Zarządzanie – to zestaw działań (obejmujących planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi, i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.Kiero - jest procesem planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania działalnością członków organizacji oraz wykorzystania wszystkich innych jej zasobów dla osiągnięcia ustalonych celów.

2.Omów funkcje zarządzania. Porównaj współczesną wersję z tą zaproponowaną przez H.Fayola

planowanie – wytyczanie celów organizacji i określenie najlepszego sposobu ich osiągnięcia, częścią tego procesu jest podejmowanie decyzji polegające na wyborze określonego sposobu działania spośród wielu dostępnych możliwości organizowanie – Proces porządkowania, przydzielania, koordynowania działań i zasobów poszczególnym członkom organizacji, nawiązanie współpracy w ramach określonej struktury stosunków, wprowadzenie określonego ładu kierowanie – Proces przewodzenia oraz motywowania kadry pracowniczej organizacji. Określa, w jaki sposób kierownik powinien kierować podwładnymi, a także jego stosunki z pracującymi dla niego ludźmi. kontrolowanie – obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów. Funkcje zarządzania wg Fayola: Przewidywanie /Organizowanie /Rozkazywanie/Koordynowanie/Kontrolow

3.istota zarządza przedsięb Co to jest zarządzanie? -podejmowanie decyzji przemieszczających zasoby w przedsięb. Zasoby przd.- ogół rzeczy, ludzi, informacji i środków finansowych, jakie przedsiębiorstwo posiada lub którymi może dysponować, chociaż prawnie nie stanowią jego własności” Konieczność zarządzani - „Gdziekolwiek ludzie podejmują zorganizowaną pracę dla osiągnięcia wspólnego celu, tam zarządzanie odgrywa kluczową rolę” Zarzą jako proces -„Przez proces rozumiemy systematyczny sposób robienia czegoś. Zarządzanie określamy jako proces, dlatego, że wszyscy menedżerowie, bez względu na osobiste uzdolnienia umiejętności, podejmują pewne wzajemne powiązane działania dla osiągnięcia pożądanych celów”

4.Zarządzanie jako Nauka „zarządzanie jest „dziedziną wiedzy” która dąży do systematycznego zrozumienia dlaczego i w jaki sposób ludzie współpracują dla osiągnięcia celów.. /„dziedzina zarządzania stanie się nauką wówczas, gdy teoria zdoła wskazać menedżerowi: co zrobić w konkretnej sytuacji i umożliwi mu przewidzenie konsekwencji jego działań” Sztuka „zarządzanie jest sztuką, porządkowaniem chaosu/ „jakkolwiek dziedzina sztuki wymaga trzech składników: wizji artysty znajomości rzemiosła skutecznego komunikowania się artysty/ Pod tymi względami zarządzanie jest sztuką, gdyż wymaga tych samych składników. Zdolności artystyczne rozwija się przez szkolenie, stąd też i umiejętności kierownicze można doskonalić za pomocą metod podobnych do stosowanych przy kształceniu artystów

5pojęcie organizacji w trzech ujęciach Zieleniewskiego atrybutowe, definiując je następująco: „organizacja (...) to pewien szczególny rodzaj stosunków części do siebie i do złożonej z nich całości; stosunek ten polega na tym, iż części współprzyczyniają się do powodzenia całości"./rzeczowym posługuje się terminem „rzecz zorganizowana", czyli „rzecz, której przysługuje cecha zwana (...) organizacją". Np. UWM jest organizacją Uniwersytecką/czynnościowym organizacja - to tworzenie lub przekształcanie zorganizowanych całości (organizacji rozumianej rzeczowo, jako instytucja czyli organizowanie).

6.Czym charakteryzują się organizacj? Podziałem pracy, władzy i przepływu informacji, który nie jest przypadkowy ani tradycyjny, lecz rozmyślnie zaplanowany, aby służył realizacji określonych celów;/Obecnością jednego lub więcej ośrodków władzy/Substytucyjnością personelu

7.cechy zarządzania wg Druckera 1.Zarządzanie dotyczy przede wszystkim ludzi 2. Zarząd jest głęboko osadzone w kulturze 3.Zarzą wymaga prostych, zrozumiałych wartości,celów działań i zadań,jednoczących wszystkich uczestnikó organizacji 4.Za. powinno doprowadzić do tego, by organizacja była zdolna do uczenia się 5. Z. wymaga komunikowania się 6. Z wymaga rozbudowanego systemu wskaźników 7.Z.musi być jednoznacznie zorientowane na podstawowy i najważniejszy,ostateczny rezultat jakim jest zadowolony klient

8. cechy doskonałej organizacji wg Petersa i Watermana Skłonność do działania / Trzymać się blisko klienta /Autonomia i przedsiębiorczość /Wydajność dzięki ludziom / Bezpośredni kontakt, motywacja przez wartości /Prosta struktura, nieliczny sztab/Jednoczesna dyscyplina i swoboda

9.hierarchizacjia pojęć z zakresu metod zarządzania zgodnie z kryterium rosnącego stopnia ogólności narzędzie (fizyczny lub pojęciowy aparat stosowany w procesie rozwiązywaniaproblemu)/technika(zrutynizowany sposób wykorzystywania narzędzi do rozwiązywania problemu) /podejście (sposób ujmowania problemów i uzyskiwania rozwiązania zgodnie z założonym celem)/metoda (sposób posługiwania się i wykorzystywani technik do osiągnięcia określonego celu)/ metodyka (zbiór powiązanych ze sobą metod)/metodologia(nauka o metodach)

10. pojęcie /Technika- części składowe metody/Narzędzia- fizyczny lub pojęciowy aparat stosowany w procesie rozwiązywania problemu /Podejście- sposób ujmowania problemów i uzyskiwania rozwiązania zgodnie z założonym celem

11. pojęcie Metoda- świadomy i uporządkowany sposób stosowany dla osiągnięcia określonego celu/Metodyka- poprawny metodologicznie zbiór dyrektyw, wskazujący sposoby działania, metody prowadzące do danegocelu/Metodologia- nauka o metodach

12.pojęcie metody naukowej, wskaż elementy, które metoda naukowa obejmujeO metodzie naukowej mówimy wówczas, gdy stosuje się ją systematycznie, wielokrotnie przy badaniu różnych problemów, wykorzystując wyniki tych badań do tworzenia teoretycznych uogólnień lub empirycznego zweryfikowania założonych hipotez. Każda naukowa metoda obejmuje elementów, do których należy zaliczyć: założenia czy hipotezy ogólne dotyczące rzeczywistości, /zespoły technik badawczych /oraz język, w jakim przedstawione są wyniki tych badań (więc opis rzeczywistości), wynikające z tego opisu wnioski poznawcze i zalecenia praktyczne.

13.Omów cechy charakterystyczne technik organizatorskich różnorodność, duża liczba i wielość sposobów działania, ustalonych na podstawie praktyki, jak i dociekań teoretycznych. /otwartość, tzn. mogą być i stale są powiększane o nowo powstałe sposoby postępowania, o zmieniane i unowocześniane dotychczasowe techniki, które wykorzystywane są w zarządzaniu organizacjami; /powtarzalność, czyli wielokrotność zastosowań, uporządkowana forma, systematyczność stosowania; /stosowanie ich sprzyja podwyższeniu racjonalności decyzji, skuteczności, sprawności zarządzania i efektywności funkcjonowania organizacji.

14. podejście organizatorskie opisowo-ulepszające– rejestracja stanu faktycznego. Jak funkcjonuje system organizacyjny? Materiał empiryczny zgromadzony w toku obserwacji poddawany jest krytycznej analizie i ocenie w celu znalezienia usprawnień. Przedstawiciele Taylor, Adamiecki, Gillbertowie (klasycy) – gromadzili informacje czasowo-przestrzenne, które w okresie późniejszym wzbogacono o psychofizjologiczne aspekty pracy.

15. pod. organi. funkcjonalno-wzorujące – wskazuje się funkcje (cele, zadania) jakie spełnia (lub są oczekiwane) dany system. W podejściu tym preferuje się pozyskiwanie informacji zewnętrznych oraz metodę idealizacji. Do usprawnień wykorzystuje się głownie rozwiązania tzw. „obce” – najnowsze, wzorcowe np.: (metoda rozwiązań idealnych Nadlera G.), klasyczne zarządzanie przez cele.

16.pod. Org. diagnostyczno-funkcjonalne – zakłada w pierwszej kolejności dokładny opis stanu istniejącego badanego systemu, a następnie analizę funkcji przez ten system spełnianych-(Nagel E.)

17.fazy metody diagnostycznej 1. Wstępnej, polegającej na określeniu celu i przedmiotu (obiektu) badania uwzględniając aspekty ekonomicz, techniczne i ergonomiczne 2. Podstawowej, na która składają się etapy: rejestracji (opisu) wszystkich faktów dotyczących stanu istniejącego

/krytycznej oraz konstruktywnej oceny i analizy stanu istniejącego/projektowania stanów rozwiązań/wyboru wariantu optymalnego 3. Końcowej, składającej się z etapów: /przygotowania warunków do wdrożenia i wprowadzenia nowego rozwiązania do praktyki/kontroli realizacji i analizy efektów

18.metodę prognostyczną projektowania systemów organizacji i zarządzania-Podstawą metody prognostycznej jest przekonanie, że dokonanie istotnego usprawnienia organizacji jest możliwe jedynie w oderwaniu od istniejących rozwiązań, które obciążają psychicznie organizatora, a przez to rzutują ograniczająco na projektowany system i nie pozwalają na nowatorskie spojrzenia. Projektowanie systemu realnego (kompromisowego) polega na poszukiwaniu rozwiązań między tym, co jest absolutnie najlepsze, a tym co jest możliwe.

19.siedem podstawowych elementów projektowania 1.Cel, 2.Wejścia, (materiały, informacje, ludzie) 3.Wyjścia (produkt, usługa) 4.Proces transformacji WEJŚCIA na WYJŚCIA, 5.Otoczenie jako całokształt czynników fizycznych (temperatura, wilgotność, oświetlenie) ekonomicznych (możliwości zbytu, poziom cen), socjologicznych 6.Wyposażenie – środki techniczne stosowane w procesie pracy,7.Zasoby ludzkie realizujące pożądany cel.

20.Zalety metodyk prognostycznych w stosunku do metodyk diagnostycznych

możliwość jej zastosowania w projektowaniu organizacji od podstaw, /koncentrowanie uwagi zespołu projektującego na systemie idealnym, a nie na stanie rzeczywistym , oraz na szukaniu sposobów jego zaadoptowania do istniejących warunków/pominięcie pracochłonnego i kosztownego etapu pełnej rejestracji stanu dotychczasowego

21metodę scenariuszową w planowaniu Polega na budowie kilku wariantów scenariuszy przyszłości czyli konstruowaniu logicznego, przypuszczalnego opisu zdarzeń, jakie mogą wystąpić w przedsiębiorstwie i w jego otoczeniu w przyszłości, aby określić właściwe cele i przygotować odpowiednie strategie. Podstawowym składnikiem metody są warianty scenariuszy przyszłości, które stanowią pewna całościową, hipotetyczna wizję przyszłości przedsiębiorstwa obejmującą dany obiekt wraz z wybranymi segmentami otoczenia. 22.Scenariusze mogą mieć charakter:

Ekstrapolacyjny -stanowi opis sekwencji zdarzeń prowadzących w sposób logiczny od sytuacji wyjściowej do możliwej przyszłości z uwzględnieniem tendencji dominujących. /Antycypacyjny, który zawiera obrazy przyszłości, określane jako pożądane, które wynikają z zakładanych zmian w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, niezbędnych aby ten stan osiągnąć

23.metody symulacyjne w zarządz opierają się na odwzorowaniu oraz sztucznym odtwarzaniu i naśladowaniu procesów realnych z zastosowaniem różnorodnych modeli fizycznych, analogowych i matematycznych. Polegają na budowie eksperymentalnego modelu danego systemu na bazie szczególnego rodzaju modeli matematycznych, które za pomocą komputera pozwalają badać warianty zachowań tego systemu długookresowo i w założonych warunkach.

Symulacje stosuje się, , uzyskanie rozwiązania nie możliwe w drodze bezpośredniego eksperymentowania na „żywym organizmie” lub zastosowania metod analitycznych albo też zastosowanie tych ostatnich jest zbyt kosztowne. Metody symulacyjne opierają się na badaniach operacyjnych (są to narzędzia bazujące na wykorzystaniu modeli matematycznych, służących do podejmowania decyzji i oceny skutków) Metody symulacyjne służą do: Opisu bieżącego funkcjonowania systemów /Badania hipotetycznego przyszłego zachowania systemu lub jego podsystemu Projektowania systemu lub jego podsystemów Etapy w procedurze postepowania planistycznego w metodach symulacyjnych /Sformułowanie problemu /Opracowanie modelu formalnego badanego obiektu w postaci układu równań lub nierówności matematycznych np. dotyczących funkcji celu (poziomu zysku, kosztów itp.) oraz ograniczeń w formie nierówności opisujących np.: chłonność rynku, zdolności produkcyjne dostępne środki finansowe, a także zależności miedzy nimi,/Budowa wtórnego modelu fizycznego (odpowiadające modelowi formalnemu) tzw. zaprogramowanego systemu obliczeniowego/Przygotowanie informacji wejściowych do modelu /Prowadzenie eksperymentów obliczeniowych na modelu za pomocą komputera (wprowadzanie rożnych informacji wejściowych i obserwowanie jak wpłynie na badaną zmienną np. zysk /Weryfikacja modelu i ewentualna jego modyfikacja /Analiza logiczna wyników symulacji i ocena jakości uzyskanych rozwiązań/Opracowanie wariantów planów (programów) działania 24. wykresy Gantta Autorem jest inż. H.L. Gannt, który w 1917 roku przestawił po raz pierwszy plan produkcji w formie graficznej (znane dzisiaj jako wykresy Gannta). W typowym wykresie wiersze zarezerwowane są dla stanowiska pracy (maszyny, operacji, wyrobów), kolumny zaś to jednostki czasu (godziny, dni, tygodnie itd.) Układ zdarzeń wykresie Gannta przedstawiany jest najczęściej w wersji: • planowanej przed rozpoczęciem działania i ewentualnie modyfikowanej w trakcie realizacji, • rzeczywistej, nanoszonej na wykres wraz z upływem czasu.Wykresy Gantta – za jego pomocą można nie tylko planować i kontrolować wykonanie planu, ale także poprzez zastosowanie odpowiedniego systemu oznaczeń uwzględniać zmienność przebiegu wykonania zadania. Gannt a następnie jego współpracownicy stosowali następujące rodzaje wykresów (stanowiły one podstawę systemu planowania o graficznej kontroli wykonania zadań)• wykres wydajności pracy robotników, • wykres wykorzystania maszyn i urządzeń, • wykres planowania, dla przebiegu prac planowanych w wydziałach

25.. koncepcję naukowej organizacji pracy Zasady naukowej organizacji pracy wg Taylora Rozwój naukowych metod pracy, które zastąpią stosowane dotąd metody „zdroworozsądkowe” /Wprowadzenie naukowych metod selekcji kandydatów oraz stopniowego kształcenia robotników i doskonalenia ich kwalifikacji w celu przydzielenia każdemu z nich pracy do której się nadaje/Zapoznanie robotników z naukową metodą organizacji pracy w celu umożliwienia im uzyskania jak najlepszych wyników w pracy. /Wprowadzenie podziału pracy i odpowiedzialności między robotników i dyrekcję oraz stworzenie warunków do ich przyjaznej współpracy Podział pracy: Rozbicie elementów poszczególnych procesów na proste zadania, w których pracownicy specjalizują się tak długo, aż osiągną najwyższą sprawność.

26. cykl działania zorganizowanego wg le Chateliera Określenie ścisłego i użytecznego celu./Ocena środków i warunków umożliwiających osiągnięcie celu./Przygotowanie niezbędnych środków.

/Wykonanie zamierzonego działania./Kontrola osiągniętych wyników i wyciągnięcie wniosków.

27 nurt administracyjny (Fayol)

Podział na podstawowe czynności przedsiębiorstwa:operacje techniczne (produkcja),/o. handlowe (kupno, sprzedaż, wymiana),/o. finansowe (poszukiwanie kapitałów, inwestowanie),/ o. ubezpieczeniowe (ochrona dóbr i osób), /op administracyjne. Funkcje administracyjne Powtarzalne czynności podejmowane przez podmiot zarządzający (przełożonego) wobec podmiotu zarządzanego (podwładnego) Przewidywanie/Organizowanie/Rozkazywanie /Koordynowanie/Kontrolowanie

28.Omów najważniejsze dokonania na gruncie nauk o organizacji F. Taylora Metody analizy pracy, czasu pracy, pracy akordowej i wydajności, pracy robotników Analizy stosunków pomiędzy robotnikami, a kadrą zarządzającą fabryką i wydziałem produkcji/Funkcjonalny system zarządzania Taylora. F. W. Taylor (ojciec naukowej organizacji), dzieło ?Zarządzanie warsztatem wytwórczym?, -zapoczątkował badania nad czasem pracy (chronometraż) w celu ustalenia wzorców wykonania każdej pracy, -propagował zasadę dokładnego opisania każdego zadania wykonanego przez robotnika, -zastosował akordowy system wynagradzania, -propagował specjalizację (system funkcjonalny), -zalecał dobór najbardziej wydajnych pracowników, -propagował doskonalenia nawyków operacyjnych, -propagował daleko posunięty podział pracy w brygadzie, -propagował dostosowanie rytmu pracy do wymagań procesu technologicznego, -propagował stworzenie warunków sprzyjających wydajnej pracy, -propagował system bodźców materialnych i dyscyplinarnych. Stosowanie zasad naukowego zarządzania sformułowane przez Taylora spowodowało duży wzrost wydajności pracy a więc zwielokrotniło zyski właścicieli przy bardzo niskich nakładach inwestycyjnych. Jest to tzw. wzrost wydajności pracy w drodze bezinwestycyjnej.

29,Omów najważniejsze dokonania na gruncie nauk o organizacji H. Fayloa

H. Fayol zajmował się na przełomie XIX i XX wieku problematyką zarządzania organizacjami. Za główne jego osiągnięcie uznaje się sformułowanie funkcji zarządzania w szerokim i wąskim znaczeniu . Odnoszą się one głównie do przedsiębiorstw przemysłowych, jednak jak pisał sam H. Fayol, mogą znaleźć one zastosowanie również w administracji. Funkcje działalności przedsiębiorstwa podzielone zostały na sześć rodzajów: techniczne, handlowe, finansowe, ubezpieczeniowe, rachunkowe i administracyjne -14 uniwersalnych zasad zarządzania

30Omów najważniejsze dokonania na gruncie nauk o organizacji K. Adamieckiego równocześnie z H. Fayolem sformułował prawo podziału pracy i wynikającej z tego prawa specjalizacji.

/Sformułował prawo koncentracji, którego istotą jest łączenie wysoce wyspecjalizowanych komórek w celu wspólnego działania./Sformułował prawo harmonii, sprowadzające funkcjonowanie systemu wytwórczego do działań jak najbardziej zsynchronizowanych./Jako pierwszy użył metody chronometrażu. 31,Omów najważniejsze dokonania na gruncie nauk o organizacji E.Mayo jeden z twórców i głównych przedstawicieli socjologii przemysłu w Stanach Zjednoczonych, twórca teorii human relations/Mayo prowadził badania z dziedziny socjologii pracy w zakładach przemysłowych, badał wpływ warunków fizycznych na wydajność pracowników. Skupił się między innymi na efekcie Hawthorne'a oraz napisał książkę The Human Problems of an Industrialized Civilization (1933). Przeprowadzone przez niego badania pokazały siłę oddziaływania grupy na jednostkę podczas pracy. Wyniki badań umożliwiły mu wyciągniecie wniosków, jak powinni zachowywać się menedżerowie wobec swoich podwładnych oraz jak powinni organizować miejsce pracy. Podczas badań Mayo próbował dowiedzieć się, co może wpływać na efektywność pracowników, między innymi przeprowadził badanie wpływu naświetlnia miejsca pracy. Z jego obserwacji wynikało, że największy wpływ na pracę mają nieformalne kontakty pomiędzy pracownikami. Warunki fizyczne oraz wynagrodzenie okazały się mieć mniejsze znaczenie.32. znaczenie nurtu klasycznego Zwiększenie indywidualnej wydajności pracy./Opracowanie naukowych zasad działania./ Wykorzystanie do badania pracy zdobyczy nauk technicznych, fizjologii, ekonomii. 33,zasady nurtu klasycznego standaryzacja – wytwarzanie identycznych produktów tymi samymi metodami, podobieństwo systemów organizacyjnych i zarządzania, procedur i zachowań ludzi,/specjalizacja - prowadząca do zwiększenia wydajności pracy,/synchronizacja – koordynacja działań,/koncentracja – rozbudowa i łączenie jednostek organizacyjnych, /maksymalizacja – orientacja na zwiększenie wydajności pracy, produkcji, sprzedaży, wielkości organizacji itp.,/centralizacja – przejmowanie uprawnień decyzyjnych przez wyższe szczeble hierarchiczne. 34 podstawowe tezy nurtu behawioralnego świat dorosłego człowieka jest zorientowany na działalność zawodową,/praca jest aktywnością grupową,/grupy społeczne powstające w środowisku pracy w znacznym stopniu kontrolują zachowania członków grupy, /jednostka jest motywowana nie tylko czynnikami ekonomicznymi, lecz także psychospołecznymi,/każda grupa ma wewnętrzną strukturę i własny system wartości,/podstawową funkcją grupy jest chronienie jej przed ingerencją z zewnątrz i niedyskrecją jej członków.

35.Omów założenia szkoły stosunków międzyludzkich Chęć zaspokojenia potrzeb społecznych, a szczególnie potrzeby przynależności i uznania, to podstawowy czynnik motywujący pracowników do działania./Wprowadzone przez naukową organizację pracy rozdrobnienie pracy zmniejsza możliwości zaspokojenia potrzeb społecznych pracowników podczas wykonywania zadań, a to sprawia, że poszukują satysfakcji w ramach stosunków nieformalnych./Efektywność i niezawodność działań pracowników zależy od ich pozytywnego stosunku do organizacji jako całości./Wysoki poziom zadowolenia pracowników można osiągnąć dzięki stosowaniu technik zarządzania, które prowadzą do decentralizacji procesu decyzyjnego i włączenia w jego przebieg wszystkich grup pracowniczych.

36.Omów cechy modelu organicznego

Decentralizacja procesu decyzyjnego. /Skupienie uwagi na grupach a nie na jednostkach./Uznanie zaufania za siłę bardziej integrującą pracowników niż władza./Traktowanie przełożonego nie tylko jako przedstawiciela władzy, lecz także jako element systemu komunikacji wewnętrznej./Położenie większego nacisku na odpowiedzialność niż na zewnętrzną kontrolę.

37 hierarchiczną teorię potrzeb Maslova Potrzeby fizjologiczne /Potrzeby bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego

/Potrzeby społeczne/Potrzeby szacunku /Potrzeby samorealizacji Maslow twierdzi, że jeżeli nie zostaną zaspokojone potrzeby rzędu niższego, to nie może być mowy o zaspokojeniu potrzeb rzędu wyższego. O zachowaniu człowieka w głównej mierze decydują potrzeby niższego rzędu. Jeżeli nie są one zaspokojone, dominują nad pozostałymi potrzebami, spychając je na dalszy plan. Opisuje to szczegółowo prawo homeostazy, na którym Maslow opiera swoją teorię. Prawo to mówi o dążeniu człowieka do równowagi potrzeb niższego rzędu. Jeżeli potrzeby te nie zostaną zaspokojone, to człowiek traci równowagę organizmu. Równowagę przewraca dopiero zaspokojenie tych potrzeb. One stanowią dla niego źródło motywacji. Jeżeli potrzeba niższego rzędu zostanie zaspokojona, to przestaje ona być motywatorem. Z kolei motywator do zaspokojenia potrzeb wyższego rzędu określa prawo wzmocnienia. Człowiek zaspokajając te potrzeby odczuwa przyjemność, dlatego też będzie dążył do jeszcze lepszego zaspokojenia ich .

38,Omów dwuczynnikową teorię Herzberga Na satysfakcję z pracy (lub jej brak) wpływają zróżnicowane czynniki, wśród których można wyróżnić: Czynniki powodujące zadowolenie (motywacyjne)

Czynniki powodujące brak niezadowolenia (higieny)Czynniki motywacyjne:Dążenie do osiągnięć w pracy./Przeświadczenie, że wysiłek włożony w wykonanie zadania zostanie dostrzeżony i doceniony. /Zwiększenie poczucia odpowiedzialności i przyjmowanie większego zakresu obowiązków./Osiągnięcie wyższej pozycji społeczne w środowisku w wyniku większego wysiłku w realizację zadań./Treść pracy dająca możliwość samorealizacji./Możliwość rozwoju dzięki zwiększaniu wiedzy i doświadczenia zawodowego.Czynniki higieny: Wynagrodzenie/Bezpieczeństwo w pracy/Warunki pracy/Polityka przedsiębiorstwa/Kompetencje przełożonych

39Omów teorię X Y McGregora

Teorie X i Y:Teoria X odzwierciedla poglądy klasyków organizacji i zarządzania./Teoria Y zakłada, że istnieje możliwość integracji celów organizacji z celami indywidualnymi.Teoria X: Ludzie czują niechęć do pracy, co powoduje, że starają się jej unikać,/muszą być zmuszani do pracy, kontrolowani i motywowani karami,/większość osób woli, aby nimi kierowano, stara się unikać odpowiedzialności, ma niewielkie ambicje i poszukuje bezpieczeństwa.Teoria Y: Ludzie nie nienawidzą pracy – fizyczny i umysłowy wysiłek przy pracy jest dla nich czymś równie naturalnym jak zabawa i wypoczynek,/wolą samokontrolę niż kontrolę zewnętrzną i kary/nie unikają zaangażowania i odpowiedzialności,

/są zdolni do kreatywności i oryginalności, /w obecnych organizacjach intelektualny potencjał pracowników nie jest w pełni wykorzystywany.

40założenia behawioralnego modelu OiZ ograniczenie hierarchii organizacyjnej i wynikającego z niej podziału władzy,

/zastąpienie formalnego autorytetu przełożonego przez autorytet oparty na kompetencjach,/grupowe rozwiązywanie konfliktów na drodze negocjacji,/mieszany model decyzyjny, w którym decyzje strategiczne są podejmowane przez kierownictwo po konsultacji z niższymi szczeblami,/powiązanie aktywności pracowników z celami przedsiębiorstwa poprzez włączenie ich w proces decyzyjny 41.założenia nurtu ilościowego badania operacyjne (np.. optymalizacja transportu)/ przetwarzanie numeryczne jako główny sposób dochodzenia przez kierownictwo do decyzji/prognozowanie skutków zmian w oparciu o zależności zawarte w modelach ekonometrycznych /prognozowanie przyszłości w oparciu o modele

42.założenia nurtu systemowego nie zajmuje się poszczególnymi segmentami organizacji, a traktuje je jako jednolity i celowy system złożony z wzajemnie powiązanych części/daje to kierującemu możliwość spojrzenia na organizację jako na całość oraz świadomość, że działalność dowolnego segmentu systemu bardziej lub mniej wpływa na działalność każdego innego segmentu

43.Zdefiniuj pojęcie re engineeringu

Wg Hammera i Champy’ego to fundamentalne przemyślenie od nowa i radykalne przeprojektowanie procesów w firmie prowadzące do dramatycznej poprawy według krytycznych, współczesnych miar ( koszty, jakość, serwis, szybkość ) osiąganych wyników. 44.kluczowe pojęcia Re engineeringu

Fundamentalna zmiana-/radykalna zmiana

dramatyczna zmiana- /procesy Fundamentalne przemyślenie przedsiębiorstwa i jego procesów - należy zadać sobie pytanie: "Dlaczego robimy te rzeczy i dlaczego akurat w ten sposób". OdpowiedĄ da nam obraz tego, co należy zmienić i to w sposób zasadniczy. Radykalne przeprojektowanie oznacza całkowite oderwanie się od przeszłości. To zupełnie nowa droga, lekceważąca wszystkie dotychczasowe układy i sposoby postępowania. W reengineeringu chodzi o całkowite na nowo ukształtowane przedsiębiorstwo, o zupełnie nowy proces, a nie o ulepszenie, rozszerzenie czy modyfikacje procesów istniejących. Dramatyczna poprawa oznacza, że ulepszenie na dużą skale wymagają zniszczenia starego porządku. Reengineering nie interesuje się niewielkimi przyrostami ale skokami ilościowymi. Procesy, to termin do którego Hammer i Champy przywiązują bardzo dużą wagę. Uważają oni, że menedżerowie skupiają swą uwagę na postawach ludzkich, zadaniach, strukturach pomijając procesy. Proces zdaniem autorów koncepcji jest wiązką aktywności, skierowaną na jedno lub więcej wejść, w wyniku której klient dostaje wyrób o pożądanej przez niego wartości.

45. zasady koncepcji re engineeringu

Wychodzić od potrzeb klienta, /analizować procesy w przedsiębiorstwie, /uwzględnić istniejące ograniczenia,/myśleć inaczej

Szczegółowe zasady tej koncepcji formułuje Hammer:/Działania należy organizować wokół wyników, a nie zadań,

/Użytkownicy rezultatu procesu powinni być jego organizatorami,/Rozproszone przestrzennie zasoby należy traktować tak, jakby znajdowały się w jednym miejscu,/Równoległe procesy należy koordynować w czasie ich trwania, a nie po zakończeniu,/Decyzje powinny być podejmowane w miejscu realizacji, a nie kierownictwo (oddalone przestrzennie) zachowuje wyłącznie prawo kontroli decyzji,/Informacje gromadzone powinny spływać do jednego, ogólnie dostępnego banku danych,

46.Charakterystyczne cechy koncepcji BPR Odrzucenie industrialnego modelu pracy,/Należy dążyć do uproszczenia procesów,/Stanowiska pracy łączone w jedno,/Decentralizacja władzy/ Zachowany jest naturalny porządek pracy

/Wielowariantowość procesów/Praca realizowana jest w najbardziej odpowiednim miejscu, /Minimalizacja czynności/Ograniczenie zewnętrznych kontaktów/Tworzenie działań łączących

/Zmienia się struktura organizacji – dzialy funkcjonalne ustępują miejsca zespołom procesowym,/Zmienia się charakter pracy,

/Zmieniają się role poszczególnych ludzi

/Zmienia się charakter przygotowania zawodowego/Podstawą wynagradzania i oceny wydajności pracy są jej efekty, /Zmieniają się kryteria awansu,/Następuje zmiana kultury i wartości organizacji,

/Zmienia się rola menadżerów/Następuje spłaszczenie struktury organizacyjnej,

Dyrektorzy stają się liderami,/Nowoczesna technologia informatyczna,

47.proces wdrażania BPR - wybór procesu do rekonstrukcji,/- utworzenie zespołu badawczego,/- Zrozumienie procesu,/Rekonstrukcja procesu,/ Wdrożenie rekonstrukcji w życie

48. typowe korzyści i zagrożenia wdrażania koncepcji BPR /usprawnienie analizy zgromadzonych informacji i danych,/możliwościami przekształcenia nieustrukturyzowanego procesu w rutynowo przebiegającą transakcję,/ułatwienie dokonywania zmian w kolejności przebiegu procesu oraz umożliwienie symultanicznego przebiegu niektórych jego elementów,/zapewnianie łatwego dostępu do informacji, niezależnie od miejsca ich fizycznego przechowywania,

/umożliwianie eliminacji z procesu zbędnych pośredników,/ułatwienie gromadzenia informacji koniecznych do funkcjonowania danego procesu,/zapewnienie łatwego monitorowania przebiegu procesu oraz jego elementów,/możliwością zastępowania w procesie czynnika ludzie kiego lub też zmniejszania jego udziału

Udane zastosowanie reengineeringu może pozwolić na: skrócenie cyklów produkcji, o co najmniej 70% /redukcja kosztów o minimum 40% /poprawa jakości wyrobów i zadowolenia klientów ponad 40% /podniesienie rentowności o minimum 40%ci /rozszerzenie udziału w rynku, , o co najmniej 25% Do przyczyn niepowodzeń dodać należy:

Niejasne cele i definicje (brak zrozumienia istoty programu);/Nierealistyczne oczekiwania odnośnie efektów jak i kosztów/Ograniczona inwestycja w sam produkt;/Brak silnego zaangażowania, wsparcia i i presji zarządu/Brak koncentracji; /Brak cierpliwości /Brak pomiaru efektów.

49 etapy analizy potrzeb organizacyjnych 1.określenie celu ogólnego (wydajność, koszty, jakość, warunki pracy), 2wstępną analizę organizacyjną o (źródła, rezerwy i kierunki, usprawnień), 3określenie przedmiotu organizowania (dział, fragment procesu), 4 określenie celu szczegółowego (konkretyzacja celu ogólnego lub przejście do celów niższego stopnia; np. drogi transportowe, eliminacja), 5 analiza aspektów ekonomicznych, technicznych i psychologicznych przedmiotu organizowania, 6analizę warunków pracy (pozycja, oświetlenie, hałas, temperatura itp.), 7 ustalenie środków i terminów

50Omów arkusz krytycznej oceny i analizy Krytyczna ocena i analizy jak jest? (synteza stanu faktycznego)

dlaczego tak jest? (uzasadnienie stanu faktycznego) jak jeszcze może być? (znajdowanie wariantów) jak być powinno? (ustalanie wariantu optymalnego)

51.Projektowanie stanu postulowanego – fazy1uporządkowanie zmian zaproponowanych w toku krytycznej analizy i oceny stanu faktycznego, 2opracowanie właściwego projektu stanu proponowanego,3weryfikacja projektu w warunkach symulowanych lub rzeczywistych,4ocena proponowanych rozwiązań według kryteriów ekonomicznych, warunków pracy oraz psychosocjologicznych.

52 fotografię dnia roboczego (

Fotografia dnia roboczego polega na obserwacji i pomiarach wszystkich rodzajów czasu roboczego, pracy i przerw, na danym stanowisku roboczym, zgodnie z kolejnością ich występowania, przeprowadzanych nieprzerwanie w ciągu ustalonego czasu. Czas przeprowadzania jednej fotografii pokrywa się zwykle z okresem jednej zmiany roboczej..

W zależności od celu i przedmiotu badania wyróżnia się: indywidualną fotografię dnia pracy będącą procesem obserwacji i pomiaru wszystkich elementów czasu pracy jednego wykonawcy wraz z rejestracją wszystkich zdarzeń mających istotny wpływ na przebieg badanego procesu pracy w czasie zmiany roboczej; /zespołową fotografię dnia pracy polegającą na równoczesnym badaniu czasu pracy kilku pracowników realizujących wspólne zadnie, aby uchwycić wzajemne powiązania w procesie pracy oraz opracować bilans dnia roboczego dla określonych stanowisk;

grupową fotografię czasu pracy, podczas której obserwuje się grupę wykonawców pracujących indywidualnie, nie zespołowo;

fotografię na trasie obejmującą obserwację czasu podczas stałej marszruty na określonym odcinku pewnej liczby stanowisk w określonych momentach;

samofotografię polegającą na przeprowadzeniu obserwacji i dokonywaniu uproszczonych pomiarów zużycia czasu przez samego wykonawcę badanej pracy. Jest ona szczególnie zalecana w badaniu organizacji pracy kierowniczej i biurowej.

1. etap przygotowawczy, który polega na:

/sprecyzowaniu celu, jaki chcemy osiągnąć w wyniku badania, /określeniu obiektu (przedmiotu) badań, a więc stanowisk i pracowników objętych badaniem, /zapoznaniu się obserwującego z technologią i metodami pracy oraz rodzajem zadań roboczych, /poinformowaniu osób obserwowanych o celach badań, /określeniu czasokresu badań, /przygotowaniu formularzy obserwacyjnych; 2. etap podstawowy polegający na właściwej obserwacji i zapisywaniu w specjalny arkuszu obserwacyjnym rodzaju i czasu zakończenia zaobserwowanej czynności oraz uwag. Czas zakończenia danej czynności lub przerwy jest jednocześnie początkiem czynności następnej. Obserwator rozpoczyna badanie w określonym czasie (najczęściej jest to początek dnia) i kontynuuje je do końca ustalonego okresu (najczęściej jest to koniec zmiany roboczej). W trakcie obserwacji notuje w skrócie wszystko, co się dzieje z obserwowanym obiektem. Różnice kolejno notowanych czasów zakończenia poszczególnych czynności są miarą czasów ich trwania; 3. etap końcowy sprowadzający się do opracowania i analizy wyników oraz sformułowania wniosków usprawniających.

53. obserwację migawkową jest to sposób prowadzenia ilościowej analizy czasu pracy ludzi i środka produkcji. Badania oparte są na rachunku prawdopodobieństwa statystyce, na badaniu próby reprezentatywnej. Zastosowanie obserwacji migawkowej: ustalenie wskaźników charakterystycznych stopnia wykorzystania narzędzi.(mniejsze absorbowanie uwagi osoby, która przeprowadza badanie sposobem obserwacji migawkowej w stosunku do obserwacji ciągłej. Następuje skrócenie tego czasu od ok. 40 % do ok. 70 %)/istnieje możliwość przerwania badania w dowolnym momencie jego trwania oraz wznowienia go również w dowolnym momencie.Zastosowanie techniki obserwacji migawkowych wymaga dotrzymania trzech warunków: reprezentatywności, tj. ustalenia odpowiednio dużej próbki określonej liczbą obserwacji; losowości,, tj.. dokonania w sposób losowy wyboru momentów obserwacji; ciągłości przyczynowo-skutkowej, tj. przeprowadzenia obserwacji w sytuacji występowania warunków uznanych za typowe.Wadami obserwacji migawkowej jest to, że nie ma możliwości identyfikacji pracy obserwowanego stanu (na przykład- nieobecność pracownika, przerwa w pracy jakiegoś urządzenia) oraz to, że kiedy zdarzenia obserwowanego stanu nie przekraczają 1 % nie można wtedy wyciągnąć żadnych wniosków.1.etap przygotowawczy, który obejmuje: określenie celu i przedmiotu badania, wyznaczenie okresu obserwacji, ustalenie liczby badanych frakcji czasu, ustalenie liczby badanych frakcji czasu, ustalenie niezbędnej liczby obserwacji przy pożądanej dokładności, zaplanowanie trasy obchodów, wyznaczenie momentów obserwacji, czyli planu minutowego, przygotowanie arkusza obserwacyjnego. 2. etap podstawowy polegający na przeprowadzeniu obserwacji, przy którym należy stosować następujące zasady postępowania: obserwacji należy dokonywać zawsze z tego samego miejsca, najlepiej w chwili mijania stanowiska, wszystkie obserwacje powinny być krótkotrwałe(1-2 sekundy),gdyż przedłużanie ich niesie ryzyko łączenia większej ilości elementów pracy i skłania do interpretacji zdarzeń, notowanie polega na zakwalifikowaniu zaobserwowanego zdarzenia lub stanu do określonej frakcji i umieszczeniu w tym miejscu w arkuszu stosownego znaku, obchód tej samej trasy odbywa się w różnych odstępach czasu (zgodnie z wylosowanymi momentami obserwacji), co chroni przed notowaniem cyklicznie powtarzających się tych samych zdarzeń oraz tendencyjnym i nienaturalnym zachowaniem się pracowników; 3. etap końcowy, który polega na opracowaniu wyników obserwacji pod kątem: ustalenia struktury wykorzystania czasu w procentach, prezentacji wyników w formie tabel i diagramów, oceny wiarygodności i rzetelności uzyskanych wyników, wyprowadzenia właściwych wniosków i propozycji usprawnień zmierzających do zminimalizowania strat czasu.

54. Chronometraż jest techniką mierzenia powtarzalnych, wyróżnionych elementów procesów pracy. Najczęściej służy do pomiarów elementów, których czas trwania nie przekracza kilku, rzadziej kilkunastu minut. Ogólnym celem chronometrażu jest dokładne ustalenie czasu wykonywania badanych elementów z dokładnością pozwalającą na wyraźne określenie ilości czasu niezbędnego do wykonania poszczególnych elementów pracy w danych warunkach organizacyjno-technicznych. Zależnie od liczby pracowników, których praca jest przedmiotem obserwacji, chronometraż może być: indywidualny – przeprowadzany w odniesieniu do jednego pracownika; /grupowy – przeprowadzany w stosunku do grupy pracowników wykonujących to samo zadanie. Można tez mówić o następujących rodzajach chronometrażu:

ciągłym – gdy czas trwania wszystkich elementów badanego procesu pracy mierzy się nieprzerwanie, tj. od momentu rozpoczęcia do zakończenia każdego cyklu pomiarowego (stosowanie go jest celowe, gdy mierzone elementy procesu pracy trwają dłużej niż 10 sekund);

wyrywkowym – przy którym mierzy się czas tylko niektórych, wybranych elementów badanego procesu; cyklicznym – gdy czas trwania elementów procesu jest bardzo krótki (poniżej 3 sekund). - zalety-dość precyzyjna, umożliwia doskonalenie metod wykonywania czynności, wady-nadaje się tylko do czynności powtarzalnych, nie uwzglęnia ona pozostałych elementów dnia roboczego np. przerw śniadaniowych, rekreacyjnych; analiza ruchów elementarnych MTM-pracę na danym stanowisku rozkłada się na ruchy elementarne, następnie eliminuje się ruchy zbędne a następnie dla tych istotnych określa się tabele odpowiednich wartości

etapy: 1. Przygotowanie badania: Na tym etapie następuje wybór pracownika. Wyboru tego dokonuje się po uprzednich rozmowach z potencjalnymi kandydatami i ich przełożonymi, oraz po zapoznaniu się ze stanowiskiem pracy oraz zasadami cyklu technologicznego. Dokonuje się także podziału czynności na fragmenty. Fragmenty operacji technologicznej muszą zaczynać się i kończyć w precyzyjnie ustalonych momentach, oddzielający je czas to tak zwany punkt graniczny (w jego trakcie następuje zatrzymanie pomiaru i odczytanie wartości ze stopera), czas trwania takiego fragmentu nie może być krótszy niż 2,4 sekundy. Liczbę pomiarów niezbędnych do uzyskania reprezentacyjnych danych określa się wykorzystując metody statystyczno- matematyczne oraz probabilistykę. Ilość zarejestrowanych fragmentów ma istotny wpływ dokładność i rzetelność badań.

2. Obserwacja i pomiar: W skład tego etapu wchodzi pomiar czasu trwania fragmentu operacji dokonywanych za pomocą stopera, dokumentowanie otrzymanych wyników na karcie charakterystyki stanowiska roboczego, arkuszu chronometrażowym (zapisuje się na nim wyniki pomiaru), karcie wyników chronometrażowych (zawiera wartości przeciętne trwania badanych fragmentów), karcie normowania (zawiera ona normę trwania dla danego fragmentu).Pomiarów można dokonywać na dwa sposoby: ciągle (bez wyłączania stopera, wyliczając różnicę następujących po sobie zmierzonych fragmentów operacji), lub wyrywkowo (po każdym pomiarze zeruje się urządzenia mierzące). Następnie przystępuje się do oceny tempa pracy, porównując otrzymane wyniki ze wzorcowymi. Wyniki wzorcowe przedstawiają czas pracy w tzw. tempie normalnym. Porównanie to można zapisać za pomocą następującego wzoru: (czas zmierzony * ustalone tempo pracy)/normalne tempo pracy Wzór ten daje nam wartość czasu w jakim pracownik wykonałby swoje zadanie, gdyby pracował w tempie normalnym.

3. Opracowanie wyników: Otrzymane rezultaty pomiarów fragmentów operacji technologicznej określa się mianem szeregu chronometrażowego. Z poszczególnych fragmentów obliczane są średnie a następnie odrzucane są te wyniki, które w znaczący sposób o wyznaczonej średniej obiegają. Metodę tę stosuję się w celu wyznaczania norm pracy, może ona także wspierać inne badania pracy, jako metoda pomocnicza

55. fotografia stroboskopowa (flash light) fotografowanie przebiegu ruchów przy otwartej migawce, a naświetlenie odbywa się poprzez serię błysków o dużej częstotliwości ; znajduje zastosowanie w badaniu niezbyt szybkich ruchów, np. w sporcie, pracy mechanizmów maszyn, odrzutu broni itp. filmowanie w zwolnionym tempie (0,9 – 1,5 fps) szczególnie skomplikowane procesy pracy zespołowej, o relatywnie długim przebiegu,

filmowanie w przyspieszonym tempie (64 i więcej fps) bardzo krótkie i szybko przebiegające cykle pracy.

56.Omów funkcje norm pracy

Techniczne – dyscyplinujące pracę poprzez ciągłe konfrontowanie założonych parametrów technicznych i organizacyjnych z warunkami w jakich przebiega normowany proces /Organizatorskie /Płacowe /Kosztowe

/Zatrudnieniowe /Oceny /Ustalania potrzeb

57.rodzaje norm pracy Norma obliczeniowa – wiąże się z wykorzystaniem wcześniej opracowanych już normatywów, z których następuje założenie, poskładanie elementów normy Norma badawcza –– nie dysponujemy żadnymi normatywami (praca specyficzna).Ustalenie normy poprzez przeprowadzenie pomiarów, głównie m. chronometrażu Norma uproszczona – posługiwanie się tzw. scalonymi normatywami czasu, opracowanymi dla typowych zabiegów i operacji technicznych

58Zdefiniuj podstawowe pojęcia w metodach sieciowych • Sieć czynności -jest graficznym przedstawieniem planu przedsięwzięcia, pokazującym wzajemne zależności między różnymi działaniami. W skład sieci czynności wchodzi kilka podstawowych elementów, mianowicie: zdarzenie, czynność, czas trwania czynności. Najwcześniejszy możliwy termin, najpóźniejszy dopuszczalny termin.

• Zdarzenie -jest momentem czasowym, w którym zaczyna się lub kończy przynajmniej jedna czynność. Zdarzenie jest ważnym punktem przedsięwzięcia, rozpoczynającym lub kończącym jakąś czynność, nie zużywa środków ani czasu. W sieci czynności symbolem zdarzenia jest kółko z wpisanym doń numerem zdarzenia. • Czynność -jest to działanie w określonym czasie, pochłaniające pewne środki na realizację. Symbolem czynności w sieci jest strzałka, która wskazuje kierunek przebiegu czynności w czasie. • /Zdarzenie nie może być uznane za zaistniałe, dopóki wszystkie czynności do tego zdarzenia nie zostały zakończone Żadna czynność nie może się rozpocząć przed zaistnieniem zdarzenia określającego jej początek. /• Czas trwania czynności oznacza się odpowiednią cyfrą umieszczoną nad lub pod strzałką. Sumując poszczególne czasy trwania czynności można obliczyć najwcześniejszy możliwy termin zaistnienia poszczególnego zdarzenia.

59. najwcześniejszego i najpóźniejszego dopuszczalnego momentu zaistnienia zdarzenia w sieci

Termin zdarzenia ostatniego jest najwcześniejszym momentem zakończenia całego przedsięwzięcia. Najpóźniejszy dopuszczalny moment określonego zdarzenia musi umożliwić realizację wszystkich czynności, mających początek w tym zdarzeniu.

60.Omów konwencje przy budowie Siecie1. zakłada się, iż czas biegnie ze strony lewej do prawej;2. każdy numer zdarzenia następnego jest większy od numeru zdarzenia poprzedzającego;3. sieć można określić poczynając od pierwszej czynności do ostatniej (w przód) lub od ostatniej czynności do pierwszej (wstecz);

4. sieć czynności danego przedsięwzięcia jest niezmienne w stosunku do zmian czasutrwania czynności.

61. technikę rozwiązywania sieci

1. Każda czynność musi być zorientowana w sensie czasowym, przy czym rozróżnia się dwa sposoby orientacji :– Orientację ogólną, polegającą na przyjęciu założenia, że czas płynie strony lewej do prawej, czyli zdarzenia leżące bardziej na prawo jest późniejsze niż zdarzenie leżące na lewo od niego, a odnoszące się do tej samej czynności./– Orientację szczegółową, uzyskiwaną przez zaznaczenie upływu czasu strzałką. Stosuje się ją w odniesieniu do czynności usytuowanych pionowo w sieci tzn. wtedy, gdy orientacja ogólna jest niewystarczająco jednoznaczna.

2. Sieć nie musi być nanoszona na układ współrzędnych z zaznaczoną osią czasu, wystarcza opisanie poszczególnych czynności czasem ich trwania

62.Omów etapy konstruowania sieci

1. Ustalenie liczby czynności,2. Ustalenie zdarzenia początkowego i końcowego przedsięwzięcia,3. Określenie kolejności wykonywania czynności,4. Numerowanie wierzchołków

63.Omów metodę PERT

Metody indeterministyczne (probabilistyczne, stochastyczne), zakładające działanie w warunkach niepewności. Taką jest m. In. Chyba najpopularniejsza obecnie metoda Program Evaluation and Review Technique (PERT).Metoda Pert posługuje się również analizą ścieżki krytycznej w sieci o sztywnej, deterministycznej konstrukcji „i”-„i”, ale umożliwia ponadto wykorzystanie statystycznego oszacowania czasu trwania poszczególnych czynności, a w związku z tym wyznaczenie prawdopodobieństwa zrealizowania poszczególnych etapów przedsięwzięcia w z góry zadanych terminach.Czas trwania poszczególnych czynności (czyli liczby przyporządkowane poszczególnym łukom), oblicza się za pomocą wzoru: T e =( a + 4b +c) / 6

gdzie: a- optymistyczny czas wykonania

b- najbardziej prawdopodobny czas wykonaniac- pesymistyczny czas wykonania. Po obliczeniu średniego czasu trwania czynności według wzoru można wyznaczyć ścieżkę krytyczną, jak w metodzie CPM.