Płynność finansowa

Płynność finansowa - zdolność do terminowego regulowania krótkoterminowych zobowiązań oraz do dokonywania zakupów wszelkiego rodzaju towarów i usług, jeden z elementów oceny finansowej przedsiębiorstwa. Zarządzanie płynnością ma na celu utrzymywanie odpowiedniej ilości środków pieniężnych i linii kredytowych, gdyż opóźnienia w wywiązywaniu się ze zobowiązań powodują nieufność kontrahentów i kredytujących instytucji finansowych co może doprowadzić w skrajnych przypadkach do bankructwa, zaś zbyt wysoki poziom powoduje zamrożenie części kapitału obrotowego, a tym samym zmniejszenie rentowności przedsiębiorstwa.

Można wyróżnić następujące źródła informacji, które stanowią podstawowe do zarządzania płynnością finansową przedsiębiorstwa:

• Bilans

• Rachunek zysków i strat

• Rachunek przepływów pieniężnych

Płynność finansową rozpatrujemy w dwóch aspektach:

• w ujęciu statycznym - chodzi o odniesienie do konkretnego momentu, np. do dnia bilansowego, wykorzystując podstawowe sprawozdania finansowe: bilans, rachunek zysków i strat oraz wskaźniki płynności finansowej

• w ujęciu dynamicznym - tu chodzi o odniesienie się do konkretnego okresu korzystając z rachunku przepływów pieniężnych

Płynność a rentowność

Jeśli poziom płynnych aktywów będzie za niski, wówczas Twoja firma może napotkać na problemy z terminową spłatą swoich zobowiązań, ze zniechęcaniem klientów zbyt restrykcyjnym podejściem do ściągania należności albo brakiem oferowanego asortymentu. Dlatego poziom płynnych aktywów nie może być zbyt niski.

Rys. 1. Relacja poziomu płynności i rentowności.

Równocześnie nadmiar płynnych aktywów może negatywnie wpłynąć na rentowność Twojej firmy. Dzieje się tak, dlatego, że wraz z przekroczeniem „koniecznego” poziomu płynnych aktywów, ich nadwyżki, przy stabilnym poziomie ryzyka rynkowego, stają się źródłem nieefektywnego wykorzystania zasobów.

Wraz ze wzrostem ryzyka towarzyszącego codziennej działalności przedsiębiorstwa, powinieneś zwiększyć poziom płynnych aktywów ponad konieczne poziomy, gdyż zabezpieczy to Twoją firmę przed negatywnym skutkami braku płynnych zasobów.

Wskaźnik płynności bieżącej - zdolność firmy do regulacji bieżących zobowiązań za pomocą krótkoterminowych aktywów.

Wskaźnik płynności bieżącej = $\frac{\text{aktywa}\ \text{obrotowe}}{\text{zobowi}a\text{zania}\ \text{kr}o\text{tkoterminowe}}$

Ten wskaźnik informuje ile razy bieżące aktywa (łatwo zamienialne na gotówkę) pokrywają bieżące zobowiązania (krótkoterminowe pasywa). Przyjmuje się, że zadowalający poziom tego wskaźnika zawiera się w granicach 1,2-2,0. Czyli kwota aktywów bieżących powinna być około dwa razy większa niż pasywa bieżące. Wtedy można mówić o zachowaniu równowagi finansowej. Niski poziom wskaźnika oznacza, że firma nie posiada zasobów gotówkowych do finansowania bieżących zobowiązań. Wysoki wskaźnik wskazuje na mniejszy udział zobowiązań krótkoterminowych w finansowaniu bieżącej działalności.

Wskaźnik płynności przyśpieszonej (szybki) - zdolność firmy do regulacji bieżących zobowiązań za pomocą gotówki i jej ekwiwalentów oraz "przyszłej gotówki".

Wskaźnik płynności szybkiej = $\frac{\text{aktywa}\ \text{obrotowe} - \text{zapasy} - \text{rozliczenia}\ \text{mi}e\text{dzyokresow}e}{\text{zobowi}a\text{zania}\ \text{kr}o\text{tkoterminowe}}$

Ten wskaźnik informuje ile razy aktywa o dużym stopniu płynności (bez zapasów) pokrywają bieżące zobowiązania. Uważa się, że wskaźnik ten na poziomie 1,0 jest wystarczający, aby pokryć bieżące pasywa przez przedsiębiorstwo pożądana jest nieduża różnica miedzy tymi wskaźnikami. Jeżeli mamy, do czynienia z wysokim wskaźnikiem bieżącym i niskim wskaźnikiem szybkim to firma utrzymuje za duży poziom zapasów, w którym są zamrożone środki finansowe. Ale taka strategia dużych zapasów jest skuteczna jako bariera przeciwko inflacji. Natomiast, gdy wskaźnik bieżący jest niski, a wskaźnik szybki wysoki to oznacza nieproduktywne gospodarowanie środków pieniężnych na rynkach bakowych, w postaci należności itp.

Wskaźnik płynności natychmiastowej - stosunek inwestycji krótkoterminowych do pasywów bieżących (zobowiązań krótkoterminowych)

Wskaźnik płynności natychmiastowej = $\frac{\text{inwestycje}\ \text{kr}o\text{tkoterminowe}}{\text{zobowi}a\text{zania}\ \text{kr}o\text{tkoterminowe}}$

Przyjmuje się, powinien się zawierać w przedziale między 0,1 a 0,3.

Model Baumola

• Zał: przedsiębiorstwo otrzymuje regularne i okresowe wpływy środków pieniężnych, ale wydatkuje je w sposób ciągły, ze stałym tempem. W momencie otrzymania środków pieniężnych przedsiębiorstwo przekazuje wystarczającą ich część na pokrycie wypływów.

• Model Baumola składa się z dwóch rodzajów aktywów: środków pieniężnych i [obcych] papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu, które przynoszą dochód wielkości w ciągu każdego okresu. Papiery te są doskonale podzielne.

• Ponieważ według tego modelu zapotrzebowanie firmy na środki pieniężne jest stałe i wynikające z operacyjnej działalności, wpływy także są stałe i łatwo przewidywalne.

Założenia modelu W. J. Baumola są następujące:

1) zapotrzebowanie przedsiębiorstwa na gotówkę jest możliwe do przewidzenia i stałe w danym okresie;

2) operacyjne wpływy środków pieniężnych do przedsiębiorstwa są stałe i możliwe do przewidzenia;

3) wpływy gotówkowe do przedsiębiorstwa są równomierne, pewne i ciągłe; przypadkowe wpłaty gotówkowe nie występują;

4) stopa procentowa inwestycji w papiery wartościowe jest stała w całym okresie,

5) transfer gotówki na papiery wart. i odwrotnie następuje natychmiast po stałym, ustalonym koszcie, bez względu na wielkość transferu.

Optymalny poziom gotówki

Koszty utrzymywania środków pieniężnych w kasie przedsiębiorstwa

Motywy utrzymywania środków pieniężnych w kasie przedsiębiorstwa

Motywy utrzymywania gotówki w przedsiębiorstwie:

1. Transakcyjny

2. Ostrożnościowy

3. Spekulacyjny

Charakterystyka

Zasób pieniądza to ilość pieniędzy w obiegu oraz suma wkładów bankowych posiadanych w danym momencie. Pieniądze trzymamy po to, aby móc je wydać w przyszłości. Jako, że pieniądz jest zasadniczym środkiem wymiany musi spełniać funkcję środka przechowywania wartości (tezauryzacji). Mają tek może być gromadzony w różnej postaci – w formie pieniędzy, ale także weksli, obligacji, akcji czy nieruchomości. Dla uproszczenia w teorii ekonomii przyjmuje się, że istnieją tylko dwa rodzaje aktywów: pieniądz jako środek wymiany, który nie przynosi dochodów w postaci odsetek, oraz obligacje, które symbolizują wszystkie pozostałe aktywa, które nie są bezpośrednio środkiem płatności ale przynoszą odsetki. Wraz ze wzrostem dochodów powiększają się majątki ludzi. Z kolei wydatki wpływają na zmniejszenie majątku. Ludzie będą trzymać pieniądze tylko wtedy, kiedy dostrzegą w tym korzyści, które zrównoważą koszt alternatywny utrzymywania pieniądza – czyli odsetki utracone w wyniku trzymania aktywów finansowych w postaci gotówki, a nie w formie oprocentowanych obligacji.

Korzyści z utrzymywania pieniądza wynikają z trzech podstawowych motywów:

Motyw transakcyjny

Jest to potrzeba posiadania gotówki wynikająca z niedoskonałej synchronizacji wpływów i wydatków w czasie. To konieczność posiadania środków pieniężnych „pod ręką”, aby zapłacić bieżące rachunki. Potrzeba tego rodzaju związana jest z działalnością operacyjną firmy. Wydatki gotówkowe przedsiębiorstwa obejmują płace, zakupy dóbr i usług, podatki i dywidendy. Źródłami gotówki są przychody ze sprzedaży, sprzedaż aktywów oraz zaciąganie zobowiązań. Wpływy i wydatki gotówkowe nie są dokładnie zsynchronizowane w czasie, więc pewna rezerwa gotówki służy jako margines bezpieczeństwa. Gotówka jest doskonale płynna, więc idealnie nadaje się do realizacji wszelkich płatności. Wielkość rezerwy gotówkowej zależy od dwóch czynników: wartości zawieranych transakcji oraz stopnia synchronizacji wpływów i wydatków. Pieniądz jest zmienną o charakterze nominalnym, a nie wielkością realną. Jeżeli wszystkie ceny podwoją się, to również wpływy i wydatki wzrosną dwukrotnie i aby dokonać tych samych transakcji co poprzednio, będzie trzeba zgromadzić dwa razy tyle pieniędzy. Aby przeprowadzić określoną liczbę transakcji , potrzeba więc określonej ilości pieniądza w ujęciu realnym, tj. pieniądza nominalnego skorygowanego o zmiany poziomu cen. Ludzie utrzymują realne zasoby pieniężne, ponieważ chcą dokonywać transakcji. Dobrym przybliżeniem całkowitej wartości transakcji w wyrażeniu realnym jest dochód narodowy w ujęciu realnym. W związku z tym można przyjąć, że motyw transakcyjny utrzymywania realnych zasobów pieniężnych zwiększa swą siłę oddziaływania wraz ze wzrostem realnego dochodu narodowego. Ze względu na szybki rozwój elektronicznych przelewów pieniężnych oraz innych technicznych środków przekazywania pieniędzy niewykluczone jest, że motyw transakcyjny wkrótce zniknie całkowicie. Ale nawet jeśli tak się stanie, i tak istnieć będzie potrzeba zarządzania płynnością i efektywnego wykorzystania środków pieniężnych.

Motyw spekulacyjny (motyw przezorności)

Jest to potrzeba posiadania gotówki w celu pokrycia nieprzewidzianych wydatków, których dokładnego rodzaju nie jesteśmy jeszcze w stanie przewidzieć. Mogą to być okazje rynkowe jak możliwość realizacji tanich zakupów, gdzie decyzję należy podjąć jak najszybciej, jak również sytuacje takie jak zapobieżenie nieoczekiwanym kłopotom, poprzez natychmiastowe uregulowanie zobowiązań finansowych. Motyw spekulacyjny powoduje, że ludzie rezygnują z odsetek i noszą pieniądze przy sobie, aby wykorzystać takie właśnie nieprzewidziane okazje.

Motyw ostrożnościowy (motyw portfelowy)

Jest to utrzymywanie gotówki spowodowane niechęcią do ryzyka. Ludzie są skłonni poświęcić wyższą przeciętnie stopę zwrotu dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa lokat, tj. takiego portfela inwestycyjnego, który przyniesie niższą, ale dającą się łatwiej przewidzieć stopę zysku.

Jednak z powodu tego, że instrumenty rynku pieniężnego są stosunkowo pewne, zas instrumenty takie jak bony skarbowe również bardzo płynne, tak naprawdę nie jest konieczne utrzymywanie wysokiego poziomu środków pieniężnych.

Krótkoterminowe papiery wartościowe

krótkoterminowe - o okresie zwrotu krótszym niż 1 rok, zaliczane w rachunkowości do 'Aktywów Obrotowych' jako 'Inwestycje Krótkoterminowe' w grupie 'Krótkoterminowe Aktywa Finansowe'.

Należności

Należności - roszczenia przedsiębiorstwa wobec kontrahentów za dostarczone produkty, za które zapłata nastąpi w terminie późniejszym.

Należność - uprawnienie jednostki do otrzymania świadczenia pieniężnego od drugiej osoby fizycznej lub prawnej, czyli od dłużnika za, np. dostawę wyrobów, świadczone usługi itp.

Należność - uprawnienie osoby fizycznej lub prawnej do otrzymania w określonym terminie określonego świadczenia pieniężnego lub rzeczowego od innej osoby fizycznej lub prawnej. W rachunkowości podmiotów gospodarczych należności są kategorią wyłącznie pieniężną i oznaczają wszelkie przewidywane przychody środków pieniężnych, stanowią aktywa podmiotu gospodarczego.

W tym przypadku powstanie należności jest efektem prowadzonej działalności gospodarczej i poprzedza przypływ środków pieniężnych do podmiotu gospodarczego można je podzielić wg różnych kryteriów, wśród których do najważniejszych należą:

1. obszar rozliczeń - należności krajowe i zagraniczne termin płatności - należności krótkoterminowe i długoterminowe,

2. stopień wymagalności - należności prawidłowe (terminowe) i przeterminowane (przedawnione),

3. tytuł powstania - należności z tytułu dostaw, robót i usług, wypłaconych zaliczek, kar umownych, karnych odsetek itd.,

4. osoba dłużnika - należności od odbiorców produktów i usług, od pracowników, budżetowe itd.,

5. stopień realności - pewne, wątpliwe, sporne, nieściągalne.

Przeciętny okres regulowania należności - tj. czas od momentu ich powstania do momentu wpływu środków pieniężnych z tytułu danej należności - nazywa się cyklem należności i jest wykorzystywany w analizie sytuacji finansowej podmiotów gospodarczych.

Należność, uprawnienie osoby fizycznej lub prawnej do otrzymania w określonym terminie określonego świadczenia rzeczowego lub pieniężnego od innej osoby fizycznej lub prawnej. W rachunkowości podmiotów gospodarczych należności są kategorią wyłącznie pieniężną i oznaczają wszelkie przewidywane przychody środków pieniężnych, stanowią aktywa podmiotu gospodarczego.

Powstanie należności jest efektem prowadzonej działalności gospodarczej i poprzedza przypływ środków pieniężnych do podmiotu gospodarczego. Można je podzielić wg różnych kryteriów, wśród których do najważniejszych należą:

1) obszar rozliczeń - należności krajowe i zagraniczne; termin płatności - należności krótkoterminowe i długoterminowe;

2) stopień wymagalności - należności prawidłowe (terminowe) i przeterminowane (przedawnione);

3) tytuł powstania - należności z tytułu dostaw, robót i usług, wypłaconych zaliczek, kar umownych, karnych odsetek itd.;

4) osoba dłużnika - należności od odbiorców produktów i usług, od pracowników, budżetowe itd.;

5) stopień realności - pewne, wątpliwe, sporne, nieściągalne;

Przeciętny okres regulowania należności - tj. czas od momentu ich powstania do momentu wpływu środków pieniężnych z tytułu danej należności - nazywa się cyklem należności i jest wykorzystywany w analizie sytuacji finansowej podmiotów gospodarczych.

Zarządzanie należnościami

Zarządzanie należnościami – sprowadza się przede wszystkim do zarządzania należnościami z tytułu dostaw, przy wykorzystaniu elementów polityki kredytowej i dyskontowej.

Finansowanie należności

 

Elementy polityki kredytowej

wyznaczanie warunków, które musi spełniać odbiorca, aby mógł dokonać wpłaty z odroczoną płatnością.

 

Elementy polityki dyskontowej – określenie poziomu dyskonta, otrzymywanego przez odbiorcę przy płatności natychmiastowej.

Zarządzanie należnościami

• określenie warunków sprzedaży kredytowej

• dokonanie klasyfikacji kredytobiorców

• ocena zasadności zmian polityki kredytowej

• sprecyzowanie polityki „ściągania” należności

Koszt kredytu handlowego lub kupieckiego

K = $\frac{d}{1 - d}*\frac{365}{N - t}$

d – wysokość dyskonta w procentach

N – dopuszczalny okres zapłaty w dniach

T – okres upustu cenowego w dniach

Windykowanie należności

Windykacja (łac. vindicatio) dosłownie oznacza dochodzenie roszczeń, obronę konieczną, a nawet zemstę. Od czasów Cesarstwa Rzymskiego funkcjonowała instytucja prawna rei vindicatio, której zadaniem było dążenie do odzyskania rzeczy znajdującej się w posiadaniu osoby nieuprawnionej.

Współcześnie windykacja to dochodzenie własności za pomocą środków określonych w obowiązujących przepisach prawnych.

Rozróżniamy:

• windykację polubowną polegającą na monitowaniu dłużnika, które ma doprowadzić do spłaty należności.

• windykację sądową dotyczącą przypadków, gdzie brak chęci współpracy ze strony dłużnika - sprowadza się ona do uzyskania sądowego wyroku lub nakazu zapłaty, który uzupełniony w klauzulę wykonalności jest podstawą do egzekucji komorniczej.

Większość dużych przedsiębiorstw posiada własne działy zajmujące się odzyskiwaniem należności. Są one często wspomagane lub zastępowane przez szereg wyspecjalizowanych, zewnętrznych firm windykacyjnych.

W praktyce w Polsce odzyskiwanie wierzytelności drobnych kończy się na windykacji polubownej, która polega na wysyłaniu do dłużników różnego rodzaju, różnie formułowanych pism w których nakłania się go do spłacenia powstałego zadłużenia. Poza pismami wyspecjalizowane firmy korzystają również z call center, którego odpowiednio wyszkoleni pracownicy kontaktują się z dłużnikiem celem nakłonienia dłużnika do polubownej spłaty zadłużenia np. w formie ugody. Takie postępowanie jest tańsze i w pewnej ilości wypadków szybsze od masowego wytaczania spraw sądowych (za każdą sprawę trzeba zapłacić bez względu na to czy wierzytelność jest ściągalna).

Spis treści [ukryj] 1 Miękka windykacja 2 Twarda windykacja 3 Narzędzia windykacyjne 4 Zobacz też 5 Przypisy

Miękka windykacja

Miękka windykacja jest standardowym procesem windykacyjnym z tym, że windykatorzy są bardziej wyrozumiali i ulegli wobec dłużników. Miękka windykacja to także metoda stosowana przez biura informacji gospodarczej, która rozpoczyna się od wysłania wezwania do zapłaty z ostrzeżeniem o zamiarze wpisania do BIG. Jeśli dłużnik nie spłaci należności, kolejnym krokiem jest wpis do BIG.

Z miękką windykacją spotykają się najczęściej dłużnicy, których zadłużenie powstało stosunkowo niedawno. Nie ma więc potrzeby wykorzystywania większej presji na dłużniku niż zwykłe upomnienie i prośba o przyspieszenie terminów płatności. W przypadku twardej windykacji, windykatorzy stosują ostrzejsze sankcje windykacyjne jak np. skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego, wpis do BIG, wywiad detektywistyczny i gospodarczy, wizyty windykatorów terenowych.

Twarda windykacja [edytuj]

W przypadku "twardej windykacji" windykatorzy posługują się o wiele bardziej poważnymi sankcjami prawnymi i moralnymi niż w przypadku "miękkiej windykacji" np. postępowanie sądowe, egzekucyjne a nawet karne. Twarda windykacja dotyczy jedynie tzw. dłużników trudnych, którzy od dłuższego czasu opóźniają się z zapłatą. Niektórzy windykatorzy nie podzielają rozdziału na miękką i twardą windykację.

Rodzaje zapasów w przedsiębiorstwie

Wyróżniamy:

1. zapasy bieżące(operacyjne) – zużywane na bieżąco do produkcji.
2. zapasy cykliczne (sezonowe)– te, na które jest popyt sezonowy (zap. sezonowe).
3. zapasy bezpieczeństwa – gromadzone ze względu na możliwość wystąpienia jakichś nieprzewidzianych okoliczności dla utrzymania tempa prod.
4. zapasy spekulacyjne – (zap. nadmierne) tworzone z wyprzedzeniem ze względów finansowych lub zaopatrzeniowych.

Promocyjne

Towarów nie nadających się do sprzedaży

Ekonomiczna partia dostaw

EPD = $\sqrt{\frac{2 \times Z \times K_{z}}{K_{u}}}$

Z – zapotrzebowanie roczne

K_z - koszty zamawiania (jedna dostawa)

K_u - koszty utrzymania (jednostka zapasów)

Koszty utrzymania zapasów

K_u – B  × C

B – koszt utrzymania wyrażony w procentach

C – cena jednostkowa

Koszty zamawiania zapasów

Punkt zamówienia

P_z = S_d × t

S_d - sprzedaż dzienna, dzienne zapotrzebowanie

t – czas potrzebny na zrealizowanie jednej dostawy

l. dostaw = $\ \frac{Z}{Q}$

K_c = K_u + K_z

$K_{c} = \frac{Q}{2}$ (przeciętny zapas) $\times K_{u} + \frac{Z}{Q} \times K_{z}$

$\frac{Q}{2}$ - przeciętny zapas

Kapitał obrotowy (kapitał pracujący) – zapewnia płynność finansową

• Metoda kapitałowa

Kapitał obrotowy = kapitał stały – majątek trwały

• Metoda majątkowa

Kapitał obrotowy = aktywa obrotowe – zobowiązania krótkoterminowe

Kapitał stały

Kapitał stały = kapitał własny + zobowiązania długoterminowe

Złota zasada bilansowa

$$\frac{\text{kapita}l\ \text{sta}ly}{\text{maj}a\text{tek}\ \text{trwa}ly} \geq 1$$

Złota zasada finansowa

$$\frac{\text{maj}a\text{tek}\ \text{obrotowy}}{\text{zobowi}a\text{zania}\ \text{kr}o\text{tkoterminowe}} \geq 1$$

Obszar efektywności wykorzystania aktywów (sprawności działania)

Wskaźnik rotacji zapasów

Wskaźnik rotacji zapasów = $\frac{sprzedaz\ \text{netto}}{\text{zapasy}}$

Wskaźnik ten pozwala ocenić efektywność gospodarowania zapasami przez przedsiębiorstwo. Przyjmuje się, że prawidłowa wielkość tego wskaźnika powinna być nie mniejsza niż 7 i nie większa niż 10. Wskaźnik rotacji zapasów na poziomie niższym niż 7 oznacza, że przedsiębiorstwo ma problemy ze sprzedażą własnej produkcji lub towarów zakupionych w celu odsprzedaży i ponosi wysokie koszty ich magazynowania i starzenia się, natomiast na poziomie wyższym niż 10 oznacza, że przedsiębiorstwo nie jest w stanie zaspokoić popytu na swoje towary, co może mieć wpływ na problemy z realizacją zamówień przez przedsiębiorstwo.

Wskaźnik rotacji zapasów określa, ile razy w ciągu roku firma odnawia swoje zapasy, natomiast wyrażony w dniach oznacza, na ile dni wystarcza przeciętny zapas.

Niski poziom wskaźnika rotacji zapasów wskazuje na nadmierne lub zbędne zapasy, utrzymywane przez przedsiębiorstwo. Wzrost wskaźnika rotacji zapasów oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży.

Wskaźnik rotacji aktywów

Wskaźnik rotacji aktywów = $\frac{sprzedaz\ \text{netto}}{\text{ak}\text{tywa}\ ogolem}$

Wskaźnik ten ujmuje sumarycznie wszystkie składniki majątkowe. Pozwala określić efektywność wykorzystania ogółu zasobów majątkowych firmy w relacji do osiągniętej sprzedaży.

Za zadowalający przyjmuje się wskaźnik rotacji aktywów ogółem przekraczający 1,7. Jego wielkość zależy jednak od specyfiki branży. Niski poziom charakteryzuje firmy przemysłowe o wysokiej kapitałochłonności. Wysoki spotyka się zaś w przemysłach o dużym udziale pracy ludzkiej w procesach produkcyjnych i o niskim zaangażowaniu kapitałów.

Cykl konwersji zapasów

Cykl konwersji zapasów = $\frac{\text{przeci}e\text{tny}\ \text{poziom}\ \text{zapas}ow \times 360}{\text{sprzeda}z\ \text{netto}}$

Wskaźnik ten wskazuje, ile dni przedsiębiorstwo magazynuje zapasy. Przy badaniu tego wskaźnika w skali roku (365 dni) jego wartość powinna się kształtować w przedziale od 37 do 52 dni.

Cykl konwersji należności

Cykl konwersji należności = $\frac{\text{przeci}e\text{tny}\ \text{poziom}\ \text{nale}z\text{no}s\text{ci} \times 360}{\text{sprzeda}z\ \text{netto}}$

Wskaźnik ten określa przeciętny termin regulowania zobowiązań przez przedsiębiorstwo. Wskaźnik ten nie ma powszechnie przyjętej normy, przy czym zbyt krótki cykl zobowiązań może wskazywać na nieracjonalne zarządzanie zobowiązaniami, polegające na nie korzystaniu przez przedsiębiorstwo z nieoprocentowanego kredytu kupieckiego. Cykl zbyt długi może oznaczać zaś, że przedsiębiorstwo ma problem z regulowaniem zobowiązań bądź z powodu braku płynności, bądź w związku ze złym zarządzaniem zobowiązaniami. W obu przypadkach przedsiębiorstwo naraża się na ponoszenie kosztów odsetek ustawowych od przeterminowanych płatności. Może też mieć problemy ze współpracą z podwykonawcami lub dostawcami, co w przypadku ich istotnego udziału w prowadzeniu działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo, może mieć wpływ na jakość i terminowość świadczonych usług.

Inwestycje rzeczowe

Obejmują nabycie składników aktywów trwałych

Inwestycje kapitałowe

Związane z transferem kapitału do firm, poprzez nabycie ich udziałów, akcji, nieruchomości, obligacji, walut, złota oraz lokowaniu pieniędzy w postaci długoterminowych depozytów bankowych.

Nakłady inwestycyjne

Nakłady inwestycyjne - nakłady gospodarcze ponoszone w związku z odtwarzaniem (restytucją) zużytych zasobów środków produkcji lub ich powiększaniem. Te pierwsze umożliwiają utrzymanie produkcji na dotychczasowym poziomie, drugie - umożliwiają jej wzrost.

Nakłady inwestycyjne mogą obejmować nakłady na roboty budowlano-montażowe, na zakup maszyn i urządzeń, na powiększanie zapasów oraz pozostałe (przygotowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej, przygotowanie placu budowy, zakup licencji lub patentu, szkolenie załogi itp.). W zależności od podmiotów finansujących można wyróżnić: nakłady publiczne (finansowane ze środków budżetu państwa) oraz prywatne (dokonywane przez przedsiębiorstwa).

Wpływy inwestycyjne

Nadwyżka finansowa (Cash flow)

Nadwyżka finansowa to środki pieniężne wygospodarowane przez jednostkę w danym okresie, tzn. różnica między faktycznymi wpływami a wydatkami. Podstawowym źródłem nadwyżki jest zysk netto, powiększony o dokonane w danym okresie odpisy z tytułu amortyzacji majątku trwałego.

cash flow = zysk netto + amortyzacja

Zakwalifikowanie odpisów amortyzacyjnych do nadwyżki finansowej wynika stąd, że są one wprawdzie kosztem dla przedsiębiorstwa i wpływają na zmniejszenie zysku netto, ale ich wartość nie wymaga wydatkowania środków pieniężnych. Na bazie nadwyżki finansowej konstruuje się grupę wskaźników, służących do dynamicznej oceny płynności finansowej tzw. wskaźników cash flow.

Wskaźniki rentowności

• Wskaźnik rentowności sprzedaży netto

Wskaźnik rentowności sprzedaży netto = $\frac{\text{zysk}\ \text{netto}}{\text{sprzeda}z\ \text{netto}}$

Informuje o wartości zysku netto (po opodatkowaniu), przypadającego na każdą złotówkę sprzedanych produktów, wyrobów i usług. Im jest on wyższy, tym wyższa jest efektywność dochodów, co oznacza, że dla osiągnięcia określonej kwoty zysku przedsiębiorstwo musi zrealizować niższą sprzedaż niż wówczas, gdy rentowność sprzedaży byłaby niższa.

• Wskaźnik rentowności sprzedaży brutto

Wskaźnik rentowności sprzedaży brutto = $\frac{\text{zysk}\ \text{brutto}}{\text{sprzeda}z\ \text{netto}}$

Wskaźnik ten pomaga w identyfikacji polityki cenowej firmy oraz pozwala na określenie zysku, jaki generuje ona poprzez realizację określonej sprzedaży.

Wielkość wskaźnika rentowności sprzedaży brutto jest niezależna od polityki finansowej przedsiębiorstwa oraz od stopy opodatkowania zysku. Poziom wskaźnika zdeterminowany jest natomiast wielkością zysku wypracowywanego przez poszczególne rodzaje działalności jednostki, a więc także specyfiką branży oraz strukturą asortymentową wyrobów o różnej rentowności jednostkowej.

• Wskaźnik rentowności aktywów

Wskaźnik rentowności aktywów = $\frac{\text{zysk}\ \text{netto}}{\text{aktywa}\ \text{og}ol\text{em}}$

Służy do oceny rentowności majątku. Wskaźnik ten informuje o zdolności przedsiębiorstwa (a konkretniej – jego aktywów) do generowania zysku. Pokazuje, jak efektywnie firma zarządza swoim majątkiem. Im wyższy poziom rentowności aktywów, tym lepsza sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. Wielkością ROA zainteresowani są szczególnie kredytodawcy firmy, gdyż stanowi on cenne źródło informacji o zdolności majątku do przynoszenia dochodów, będących źródłem rat i odsetek od zaciągniętych kredytów. Banki oczekują, aby wskaźnik ten osiągał poziom 2-6 proc., przy czym w małych firmach powinien on być wyższy niż w dużych. Niski poziom wskaźnika na tle przedsiębiorstw z tej samej branży oznacza zazwyczaj niewykorzystanie pełnych mocy wytwórczych firmy.

• Wskaźnik siły zarobkowej aktywów

Wskaźnik siły zarobkowej aktywów = $\frac{\text{zysk}\ \text{operacyjny}}{\text{aktywa}\ \text{og}ol\text{em}}$

• Wskaźnik rentowności kapitały własnego

Wskaźnik rentowności kapitału własnego = $\frac{\text{zysk}\ \text{netto}}{\text{kapita}l\ wl\text{asny}}$

Wskaźnik ten pokazuje, jaki zysk generuje zaangażowany kapitał własny. Wzrastający poziom tego wskaźnika świadczy o wyższej efektywności zaangażowanego kapitału. Jest to sygnał dla udziałowców, że przedsiębiorstwo właściwie wykorzystuje posiadane zasoby. Trzeba jednak pamiętać, że wielkość tego wskaźnika będzie podlegała znacznym zaburzeniom, szczególnie tuż po przeprowadzeniu nowej emisji akcji (wówczas w mianowniku będzie już zawarta wielkość „świeżego” kapitału, który nie został jeszcze wykorzystany w działalności przedsiębiorstwa).

Wskaźniki zadłużenia

• Wskaźnik ogólnego zadłużenia

Wskaźnik ogólnego zadłużenia = $\frac{dl\text{ug}\ \text{og}ol\text{em}}{\text{aktywa}\ \text{og}ol\text{em}}$

• Wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych

Wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych = $\frac{\text{zysk}\ \text{przed}\ \text{opodatkowaniem}\ i\ \text{oprocentowaniem}}{\text{odsetki}}$

Wskaźniki wartości rynkowej przedsiębiorstwa

• Wskaźnik cena/zysk

Wskaźnik cena/zysk = $\frac{\text{cena}\ \text{rynkowa}\ 1\ \text{akcji}}{\text{zysk}\ \text{przypadaj}a\text{cy}\ \text{na}\ 1\ \text{akcj}e}$

Informuje, ile razy wartość rynkowa firmy przewyższa wartość zysku wypracowanego w ciągu roku. Odzwierciedla stosunek inwestorów do firmy. Niski wskaźnik P/E sugeruje, że inwestycja w dane akcje jest atrakcyjna ze względu na fakt osiągania sporych zysków przez spółkę, przy relatywnie niskiej wycenie rynkowej. Zbyt niski poziom P/E oznacza, że akcje spółki są niedowartościowane, co stwarza możliwość taniego nabycia firmy. Z kolei wysoki poziom P/E w porównaniu z firmami z branży może oznaczać, że akcje firmy oceniane są zbyt wysoko i należy się ich pozbyć, bo ich kurs spadnie.

• Wskaźnik stopy dywidendy

Wskaźnik stopy dywidendy = $\frac{\text{dywidenda}\ \text{przypadaj}a\text{ca}\ \text{na}\ 1\ \text{akcj}e}{\text{cena}\ \text{rynkowa}\ 1\ \text{akcji}}$

Wskaźnik ten, zwany również wydajnością akcji, przedstawia bezpośrednie korzyści dla akcjonariuszy w postaci dywidendy. Jego poziom wynosi: w Europie Zachodniej ok. 6%, w Stanach Zjednoczonych ok. 6,5%, w Japonii ok. 1,5%

Dźwignia finansowa

Dźwignia finansowa – relacja między strukturą finansowaną majątku przedsiębiorstwa a rentownością kapitałów własnych.

Dźwignia finansowa - instrument finansowy wykorzystywany przez podmioty w celu zwiększenia zyskowności. Dźwignia finansowa ma sens wtedy kiedy dofinansowując podmiot kapitałem obcym możemy liczyć na zwiększenie zysków przynajmniej w stopniu pozwalającym na spłatę kosztów pozyskania kapitału. Inaczej mówiąc podmiot osiąga korzyści z dźwigni finansowej, gdy koszt kapitałów obcych jest niższy od rentowności jego majątku.

Dźwignia finansowa określa stopień zwiększenia rentowności kapitałów własnych z tytułu finansowania działalności kapitałami obcymi.

Dźwignia finansowa informuje, w jakim stopniu jednoprocentowa zmiana zysku operacyjnego wpłynie na zmianę zysku brutto.

Stopień dźwigni finansowej w ujęciu statycznym

DFL = $\frac{\text{EBIT}}{\text{EBT}} = \frac{\text{EBIT}}{\text{EBIT} - I}$

EBIT – zysk operacyjny (przed opodatkowaniem i oprocentowaniem)

EBT – zysk brutto

I – koszty finansowe związane z oprocentowaniem długu (odsetki)

Stopień dźwigni finansowej w ujęciu dynamicznym

DFL = $\frac{\%\text{EB}T}{\%\text{EBIT}} = \frac{\%\text{ZN}}{\%\text{EBIT}} = \frac{\%\text{ROE}}{\%\text{EBIT}}$

ZN – zysk netto

ROE – rentowności kapitału własnego

Dźwignia operacyjna

Odzwierciedla relacje pomiędzy kosztami zmiennymi a stałymi w przedsiębiorstwie

Dźwignia operacyjna - jest miarą ryzyka operacyjnego i określa zależność między zmianą zysku operacyjnego przed odliczeniem odsetek i opodatkowaniem (EBIT) a zmianą przychodów ze sprzedaży.

Dźwignia operacyjna równa np. 2 oznacza, iż wzrost sprzedaży o 1% powoduje wzrost zysku operacyjnego (EBIT) o 2%.

Im większy udział kosztów stałych w przedsiębiorstwie, tym mocniejszy wpływ dźwigni operacyjnej na wynik przedsiębiorstwa.

Efekt dźwigni operacyjnej najmocniejszy jest, gdy przedsiębiorstwo osiąga przychody w pobliżu progu rentowności (BEP).

Dźwignia operacyjna informuje, w jakim stopniu jednoprocentowa zmiana w sprzedaży wpłynie na zmianę zysku operacyjnego.

Stopień dźwigni operacyjnej w ujęciu statycznym

DOL = $\frac{S - K_{\text{zc}}}{\text{EBIT}} = \frac{M_{b}}{\text{EBIT}}$

S – przychody ze sprzedaży

K_zc – koszty zmienne całkowite

M_b - marża brutto

Stopień dźwigni operacyjnej w ujęciu dynamicznym

DOL = $\frac{\% EBIT}{\% S}$

Względny margines bezpieczeństwa działania

DOL = $\frac{1}{B_{w}}$

$$B_{w} = \frac{X_{f} - P_{\text{ril}}}{X_{f}}$$

B_w – względny margines bezpieczeństwa działania

X_f - faktyczna lub planowana wielkość produkcji i sprzedaży

P_ril – próg rentowności w ujęciu ilościowym

Dźwignia łączna

Dźwignia łączna jest iloczynem dźwigni finansowej i dźwigni operacyjnej i określa stopień ryzyka operacyjnego i finansowego przedsiębiorstwa.

Jeżeli dźwignia wynosi np. 3, to znaczy, że wzrost sprzedaży o 1% powoduje wzrost zysku o 3%.

Dźwignie operacyjna i finansowa działają w jednakowym kierunku, dlatego można je traktować łącznie.

Stopień dźwigni łącznej w ujęciu statycznym

DTL = DOL  ×  DFL = $\frac{M_{b}}{\text{EBIT}} \times \frac{\text{EBIT}}{\text{EBT}} = \frac{M_{b}}{\text{EBT}}$

Stopień dźwigni łącznej w ujęciu dynamicznym

DTL = $\frac{\%\text{EBT}}{\% S} = \frac{\%\text{ZN}}{\% S} = \frac{\%\text{ROE}}{\% S} = \frac{\%\text{EPS}}{\% S}$

EPS – zysk netto na jedną akcję

Rentowność kapitału własnego

ROE = $\frac{\text{ZN}}{\text{KW}}$

KW – kapitał własny

Graniczny poziom zysku operacyjnego

EBIT_x = K_og × K_o

K_og - kapitał ogółem

K_o - koszt długu

EBIT  > EBIT_X → dodatni efekt dźwigni finansowej

EBIT = EBIT_X → nie wystąpi efekt dźwigni finansowej

EBIT <EBIT_X → ujemny efekt dźwigni finansowej

Rentowność operacyjna kapitału ogółem

$$K_{\mathbf{D}}\mathbf{<}\frac{\text{EBIT}}{K_{\text{og}}}$$

K_D− koszt długu (oprocentowanie np. kredytu)

Przepływy pieniężne netto

Proste metody oceny przedsięwzięć inwestycyjnych

Dyskontowe metody oceny przedsięwzięć inwestycyjnych

Okres zwrotu nakładów

Prosta stopa zwrotu

R = $\frac{\overset{\overline{}}{\text{ZN}}}{I}$

$\overset{\overline{}}{\text{ZN}}$ - średni zysk netto

I – nakłady inwestycyjne

Analiza progu rentowności

Analiza wrażliwości

Próg rentowności ilościowy

$$\text{BEP}_{\text{il}}\mathbf{=}\frac{K_{S}}{C - jkz} = \frac{K_{S}}{M_{b}}$$

C – cena

jkz – jednostkowe koszty zmienne

Próg rentowności wartościowy

$$\text{BEP}_{w}\mathbf{= \ }\text{BEP}_{\text{il}} \times C = \frac{K_{S}}{M_{b}} \times C$$

Próg rentowności jako stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej

$$X^{'} = \frac{\text{BEP}_{\text{il}}}{X_{m}} \times 100 = \frac{\text{BEP}_{w}}{S_{m}} \times 100$$

X_m - maksymalna zdolność produkcyjna lub potencjalna wielkość sprzedaży

S_m - maksymalne lub potencjalne przychody ze sprzedaży

Margines bezpieczeństwa działania

• W ujęciu bezwzględnym

B_b = X_f −  BEP_il

• W ujęciu względnym

$$B_{w} = \frac{X_{f} - \text{BEP}_{\text{il}}}{X_{f}} \times 100$$

Graniczny poziom ceny

$$C_{\min} = \frac{X_{f} \times jkz + K_{S}}{X_{f}}$$

Graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych

$$\text{jkz}_{\max} = \frac{X_{f} \times C - K_{S}}{X_{f}}$$

Graniczny poziom kosztów stałych

Ks_max = (C − jkz)×X_f

Zdyskontowany okres zwrotu

OZ = n + $\frac{|skumulowane\ \text{PVNCF}_{n}|}{\text{PVNCF}_{n + 1}}$

Wewnętrzna stopa zwrotu

To taka stopa zwrotu przy której NPV = 0

$$\sum_{t = 0}^{n}{\frac{\text{NCF}_{t}}{{(1 + IRR)}^{t}} = 0}$$

Wartość zaktualizowana netto

NPV = $\sum_{t = 0}^{n}{\frac{CF_{t}}{{(1 + k)}^{t}} - \sum_{t = 0}^{n}{\frac{I_{t}}{{(1 + k)}^{t}} = \sum_{t = 0}^{n}\frac{\text{NCF}_{t}}{{(1 + k)}^{t}}}}\text{\ \ \ \ \ \ \ \ \ }$

Wskaźnik wartości zaktualizowanej netto

NPVR = $\frac{\text{NPV}}{|PVI|}$

PVI – wartość obecna łącznych nakładów inwestycyjnych

NPV – wartość zaktualizowana netto

Wskaźnik EPS

Zysk netto na jedną akcję

EPS = $\frac{\text{ZN}}{\text{liczba\ akcji}}$

Wielkość sprzedaży przy założonym zysku brutto

$$X_{f} = \frac{K_{S} + EBT}{C - jkz}$$

Wielkość sprzedaży przy założonym zysku netto

$$X_{f}\mathbf{=}\frac{K_{S} + \frac{\text{ZN}}{(1 + T)}}{C - jkz}$$

T – stopa podatku dochodowego