miary ilosciowe:

miara czasu, miara wydatkow, miara intensywnosci uczestnictwa w formach czasu wolnego, miary infrastrukturalne

Miary – stosowane w analizie czasu wolnego

-ilościowe

•         Miary czasu

•         Miary wydatków

•         Miary intensywności

•         Miary infrastruktury

Miara czasu – jest to zestawienie odcinków czasu przewidzianych na realizację różnych czynności (form) czasu wolnego

To najczęściej stosowane narzędzie do analizy czasu wolnego- tzw.budżet czasu

Przydatne wskaźniki-

•         Średni czas trwania czynności-odpowiada przeciętnej krajowej

•         Przeciętny czas wykonywania czynności – odpowiada on ilości czasu przeznaczonego na poszczególne rodzaje czynności

 

Miary wydatków –

1.       Wydatki na dobra

•         Czasooszczędne –pozwalające na skrócenie lub wykluczenie czynności o różnym stopniu konieczności wykonania, np. art. gosp. Domowego, przetworzone artykuły żywnościowe

•         Czasochłonne – sprzęt sportowy, turystyczny, środki transportu, sprzęt komputerowy, artykuły ogrodnicze

2.       Wydatki na usługi

•         Czasooszczędne – gastronomiczne, naprawcze, fryzjersko kosmetyczne itp.

•         Czasochłonne – sportowo rekreacyjne, turystyczne, kulturalne np. imprezy, widowiska, ino teatr, wystawy itp.

 

Miary intensywnego uczestnictwa

Przydatne wskaźniki

•         Odsetek osób korzystających w analizowanym okresie z danej formy czasu wolnego (wskaźnik częstości uczestnictwa/rozpowszechniania danej formy)

•         Wskaźnik częstości i długości korzystania z określonej formy czasu wolnego w danym przedziale czasu

 

Miary infrastruktury-(materialne i naturalne zaplecze czasu wolnego)

•         Istniejące środki trwałe służące potrzebom czasu wolnego -np. obiekty, urządzenia, sprzęt

•         Jak też stanowiące naturalne wyposażenie terenu dla czasu wolnego np. parki Narodowe, akweny, lasy

•         Elementy środowiska naturalnego – jeziora, kąpieliska, szlaki turystyczne, skanseny i zabytki itp.

 

miary czasy

budzet czasu (najczesniej stosowane narzedzie do analizy czasu wolnego) jest to:

zestawienie odcinkow czasu przewidzianych na realizacje roznych czynnosci (form) czasu wolnego (!!! WAZNE !!!)

miara ta jest rozpatrywana zazwyczaj w skali doby lub tygodnia

polega na zapisie danych uzyskanych metoda ankietowa, wyrazonych liczba minut (czy godzin) lub procentem dobowego (tygodniowego) czasu poswieconego na poszczegolne czynnosci (form), ktore zostaly zaliczone do kategorii czasu wolnego

przydatne wskazniki:

sredni czas trwania czynnosci - odpowiada on przecietnej krajowej

przecietny czas wykonywania czynnosci - odpowiada on ilosci czasu przeznaczonego na poszczegolne rodzaje czynnosci

miary wydatkow na cele czasu wolnego:

wydatki na dobra:

- czasooszczedne (pozwalajace na skrocenie lub wykluczenie czynnosci o roznym stopniu koniecznosci wykoniania, np. art. gosp. domowego, przetworzone artykuly zywnosciowe itp.)

- czasochlonne - sprzet sportowy, sprzet turystyczny, srodki transportu, sprzet komputerowy, artykuly ogrodnicze, artykuly hobbistyczne, zabawki itp.

wydatki na uslugi:

- czasooszczedne - gastronomiczne, pralnicze, naprawcze, fryzjersko-kosmetyczne, itp.

- czasochlonne - sportowo-rekreacyjne, turystyczne, kulturalne (imprezy, widowiska, kino, teatr, wystawy) itp.

miary intensywnosci uczestnictwa w formach czasu wolnego: przydatne wskazniki

- odsetek osob korzystajacych w analizowanym okresie z danej formy czasu wolnego (wskaznik czestosci uczestnictwa/rozpowszechniania danej formy)

miary infrastruktury czasu wolnego (materialne i naturalne zaplecze czasu wolnego)

- istniejace srodki trwale sluzace potrzebom czasu wolnego - obiekty, urzadzenia, sprzet,

- jak tez stanowiace naturalne wyposazenie terenu dla czasu wolnego - parki, lasy, plaze

Andragogika

andragogika - dział pedagogiki zajmujący się zagadnieniami pobudzania, ukierunkowywania lub wspomagania procesów wychowania, kształcenia i samokształcenia ludzi dorosłych; pedagogika dorosłych.

Pedagogika specjalna

1. oligofrenopedagogika - to nauka o wychowaniu osób upośledzonych umysłowo,

2. logopedia– szeroka dziedzina zajmująca się m.in. usuwaniem zaburzeń i wad wymowy, zapobieganiem opóźnieniom w rozwoju mowy i wyrównywaniem tych opóźnień oraz nauczaniem mowy dzieci głuchych,

3. pedagogika resocjalizacyjna- zajmująca się osobami nieprzystosowanymi społecznie,

4. surdopedagogika – nauka o wychowaniu i kształceniu dzieci głuchych i niedosłyszących,

5. tyflopedagogika - zajmująca się kształceniem i wychowaniem dzieci niewidomych i niedowidzących

Podział pedagogiki

1. teoria wychowania- Teoria wychowania obejmuje wiedzę umożliwiającą jak najpełniejszą odpowiedź na pytanie, co należy zrobić, aby osiągnąć pożądany wychowawczo cel.

2. dydaktyka- jest to proces, zajmuje się kształceniem, czyli harmonijnym połączeniem procesów uczenia się i nauczania. Dzieli się na dydaktykę ogólną i dydaktyki szczegółowe (metodyki) poszczególnych przedmiotów.

Definicje 3

1. nawyk czuciowo-ruchowy – zharmonizowany ciąg ruchów będący skutkiem nabytych umiejętności, celowy, pozwalający osiągnąć cel z optymalną sprawnością, odporny na zaburzenia i giętki, wykorzystujący głównie sterowanie w trybie otwartej pętli (często w stanie nieświadomości wtórnej) [Czajkowski, 1994].

2. umiejętność – możliwość doprowadzenia do osiągnięcia wyniku końcowego z największą pewnością, najmniejszym wydatkiem energii lub w jak najkrótszym czasie.

3. umiejętność ruchowa – umiejętność, w której podstawą sukcesu końcowego jest składnik ruchowy. [Schmidt, 1991]

Typy pamięci

Konspekt

1. Opracowanie ogólnego planu zajęć.

2. Wyróżnienie głównych punktów.

3. Odłożenie na pewien czas w celu zdobycia „dystansu” czasowego, co ułatwia wykrycie niespójności i niedociągnięć i usunięcie ich.

4. Przestudiowanie i poprawienie konspektu.

Rafy

1. Wyczerpie temat szybciej niż przewidywał.

2. Nie zdąży wyczerpać tematu w przewidzianym czasie.

3. Uczący się zadają pytania związane tematycznie z zajęciami, lecz wykraczające poza ich zakres.

Różne rodzaje wiedzy

1. Wiedza deklaratywna (faktograficzna); „wiemy, że...”

2. Wiedza proceduralna; „wiemy, jak...”

Inteligencja

Inteligencja – zdolność rozumienia otaczających sytuacji i znajdowania na nie właściwych, celowych reakcji.

Rodzaje inteligencji

1. Inteligencja płynna – mechanika (operacje umysłowe, rozwiązywanie zadań),

2. Inteligencja skrystalizowana – pragmatyka (mowa, dostosowanie społeczne).

Trzy rodzaje ludzkich zainteresowań

1. Instrumentalne; celem ich jest dominacja nad natura przez naukę, dominowanie przez życie intelektualne nad dokonującymi się przemianami.

2. Hermeneutyczne; zawierające cel: rozumienie świata i samoekspresja przez sztukę i nauki humanistyczne,

3. Emancypacyjne – zmierzające do wolności i uwolnienia się od negatywnych wpływów otoczenia.

GRUSZYN:

1funkcja odtwarzania sił człowieka pochłanianych w sferze pracy i innych niezbędnych zajęć;

2. funkcja duchowego (kulturalnego, ideowego, estetycznego) i fizycznego rozwoju człowieka

klasyfikacje jedyne jakie mam to :kontakty nieformalne i osobiste, lokalne inwestycje kulturowe i srodki masowego przekazu

FUNKCJE CZASU WOLNEGO:

FUNKCJA WYPOCZYNKOWA – wynika z aspektu higieniczno-zdrowotnego; polega na regeneracji sił fizycznych i psychicznych organizmu poprzez wypoczynek czynny i bierny.
FUNKCJA ROZRYWKOWA – polega na kompensowaniu (wyrównywaniu) nudy dnia codziennego, poprzez zajęcia w których dominuje odprężenie psychiczne (zabawy, radości).
ROZWÓJ ZAINTERESOWAŃ I UZDOLNIEŃ – polega na kształtowaniu różnych, występujących samorzutnie zainteresowań lub polega na celowym stwarzaniu sytuacji wychowawczych, w wyniku których można rozbudzić określone zainteresowania.

Aspkety czasu wolnego:

Aspekt socjologiczno - ekonomiczny: czas wolny ułatwia kontakty i przeżycia społeczne. W dziecku budzą się potrzeby współdziałania z innymi, organizowania wspólnej zabawy i wypoczynku. Trzeba rezygnować z postaw egocentrycznych na rzecz wspólnego działania, poświęcenia, radości i wspólnych zainteresowań.

Dziecko czasu wolnego nie powinno spędzać w samotności, co przeciwdziała uspołecznieniu; uniemożliwiałoby to porównania własnego postępowania, własnych czynów z postępowaniem i czynami innych.

Jednostka w czasie współdziałania z innymi przeżywa osobiste radości własne szczęście i zadowolenie. Rola jaką dziecko odgrywa w zespole jest przyczyną dodatkowego zadowolenia i zaspokojenia potrzeby współdziałania z zespołem.

W czasie wolnym interes społeczny dominuje nad osobistym, włącza jednostkę w zespół, dziecko liczy się jako grupa.

Szczęście społeczne góruje nad indywidualnym; wspólny wypoczynek, zabawa współdziałanie w kołach zainteresowań, wycieczki. zbiórki harcerskie to podstawowe formy spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież - to wspaniała szkoła współżycia i współdziałania społecznego.

Ekonomiczny aspekt czasu wolnego w życiu najmłodszej grupy społecznej jest bardzo ważny.

Dla dzieci i młodzieży nauka i czas wolny stanowią swoistą jedność ekonomiczną. Szkoła za mało liczy się z ekonomicznymi przesłankami nauki. Psychofizyczne potrzeby organizmu dziecka wymagają odpowiedniego dawkowania wysiłku intelektualno - fizycznego, jaki nakłada szkoła.

Młody rozwijający się organizm musi otrzymywać odpowiednie dawki odpoczynku, odprężenia, nieliczenia się z siłami ucznia może przynieść fatalne wyniki (skutki).

Im sprawniej szkoła organizuje proces nauczania - tym lepiej wykorzystuje godziny lekcyjne, pobudzając aktywność umysłową dziecka, ma ono więcej czasu wolnego poza lekcjami. Sposób przeżywania przez uczniów lekcji decyduje o ilości pozalekcyjnego czasu wolnego. Ważna jest bardzo nie tylko ilość czasu wolnego, ale również warunki w jakim go spędzają dzieci.

Ekonomiczny aspekt polega na zapewnieniu odpowiedniej ilości czasu wolnego i

stworzeniu warunków sprzyjających należytemu wykorzystaniu tego czasu, planowym dostrzeganiu zależności i różnic ekonomicznych między czasem wolnym a nauką. Teoretycy zajmujący się tym aspektem czasu wolnego uważają iż w przyszłości powinien być w szkole

przedmiot, który by uczył jak należy planować, realizować i wykorzystywać czas wolny.



2. Aspekt psychologiczny: bogate i bardzo żywe jest życie psychiczne dzieci. Poszukują one ciągle nowych wrażeń; odkrywają, rozbudzają i rozwijają swoje zainteresowania poznanymi zjawiskami i rzeczami.

Dzieci rozwijają swoje zainteresowania i uzdolnienia; chłoną i są wrażliwe na wszystko co nowe.

Otoczenie musi zapewnić dzieciom odpowiednie warunki rozwoju życia wewnętrznego.

Dzieciom nie wystarcza nauka szkolna i związana z tym praca, potrzebuje ono samodzielnie w grupie rówieśniczej poszukiwać interesujących zjawisk, rzeczy. Dojrzewanie to odkrywanie i kształtowanie osobistych zainteresowań.

Czas wolny to źródło nowych przeżyć wywołujących żywe reakcje (poczucie zadowolenia, szczęścia, radości).

Nauka szkolna nie zawsze zapewnia dziecku dostateczne odprężenie, zwolnienie napięcia psychicznego powodowanego dużym wysiłkiem intelektualnym. Nauka jest bowiem niełatwym obowiązkiem.

Osobowość dzieci jest przekształcana i wzbogacana w czasie pozalekcyjnym; dziecko ujawnia swoje poglądy, które urzeczywistniają w zabawie i rozrywce. Czas wolny daje do tego więcej okazji. Ujawniają się zainteresowania, dziecko kształtuje je i rozwija.

Uczeń często w szkole nie przejawia żywych zainteresowań, ujawnia je chętnie w czasie pozalekcyjnym, pasjonuje się wieloma sprawami nie dostrzeganymi w szkole.

Dzieci i młodzież w czasie wolnym zajmują się tym: co nie jest im obojętne, co je zaciekawia, czym się interesują z własnej woli, a nie z obowiązku. Ujawniają się wtedy uzdolnienia i zdolności dzieci, co ułatwia ciekawsze zorganizowanie tego czasu.

W czasie zajęć pozaszkolnych wielu uczniów odkrywa siebie, czas wolny może wpływać również na temperament jednostki. Radosna, wesoła atmosfera sprawia, że melancholik lub flegmatyk ożywiają się. Cholerycy czy sangwinicy natomiast uczą się zdyscyplinowania, planowości gry i zabawy (ułatwia im opanowanie nadmiernego temperamentu).

Czas wolny i sposób jego spędzania wyraźnie wpływa na charakter dzieci i młodzieży. Dzieci wyzbywają się ujemnych cech charakteru (bojaźliwość, lenistwo, niezaradność) lub wyraźnie je osłabiają przez udział we wspólnej zabawie. Różnorodne zajęcia w czasie wolnym bardzo sprzyjają wytwarzaniu się pozytywnych cech charakteru (koleżeńskość, uprzejmość, serdeczny stosunek do innych).

W zabawie najwyraźniej ujawnia się charakter dziecka - w swobodnej, nieskrępowanej atmosferze czasu wolnego.

Pełne życie psychiczne, wzbogacane elementami intelektualnie - naukowymi, dostarczanymi przez szkołę i elementami wypoczynkowo - zabawowymi w czasie wolnym, w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych - może kształtować pełną osobowość dzieci i młodzieży[3].



3. Aspekt higieniczno zdrowotny: czas wolny jest niezbędny jako zabezpieczenie młodego organizmu przed nadmiernym obciążeniem obowiązkami i zadaniami szkolnymi, spełnia profilaktyczną rolę ochrony zdrowia dzieci i młodzieży.

Podczas pracy umysłowej w tkankach zachodzą złożone procesy biologiczne, powodujące

Intensywne zużywanie materiałów odżywczych, niezbędnych przy wytwarzaniu energii w ustroju. Zmęczenie atakuje ośrodki nerwowe, regulujące funkcje organizmu.

"Zjawisko zmęczenia spowodowane jest zwolnieniem normalnego przebiegu reakcji chemicznych w ustroju oraz zakłóceniami w transporcie produktów pośrednich przez krwioobieg"[3].

Bardzo niebezpieczny dla organizmu dzieci i młodzieży jest hałas (w takim natężeniu nieznany poprzednim pokoleniom).Hałas wywołuje poważne zaburzenia w układzie nerwowym i osłabia odporność na czynniki chorobotwórcze. Hałas wywołuje nadmierne wydzielanie soków żołądkowych i co za tym idzie chorobę wrzodową, zaburzenia układu krwionośnego, nerwice lękowe.

Omawiając ten aspekt czasu wolnego nie można pominąć stresu. Chodzi o czynniki niekorzystne dla organizmu, o szkodliwe bodźce wprowadzające jednostkę w stan napięcia nerwowego, zmartwienie, niepokój. Wywołuje to stan stresowy zwany przez H. Selye stresorami [17].

Szkoła to jaskinia bodźców stresowych, hałas wytwarzany przez dziecięce gardła, krótkie przerwy międzylekcyjne, długie siedzenie w niewygodnej ławce obciążenie pracami domowymi; jeżeli dodamy jeszcze złe warunki domowe, wzrastającą ilość środków audiowizualnych (video, komputer), brak terenów rekreacyjnych na osiedlu, złą atmosferę rodzinną (niespokojną) - są to bardzo niekorzystne warunki higieniczno - zdrowotne dla dzieci i młodzieży.

W obecnych czasach musimy kłaść naciski na walory higieniczno - zdrowotne czasu wolnego.

Najważniejsze walory to:

- odprężenie psychofizyczne organizmu, czas pozaszkolny wolny od wysiłku intelektualnego;

- duży zasób zdrowego świeżego powietrza, w którym spędzamy czas wolny;

- ruch fizyczny, rozwijanie układu mięśniowo - kostnego, rozwijanie sprawności fizycznej, regulowanie wadliwej przemiany materii, dodatni wpływ na psychikę dziecka;

- zabawa i radość, korzystny wpływ na samopoczucie fizyczne i żywotność.

Myśląc o higieniczno - zdrowotnych walorach czasu wolnego nie zapominajmy, że niezbędne do ich pełnego wykorzystania jest systematyczne i właściwe odżywianie. Musi ono odpowiadać normom jakościowym i ilościowym, oraz spełniać wymagania organizacyjno - higieniczne. Dzieci i młodzież muszą spożywać regularne posiłki - odchylenia będą źródłem zmęczenia i wyczerpania psycho - fizycznego.



4. Aspekt pedagogiczny: wartość pedagogiczna czasu wolnego polega na tym, ze istnieją sytuacje gdzie inicjatywę przejawiają dzieci. Aktywność i umiejętność organizowania sobie zajęć poza program.

Czas wolny to możliwość przejawiania własnej inicjatywy i samodzielności. Dobrze jak projektantami czasu wolnego są dzieci i młodzież.

Dodatnim elementem czasu wolnego jest samowychowanie, stałe podnoszenie swoich umiejętności i doskonalenie ich.

Samodzielne wykorzystanie czasu wolnego daje poczucie swobody, rozwinięcia własnej inicjatywy. Różnorodne formy spędzania czasu wolnego stanowią doskonałą szkołę, która uczy techniki gospodarowania czasem wolnym, kształtują umiejętność wypoczywania.

Dzięki walorom pedagogicznym czas wolny staje się dziedziną zabawy i radości życia, w której młodzież i dzieci poszukują nowych i lepszych metod i form spędzania i organizowania zajęć rekreacyjnych [3].