15.10

1. Pedagogika krytyczna

• Łączona z konstruktywnym postmodernizmem

• Konsekwencja powszechnego niezadowolenia z usług edukacyjnych i szkoły, jako instytucji wychowawczej

• Pedagodzy krytyczni uważają, że szkoła nie nadąża za rewolucją naukowo-techniczną, a tym samym za potrzebami i wyzwaniami tych przemian

• Przedstawiciele:

• L. Witkowski

• T. Szkudlarek

1. Antypedagogika

• Ruch, który radykalnie przeciwstawia się wszelkiej pedagogice wychowania autorytarnego, represyjnego, opartego na przedmiotowym traktowaniu wychowanka

• Wychowanie tradycyjne według antypedagogiki narzuca gotowy cudzy system wartości

• Ważną formułą pedagogiki jest „wspierać a nie wychowywać”

• Przedstawiciele

• T. Szkudlarek

• B. Śliwierski

1. Alternatywna pedagogika humanistyczna

• Wyrasta z podstaw współczesnej psychologii humanistycznej

• Oparta na krytycznej myśli filozoficznej

• Pedagogika ta z podmiotowości dziecka – człowieka, czyni podstawową i niepowtarzalną kategorię pedagogiczną

• Odrzuca dualizm: przedmiot i podmiot

1. Rekonstrukcjonizm

• Zaznaczył się w Ameryce.

• W Polsce nie ma zbyt wielu przedstawicieli

• Głosi, że zmiana społeczna jest nieukierunkowana – powinna to być jednak zmiana ukierunkowana

• Nauczyciele powinni być architektami nowego porządku społecznego

• Wymaga nieustannego doszkalania

• Przedstawiciele:

• Z. Kwieciński

• B. Stanley

1. Postmodernizm

• Zaciera się różnica między kulturą popularną a wysoką kulturą, awangardą a kiczem

• W pedagogice istnieje zgoda na różnorodność, niejednoznaczność, odrzucenie wszelkich wzorców, autorytetów, fundamentalnych idei

• Według postmodernizmu edukacja jest nie tyle oświeceniem, narzuceniem postaw niewiedzącym przez wiedzących, co odgórnym kształtowaniem tożsamości innych

• Postmoderniści głoszą, że pedagogika nie może rościć sobie prawa do prawdy i szczególnej pewności poznania naukowego

• Przedstawiciele:

• T. Szkudlarek

1. Globalizm

• Nurt amerykański wywodzący się z modernizmu

• U jego podstaw leży przekonanie, że ludzkość żyje współcześnie w ramach globalnych systemów (ekonomicznego, politycznego, ekologicznego)

• Globalizacji ulega też kultura. Najważniejszymi płaszczyznami jest jej rewolucja mikroekonomiczna

• Akceptacja języka angielskiego, jako międzynarodowego, masowe przemieszczanie się ludzi

• Głównym celem edukacyjnym jest wyposażenie młodzieży w globalną świadomość, że łączą nas: wspólny status biologiczny, historia, potrzeby psychologiczne itp.

• Siebie samego należy postrzegać jako część ekosystemu ziemskiego

• Cywilizacja jest globalnym bankiem kultury, z którego można czerpać kapitał

• Młodzież powinna mieć świadomość tego, że między człowiekiem a cywilizacją wykształciła się „luka ludzka” - przepaść

• Istotne jest nauczanie uczenia się innowacyjnego. Może ono w przyszłości przyczynić się do przezwyciężenia tych problemów w „zwarciu luki ludzkiej”

• Niektórzy postrzegają w tym nurcie ogromne zagrożenia nazywane: mcdonaldyzacją, amerykanizacją świata, los-angelizacją

• Odmianą globalizmu jest europocentryzm

• Przedstawiciele:

• L. Anderson

• I. Wojnar

Właściwości pedagogiki

1. Złożoność

• Wiedza naukowa, jako pedagogika jest sumą różnych poziomów refleksji

• Złożony jest także przedmiot jej badań

1. Wieloaspektowość

• Uniwersalność, szczegółowość, podmiotowość, przedmiotowość

1. Dynamiczność

• Wszelkie wartości, cele działań wychowawczych zmieniają się, zmienia się cała rzeczywistość pedagogiczna zależna jest od wielu czynników, szybko się zmienia, zatem szybko również zmieniać się musi pedagogika

1. Otwartość

• Trzy poprzednie cechy sprawiają, że pedagogika otwiera się bardziej na „osobę ludzką” jak i na całą rzeczywistość

Pedagogika to nauka teoretyczna i praktyczna, humanistyczna i przyrodnicza, filozoficzna i społeczna. Z faktu tego wynika trudność zdefiniowania pedagogiki. Można uznać ją za zbiór dyscyplin o wychowaniu, stosowaną filozofię wychowawczą lub teorię lub teorię wychowania – urabiania.

Pedagogika według Okonia to nauka o wychowaniu, w której przedmiotem jest działalność wychowawcza, w celu wyposażenia całego społeczeństwa w wiedzę, sprawności ogólne i zawodowe, zainteresowania, systemy wartości, postawy i przekonania oraz przysposobienie do oddziaływania na własny rozwój.

Inaczej: pedagogika to nauka o wychowaniu, kształceniu i samokształceniu człowieka w ciągu całego życia.

Pedagogika- nauka, której przedmiotem – podmiotem jest człowiek i działalność wychowawcza pojmowana jako pedagogia wszelkiego rodzaju.

Klasyfikacja dyscyplin pedagogicznych

1. Subdyscypliny podstawowe

• Pedagogika ogólna

• Historia oświaty i wychowania oraz doktryn pedagogicznych

• Dydaktyka

• Teoria wychowania

1. Subdyscypliny szczegółowe

• Pedagogika rodziny

• Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna

• Pedagogika szkoły wyższej

• Pedagogika dorosłych (andragogika)

• Pedagogika specjalna (resocjalizacja, rewalidacja)

• Pedagogika kształcenia równoległego

• Pedagogika kształcenia ustawicznego (edukacja permanentna)

• Pedagogika ludzi starych (gerantagogika)

1. Subdyscypliny szczegółowe odpowiadające głównym obszarom działalności człowieka

• Pedagogika społeczna

• Pedagogika kultury

• Pedagogika pracy

• Pedagogika zdrowia

• Teoria wychowania technicznego

• Teoria wychowania obronnego

• Pedagogika czasu wolnego i rekreacji

1. Dyscypliny pomocnicze i z pogranicza

• Pedagogika porównawcza

• Pedeutologia – nauka o nauczycielu

• Polityka oświatowa

• Ekonomika oświaty

• Organizacja oświaty i wychowania

• Filozofia wychowania

• Psychologia wychowania

• Socjologia wychowania

• Biologia wychowania

• Informatyka i cybernetyka

Pedagogika ogólne (filozofia wychowania, podstawy pedagogiki) jest filozofią korespondującą z naukami pedagogicznymi

Główne elementy poznania naukowego pedagogiki:

1. Pedagogika jako nauka

2. Usytuowanie jej wśród innych nauk

3. Język naukowy pedagogiki

4. Rozwój pedagogiki jako nauki

5. Analiza teoretycznych zjawisk, prądów, kierunków

6. Metodologia badań pedagogicznych

System pojęć pedagogiki (na egzamin):

1. Wykształcenie

2. Wychowanie

3. Uczenie się

4. Środowisko wychowawcze

5. Osobowość

6. Nauczanie

7. Kultura

8. Czas wolny

Wychowanie

(szerokie pojęcie) - przygotowanie jednostki do pełnienia zadań stawianych przez cywilizację

• Proces osiągania optymalnego rozwoju osobowości

• Pewien rodzaj ludzkiej działalności, polegającej na wywoływaniu odpowiednich zmian osobowości wychowanka

• Wychowanie zawiera w sobie proces kształcenia, czyli nauczania i uczenia się

(wąskie pojęcie)

• Celowa i świadoma działalność zmierzająca do realizowania złożonych celów

• Wychowanie moralne oraz kształtowanie uczuciowo-emocjonalnej strony osobowości wychowanka