Analizując samobójstwa i ich społeczne determinanty Durkheim wyróżnił cztery podstawowe rodzaje samobójstw:
1. Samobójstwo egoistyczne – będące wynikiem zbyt słabej integracji jednostki z grupą i społecznością. Samobójstwo to uważane jest z reguły za negatywny produkt współczesnych społeczeństw konsumpcyjnych, w których wysokim wskaźnikom rozwoju cywilizacyjnego towarzyszy często silne poczucie środowiskowego wyobcowania, dramat ludzi „samotnych w tłumie”. Ta właśnie alienacja bywa niekiedy przesłanką podjęcia decyzji samobójczej, choć i tu jej interpretacja wiąże się wyraźnie z socjologiczną teorią anomii.
2.Samobójstwo altruistyczne – będące, przeciwnie, skutkiem zbyt silnej integracji ze środowiskiem, zbyt silnej identyfikacji z celami, interesami i oczekiwaniami grupy, zbyt daleko posuniętej socjalizacji. Samobójstwo to klasycy zagadnienia egzemplifikowali najczęściej dobrowolną śmiercią starców w społeczeństwach pierwotnych czy obyczajem „sati’ (samospaleniem wdów wraz ze zwłokami ich mężów). Oba te rytuały- jakkolwiek sporadycznie wciąż gdzieniegdzie praktykowane – odeszły już w przeszłość. Nie znaczy to jednak, że kodeksami honorowymi prowadzącymi aż do samozniszczenia kierowano się tylko we wspólnotach pierwotnych. Przeciwnie. Jeśli nawet pominiemy tu masowe samobójstwa sekt religijnych, to w tej kategorii mieszczą się najpewniej samobójstwa na wieść o przegranej wojnie (np. harakiri popełniane przez oficerów japońskich na wieść o kapitulacji), protestacyjne samospalenie (praktykowane przez mnichów buddyjskich czy bohaterów walczących z systemem totalitarnym). A także samobójcze loty „kamikaze” bądź mające na celu zniszczenie wroga, albo polegające jednocześnie na samozniszczeniu, zamachy bombowe terrorystów z Hamasu. Podłożem samobójstwa altruistycznego jest nadmierna identyfikacja ludzi z obowiązującymi normami społeczno-obyczajowymi.
3. Samobójstwo anomiczne – będące przejawem zakłócenia ładu społecznego, wskaźnikiem jego rozregulowania, sytuacji w której zachowania jednostki są w za małym stopniu kontrolowane i stymulowane przez społeczeństwo. Inaczej mówiąc, jest to sytuacja dezintegracji społecznej, której efektem – a tym samym wskaźnikiem – jest m.in. narastanie samobójstw.
4. Samobójstwo fatalistyczne – związane z sytuacją jednostkową. Jest to samobójstwo człowieka znajdującego się w sytuacji tragicznej, z której wyjścia są zablokowane również perspektywicznie. Samobójstwo to nie jest jednak kategorią czysto teoretyczną. Zagrożeni są nim bowiem rzeczywiście – i we własnym odczuciu – uwięzieni w niechcianej sytuacji życiowej: bez wyjścia i bez perspektyw. Durkheim egzemplifikował ten typ samobójstwa przypadkiem nie pogodzonego z losem niewolnika. Wiek XX dawał – i wciąż daje – nowe przykłady tego stanu rzeczy. Dotyczą one zwłaszcza więźniów systemów totalitarnych, nazistowskich czy komunistycznych.
Realizm nowej lewicy- nurt kryminologii spopularyzowany w latach osiemdziesiątych przez
Jocka Younga, koncentrujący się na ofiarach przestępstw i nawołujący do praktycznego
zaangażowania się kryminologów w kwestie kontroli przestępczości i polityki społecznej.
Teorie kontroli
Teoria kontroli zakłada, że przestępstwo jest wynikiem zachwiania równowagi między
impulsami skłaniającymi do czynu przestępczego, a mechanizmami kontroli społecznej i
fizycznej powstrzymującymi od takich czynów. Z tej perspektywy jednostkowe motywy
popełniania przestępstw nie są tak istotne. Przyjmuje się tu raczej, że ludzie działają
racjonalnie i że każdy, gdyby tylko miał po temu sposobność, dokonywałby czynów
dewiacyjnych. Wiele rodzajów przestępstw jest wynikiem „decyzji sytuacyjnych”- dana osoba widzi okazję i jest to wystarczająca motywacja.
Socjolingwistyka, lingwistyka socjologiczna. Bada między innymi w jaki sposób język mówiony i pisany różnicuje się w obrębie określonych zbiorowości ze względu na odmienne sytuacje społeczne, jakie przybiera formy w różnych klasach czy warstwach społecznych i środowiskach kulturowych tego samego społeczeństwa.
Funkcjonalizm
Funkcjonalizm zakłada, że poszczególne elementy złożonego systemu, jakim jest
społeczeństwo, współdziałają ze sobą, tworząc stabilną, zgraną całość. Zgodnie z tym
założeniem uprawianie socjologii powinno polegać na badaniu różnych elementów
społeczeństwa w ich stosunku wzajemnym oraz stosunku do społeczeństwa jako całości.
Comte i Durkheim posługiwali się analogią organiczną.
Funkcjonalizm podkreśla znaczenie konsensusu moralnego w utrzymaniu porządku i
stabilności społecznej. Konsensus moralny istnieje, gdy większa część społeczeństwa
podziela te same wartości. Dla funkcjonalistów porządek i ład społeczny to stan normalny.
Przedstawiciele; Talcott Parsons i Robert Merton.
Pozytywizm zakłada, że nauka powinna zajmować się wyłącznie rzeczami namacalnymi,
które można poznać doświadczalnie.
jak pojęcie społeczeństwa, jest szeroko stosowane w socjologii oraz w innych naukach
społecznych. Kultura wyróżnia zbiorowości ludzkie.
Społeczeństwo- jest to system wzajemnych zależności, jakimi jednostki są ze sobą
powiązane.
Ideologia- wspólne idee i wartości służące usprawiedliwieniu interesów grup dominujących.
Idee- okreslają co uchodzi za ważne, wartościowe i pożądane, są podstawą każdej kultury.
Normy- to reguły zachowań, które odzwierciedlają, czy też zawierają w sobie, wartości danej
kultury.
Subkultura- każda część populacji, która wyróżnia się na tle całego społeczeństwa swoim
wzorem kulturowym.
Kontrkultura- grupy odrzucające większość przeważających w społeczeństwie wartości i
norm.
Etnocentryzm- ocenianie innych kultur przez porównanie ich z właśną kulturą.
Relatywizm kulturowy- badanie innej kultury w kategoriach jej własnych sensów i wartości.
Szok kulturowy- zdezorientowanie, które odczuwa się podczas zetknięcia z inną kulturą.
Socjalizacja- procesy społeczne, w których ludzie przyswajają normy i wartości społeczne
oraz uzyskują poczucie własnej tożsamości. Socjalizacja jest procesem, który przez całe życie
kształtuje zachowania ludzkie poprzez interakcję z innymi.
Socjalizacja pierwotna- jest etapem najbardziej intensywnej edukacji kulturowej, który
przypada na okres niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa.
Socjalizacja wtórna- obejmuje starsze dzieci i rozciąga się na całe życie jednostki. W tej
fazie odpowiedzialność za socjalizację przejmują od rodziny takie instytucje jak szkoła, grupy
rówieśnicze, media, organizacje i praca.
Instytucje socjalizacji- to grupy lub konteksty społeczne, w których zachodzą ważne procesy
socjalizacji.
Role społeczne- społecznie określone oczekiwania, które ma do spełnienia osoba zjmująca
daną pozycję społeczną.
Tożsamość- odnosi się do tego, jak ludzie rozumieją sami siebie i co ma dla nich znaczenie.
Tożsamość społeczna- dotyczy cech, jaki przypisują nam inni. Cechy te można rozumieć
jako wyznaczniki tego, kim zasadniczo jest ta osoba. Jednocześnie określają one stosunek
jednostki do innych jednostek posiadających takie same cechy.
Tożsamość jednostkowa- zaznacza naszą odrębność względem innych. Tożsamość
jednostkowa dotyczy procesów samorozwoju, w których wykształca się nasze wyjątkowe
poczucie bycia sobą i niepowtarzalny stosunek do otaczającego świata.
Kontrola społeczna- to jedno z najpowszechniej stosowanych pojęć w socjologii. Odnosi się ono do rozmaitych środków używanych przez społeczeństwo w celu przywołania jego niesubordynowanych członków do porządku. Żadne społeczeństwo nie może istnieć bez kontroli społecznej. Nawet mała grupa ludzi połączona tylko przez przypadek musi rozwinąć własne mechanizmy kontroli, jeśli nie ma się rozpaść w bardzo krótkim czasie.
Środki kontroli społecznej:
-przemoc fizyczna
-groźba użycia siły
-środki polityczne
-środki prawne
-środki ekonomiczne
-ośmieszanie i plotka
-pogarda i ostracyzm
realizm jeden z nurtów socjologicznych. Chodzi o to, że według realizmu grupy/społeczeństwo/warstwy/klasy itp. istnieją realnie
Wandalizm interakcyjny to celowe łamanie istotnych, niepisanych reguł codziennej interakcji między uczestnikami tej interakcji. Jeden z często stosowanych sposobów badania reguł interakcyjnych w badaniach etnometodologicznych.
Charakterystyka instytucji totalnych:
- Instytucja totalna to każda instytucja która ogranicza swoich członków, pochłania część czasu i zainteresowania członków, stwarza im odrębny świat.
- Totalny charakter podkreślany jest często przez bariery wobec świata zewnętrznego (druty, zasieki, płoty, mury, drzwi). Jest normalne dla funkcjonowania społeczeństwa, ale nie jest typowe.
Istnieje 5 grup instytucji totalnych:
- Instytucje powołane do opieki nad osobami niedołężnymi i nieszkodliwymi (domy starców, przytułki)
- Osoby niezdolne do samodzielnego troszczenia się o siebie a zarazem niebezpieczne dla społeczeństwa (sanatoria przeciwgruźlicze, szpitale psychiatryczne)
- Instytucje, których zadaniem jest ochrona społeczeństwa przed szkodzeniem mu w sposób świadomy, to nie dobro osadzonych jest priorytetem. Są to zakłady poprawcze, więzienia, obozy jenieckie.
- Instytucje, które są powołane do realizacji określonych zadań technicznych i mają charakter instrumentalny (koszary wojskowe, okręty, internaty, obozy pracy).
- Instytucje dla osób, które dobrowolnie wycofały się z codziennego życia oraz miejsca kontemplacji religijnej (opactwa, zakony, klasztory).
Zasadniczą cechą instytucji totalnych jest przełamanie barier dotyczących rozdzielenia miejsca wypoczynku, zabawy i pracy – w tych miejscach przebywamy z odmiennymi osobami, podlegamy różnym regułom i planom działania.
Całe życie mieszkańców instytucji totalnej toczy się w tym samym miejscu i podlega tej samej jedynej władzy.
We wszystkich fazach codziennej działalności ich członkowie pozostają w bezpośrednim towarzystwie dużej liczny innych członków – traktowani są jednakowo, muszą wykonywać te same czynności.
Cały dzień takich ludzi jest zaplanowany, jedna czynność przechodzi wyraźnie w drugą, a plan jest narzucony z góry, przez system rozporządzeń formalnych a nad przestrzeganiem tego co powinno się dziać czuwa cały zespół zwany personelem.
Poszczególne czynności są przymusowe i stanowią część jednego planu ogólnego, którego celem jest realizacja oficjalnych zadań danej instytucji.
W instytucjach totalnych występuje podział na dużą grupę jednostek żyjących wewnątrz nich i mających ograniczone kontakty ze światem zewnętrznym – „podwładnych” i nieliczną grupę nadzorców „personel”, pracujących w instytucjach i zintegrowanych ze światem zewnętrznym.
Subkultura nie odnosi się jedynie do grup etnicznych i językowych w obrębie większego społeczeństwa. dotyczy ono wszelkich grup ludności, które odróżniają się od reszty społeczeństwa swoim wzorem kulturowym. subkultury mają bardzo szeroki zasięg i można do nich zaliczyć m.in. hipisów, fanów hip hopu lub kibiców piłkarskich.
Kontrkultura grupy odrzucające większości przeżywających w społeczeństwie wartości i norm - mogą głosić poglądy zawierające treści alternatywne wobec kultury dominującej.
Capi wywiad osobisty wspomagany komputerowo.
Cati wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo.
Casi ankieta samodzielnie wypełniana przez respondenta, wspomagana komputerowo.
Csaq skomputeryzowany kwestionariusz do samodzielnego wypełnienia przez respondenta. Tde wprowadzanie danych za pomaca wybierania tonowego.
Vr rozpoznawanie głosu.
Trzy postawy globalistyczne: postawa sceptyczna; hiperglobalisci; koncepcja transformacji.
Uprzedzenie posiadanie gotowych przekonań niezmiennych nawet w obliczu nowych informacji na temat określonej jednostki lub grupy. uprzedzenia mogą być negatywne lub pozytywne. Dyskryminacja działania odbierające grupom dostęp do środków lub możliwości czerpania korzyści, które są otwarte dla innych. dyskryminacje należy odróżniać od uprzedzeń chociaż czasem idą w parze. może się zdarzyć, ze osoby uprzedzone w stosunku do innych nie dyskryminują ich, i odwrotnie. można dyskryminować kogoś do kogo nie jest się uprzedzonym.
Nieprobalistyczne metody badawcze: próba celowa lub arbitralna; metoda kuli śnieżnej; dobór kwotowy. Anomie wymyślił: Durkheim.
Próba reprezentatywna - badana grupa osób musi być typowa dla całej populacji.
Asymilacja - uznanie grupy mniejszościowej przez większość, gdy grupa ta przyjmuje wartości normy kultury dominującej.
Tygiel narodów - idea zgodnie z która cechy stanowiące różnice etniczne mogą się za sobą mieszać, tworząc nowe wzory zachowań wywodzące się z różnych źródeł kulturowych.
Ubóstwo bezwzględne - ubóstwo zdefiniowane w kategoriach minimum niezbędnego do przeżycia i zachowania zdrowia.
Ubóstwo względne - ubóstwo zdefiniowane przez odniesienie do standardu życia w danym społeczeństwie.
Ulrich beck wprowadził pojecie społeczeństwa ryzyka. według niego istotną cechą społeczeństwa ryzyka jest brak przestrzennych, czasowych i społecznych granic zagrożenia.
Praca emocjonalna- pojęcie, które wprowadziła Arlie Hochschild, oznaczające pracę
wymagającą panowanie nad uczuciami w celu wywołania widocznego (i korzystnego) efektu
poprzez wyraz twarzy i gesty.
Pytania socjologiczne:
-pytania o stan faktyczny (empiryczne)
-pytania porównawcze
-pytania o rozwój wypadków
-pytania teoretyczne
Etapy procesu badawczego:
1. Problem badawczy
2. Przegląd danych
3. Sformułowanie problemu
4. Opracowanie projektu.
5. Realizacja projektu.
6. Interpretacja wyników.
7. Sporządzanie raportu.
Związek przyczynowy- między dwoma zdarzeniami lub sytuacjami to relacja, w której jedno zdarzenie powoduje drugie.
Korelacja- oznacza istnienie systematycznego związku między dwoma grupami zdarzeń,
czyli zmiennych.
Zmienna- jest to każdy aspekt, w jakim jednostka lub grupy różnią się od siebie. Do
zmiennych socjologicznych należą m.in. wiek, płeć, wysokość dochodów, wskaźnik
przestępczości czy różnice klasowe.
Zmienna niezależna- to zmienna, która wywiera wpływ na inną zmienną.
Zmienna zależna- to zmienna na którą jest wywierany wpływ.
Etnografia- to poznawanie zachowań społecznych ludzi i grup w bezpośrednim kontakcie z
nimi przez określony czas, prowadzenie obserwacji uczestniczącej i przeprowadzanie
wywiadów. Celem badań etnograficznych jest dotarcie do sensu działań społecznych. Jest to
możliwe przez bezpośrednie zaangażowanie badacza w interakcje tworzące rzeczywistość
społeczną badanej grupy.
Badania sondażowe- celem badań sondażowych jest zbieranie danych, które są następnie poddawane analizom statystycznym, pozwalającym wykryć stałe tendencje i regularności. Jeżeli narzędzia badawcze są dobrze dobrane, odkryte za pomocą badań sondażowych korelacje można uogólniać.
Badania sondażowe dają mniej szczegółowe informacje niż badania etnograficzne, ale ich wyniki mają zazwyczaj szeroki zasięg. Głównym narzędziem
zbierania informacji w badaniach sondażowych jest kwestionariusz. Wyróżniamy dwa typy kwestionariuszy: z pytaniami otwartymi i z pytaniami zamkniętymi. Populacja to grupa badanych, do których zostały skierowane pytania.
Badanie pilotażowe- to podejście próbne, w którym kwestionariusz wypełnia tylko kilka osób. Pozwala ono wyeliminować wszelkie problemy i błędy przed przystąpieniem do
właściwego badania.
Próba- niewielka część całej grupy.
Próba reprezentatywna- grupa osób typowa dla całej populacji.
Próba losowa- dobieranie grupy respondentów w taki sposób, żeby każdy członek badanej populacji miał równe szanse znalezienia się w tej grupie.
Eksperyment- można zdefiniować jako sprawdzian hipotezy przeprowadzony w ściśle kontrolowanych, stworzonych przez badacza warunkach.
Historie życia- są podejściem badawczym stosowanym wyłącznie w socjologii i innych naukach społecznych. Historie życia zawierają materiały biograficzne ludzi – zazwyczaj ich
własne wspomnienia. Zazwyczaj w celu rozszerzenia informacji zawartych w indywidualnych
wspomnieniach i sprawdzenia ich wiarygodności wykorzystuje się dodatkowe źródła, jak
listy, relacje współczesnych osób, raporty i notatki prasowe.
Analizy historyczne- badanie socjologiczne, które do zrozumienia danego problemu
umieszcza go w perspektywie czasowej. Badanie zapisków, raportów, analizowanie
wspomnień itp.
Analiza wtórna- połączenie analizy porównawczej i studiów historycznych.
Triangulacja- stosowanie w badaniu różnych metod badawczych.
Mitchell Duneier- badał sprzedawców ulicznych i żebraków.
Pojęcia statystyczne:
-tendencja środkowa- obliczanie przeciętnych
-współczynnik korelacji- pomiar stopnia wzajemnego związku dwóch zmiennych
-modalna- to liczba, która w danym zbiorze liczb występuje najczęściej
-mediana- to liczba, która znajduje się w środku zbioru liczb
Funkcjonalizm Parsonsa- Talcott Parsons wyróżnił trzy fazy ewolucji społeczeństwa: społeczeństwo pierwotne, przejściowe i nowoczesne. Podstawą stworzonego podziału były różnice stopnia zdolności do adaptacji i formy kontroli społecznej, a także tworzenie nowych systemów wartości, przystosowanych do coraz bardziej złożonych stosunków. Społeczną kontrolę nad ewolucją społeczną zapewnia kultura (pismo, prawo).
TRIADA- 3 osoby uczestniczące w rozmowie, interakcji
Zła wiara, mala fides, świadomość niezgodności własnego postępowania z prawem lub z zasadami współżycia społecznego. W złej wierze może działać osoba wykonująca jakieś prawo lub czynność prawną. Ma to decydujące znaczenie przy ocenie skutków prawnych - posiadania, nabycia własności od osoby nieuprawnionej, przy określaniu podstaw prawnych odpowiedzialności kontraktowej.
Stratyfikacja społeczna, uwarstwienie społeczne, koncepcja podziału społ. polegająca na jego rozpatrywaniu pod kątem istnienia warstw (klas, stanów, grup społeczno-zawodowych) różniących się między sobą pod względem np. dochodu, prestiżu, wieku, kwalifikacji, wykształcenia, pełnionych funkcji itd. Pozycja danej warstwy społecznej (wyższa – niższa) zależy od uznawanego w danym społeczeństwie systemu wartości. Jednym z pierwszych, który podjął (lata 30. XX w.) badania nad stratyfikacją społeczną był amerykański uczony W.L. Warner. Na podstawie analizy małomiasteczkowej społeczności amerykańskiej wyodrębnił (wg kryteriów dochodu, wykształcenia, zawodu) 6 warstw mających nierówny prestiż: wyższa – wyższa i wyższa – niższa, średnia – wyższa i średnia – niższa, niższa – wyższa i niższa – niższa.
Wspólnota — typ zbiorowości oparty na silnych, emocjonalnych więziach, nieformalnej strukturze, dominujący przede wszystkim w społeczeństwach pierwotnych.
W ujęciu Ferdinanda Tönniesa wspólnota (Gemeinschaft) jest przeciwstawnym typem zbiorowości wobec zrzeszenia (Gesellschaft) i charakteryzuje się tym, że więzi wytwarzane są w oparciu o pokrewieństwo lub braterstwo, kontrola społeczna sprawowana jest dzięki tradycji, natomiast podstawą gospodarki we wspólnotach jest własność zbiorowa.
Według dynamicznej teorii wspólnoty, jest to ekskluzywna zbiorowość ludzka, którą łączy jakaś trwała więź duchowa. Zbiorowość, w której dla każdego jej członka suma jego więzi "do wewnątrz" przewyższa sumę więzi "na zewnątrz". Cechami charakterystycznymi dla wspólnoty są wówczas:
ü trwałość - nieprzypadkowość, nieprzelotność;
ü duchowość - coś co przekracza sferę interesowności (przeciwnie do stowarzyszenia);
ü ekskluzywność - podział na swoich i obcych (ojkofilia i ksenofobia), gdzie przynależność do wspólnoty jest samoistna (np. narodziny) i dożywotnia;
ü tradycja - rozciągłość w czasie: pamięć o zmarłych, troska o żywych, jak i nienarodzonych, dążenie do przetrwania. Intensywnosć troski o wychowanie jest wyrazem żywotności wspólnoty;
ü bezwarunkowość przynależności - możemy należeć tylko do jednej wspólnoty duchowej danego poziomu. Jeżeli wydaje się, że jestesmy członkami dwóch, lub więcej wspólnot (na przykład mniejszości narodowe), o tym do której należymy dowiadujemy się w przypadku konfliktu (np. wojny).
Cechy wspólnot posiadają: grupy etniczne, rodziny, społeczności lokalne.
Stowarzyszenie - organizacja społeczna (zrzeszenie) powoływana przez grupę osób mających wspólne cele lub zainteresowania. Specjalnymi odmianami stowarzyszeń, oddzielnie skodyfikowanymi i mającymi specjalne cele, są w Polsce partie polityczne, komitety wyborcze, związki wyznaniowe, organizacje pracodawców, związki zawodowe, cechy rzemieślnicze. Cechą wspólną wszystkich tych organizacji jest działalność niezarobkowa.
Instytucja - (termin socjologiczny) wprowadzony przez Herberta Spencera, odnoszący się do bardzo trwałych elementów ładu społecznego (takich jak rodzina, własność, prawo), uregulowanych i usankcjonowanych form działalności (na przykład nauka, szkolnictwo, sądownictwo), uznanych sposobów rozwiązywania problemów współpracy i współżycia (na przykład małżeństwo, rozwód, kredyt, arbitraż) oraz niektórych organizacji formalnych pełniących w społeczeństwie określone funkcje (na przykład szpital, więzienie, fabryka, urząd).
Tradycja – przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kultury (takie jak: obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, normy społeczne), uznane przez zbiorowość za społecznie doniosłe dla jej współczesności i przyszłości.
AGIL - podstawowy schemat analityczny w funkcjonalizmie strukturalnym Talcotta Parsonsa. Każdy system społeczny, aby przetrwać, musi realizować cztery podstawowe funkcje[1]. Są to kolejno:
A adaptation, czyli adaptacja,
G goal attainment, czyli osiąganie celów,
I integration, czyli integracja wewnętrzna,
L latency, co tłumaczy się jako system podtrzymywania wzorów i redukowania napięć.
Wokół każdej z tych funkcji wytwarza się podsystem (np. system polityczny odpowiedzialny jest za osiąganie celów). One z kolei dzielą się w analogiczny sposób. Systemy społeczne w koncepcji Parsonsa są systemami całościami wyodrębnionymi ze środowiska zewnętrznego i różnią się wyraźnie. Są całościami zamkniętymi, nie zaś otwartymi sieciami. Zadaniem każdego systemu jest przetrwanie. Podsystemy niżej położone zapewniają wyższym energię, zasoby, środki. Wyżej położone niższym zapewniają kontrolę. Każda funkcja pociąga za sobą wyspecjalizowane podsystemy - każdy z nich jest jednocześnie systemem, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Teorii Pasonsa zarzuca się jej analityczny-opisowy charakter[2]. Nie pozwala ona odpowiedzieć na pytanie dlaczego zachodzą pewne zjawiska. Krytycy zwracają również uwagę na jej ahistoryzm, formalizm i oderwanie od empirii.