PATOLOGIA ŚWIADOMOŚCI SPOŁECZNEJ/ STEREOTYPY
- mówiąc „patologiczne” mamy na myśli:
* zniekształcenia poznawcze-> poglady uproszczone, jednostronne a nawet fałszywe;
* szkodliwe konsekwencje pewnych idei, np. wywoływanie napięć społecznych, konfliktów a nawet destrukcji społeczności;
3 ODMIANY PATOLOGICZNYCH PRZEJAWÓW ŚWIADOMOŚCI SPOŁECZNEJ:
stereotyp-> uproszczony, jednostronny, skrajnie wyjaskrawiony obraz pewnej zbiorowości, traktujący wszystkich jej członków w sposób niezróżnicowany, niezależnie od ich przymiotów indywidualnych. Tworzy się najczęściej na podstawie jakiś jednostkowych doświadczeń z reprezentantami zbiorowości, które zostają nastepnie uogólnione na całą zbiorowość.
STEREOTYPY:
- wykluczają, że ktoś należący do zbiorowości mógł mieć inne cechy, przypisują mu cechy wspólne bez dowodu i kontrdowodu;
- przejaskrawiaja różnice między grupami, ignorując wewnętrzne zróżnicowanie w obrębie grup i odnoszą rzekomie ogólne cechy całej grupy do każdego jej członka;
- najczęstszym tematem stereotypów są: cechy zbiorowości etnicznych, narodowych i rasowych;
NP. Anglicy są flegmatyczni, Francuzi są dobrymi kochankami, Murzyni są leniwi, Chińczycy są chytrzy i przebiegli;
- czynią wrażenie wiedzy obiektywnej, same w sobie bowiem nie zawierają jeszcze wartościowania;
- stwierdzają jedynie pewne uogólnione cechy grupowe, nie wyrażając ich oceny;
- są niebezpieczne gdy implikują negatywną ocenę opisywanej grupy, a także gdy traktują takie negatywne cechy jako nieusuwalne i nienaprawialne, bo związane z samą naturą grupy, niezależną od dobrych chęci i starań poszczególnych jej członków;
- negatywne stereotypy to PRZESĄDY;
PRZESĄDY
- rodzaje: rasowe, etniczne, regionalne, zawodowe, grupowe;
- formułowane wobec grup obcych;
- często towarzyszy im przeciwny stereotyp naszej własnej grupy, jednostronnie i uogólniająco pozytywny; nazwiemy to megalomanią lub szowinizmem grupowym;
NP. kobiety są mądrzejsze i wrażliwsze od mężczyzn;
- niosą ze sobą emocje niechęci, wrogości o odrzucenia wobec obcych, co ma groźne KONSEKWENCJE SPOŁECZNE:
1) prowadzi do separacji od obcej grupy,
2) powiększanie dystansu społecznego-> ograniczenie wspólnie podejmowanych interakcji;
3) prowadzi do segregacji-> zwyczajowo lub prawnie zagwarantowanej izolacji; np. żydowskie getta, apartheid w Afryce Południowej;
- gorsze traktowanie członków obcej grupy- DYSKRYMINACJA-> mniejsze szanse dostępu do wykształcenia, zawodu, majątku, praw politycznych, prestiżu;
- wraz z dyskryminacją pojawię się SAMOREALIZUJĄCE SIĘ PROROCTWO (wg Merona)
Teraz nagle pojawia się wywiad, zupełnie nie wiem skąd i dlaczego. Występują tam 2 osoby, które nie wiem kim są, są tylko inicjały M.K i T.B
- pada pytanie: „Można zostawić za sobą swoje wyobrażenie o Nowym Świecie?”
ODP: Nie, ale badania terenowe pozwalają je skorygować. Antropolog ma w głowie wyobrażenia, klisze, które powiela, ponieważ wie czego szuka i dziwnym trafem właśnie to znajduje. Badania antropologiczne polegają na zamianie klisz na prawdziwe doświadczenia, których nie można przewidzieć.
- pytanie: „Człowiek z Zachodu może zrozumieć Indianina?”
ODP: Oczywiście. Płynie to z naszego przekonania, że język jest najlepszym medium do poznawania świata. Prawie cała filozofia zachodnia zakorzeniona jest w języku. Jeśli czegoś nie potrafimy nazwać, nie istnieje. W społeczeństwie indiańskim niewiele jest do zwerbalizowania.
- w dalszej części wywiadu padają moim zdaniem ważne słowa:
„Społeczeństwa izolowane nie posiadające kontaktów ze światem zewnętrznym, nie istnieją. Nie ma ludów, które jak zalane w bursztynie owady trwają bez zmian przez tysiąclecia”
„Wszystkie ludy Amazonii indiańskiej są produktem ostatnich 500 lat, czego ludzie zazwyczaj nie przyjmują do wiadomości, szukają bowiem pierwotności pozostającej poza czasem”
ILU INDIAN JEST JESZCZE W AMAZONII: „Około czterystu ludów, w sumie tylko 2 mln ludzi. aż połowę tej liczby stanowi tylko 5 największych ludów. Przeciętne grupa z pozostałych 395 liczy 300 osób”
Pytanie: „Stereotyp ginących ludów indiańskich jest bardzo nośny. Tymczasem oni nie znikają?”
ODP: Wręcz przeciwnie, zwiększają swą liczebność, m. in dzięki dostępowi do nowoczesnej medycyny.
- ludy zamieszkujące Amazonie nie są takie jak kiedyś: ubierają t-shirty, czapki bejsbolówki, mają budynki szkolne, boiska piłkarskie.
Pytanie: Czy państwo wenezuelskie zajmuje się w szczególny sposób Indianami?
ODP: Uruchamiaja programy rządowe (medyczne, edukacyjne) mające najczęściej na celu stworzenie iluzji otaczania Indian pomocą.
-„Indianie tak naprawdę są wysoko nieekologiczni. Niszczą środowisko naturalne jak wszyscy, tylko mają mniejsze możliwości technologiczne”
- znajduje się w tym wywiadzie, który mówi o tym, że Indianie niby są dzicy i nie powinni podróżować autobusami, a jednak podróżują, co więcej na gapę, nie chcą płacic za bilety i udaja, że nie rozumieją języka w którym kierowca się do nich zwraca;
Pytanie: „Jak Indianie tworzą swoje organizacje?”
ODP: Są zwykle stymulowane z zewnątrz przez agendy samorządowe, księży. Powstają od lat 70 wraz z ogólnoświatowymi trendami ekologicznymi i etnicznymi.
Pytanie: „Jak wygląda nauczanie wśród Indian?”
ODP: Od końca lat 70 panuje obowiązek edukacji. Szkoły działają w miejscach oddalonych od najbliższego miasteczka o kilkanaście dni marszu. Kiedyś szkoły te były prowadzone przez misjonarzy, obecnie sa prowadzone przez Indian.
-Indianie nie akulturuja się, lecz „indianiuzują” pewne instytucje z naszego świata;