4.10.2011r.

MSG to transakcje gospodarcze między podmiotami należącymi do różnych państw.

To transakcje które różnią się od transakcji wewnątrz krajowych. Prawo jest jednolite i rozliczana jest w tej samej walucie-firmy w obrębie jednego kraju (mają tutaj również znaczenie język i zwyczaje.

Transakcje zagraniczne-podmioty gospodarcze należą do różnych państw i systemów prawnych, politycznych. Potrzeba wymiany między narodami zrodziła naukę języków obcych. Byli oni pierwszymi poliglotami. Nauka języka zagranicznego była warunkiem powodzenia transakcji. Stąd mamy do czynienia z podziałem umownym na handel wewnątrzkrajowy i handel międzynarodowy, w sensie ekonomicznym jest to samo, ale w wymianie międzynarodowej muszą być spełnione dodatkowe warunki, np. ustalenie waluty rozliczenia, języka, spisać umowę , która będzie odwoływać się do jakichś norm prawnych, egzekucje-wymagania należności itd. Wymianie międzynarodowej występuje jedna przeszkoda, ale za to bardzo poważna: granica ekonomiczna. Każde państwo ustala granice ekonomiczne. MSG to wyjątkowa dziedzina praktyki gospodarczej, która implikuje potrzebę posiadania rozległej wiedzy na temat transakcji międzynarodowych. Znoszenie granic ekonomicznych jest sensem MSG.

Przedmiot MSG: formy, rodzaje, kategorie transakcji objętych, wchodzących w skład MSG.

Przedmiot MSG jest bardzo złożony ze względu na wielość transakcji, i aby uprościć obserwowanie i badanie transakcji, poklasyfikowano je w odpowiednie grupy, które razem wzięte tworzą bilans płatniczy. W ekonomii mamy dwie miary, procesy ekonomiczne mierzymy miarami jakościowymi i ilościowymi. Ujęcie pieniężne/ finansowe, zjawiska i procesy ekonomiczne ujmujemy w wartościach finansowych. Ujęcie rzeczowe 1500 zajęcy, wartość 100 mln. W MSG stosuje się przede wszystkim ujęcie pieniężne, ujmuje się transakcje w pieniądzach w walucie kraju, albo po przeliczeniu w walucie innego kraju. Wszystkie transakcje ujmowane są w ujęciu pieniężnym. MSG to transakcja kupna i sprzedaży- importu i eksportu. Zestawienie w grupy wszystkich transakcji MSG nazywamy bilansem płatniczym- te transakcje między gospodarką państwa a innym krajem, może być w ujęciu rocznym , miesięcznym. W miarę zbierania danych statystycznych skróceniu ulega czas publikacji daty. W bilansie płatniczym wyróżnia się przepływy towarowe i przepływy pieniężne-kapitałowe.

Transakcje MSG dzieli się na : wymianę towarami, usługami, przepływem czynników produkcji(siła robocza, technologia, kapitał).

Pojecie i struktura bilansu płatniczego to podstawa wiedzy do zdania egzaminu. Struktura bilansu płatniczego: mamy 2 części:

-bilans obrotów bieżących,- rachunek bieżący, (current account)który składa się z 4 części:

*handel zagraniczny-eksport i import towarów, zestawienie wartości towarów importowanych i eksportowanych, każdy towar który przekracza granicę jest rejestrowany.

Wszystkie towary są sklasyfikowane w 20 tys. Pozycji. Rocznik statystyczny handlu zagranicznego Polski…

Saldo wymiany towarowej-klasyczny handel zagraniczny, teoretycznie musi być zrównoważone, może kupować tyle towarów ile uda mu się sprzedaż za granicą. Teoretycznie jedne państwa mają deficyt w wymianie handlowej, a inne nadwyżkę. Znaczenie salda jest bardzo ważne dla poznania korzyści w wymianie międzynarodowej. Kraj, który ma deficyt w wymianie handlowej też może osiągać korzyści. Obserwowanie salda finansowego ma znaczenia dla poznania specyfiki danego kraju.

*Eksport i import usług- handel usługami to ciekawy rodzaj transakcji gospodarczych. Polska jest importerem usług telekomunikacyjnych,

Klasyfikacja usług:

-usługi tradycyjne związane z handlem zagranicznym: transport, ubezpieczenie.

-usługi tradycyjne związane z przepływem siły roboczej: porządkowe i budowlane. Ten rodzaj usług jest bardzo trudny w kwalifikacji cen ze względu na trudność rejestracji a także nielegalny charakter.

-usługi zaawansowane, technologiczne, : telekomunikacja, bankowość, ubezpieczenia, doradztwo inżynieryjno-budowlane.

Saldo handlu usługami może być różne od salda handlu towarami.

-Podróże zagraniczne-turystyka: to wartość, wyjątkowy typ usługi bo obejmuje wartość towarów i usług sprzedane obcokrajowcom.

*Transfery otrzymane i udzielone-to wyjątkowo specyficzny rodzaj transakcji, mianowicie: w procesie gospodarowania dane państwo otrzymuje środki finansowe od innych w ramach pomocy rozwojowej, jeżeli jest państwem mniej rozwiniętym, z drugiej strony mamy państwa które udzielają pomocy i to polega na tym, że chodzi o sumy znaczące, ale to musi być odnotowane i związane to jest z pomocą wojskową. 0,7% dochodu narodowego przeznacza pomocy dla państwa biednego jedne państwo drugiemu.

Transfery prywatne odgrywają bardzo dużą rolę! Państwa zachodu przekazały do tej pory Afryce-700 mld $.

*Bilans obrotów majątkowych-bardzo złożony, to dochody danego państwa od aktywów zagranicznych. Aktyw to pewna wartość albo rzecz, która przynosi nam dochód. Najbardziej wartościowym elementem aktywów są firmy i przedsiębiorstwa.

23.10.2012

Rachunek kapitałowy-druga cześć bilansu płatniczego; rejestruje napływ i odpływ kapitału z gospodarki danego kraju, pod pojęciem kapitału rozumiemy kapitał pieniężny i przepływy kapitału pieniężnego w następujących formach:

1. Depozyty międzynarodowe- obywatele firm danego kraju mogą lokować własne oszczędności w bankach zagranicznych zamiast w bankach krajowych, mamy do czynienia z odpływem funduszy pieniężnych za granicę i to jest rejestrowane. Z drugiej strony obywatele i firmy zagraniczne mogą w bankach krajowych lokować własne oszczędności i wtedy mamy do czynienia z napływem kapitału funduszy pieniężnych do danego kraju. W stosunkach gospodarczych jest tak, że w danym kraju ma miejsce sytuacja taka ze więcej napływa depozytów niż napływa( np. Szwajcaria- bo jest to kraj słynący z uczciwości i przezorności bankowej) do tej pory w bankach szwajcarskich pozostają pieniądze osób zmarłych dawno temu. Obywatele Polscy lokują więcej za granicą, niżeli ktoś inny u nas w Polsce.

2. Kredyty międzynarodowe-czyli zagraniczne, zaciągają podmioty krajowe jak gospodarstwa domowe i firmy, ale inne podmioty krajowe udzielają kredytów zagranicznych. Każda gospodarka znajduje się na różnym trybie rozwoju, wiec jedne gospodarki udzielają więcej kredytów, a inne przyjmują więcej kredytów z za granicy.

3. Inwestycje portfelowe- portfolio investment, to specyficzny rodzaj przepływu środków pieniężnych związany z zakupem papierów wartościowych. Mianowicie, papierami wartościowymi są obligacje różnego rodzaju i akcje. W danej gospodarce kraju są oferowane do sprzedaży obligacje ( sprzedaż obligacji –emitujący podmiot , czy skarb państwa czy bank czy firma, zaciąga w ten sposób pożyczkę. Istota obligacji polega na tym że emitujący papieru wartościowego przyrzeka że nabywca tej obligacji za rok lub 2 wypłaci wynagrodzenie zwane oprocentowaniem w wysokości 10%. Emitujący chce pozyskać pieniądze sprzedając ją, a kupujący liczy na to że osiągnie zysk dodatkowy, ten zysk sprawia że obligacje nazywamy papierem wartościowym, bo są one właśnie dochodem dodatkowym. Kupujemy bo liczymy na wypogodzenie w postaci oprocentowania. W gospodarce danego kraju obligacje mogą kupować podmioty krajowe i podmioty zagraniczne. W związku z tym podmioty zagraniczne które chcą kupić obligacje, transferują środki pieniężne. Kupno obligacji krajowej przez zagranicznego inwestora, nazywane jest inwestycją portfelową w związku z historycznymi uwarunkowaniami. Proces gospodarowania polega na tym, że w różnych państwach oferowane są obligacje do kupna (Grecja emitowała obligacje i wszyscy wierzyli że Grecja wykupi te obligacje zgodnie z umową ,kwota podstawowa+ procent, ale nie wykupili ich i dlatego są w kryzysie), Grekom pożyczały firmy i banki z europy zachodniej( Niemcy, Wlk. Brytania, Francja). Polskie podmioty też kupują obligacje zagraniczne, np. od państw strefy euro, czy obligacje emitowane przez USA, więc bilansie płatniczym polski inwestycje portfelowe mamy napływ kapitału i odpływ kapitału.

4. Inwestycje bezpośrednie- BIZ-to przepływ kapitału produkcyjnego, dokonywany przez przedsiębiorstwa międzynarodowe, przepływ kapitału produkcyjnego polega na budowie za granicą przedsiębiorstw produkcyjnych, na budowie od nowa albo kupowaniu przedsiębiorstw za granicą. Proces gospodarowania polega na tym, że jedne przedsiębiorstwa buduj ą za granicą swoje filie i oddziały i muszą dokonać transferu kapitału, aby mieć środki na zbudowanie zakładu produkcyjnego. Zagraniczne przedsiębiorstwa też transferują kapitał za granicę. Inwestycje bezpośrednie za granicą-

Rachunek kapitałowy to zestawienie 4 form przepływu kapitału.

Napływ kapitału oznaczany jest znakiem „+”. Czyli przyczynia się do dodatniego salda, odpływ kapitału w tych 4 formach oznacza się znakiem „-„. W poszczególnych państwach ma miejsce różna struktura bilansu płatniczego i bilansu rachunku kapitałowego. Jeżeli chodzi o Polskę to ma ona dodatni bilans kapitałowy z tytułu napływu inwestycji bezpośrednich i inwestycji portfelowych. Szczególne znaczenie mają inwestycje bezpośrednie, których wartość w ostatnich latach kształtowała się na poziomie 10 mld euro rocznie. Zagadnieniem tym zajmuje się Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych(PAIZ)- na stronie www dowiemy się wszystkiego o bezpośrednich inwestycjach napływających i wypływających z/do Polski. BIZ są ważne bo na tej podstawie można ocenić czy dany kraj jest atrakcyjny jako miejsce lokaty. Państwa ścigają się w przyciąganiu inwestycji bezpośrednich.

Pojmowanie korzyści w międzynarodowych stosunkach gospodarczych

MSG czy też MTG rozwijają się dlatego, że są korzystne dla obydwu stron, tj. podmiotów ulokowanych w 2 różnych państwach. MSG rozwijają się dlatego że są efektywne i przynoszą wymierne korzyści. Nie rozwijają się bezinteresownie. MSG towarzysz swoiście rozumiany przymus ekonomiczny w postaci dążenia do osiągania korzyści. W związku z tym ważnym zadaniem MSG jest objaśnianie korzyści z wymiany, chodzi o to żeby skupić się na objaśnianiu przyczyn korzyści. Cała istota MSG to objaśnianie korzyści, w związku tym udziela się odpowiedzi na 3 pytania:

1. Jaki jest mechanizm powstania korzyści z wymiany?- mechanizm kształtowania kosztów produkcji w poszczególnych państwach i cen towarów w państwach

2. W jaki sposób dokonuje się podział korzyści z wymiany między handlującymi państwami?- z tytułu wymiany między 2 podmiotami powstaje korzyść, czy ta korzyść jest dzielona w równym stopniu między firmę kraju A i firmę kraju B. Przy równym podziale korzyści mówimy o wymianie opartej o wzajemnej korzystnej wymianie, ale mówimy również o niekorzystnej wymianie. Zjawisko nie ekwiwalentnej wymiany następuje najczęściej w relacjach z państwem wysoko i słabo rozwiniętym, j. kolonializm historycznie występujący, ale również współcześnie są takie przypadki, np. neokolonializm-symbol nie ekwiwalentnej wymiany. Handel Sprawiedliwy-Fair Trade-problem podziału korzyści między wszystkich w wymianie międzynarodowej.

3. Co robić lub jaką prowadzić politykę aby dany kraj lub jego gospodarka ograniczało straty i maksymalizowało korzyści?- dotyczy ono polityki handlowej państwa. Dane państwo może prowadzić działania których celem jest ograniczenie strat z wymiany, i je wyeliminować całkowicie. Z drugiej strony polityka państw polega na tym, że państwa dążą do maksymalizacji korzyści: taka jest natura państw, dane państwo osiąga więcej w wymianie niżeli inne państwo, ale chytrość przedsiębiorstw, państw i jednostek jest nie ograniczona.

Ujmowanie korzyści z wymiany międzynarodowej- z punktu widzenia danego państwa korzyści z wymiany ujmujemy na 2 poziomach:

1. W skali makro-całej gospodarki narodowej, oceniamy wpływ wymiany na dochód narodowy, jego podział i dynamikę

2. W skali mikro-ocena korzyści dokonywana jest z punktu widzenia przedsiębiorstwa lub gospodarstwa domowego.

Ujmowanie i interpretacja korzyści -mamy 3 sposoby ujmowania korzyści, a w zasadzie 4 sposoby:

1. Ujęcie bilansowe- istota polega na tym, że jest ono rozpatrywane na poziomie makro w postaci nadwyżki (eksportu nad importem), a więc w tym ujęciu kraj który ma nadwyżkę w handlu zagranicznym to mówimy i postrzegamy taki kraj jako odnoszący korzyść. A kraj który ma deficyt w handlu zagranicznym ponosi stratę. USA mają deficyt w handlu zagranicznym -700 mld $, więcej kupuje niż sprzedaje, więc skąd ma pieniądze? Import w założeniu finansujemy eksportem, ale USA nie odczuwa dyskomfortu, bo wolą kupować za granicą bo jest taniej. USA importują z Chin aparaty, telefony itp., a Chiny mają nadwyżkę w wymianie handlowej i nie mają bezwzględnego poczucia zadowolenia że odnoszą korzyść. Ujęcie to nie możę być jednoznacznie ujmowane jako korzyść lub strata. Gdyby dany kraj osiągnął maksymalną nadwyżkę w wymianie(wyeksportował towary wyprodukowane u siebie) to taka nadwyżka byłaby przyczyną nierównowagi wewnętrznej. To ujęcie jest wstępnym warunkiem ocenienia korzyści.

2. dochodowe ujecie- odpowiedz na pytanie- w jaki sposób wymiana miedzynarodowa wpływa na a) podzial dochodu narodowego b) dynamike wzrostu TN c) efektywność gospodarowania? Czy wymiana miedzynarodowa jest oplacalna?

Ad.a)

dochód narodowy dzielimy na dochód narodowy wytworzony i dochód narodowy podzielony.

W gospodarce zamkniętej nie prowadzącej wymiany obydwa agregaty są sobie równe. Natomiast w gospodarce otwartej dochód narodowy kraju jest modyfikowany. PKB i PNB- rodzaje dochodu narodowego. PKB to produkt wytworzony tylko w oparciu o krajowe czynniki produkcji. PNB to dochód wytworzony w kraju + dochód wytworzony przez krajowe podmioty za granica. Inaczej dochód wytworzony przez użycie zagranicznych czynników produkcji. Te dwie kategorie dochodu narodowego oblicza się w związku z przepływem czynników produkcji.

Wpływ wymiany handlowej na dochód wytworzony w danym kraju- wymiana międzynarodowa a zwłaszcza eksport przyczyniają się do zwiększenia dochodu narodowego wytworzonego. Gospodarka danego kraju wytwarza towary na rynek wewnętrzny i zagraniczny. Jeśli chodzi o dochód podzielony, to wymiana zagraniczna również ma wpływ na jego wielkość. Import danego kraju zwiększa dochód do podziału.

Import finansujemy z :

- dochodów z eksportu

- na kredyt

- darowiznami

Saldo wymiany handlu zagranicznego decyduje o tym czy dochód narodowy wytworzony i podzielony są równe czy tez nie. Jeżeli dany kraj ma nadwyżkę eksportu nad importem to dochód wytworzony jest większy od podzielonego. Przewaga eksportu nad importem może zagrozić równowadze rynkowej, ponieważ towary wyjeżdżają za granice a dochody pod postacią plac i zysków zostają w kraju. Skutkuje to wzrostem cen towarów importowanych na rynku krajowym. Deficyt w wymianie handlowej dowodzi, ze dochód do podziału jest wyższy od wytworzonego. To na pozór sytuacja, która grozi nierównowagą. Ten deficyt może utrzymywać się przez jakiś czas na wysokim poziomie pod warunkiem ze państwo ma możliwości jego finansowania.

Ad.b.

R= beta*i

r- roczna stopa wzrostu gospodarczego

beta- średnia efektywność inwestycji

i - stopa inwestycji w dochodzie narodowym

Ten wzór mówi nam, ze najważniejszym czynnikiem wzrostu gospodarczego jest zwiększanie inwestycji w dochodzie narodowym. Inwestycje pochodzą z oszczędności. Dochód (y) dzielimy na konsumpcje+ oszczędności. Na każdym poziomie gospodarowania ona występuje. Oszczędności równe są inwestycjom, bo na nie są przeznaczane. Jeśli kraj chce się rozwijać to musi zwiększyć swoje inwestycje. Oszczędności są tym większe im mniejsza jest konsumpcja. Należy zwiększyć oszczędności i ograniczyć konsumpcje. W gospodarce każdego kraju zawsze pojawia się dylemat proporcji podziału na oszczędności i konsumpcje. To kwestia stylu gospodarowania. Wszyscy zarządzający gospodarka maja ten dylemat. Dylemat ten najmocniej przejawia się w gospodarkach słabo i średnio rozwiniętych. Przy niskim dochodzie przeznaczenie większych środków na oszczędności a zatem inwestycje rodzi niebywale dylematy- nadmierne inwestowanie przyczynia się do spadku konsumpcji. Z drugiej strony kraje takie dążą do rozwoju i przezwyciężania ubóstwa, a mogą to uczynić jedynie poprzez zwiększanie inwestycji.

W gospodarce zamkniętej r = beta krajowych zasobów + inwestycje krajowych zasobów.

Kraj nie prowadzący wymiany może się rozwijać wyłącznie w oparciu o zasoby krajowe.

Wskaźnik beta to średnia efektywności inwestycji- produktywność kapitału. Mówi nam po jakim czasie ( t) następuje zwrot poniesionych nakładów na inwestycje. Jest tym wyższy im krótszy jest zwrot nakładów inwestycyjnych. Przybiera on wyższą wartość jeżeli jest krótszy czas zwrotu nakładów inwestycyjnych. Od czego zależy:

- jakości zarządzania

- poziomu technologii

- jakości zastosowanych urządzeń i materiałów

- kwalifikacji siły roboczej

Podstawowy parametr informujący nas o efektywności inwestowania.

W gospodarce zamkniętej beta jest funkcją krajowych technologii, jakości towarów i usług, poziomu siły roboczej. Udział inwestycji w dochodzie narodowym decyduje o tempie rozwoju gospodarczego. Kraj słabo rozwinięty ma bariery wzrostu.

06.11.12

Wpływ wymiany handlowej na dynamikę wzrostu gospodarczego

Gospodarka otwarta: r=beta*i(k+z)(krajowe+zagraniczne)

Beta-średnia efektywność inwestycji, jeśli do beta dodamy zagraniczne zasoby( lepsze technologie, import lepiej wykształconej siły roboczej-menagerowie, zarządzający, import zagranicznych technik i metod zarządzania), dzięki takiemu importowi można znakomicie polepszyć efektywność gospodarowania. Proces inwestycyjny w kraju może zostać skrócony, a co za tym idzie może nastąpić szybszy wzrost nałożonego kapitału. Dany kraj może mieć problemy, ale nie zawsze, dziś jesteśmy światkami boomu inwestycyjnego w Chinach. Większość inwestycji realizowana jest w oparciu o projekty chińskie. Dla kraju małego i średniej wielkości ten problem jest bardzo ważny, zacofanie, które można rozwiązać poprzez import wyżej wymienionych czynników, co poprawia gospodarowanie w państwie.

Rola współpracy wymiany międzynarodowej , zwiększenia składnika inwestycji.

W gospodarce zamkniętej wielkość inwestycji zależy wyłącznie od krajowych oszczędności. W kraju słabiej rozwiniętym te oszczędności są zbyt małe a co za tym idzie inwestycje również są małe, a jak są niskie inwestycje to i tempo wzrostu gospodarczego jest niskie. Jest jeden sposób na powiększenie inwestycji w danym kraju. Poprzez import inwestycji zagranicznych.

Pojęcie Oszczędności zagranicznych to wolne środki finansowe( kapitału), którymi dysponuje zagranica w danym momencie, te oszczędności zagraniczne dany kraj może wykorzystać, pożyczając je. Procesy gospodarowania maja to do siebie ze w 1 kraju występują w jednym cyklu nadwyżki finansowe, a w drugim kraju odczuwa się ich brak i niedosyt i rośnie na nie popyt. W związku tym w warunkach swobody przepływu środków i kapitału ma miejsce alokacja . W gospodarce gdzie ma miejsce nadwyżka kapitału, cena tego kapitału (stopa procentowa) jest niska. Jeżeli wśród nas nie byłoby kapitału, albo byłby on niewielki, to każda forma użyczenia pożyczki wiązałaby się z wysoką ceną. W gospodarce gdzie jest nadwyżka kapitału, jego cena jest niska, ale w gospodarce gdzie jest niedobór kapitału i środków finansowych, jego cena jest wyższa, (cena rozumiana jako stopa procentowa, czyli wynagrodzenie od kapitału). Może nastąpić przeniesienie kapitału z jednej gospodarki do drugiej, tam gdzie brakuje kapitału, to tam napływa kapitał z zagranicy pod postacią inwestycji zagranicznych. Napływ kapitału może być automatyczny albo stwarza się warunki specjalne. Kraj może pożyczyć kapitał innemu krajowi zwiększając stopę inwestycji. Wykorzystanie inwestycji z zagranicy to jedyny sposób na przezwyciężenie niskiej akumulacji wewnętrznej. Historyczny proces uprzemysłowienia wielu państw odbywał się w oparciu o import kapitału, klasycznym przykładem są USA. Po zakończeniu wojny secesyjnej, USA zaczęły się szybko rozwijać w oparciu o nakłady inwestycyjne, które pochodziły z Europy. Wykorzystanie zagranicznych inwestycji pozwala zwiększyć tempo wzrostu gospodarczego.

Formy importu( wykorzystania) oszczędności zagranicznych, celem podniesienia stopy inwestycji w dochodzie narodowym i tempa wzrostu gospodarczego.

Mamy 3 sposoby wykorzystania oszczędności zagranicznych:

1. Pomoc rozwojowa

2. Kredyty

3. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne określane mianem BIZ

1. To forma transferów kapitałów(środków finansowych) na preferencyjnych warunkach z kraju wysoko rozwiniętego do kraju słabo rozwiniętego. Pomoc rozwojowa umożliwia zwiększenie inwestycji w kraju słabo rozwiniętym i przyspieszenia jego rozwoju. Ale pomoc rozwojowa wiąże się z wieloma ryzykami, w związku problemem kto ma realizować i nadzorować pomoc rozwojową. Pierwotnie ta pomoc polegała na tym, ze państwa wysoko rozwinięte przekazywały środki pieniężne państwom słabo rozwiniętym, aby te przeznaczyły je na inwestycje, ale rządy okazywało się że wykorzystywały je mało efektywnie. Nie przeznaczały je na inwestycje tylko na luksusową konsumpcję. Pomoc rozwojowa zaczęła być krytykowana więc zmieniono formę- zaczęto stosować programy zwierające element kontroli, tzn. jak rządy państw rozwiniętych przekazywały środki finansowe państwom słabo rozwiniętym to zachowywały sobie prawo do kontroli, np. jak wydatkować takie pieniądze, ale nie znali oni specyfiki kraju i jego potrzeb, więc to też nie wychodziło w praktyce. Pomoc rozwojowa jest forma transferu wolnych środków pieniężnych państw bogatych na rzecz państw biednych,. Efekty tej pomocy nie SA oceniane najwyżej, ale USA i UE traktują to jako zadośćuczynienie za epokę kolonialną. UE- każdy kraj UE przeznacza na taka pomoc 0,7 % dochodu narodowego. Rocznie na rzecz państw biednych musimy (Polska) przeznaczyć ok. 5 mld zł. Można zakwestionować samo pojęcie pomocy rozwojowej, czy ona na pewno służy rozwojowi gospodarczemu? Jest to paradoks pomocy rozwojowej .

2. Ta forma wykorzystania oszczędności zagranicznych polega na tym ze państwo słabiej rozwinięte zaciąga oszczędności zagraniczne(pożycza) na podstawie umowy kredytowej. Umowa kredytowa precyzuje warunki udostępnienia kapitału oraz jego spłaty, a także wysokość oprocentowania(wynagrodzenia). Umowy kredytowe mogą mieć charakter krótko terminowy( do 1 rok) średnioterminowe(5 lat) i długoterminowe-powyżej 5 lat, do 20stu a nawet więcej. W umowie kredytowej kredytobiorca, czyli państwo mniej, średnio rozwinięte na własny koszt i ryzyko pożycza oszczędności za granicą. Na własny koszt i ryzyko oznacza ze ponosi całkowitą odpowiedzialność za wykorzystanie kredytu, za efektywne wykorzystanie kredytu .Historia dowodzi ze państwa, które chciały przyspieszyć swój rozwój poprzez pożyczki zagraniczne nie zawsze w sposób efektywny wykorzystywały te pożyczki, w związku z tym stawały się dłużnikami. W ten sposób narodziło się zjawisko zadłużenia międzynarodowego, to jest taka sytuacja gdzie państwo , dana grupa państw, nie była w stanie spłacić zaciągniętych kredytów i ogłaszała stan niewypłacalności. Historia zadłużenia międzynarodowego-we współczesnej historii nowożytnej, zad łużnikami były kraje Ameryki Łacińskiej, potem te kraje były słabe i zaciągały kredyty. Jak te państwa ogłaszały niewypłacalność to państwa europejskie wysyłały ekspedycje karne(floty wojenne) do egzekucji długów. W 2 poł XIX wieku wykształciła się zasada, że nie można egzekwować długu siłą od państwa zadłużonego-zasada prawa międzynarodowego. Problem zadłużenia państw, egzekucji długu, miało interesujące wydarzenia, uznano, że jedynymi dobrami jakie można egzekwować są statki morskie i powietrzne.

Polska jest przykładem zadłużenia międzynarodowego, które zaczęło się to w PRL-u. W 1970 roku władzę objął E. Gierek, wszyscy byli z jego partii z Katowic więc wybudowano Gierkówkę, postanowili zmodernizować Polskę poprzez zwiększenie inwestycji zagranicznych poprzez kredyty zagraniczne, które będzie przeznaczać na inwestycje zagraniczne. Polska podjęła decyzje, że można zwiększyć tempo wzrostu poprzez te inwestycje i nastąpi poprawa sytuacji gospodarczej w kraju, ale Polska wzięła na siebie obowiązek zagospodarowywania tych zaciągniętych kredytów. Projekty nie udane: Ursus, huta Katowice nie szczęśliwy projekt, trasa łazienkowska jest remontowana, jedyne co się udało to rafineria w Gdańsku. Polska źle zagospodarowała kredyty a musiała je spłacić przecież. Rafineria w Gdańsku uniezależniała nas od importu ropy z ZSRR. Pod koniec lat 70 trzeba było zacząć spłacać kredyty, a inwestycje były nietrafione a jak już je realizowano to z opóźnieniem. Od 1978 mieliśmy co raz większe problemy ze spłatą kredytu, od 1980 roku zaczęto podnosić ceny żywności, aby spłacić te kredyty co spowodowało strajki. I stąd ten cały problem. Pod koniec lat 80tych wynegocjowano zadłużenie, połowę zadłużenia nam darowano a drugą część niedawno skończyliśmy spłacać.

1. BIZ-dysponentami są zagraniczne przedsiębiorstwa-przedsiębiorstwa międzynarodowe, które dysponując nadwyżkami kapitału podejmują decyzje o tym czy inwestować u siebie w kraju czy za granicą. Mamy wtedy do czynienia z wywozem kapitału produkcyjnego. Dla kraju z którego kapitał produkcyjny przedsiębiorstwa jest wywożony jest to w krótkim okresie czasu strata inwestycji, ale w długim okresie czasu jest to korzystne ponieważ dochody pojawiają się z inwestycji zagranicznych w postaci dywidendy.

Ad.1 Inwestycje bezpośrednie z punktu widzenia kraju eksportera

Przedsiębiorstwa produkcyjne na ogół prowadzą działalność w ramach danego państwa, rozumiana jako produkcja i sprzedaż towarów na terenie danego kraju. Zwykle takie przedsiębiorstwa sprzedają również towary na rynkach zagranicznych-eksportują. Klasyczne przedsiębiorstwo krajowe produkuje i sprzedaje towary na rynku krajowym i na rynku zagranicznym. To jest klasyczny model gospodarki. Ale! Produkcja w kraju i eksport za granicą w określonych warunkach stają się kosztowne i nieopłacalne, gdyż towary trzeba odpowiednio zapakować( przygotować), przewieźć na dłuższy dystans co kosztuje, i co najważniejsze eksporter musi brać pod uwagę cło w innym państwie. Dla firmy eksportującej na rynki międzynarodowe cła są przeszkodą. Istota wymiany międzynarodowej jest to że towary krążą między granicami. Cło to podatek który musi zapłacić eksporter lub importer, najczęściej importer, ten podatek liczy się najczęściej jako procent wartości towaru. Ceny eksportowanych towarów mogą być na rynku importera bardzo drogie i wtedy popyt spada. Ze względu na wysokie cło ten towar na runku wewnętrznym drożeje a popyt maleje.

Bariery dla firmy eksportującej towar- koszty transportu, ubezpieczenia, koszty na rynku(reklamy, marketing). Eksportowanie towarów na rynki zagraniczne nastręcza problemy. Jak to wszystko rozwiązać? Wyjściem dla eksportu towarów jest zastąpienie eksportu(substytucja eksportu) inwestycją bezpośrednią na rynku kraju importera, czyli tam gdzie towar był eksportowany.

Inwestycja bezpośrednia to przeniesienie części produkcji towaru za granicę. Wywóz kapitału za granicę, wybudować fabrykę albo kupić tam istniejącą. Osiąga się przychody, płaci się podatki, zostaje zysk netto, który transferuje się z powrotem do kraju, zysk z inwestycji zagranicznej to ekwiwalent dochodu z eksportu. Ale! Zysk z BIZ musi być większy od dochodu z eksportu żeby był opłacalny. Zatem mamy klasyczny model zastąpienia eksportu towarów produkcją na rynku zagranicznym. Firma eksportowała farbę, która podlegała opłatom celnym zatem importer musiał płacić cło i doliczyć to cło do ceny farby, a cło może zostać ominięte gdy farbę produkuje się w filii w innym kraju.

-Drugi motyw Inwestycji zagranicznych wynika z potrzeby obecności bezpośredniej za granicą i styczności z klientami.

Ważna jest łączność z klientami na miejscu, kontakt B2B,

-Trzeci motyw inwestycji zagranicznej wiąże się z niższymi kosztami produkcji.

Podatki niższe, cena siły roboczej niższa, wykorzystanie tańszych koszów produkcji za granicą i sprowadzenie tego towaru do kraju.

Wtoku wywozu kapitału ustalają się relacje między firmą macierzystą a oddziałem za granicą. Oddziały te podlegają firmie macierzystej, ale z punktu widzenia prawa podlegają kraju lokaty. Podatki, administracja, standardy zarządzania odwołują się i opierają na prawie miejsca siedziby.

Ad. 2. BIZ z punktu widzenia kraju lokaty

Dla kraju importującego inwestycje bezpośrednie przedstawiają one dużą wartość gdyż powiększają zasoby inwestycji w tym sensie, że te inwestycje zagranicznych podmiotów dodają się do inwestycji o krajowym charakterze. Z tego punktu widzenia kraje przyjmujące starają się przyciągać inwestycje bezpośrednie, oferować im korzystne warunki realizacji ze względu na oczywiste korzyści, takie jak: nowe miejsca pracy, efekt uczenia się i wzrost kompetencji z tytułu kontaktów z zaawansowanymi technologicznie produktami, dochody ze sprzedaży i podatki, a więc płace i podatki to dla kraju przyjmującego najbardziej oczywiste korzyści. Wzrost płacy podatków kreuje popyt konsumpcyjny i przyczynia się do wzrostu produkcji, takie są uwarunkowania tego zjawiska.

Zachęty dla Inwestycji bezpośredniej polegają na zmniejszeniu podatków w pierwszej fazie działalności przedsiębiorstwa zagranicznego, ułatwień w procesie inwestowania-specjalne strefy ekonomiczne. Państwa rywalizują z sobą o przyciąganie inwestycji bezpośrednich poprzez specjalne ustawodawstwo. Ze względu na podstawową strukturalną korzyść, a mianowicie BIZ nie powodują wzrostu zadłużenia. W przypadku BIZ ma miejsce napływ kapitału produkcyjnego czyli kapitału do kraju, ale! Nie powoduje to zadłużenia państwa, dlatego że z punktu widzenia własnościowego ta fabryka podlega nadal własności podmiotowi zagranicznemu. Bezpośrednie inwestycje mając taka przewagę staja się popularne i są pożądane w państwie, ale negatywną stroną jest to że IB niekoniecznie muszą odpowiadać interesom kraju lokaty. Po drugie, kraj lokaty może mieć problem z kontrolą BIZ i dotyczy to finansów i operacji bankowych. BIZ jest podporządkowana kraju lokaty, ale jakość prawa , kompetencje państwa decydują o tym czy kontrola takiej firmy jest możliwa. W przypadku dużych różnic w rozwoju państw, to powoduje to że firma zagraniczna może działać niezgodnie z krajem lokaty.

BIZ są wyzwaniem, dają korzyść ale ta korzyść może się ujawnić w przypadku dobrego zarządzania nadzorem/projektem. Ma miejsce przewaga cech dodatnich więc państwa bardzo ostro rywalizują o nie. Ale liczy się klimat inwestycyjny i postrzeganie danego państwa, firmy mają swój pogląd na temat danego państwa.

Wykład 20.11.2012

1.Wpływ wymiany międzynarodowej na dochód narodowy od strony popytowej

Dochód narodowy(Y)=I+K+G+M(Ex-y)

I-popyt na dobra inwestycyjne

K-popyt na dobra konsumpcyjne

G-popyt-możliwości zakupu ze strony sektora rządowego

M-popyt zza granicy(eksport-import), jeżeli eksport przewyższa import(dodatni bilans handlowy) to jest to źródłem dodatkowego popytu.

Wzór o którym mowa ujmuje równanie dochodu narodowego od strony popytu. Jest to suma wytworzonych dóbr jako efekt popytu na dobra inwestycyjne, konsumpcyjne, popyt zza granicy, możliwości zakupu ze strony sektora rządowego. Każdy z tych 4 składników ma do odegrania swoją rolę.

Zakupy wyznaczają wielkość dochodu narodowego.

Popyt na towary konsumpcyjne i inwestycyjne

Źródłem popytu na inwestycje są fundusze europejskie, które już wydaliśmy. Popyt na konsumpcję zależy od poziomu bezrobocia oraz od tego na ile gospodarstwa domowe są zadłużone, ile procent dochodów przeznacza się na zadłużenia. Trzeci składnik-G-składnik sektora publicznego, rządowego, to przejaw interwencji rządu, jeśli rząd kupuje towary to tworzy popyt. Rząd może kupić tyle ile ma w budżecie. Zadłużenie rządu nie może przekroczyć pewnych granic i parametrów. Zatem popyt ze strony sektora rządowego ma ograniczony charakter. 4 składnik-popyt z za granicy-M- na towary wytwarzane w danym kraju.

2.Znaczenie nadwyżki w handlu zagranicznym i deficytu Handlu zagranicznego dla Y(dochodu narodowego)

Oznacza to, że popyt zza granicy jest wyższy dla dobra danego kraju niż popyt danego kraju na dobra zagraniczne. Dodatnie saldo HZ oznacza istnienie popytu zagranicy, który jest źródłem do wyższej produkcji krajowej. Stąd państwa dążą do maksymalizacji eksportu w ramach polityki proeksportowej, która tworzy dochód narodowy. Odmianą polityki proeksportowej jest proeksportowy model rozwoju . To model rozwoju dla kraju słabo i średnio uprzemysłowionego , który polega na tym, że gospodarka danego kraju specjalizuje się w przeważającej części na produkcji na eksport. W takim modelu dany kraj w sposób naturalny akumuluje(zbiera) duże nadwyżki pieniężne, rezerwy walutowe. Proeksportowa strategia rozwoju ma swoje zalety, ale i wady. Rosnące rezerwy zagraniczne w walutach obcych(dochody z eksportu) stają się problemem, dlatego że nadwyżki te w walutach obcych potencjalnie mogą być zamienione na walutę krajową i wtedy stałyby się źródłem inflacji. Stopa inflacji to stopa zmniejszania bogactwa! Proeksportowy model rozwoju wyczerpał się właśnie w Chinach.

1. Deficyt w Handlu zagranicznym- przewaga importu nad eksportem. i jej znaczenie dla Y.

Do uzupełnienia.

27.11-nie ma

04.12.2012

Kontynuacja o ogólnych zasadach kształtujących ceny towarów.

Wskaźnik Terms of Trade

Formuła terms of trade ?

TP- Wskaźnik cenowych terms of trade

Pexprim-średni w badanym okresie poziom cen towarów eksportowanych

Pex 0- średni w okresie wyjściowym poziom cen towarów eksportowanych

P O-średni w okresie wyjściowym(w statystykach handlu zagranicznego najczęściej przyjmuje się 1.01. Nowego Roku)

P prim-średni w badanym okresie poziom cen towarów importowanych

P 0 im- średni w okresie wyjściowym poziom cen towarów importowanych

Oblicza się to najczęściej dla jednego roku okresu kalendarzowego.

Wskaźnik cenowych terms of trade pomnożony przez 100 umożliwia ustalenie o ile procent dynamika cen eksportowych była wyższa lub niższa od dynamiki cen towarów importowanych.

Cenowe terms of trade podaje się jako 1,0,9 lub 109. ???

To jest pozytywne terms of trade.

Negatywne terms of trade podaje się jako 097 lub 97.

W pierwszym przypadku oznacza, że o tyle pozytywne terms of trade oznacza że ceny towarów eksportowanych w stosunku do importowanych były wyższe o 9%, to przykład pozytywnego terms of trade. W drugim przypadku oznacza to, że ceny towarów eksportowanych padły w stosunku do cen towarów importowanych o 3%. W pierwszym przypadku wzrosła siła nabywcza eksportu, a w drugim przypadku siła nabywcza zmalała- nastąpiło jej zmniejszenie. W statystykach handlu międzynarodowego obliczany i podawany do publicznej wiadomości w roku następnym_2013) ukażą się dane na temat terms of trade Polski za ok. 2012. Tam będziemy mogli się dowiedzieć o tym jakie było terms of trade. Terms of trade dodatnie oznacza żę kraj osiąga korzyści z wymiany. Negatywne terms of trade dowodzi że dany kraj ponosi z tytułu wymiany straty. Z analizy stanu terms of trade wynikają określone konsekwencje – dla polityki handlu zagranicznego, czyli dla polityki władz państwa, które brzmią następująco: dany kraj powinien w długim okresie czasu tak kształtować swoją międzynarodową specjalizację aby osiągać dodatnie terms of trade, co oznacza prostą regułę postępowania: należy produkować towary których ceny na rynkach światowych rosną a importować towary których ceny na rynkach międzynarodowych spadają. Ale to jest tylko teoria. W praktyce wiele państw jest skazanych na eksport towarów których ceny spadają, ale to przymus wynikający z faktu że takie państwo nie ma wyboru. Szereg państw ma tak ukształtowane struktury gospodarcze, że nie jest w stanie zastąpić ich innymi. Dotyczy to krajów słabiej rozwiniętych, które skazane są na eksport produktów naturalnych i surowców, np. owoców cytrusowych i używek. Mimo że ceny na te produkty mogą spadać to państwa te zmuszone są je sprzedawać- eksportować ponieważ są jedynym źródłem dochodów w walutach zagranicznych. Kraj taki najczęściej nie może dokonać substytucji(zmiany swej specjalizacji). Gdyby chciał zastąpić produkcję rodzimą inną produkcją, to za dużo lat by musiało upłynąć aby ta substytucja była skuteczna. Ten przykład dowodzi, że dane państwa nie mają żadnego wpływu na ich terms of trade, czy to dodatnie czy ujemne. Np. państwa naftowe zatoki perskiej, nie mają najmniejszego wpływu na ceny tych surowców gdyż są one kształtowane poza ich wolą czy obszarem wpływów. Przez wiele dziesięcioleci państwa te eksportowały aż do 1973 roku ropę naftową i gaz przy spadających cenach i notowały ujemne terms of trade. Po 1973 roku niezależnie od nich nastąpił wzrost cen surowców i poprawa terms of trade. Na dekadzie lat 90tych nastąpiło kolejne obniżenie cen towarów surowców energetycznych a w roku 2000 baryłka ropy naftowej kosztowała 15$ czyli 6 razy mniej niż dzisiaj, a litr benzyny kosztował 2 zł. Obecnie jesteśmy świadkami historycznego zwrotu w postaci tendencji spadkowej surowców energetycznych.

Terms of trade Polski zazwyczaj wynosiło ponad 100.

Pojęcie i istota Handlu wewnątrz gałęziowego

Do tej pory nasze rozważania były oparte na założeniu że dany kraj specjalizuje się w takiej gałęzi produkcji która w eksporcie zapewni mu dodatnie terms of trade. Dzięki temu że ceny towarów eksportowanych są wysokie i wskazują tendencję do wzrostu, to powoduje ze taki kraj powinien importować towary innej gałęzi której ceny wskazują na tendencję zniżkową. To implikuje międzygałęziowy podział pracy. Klasyczne teorie wymiany międzynarodowej opierały się na założeniu międzygałęziowego podziału pracy. Najprostszy podział międzygałęziowy to taki że kraj importuje towary rolne, a eksportuje towary przemysłowe. Począwszy od lat 60tych XX wieku uformowała się koncepcja handlu wewnątrzgałęziowego. To nowe zjawisko uformowało się na kanwie integracji europejskiej. Po utworzeniu EWG z dniem 1.01. 1958 oczekiwano że w wyniku liberalizacji handlu w ramach szóstki”, to jest. Zniesienia wszelkich barier w wymianie, ujawni się zjawisko wyboru specjalizacji przez poszczególne państwa „szóstki” EWG. Jeżeli wybór specjalizacji to jednocześnie zanik innych dziedzin- gałęzi produkcji . Oczekiwano że po utworzeniu EWG, w związku tym że każde państwo będzie musiało wybrać swoje specjalizacje, to to doprowadzi do tego że będą one musiały zrezygnować z utrzymywania całych gałęzi produkcji w EWG. W latach 60tych obawiano się że niemiecki przemysł samochodowy (Niemcy zachodnie wybiorą specjalizację samochodową). Pozostałe państwa takie jak Francja i Włochy będą musiały zrezygnować z produkcji samochodów bo ich samochody w tamtym okresie czasu uchodziły za gorsze i mniej konkurencyjne od niemieckich. Zakładano wtedy że Niemcy w ramach specjalizacji w EWG będą się specjalizowały w produkcji samochodów, ale np. Francja za to miała się specjalizować w produkcji żywności. Włochom przypisywano specjalizację w przemyśle tekstylnym. W związku z takim modelem specjalizacji na jaki oczekiwano to Z czasem pod koniec lat 60tych, te wyobrażenia się nie sprawdziły gdyż Niemcy produkowały i eksportowały samochody, Francja produkowała produkty rolne, a włosi też ciuchy ale jednocześnie też produkowali samochody, Niemcy też zaczęli produkować wyroby rolnicze. Ujawnił się wtedy specjalizacja wewnątrzgałęziowa, bo Włosi nieoczekiwanie zaczęli produkować małe samochody, które zaczęły być kupowane w Niemczech. Rolnictwo Niemieckie również było konkurencyjne dla Francuzów. Handel wewnątrzgałęziowy to taki handel gdzie dane państwo eksportuje ten sam towar i importuje. Np. eksport wina białe a import wina czerwonego, Polska jest zarówno importerem jak i eksporterem kurczaków.

Pojęcie i istota handlu wewnątrzgałęziowego.

11.12- nie było go

18.12.2012

Handel wewnątrzgałęziowy- wyróżniliśmy 2 grupy towarów: dobra jednorodne i dobra zróżnicowane.

Dobra jednorodne dla odbiorcy różnią się ceną, to np. surowce przemysłowe (węgiel, miedź), surowce rolne. Na pierwszy rzut oka wydaje się to nieprawdopodobne aby dany kraj eksportował i importował dobra takie jak jajka, kurczaki, jabłka, ziemniaki, kawę czy też herbatę. Jednak taki handel ma miejsce.

Objaśnienia takiego handlu-

1. Koszty transportu- sprawiają one że kraj o większej powierzchni importuje i eksportuje te same towary, mianowicie Polska eksportuje do Czech, Niemiec, Dani i Węgier, ale obszary dla podmiotów gospodarczych leżących we wschodniej części Polski, bardziej opłacalny jest import węgla Ukrainy czy Rosji. O tym eksporcie i imporcie decydują koszty transportu, czy się opłaca sprowadzać czy też nie. Koszt transportu ze Śląska do Białegostoku jest bardzo wysoki, bo w dziedzinie kolejnictwa Polska ma nad sobą widmo wyborów, więc nie ma dobrych połączeń Wschód-Zachód Polski. Taki handel wewnątrzgałęziowy zniekształca tradycyjne modele podziału pracy.

2. Koszty magazynowania- mają znaczenie w handlu surowcami rolnymi. Polska występuje jako eksporter ziemniaków i importer ziemniaków, eksportujemy bezpośrednio po zbiorach do zimy, natomiast koszty magazynowania ziemniaków są znaczące, bo trzeba wybudować hale i je ogrzać, a to kosztuje. Więc na wiosnę sprowadzamy ziemniaki z państw o łagodniejszym klimacie. Na wiosnę sprowadzamy ziemniaki z Izraela.

3. Koszty uszlachetnienia- związane z danym towarem, chodzi tutaj o obroty związane z pakowaniem, składowaniem, mieszaniem, czyszczeniem towarów, sortowaniem także. Do niektórych państw, ze względu na specyficzne uwarunkowania, przywozi się towary i na miejscu poddaje się je takim zabiegom jak pakowanie, oznakowanie, cechowanie i wysyłanie. Dany towar jest przywożony do kraju, aby mógł być opakowany odpowiednio, oznakowany i wysyłany. Kraj taki występuje jako importer komputerów, a także jako eksporter komputerów. Faza uszlachetniania- koszty i kompetencje w zakresie uszlachetniania- kakao jest produkowane w Afryce zachodniej, jest ono zbierane tam i suszone, wysyłają je do Szwajcarii, a tam to kakao jest uszlachetniane w postacie napoju, czekolady itd. I powrotem jest importowane. Pojawienie się tego rodzaju handlu sprawia, że należy weryfikować tradycyjne teorie handlu i wymiany międzynarodowej.

Przyczyny handlu dobrami zróżnicowanymi- a dobra zróżnicowane to takie które posiadają bliskie substytuty, np. meble (drewniane , wiklinowe, plastikowe, metalowe). Mamy dobra zróżnicowane pionowe- czyli różniące się jakością i parametrami użytkowymi, np. samochody tej samej marki np. Fiat.

Tego rodzaju wymiany międzynarodowe mają sens gdyż podważają prawdziwy pogląd o specjalizacjach międzygałęziowych.

Reguły i standardy- instytucje wymiany międzynarodowej

Podstawą wymiany międzynarodowej są różnice w kosztach, czyli czynniki ekonomiczne. Wymiana międzynarodowa wymaga jeszcze dodatkowych czynników, mianowicie wsparcia państwa, porozumień handlowych między państwami.

Reguły handlu- pojawił się już kiedyś problem traktowania kupców spośród poszczególnych państw, a więc czy kupcy z innych państw mogli w danym państwie handlować i sprzedawać towary. Problem równego traktowania kupców tutaj wystąpił, kupców krajowych i kupców zagranicznych, z tym wiązał się także problem traktowania towarów krajowych i zagranicznych, od samego początku zaczęła ujawniać się tendencja do równego traktowania towarów i ludzi- Zasada równości w handlu, czyli niedyskryminacji i wzajemności. W ten sposób wykształciła się zasada klauzuli najwyższego uprzywilejowania. To podstawowa reguła handlu międzynarodowego, to reguła rządząca handlem, otóż KNU mówi, że dany kraj w handlu z innym państwem nie będzie traktował towarów, usług i firm gorzej niż najbardziej uprzywilejowanych towarów, usług i firm z innego państwa. Zasada ta mówi o jednakowym traktowaniu. Egzemplifikacja- najprostszym porównaniem KNU jest cło. Cło- to podatek(opłata) nakładana na towar przekraczający granicę. Cło ustala się jako % wartości towaru. Cło wymierza celnik (urząd celny), np. w imporcie samochodów spoza UE cło wynosi 20% wartości towarów.

UE zróżnicowanie traktuje swoich partnerów handlowych – daje różne stawki na cło.

Zasada równości-zabrania stosowania dyskryminacji w handlu. Dzięki temu możliwy jest rozwój handlu gdyż państwa nie mogą stosować dyskryminacji, państwa świadomie podpisują umowny KNU spodziewając się korzyści wynikających z zasady wzajemności. KNU to reguła, deklaracja która wpisywana jest do wszystkich umów i traktatów handlowych. Wpisanie jej do traktatu handlowego zobowiązuje strony do automatycznego zniesienia dyskryminacyjnych ceł.

Kolejna reguła wymiany i handlu to klauzula narodowa- mówi co następuje, dany kraj na swoim terytorium zobowiązuje się, że nie będzie traktował gorzej pod względem ekonomicznym towarów, usług i firm pochodzących z innych państw od krajowych. To równe traktowanie dotyczy jednakowego podatkowania. Klauzula narodowa zakazuje także innych form dyskryminacji, np. ograniczenia w dostępie do sieci detalicznej czy też zakaz negatywnej reklamy ( czyli czarny PR). Klauzula narodowa to przesłanka jednolitego, wspólnego rynku europejskiego. Klauzula narodowa ma szersze rozumienie, rozciąga się na sferę usług i prowadzenia działalności gospodarczej.

Pojęcia i istota KNU- na egzamin!!!!!!!!!!!!!!!1

08.01.2013

15:30-- 30.01.2013 EGZAMIN

Międzynarodowy system handlowy

To reguły i zasady prowadzenia wymiany międzynarodowej. Podstawa MSH są dwie zasady o których wcześniej była mowa- Klauzula narodowa i KNU. Aby te 2 zasady mogły działać sprawnie w praktyce należało utworzyć międzynarodową organizację, która czuwałaby nad ich praktycznym zastosowaniem. Po II wojnie Światowej Z inicjatywy USA postanowiono utworzyć 3 wielkie organizacje międzynarodowe, które zajęłyby się wdrażaniem tych zasad w praktyce. Były to następujące organizacje:

1. Międzynarodowy Fundusz Walutowy

2. Bank Światowy

3. Międzynarodowa Organizacja Handlu

Co się tyczy KNU i KN to właściwą organizacją była MOH. W wyniku wydarzeń politycznych i ekonomicznych udało się utworzyć tylko 2 organizacje, a mianowicie MFW i BŚ. Natomiast nie udało się utworzyć MOH. Przyczyną była niechęć USA, brak poparcia ze strony USA. W wyniku tego niepowodzenia zaistniała swego rodzaju próżnia, gdyż MFW i BŚ odpowiadały za sprawy finansowe, a za sprawy handlu międzynarodowego i zasad powstała próżnia. W związku z tym państwa ówczesne postanowiły zawrzeć umowę międzynarodową, która zajęłaby się implementacją praktyczną KNU i KN. To porozumienia miało mieć charakter tymczasowy i określono je mianem UKLADU OGÓLNEGO WS. CEŁ I HANDLU. To nazwa własna. SKRÓT TEJ ORGANIZACJI to GATT.! Umowa ta została podpisana w 1947 roku a weszła 01.01 1948 roku, miała istnieć do powołania MOH, ale rozwiązania prowizoryczne są trwałe, obowiązywała do 31.12.1994 roku. Wykazała się ona nadzwyczajną użytecznością, o jakiej nikt nie śmiał myśleć, w momencie jej podpisania. Umowa GATT funkcjonowała 46 lat.

ROLA I ZNACZENIE UMOWY GATT DLA WYMIANY MIĘDZYNARODOWEJ

1. Umowa mówiła że państwa powinny układać swoje stosunki handlowe na zasadach KNU i KN. Takie stwierdzenie implikowało, że państwa musiały podjąć działania na rzecz ograniczenia-liberalizacji ceł aż do całkowitego ich zniesienia. Czyli ustanowienia systemu wolnego handlu- free trade. Handel wolny od wszelkich ograniczeń. Zatem u podstaw umowy KN istniała idea wolnego handlu, u podstaw leżało przeświadczenie ekonomiczne że wolny handel jest korzystny dla wszystkich uczestników wymiany i ze w warunkach wolnego handlu ujawniają się wszystkie korzyści z wymiany międzynarodowej. Idea wolnego handlu to pewna filozofia. Od utworzenia tej umowy minęło 64 lata i jak wiemy nadal cła są stosowane w wymianie. Należy dodać tutaj, że w porównaniu do sytuacji z 48 r. poziom ceł jest bardzo niski. W ciągu tych lat istnienia GATT udało się obniżyć(zliberalizować) wymianę znacząco. Po zakończeniu 2 wojny światowej był wysoki poziom protekcji w wymianie międzynarodowej. Taryfa celna to wysokość cła ustalona przez państwo albo UE.

Cło obecnie wynosi 20% z wymiany międzynarodowej, a z UE nie płacimy cła.

Incydencja cła-obniżenie ceny sprzedawanego towaru. Uśredniona wartość cła to 5%( obejmuje wszystkie regiony świata itd.)Jednak zdaniem ekonomistów to mimo wszystko 5% jest istotnym ograniczeniem, na rynku konkurencji jest to znacząca cena.

Przyczyny chęci zmniejszenia cen przez GATT- uruchomienie procesu negocjacji handlowych których celem była obniżka ceł. Rozpoczęły się one w 1948 roku i miały one charakter rund negocjacyjnych. Zbierali się w jednym miejscu i uzgadniali zasady liberalizacji. Odbyło się 8 rund negocjacyjnych, które doprowadziły do znaczącej redukcji ceł, największe znaczenie miała przedostatnia runda negocjacyjna-zwana rundą urugwajską w 1986 roku i zakończyła się w 1994 roku. Doprowadziła do tego, że udał się obniżyć poziom ceł do poziomu 5%. W 2001 roku w Doha, stolicy Kataru uruchomiono ostatnia rundę negocjacji- runda z Doha, której zadaniem było zniesienie ceł całkowite na art. Przemysłowe i znaczące ograniczenie ceł na art. Rolno-spożywcze, tu ujawnił się duży problem który powodował że pomimo upływu 12 lat nie udało się osiągnąć porozumienia dlatego, że realizacja tego celu okazała się niewiarygodnie trudna w realizacji, ale najważniejszym zadaniem tej rundy okazała się obniżka cen na art. Rolno-spożywcze. Wymiana międzynarodowa tymi artykułami jest obciążona wysokimi cłami i tu ujawnia się splot paradoksów, bo konsumenci w krajach importujących żywność chcieliby całkowitego zniesienia ceł, gdyż żywność byłaby wtedy tania, ale z drugiej strony w wielu państwach funkcjonuje bardzo silne lobby rolnicze, które jest przeciwne liberalizacji. Stąd rządy stoją w obliczu dylematu. Presja konsumentów kontra presja producentów. Klasyczny przykład to cukier. W handlu tym producenci przeciwstawiają się całkowitej liberalizacji handlu cukrem. Elektroniką użytkową- przykłady wolnego handlu gdzie nie ma ceł.

W liberalizacji handlu art. Przemysłowymi rola GATT jest bardzo duża a umiarkowana rola jest w liberalizacji handlu art. Rolno- spożywczymi.

Z dniem 1995 1.01. państwo sygnatariusze umowy GATT udało się uzgodnić powołanie do życia Światowej Organizacji Handlu, która nawiązywała do idei Międzynarodowej Organizacji Handlu z siedzibą w Genewie, jest odpowiedzialna za nadzorowanie wprowadzania w życie umowy GATT.

Umowa GATT a integracja europejska.

Umowa GATT okazała się być najważniejszym czynnikiem integracji europejskiej. Dlaczego? Otóż umowa GATT zawierała znamienny art. 24, który zezwalał państwom członkowskim na tworzenie stref wolnego handlu a także Unii celnych. Inicjatorem ustanowienia tego art. Była Wielka Brytania. Umowa GATT zobowiązywała państwa do liberalizacji handlu czyli zniesienia ceł w skali globalnej, ale to było zobowiązanie uniwersalne, ale jednocześnie w art. 24 dano państwom możliwość tworzenia stref wolnego handlu i unii celnych co oznacza prawo do szybszej lub wręcz całkowitej likwidacji ceł, ale tylko między sygnatariuszami tej umowy. Strefa Wolnego Handlu-porozumienie między 2 lub większa ilością państw które przewiduje zniesienie całkowite ceł. Jeśli liczba uczestników jest mała to łatwiej jest osiągnąć wspólny mianownik. Twórcy Umowy GATT dali państwom możliwość porozumiewania się co do ceł, w unii celnej dodatkowo funkcjonuje wspólna taryfa celna. Unia celna to jednolity obszar celny. Specyfika unii celnych SWH polega na tym ze pomysłodawcy GATT potraktowali to jako odstępstwo od ogólnej zasady. Jeżeli przyj mienimy KNU to sygnatariusze umowy o wolnym handlu ten przywilej handlowy powinni rozciągnąć na pozostałych, ale art. 24 dał im prawo ekskluzywne do utworzenia SWH lub Unii Celnej bez obowiązku przeniesienia praw zgodnie z powszechna KNU na pozostałych uczestników wymiany. To było rewolucyjne rozwiązanie. Wprowadzała podział na dyskryminowanych i uprzywilejowanych. Państwa SWH nie były zobowiązane do rozciągnięcia KNU, ale jeżeli państwa tworzą SWH i UC to powinny o tym powiadomić innych uczestników wymiany i uzyskać ich zgodę. I tu wkraczamy do poczęcia UE, co było grzeszne bo niezgodne z art. 24, bo nie powiadomiły pozostałych uczestników w tworzeniu EWWiS i EWG. Więc państwa członkowskie EWWiS napisały podanie do uczestników GATT i dopiero wtedy uzyskały od nich zgodę na powstanie tego EWWiS, czyli nastąpiło uprawomocnienie tej decyzji. EWWiS nie powstała w zgodzie z umową GATT. Niektórzy mówią że powstanie EWG naruszyło art. 24 też. Jakie jest rozwiązanie? Najnowsza inicjatywa zdaje się ze kładzie koniec temu sporowi –utworzenie SWH między USA a UE- Euroatlantycka Strefa Wolnego Handlu.