Temat: „Szary człowiek też jest bohaterem" - przedstaw współczesne literackie, malarskie i filmowe wizerunki takiego bohatera.

BIBLIOGRAFIA

I Literatura podmiotu:

1. Hemingway Ernest: Stary człowiek i morze . Warszawa: Wydawnictwo Literackie MUZA SA, 2002. ISBN 83-7319162-3

2. Camus Albert: Dżuma. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawczy, 2012. ISBN 978-83-06-03286-4

3. Siedem Dusz [film]. Reżyseria Gabrielle Muccino, USA, 2008.

II Literatura przedmiotu:

1. Cytaty.info: Paulo Coelho-książki [on line]. [Dostęp 14 marca 2013]. Dostępny w Internecie:

2. Kossakowska Irena: Tadeusz Makowski, Warszawa: Edipresse Polska S.A, 2006. ISBN 83-7477060-0

III Plan Ramowy:

1. Określenie problemu: "Szary człowiek" -jeden z nas, bohater wszechobecny w literaturze, sztuce i filmie.

2. Kolejność prezentowanych argumentów: przykłady bohaterów literackich bliskich zwykłym ludziom:

a) Stary człowiek i morze- ukazanie obrazu starszego człowieka walczącego z przeciwnościami losu.

b) Dżuma-walka ludzi z cierpieniem i chorobą cywilizacyjną.

c) obrazy: Szewc i Zima- zobrazowanie prostoty ludzi przedstawianych na płótnie przez Tadeusza Makowskiego.

d)Siedem Dusz- przedstawienie człowieka odznaczającego się niezwykłą ofiarnością dla innych ludzi.

3. Wnioski: Udowodnienie, że w życiu każdego człowieka niejednokrotnie zdarzają się sytuacje czyniące z niego bohatera.

IV Materiały pomocnicze:

• Reprodukcje obrazów Tadeusza Makowskiego Szewc, Zima.

• Kartka z cytatami.

„Szary człowiek też jest bohaterem” temat ten najbardziej przypadł mi do gustu, ponieważ w życiu niejednokrotnie spotykam się ze zwykłymi przeciętnymi ludźmi, którzy poprzez pewne sytuacje i swoje czyny wzbudzają we mnie podziw i szacunek. W słowniku języka polskiego odnajduję wiele znaczeń tego słowa, jednak zajmę się tylko jednym z nich. Tym, które najbardziej pasuje do mojej prezentacji. Otóż bohater jest to człowiek odznaczający się męstwem, niezwykłymi czynami i ofiarnością. Czy w dzisiejszych czasach łatwo znaleźć idealny wzorzec do naśladowania, odznaczający się bohaterskimi czynami? Przecież współcześni ludzie tak bardzo chcą się wyróżniać, chcą być oryginalni. Odmienne cechy charakteru i zachowania są w pewnym sensie na topie. Ich indywidualizm nie sprawia jednak, że musimy ich wykluczyć z roli bohatera. Ja w mojej prezentacji przedstawię państwu przykłady szarych bohaterów z literatury, malarstwa i dzieł filmowych.

Na początku zaprezentuję dzieła literackie. Pierwszym utworem jaki skojarzył mi się z bohaterską postawą był „Stary człowiek i morze” Ernesta Hemingway’a. Książka ta opowiada historię starszego rybaka, Santiago, mieszkającego na wybrzeżu wschodnim Kuby, w miejscowości Golfsztorm, zmagającego się z wieloma niepowodzeniami w życiu. Przez osiemdziesiąt cztery dni rybak nie był w stanie złowić żadnej ryby. Ludzie z wioski nazywają go pechowcem. Santiago odznacza się niezwykłą cierpliwością i wytrwałością . Nie poddaje się! Wypływa na pełne morze z dala od wioski z nadzieją, że uda mu się złowić ogromną rybę. Chce udowodnić ludziom, że nie jest „saleo”. Wydawałoby się, że szczęście mu dopisało kiedy złowił wielką rybę, z którą walczy trzy dni i noce. Jednak pech towarzyszący mu w życiu nie opuszcza go i rybę objadają rekiny. Z tą świadomością postanowił jak najszybciej wracać do wioski. Kiedy dopłynął do brzegu z ryby pozostał jedynie szkielet. Załamany, ze łzami w oczach wrócił do domu. Ludzie w Golfsztormie podziwiali go za jego niesamowity czyn. Santiago mimo poniesionej porażki zostaje zwycięzcą, ponieważ swoją zawziętością i poświęceniem dla życiowej pasji pokazuje, że w życiu wszystko da się przezwyciężyc. Starzec według mnie zasługuje na miano bohatera. Pomimo swojego podeszłego wieku dokonał tak niezwykłego i heroicznego czynu. Zapewne niewielu ludzi byłoby tak wytrwałym jak on. Książka „Stary człowiek i morze” idealnie ukazuje nam walkę człowieka z przeciwnościami losu. Pokazuje nam jak trudno jest pokonać własne słabości i udowodnić ludziom swoją siłę i determinację.

Powieścią, która zrobiła na mnie duże wrażenie, a w której zwyczajność bohaterów decyduje o nadzwyczajności przekazanej treści jest "Dżuma" A. Camusa. Jest to jedna z najważniejszych powieści XX wieku, powieść parabola(przypowieść), o bogatej, wieloznacznej treści. Ukazała się w 1947 roku. Jej akcja jest osadzona w latach czterdziestych XX wieku. Camus pisze: "Ciekawe wypadki, które są tematem tej kroniki, zaszły w 194. roku..." . Obok narratora o wydarzeniach opowiada doktor Bernard Rieux - jeden z głównych bohaterów, w swoim dzienniku, który rozpoczyna się zapisem z 16 kwietnia, a więc w dniu, gdy doktor natknął się na zdechłego szczura. Ostatnią zaś datą jest luty roku kolejnego, kiedy otworzono bramy miasta. Miejsce akcji to miasto Oran, które "jest zwykłym miastem i niczym więcej jest prefekturą zamkniętą, opanowaną przez dżumę, będącą tu metaforą zła.

16 kwietnia rano doktor Bernard Rieux znajduje na podeście schodów martwego szczura i opisuje ten fakt w swoim dzienniku. Wkrótce miasto Oran ogarnia epidemia dżumy, której martwe szczury były zwiastunem. Staje się ono więzieniem ponad dwóch tysięcy mieszkańców, którzy muszą określić swoja postawę wobec dżumy. Jednak doktor Rieux i Jean Tarrou, są niezłomni w walce z chorobą. Inni jak ksiądz Penneloux, twierdzą, że jest ona karą za grzechy. Jeszcze inni są obojętni. Z czasem te postawy się zmieniają , np. ksiądz, patrząc na cierpienie dziecka (synka sędziego Ottona) zmienia zdanie i zaczyna walczyć z epidemią, w końcu umiera. Powieść staje sie relacją z dramatycznych zmagań człowieka z chorobą, cierpieniem, tragedią. Człowiek wychodzi z niej zwycięsko- dżuma cofa się. Jednak niektórzy zostają z głęboką świadomością, że zło nie zniknęło całkowicie ze świata, pierwiastki dżumy drzemią, by kiedyś znowu się ujawnić. Walczą z nim zwykli, przeciętni ludzie, co autor z upodobaniem podkreśla- urzędnik, rentier, lekarz, sędzia, dziennikarz. Nie mają w sobie nic nadzwyczajnego, okazują słabość, są zmęczeni. Nie mają w sobie nic z herosów, a jednak odnoszą zwycięstwo.

Teraz przejdę do omówienia malarstwa. Człowiekiem idealnie ukazującym rzeczywistość był Tadeusz Makowski. Posiadał wiele talentów. Był bardzo wrażliwy i skupiony na własnej rzeczywistości. Louis Leon-Martin pisał o nim: „jest w jego płótnach ludzka głębia, płynąca nie tylko z bystrej obserwacji ale z pewnego rodzaju braterskiej tkliwości(…) artysta widzi ponadczasowo, chwyta charakter i utrwala to, co wieczne”. Makowski stworzył wiele obrazów przedstawiających wizerunek dzieci, ale malował również rybaków, skąpców, rzemieślników.

Jednym z dzieł artysty, na który chciałabym zwrócić uwagę jest obraz „Szewc”. Przedstawia on pracownię pewnego szewca. Centralną częścią obrazu jest wykonujący buty rzemieślnik. Pracuje on bardzo ciężko, o czym możemy się przekonać przyglądając bliżej malowidłu. Jego postać jest pochylona, zgarbiona, co sugeruje jego wysiłek, zmęczenie, może nawet znużenie wykonywaną pracą. Szewc jest siwym, starszym mężczyzną, ma długie wąsy. Jego postać jest jakby wrośnięta w zydel, na którym siedzi – sugeruje to falista linia stołka. Ten zabieg artystyczny może służyć podkreśleniu długoletniej pracy mężczyzny. Ciężką pracę symbolizują również jego duże, pociemniałe dłonie. Mężczyzna pomimo wieku swój zawód wykonuje jak najlepeij potrafi. Pracuje, aby zapewnić sobie byt. I to właśnie w obrazach, które przedstawiają ludzi o prostocie i skromności odnajduję bohaterów. Ich wielkość odzwierciedla cięzka praca, zawziętość i poświęcenie.

Kolejnym dziełem tego autora przedstawiającym bohaterów życia codziennego jest obraz „Zima”. Przedstawia on ludzi podczas tej ponurej pory roku. Na pierwszym planie widzimy człowieka ciągnącego sanie, a dwie postaci przed nim idą w stronę domu. Jedna z nich trzyma broń w ręku. Na drugim planie malowidła widać domy i staruszkę nieopodal jednego z nich. W oddali widzimy zaśnieżone góry, pole i drzewa iglaste. Niebo jest ciemne i zachmurzone. Widać także zamarzniętą rzekę z niewielkim drewnianym mostem. Obraz ten idealnie ukazuje życie ludzi na wsi podczas najbardziej dokuczliwej dla nich pory roku. Społeczeństwo wiejskie o tej porze nie ma pracy w polu, ani żniw. Zajmuje się jedynie pracą w gospodarstwie. Jest to dla nich także czas zabawy i spotkań z przyjaciółmi. Chłopi dzięki intensywnej pracy przy żniwach, wykopkach i innych zbiorach nabywali żywność, która starczała im na cały rok. Ich silna wola i pracowitość dawała im przetrwanie. Ich życiowe postawy czynią z nich bohaterów.

Przejdę teraz do omówienia dzieła filmowego "Siedem dusz". Na ten film zwróciłam szczególną uwagę. Jest to dramat reżyserii Gabriele Muccino. Opowiada on przygodę mężczyzny, podającego się za urzędnika podatkowego Bena Tomasa, którym był jego brat. Sam zaś ma na imię Tim. Czyni tak, ponieważ chce się więcej dowiedzieć o stanie materialnym osób zadłużonych oraz tego jakimi są ludźmi. Wybiera siedem osób, które są śmiertelnie chore i mają ogromne problemy. Chęć niesienia pomocy tym osobom wypływa ze stanu psychicznego mężczyzny, ponieważ pewnego razu jadąc z ukochaną spowodował wypadek na skutek, którego zginęła jego wybranka i sześć innych osób. Historia ta odmieniła całe życie bohatera. Tim Tomas odznacza się wieloma pozytywnymi cechami charakteru. Jest wesoły, pogodny i pomocny innym ludziom; odznacza się także nadzwyczajną wrażliwością i dobrem. Przeżycie z przeszłości wpłynęło na jego życie bardzo pozytywnie, ponieważ odnalazł on sens życia, którym jest pomaganie ludziom. Na początku oddawał krew, później szpik. Podczas swojej wędrówki mężczyzna odnalazł piękną kobietę- Emilly Poser. Ona również miala problemy z zadłużeniem podatkowym. Pod tym właśnie pretekstem Tim nachodził ją bardzo często, jednak to nie zadłużenie było powodem jego odwiedzin, lecz cel niesienia pomocy założony wcześniej przez bohatera. Przy bliższych kontaktach okazuje się, że kobieta ma poważne problemy z sercem i uratuje ją jedynie przeszczep. Mężczyzna dowiadując się o tym fakcie postanawia ofiarować jej swoje. Pewnego razu umawiają się na romantyczną kolację na której wyznaje dziewczynie miłość. Po wspaniałym wieczorze Tim opuszcza kobietę i ucieka do hotelu, w którym zatrzymał się na kilka tygodni. Wykonał kilka telefonów do ludzi, którym pragnie ofiarować swoje narządy oraz po karetkę pogotowia zgłaszając swoją śmierć. Tim umiera kładąc się w wannie wypełnionej lodem, umiera w ogromnych męczarniach. Jego śmierć jest dla wszystkich ogromnym szokiem.

Postawa mężczyzny wzbudza we mnie szacunek. Nie każdy człowiek byłby w stanie popełnić samobójstwo, aby oddać swoje serce drugiej osobie. Tim oddał siedem żyć, które w przeszłości odebrał. Dał także częśc swojej krwi, szpik, jedno płuco, fragment wątroby, nerkę, oczy. Czyny te sprawiły że, ludzie zapomnieli o złym wypadku z przeszłości, który spowodował, a dzięki ofiarności zapamiętano go jako szlachetnego i dobrego człowieka.

Moim zamiarem było zilustrować prawdę- szary człowiek też jest bohaterem. Myślę, że przywołane przeze mnie dzieła literackie, malarskie i filmowe potwierdziły ją w całej pełni. Ludzie zwykli, przeciętni to my, ale w życiu każdego z nas zdarzają się chwile, kiedy urastamy do rangi bohaterów i to właśnie je utrwalają artyści. Bezinteresowność i poświęcenie ściśle wiążą się z tą postawą. Nia łatwo jest zostać bohaterem, jednak gdy nim zostaniemy ludzie pamiętają nas przez całe życie. Moją prezentację pozwolę sobie zakończyć wspaniałym cytatem Paula Coeloho:

"Chwała te­go świata prze­mija, i to nie ona na­daje życiu sens. Dzieje się tak za sprawą naszych wy­borów, do­kony­wanych zgod­nie z po­wołaniem, wiarą w ideały i wolą ich bro­nienia. Każdy gra główną rolę w swoim życiu, i to właśnie ano­nimo­wi bo­hate­rowie po­zos­ta­wiają naj­trwal­szy ślad. "