Agata Regulska „Poetyka w świetle językoznawstwa”

1. Nadawca kieruje komunikat do odbiorcy. Aby był efektywny, musi on być zastosowany do kontekstu (musi cos oznaczać), później potrzebny jest kod (w pełni lub części wspólny dla nadawcy i odbiorcy), na końcu musi istnieć kontakt (fizyczny lub psychiczny, pośredni lub bezpośredni związek między nadawcą i odbiorcą). Czynniki te ściśle związane są z komunikacją.

2. Trzy funkcje modelu językowego Karola Buhlera:

1. Poznawcza – orientacja na kontekst

2. Emotywna – nadawca uzewnętrznia swoje przeżycia, emocje, zamiary; najczęściej wyrażana za pomocą wykrzykników

3. Konatywna – dążenie nadawcy do oddziaływania na odbiorcę, kształtowanie jego zachowań, odczuć za pomocą wołacza i rozkaźnika

! Trójkątny model Buhlera nie wystarcza, dlatego występują jeszcze takie funkcje jak:

1. Fatyczna – kiedy próbujemy podtrzymać więź

2. Poetycka – zwraca uwagę odbiorcy na budowę wypowiedzi, brzmienie dźwięków i metaforykę; występuje w wierszach, prozie, przemówieniach, żartach

3. Metajęzykowa – skupiona na kodzie, nastawiona na wytłumaczenie

1. Różnica między metajęzykiem a poezją: metajęzyk posługuje się szeregiem, aby zbudować równanie, podczas gdy poezja posługuje się równaniem, aby zbudować szereg.

2. Analiza wiersza mieści się w kompetencjach poetyki, a poetykę z kolei można określić jako część lingwistyki, która rozpatruje funkcję poetycką w jej stosunku do innych funkcji językowych.

3. Ikt – akcent rytmiczny wiersza iloczasowego

4. W chińskiej tradycji metrycznej „równe” tony są przeciwstawione „skośnym” jako długie szczyty tonowe zgłosek szczytom krótkim, tak że wiersz bazuje na przedstawieniu długości i krótkości.

5. Język efik – oparty na przeciwstawieniu tonów wysokich i niskich.

6. W klasycznym systemie rosyjskiego sylabicznego wiersza akcentowanego figurują następujące konstanty: 1) liczba sylab w wersie, od jego początku do ostatniego iktu, jest stała; 2) ostatni ikt wypełniony jest zawsze przyciskiem wyrazowym; 3) sylaba bez iktu nie może mieć przycisku wyrazowego jeżeli ikt wypełniony jest sylabą nie akcentowaną tej samej jednostki wyrazowej, tak że przycisk wyrazowy może przypadać na zgłoskę bezikową tylko wtedy, jeżeli należy on do jednosylabowej jednostki wyrazowej.

7. Regresywna krzywa falista tworzą rozkład przycisków wyrazowych między iktami wewnątrz wersu (rozszczepienie iktów na mocne i słabe). Rosyjskie miary dwusylabowe posiadają trzy faliste krzywe: (I) alternacja sylabowa wierzchołków i spadków, (II) podział wierzchołków sylabowych na alternujące iktowe i bezikowe, (III) alternacja mocnych i słabych iktów.

8. Rym ex definitione oparty jest na regularnej powtarzalności ekwiwalentnych fonemów lub ich grup; Rymy:

1. Rym gramatyczny ( myśliła – zniewoliła ) zestawiane są podobne sufiksy słowotwórcze i końcówki;

2. Gramatyczne rymy konceptualne (sposób – osób ) gramatyczna zgoda rymujących słów redukuje się do identyczności kategorii morfologicznej;

3. Rym antygramatyczny ( Sorrento – kręto ) pozbawiony wspólnych cech morfologicznych;

4. Pełne homonimy [ rzekę (czasownik) – rzekę (rzeczownik)];

5. Żartobliwe męskie rymy ( nóż – nuż );

6. Tautologiczne rymy ( ruinami – ruinami );

7. Rymy echowe/ pół-homorymy ( śmiechom – echom )

8. Rymy składane ( nie ty – komety );

9. Złamana odmiana rymu składanego [ i na (sieroctwo) – syna ]

1. Paralelizm; wg Hopkinsa struktura poezji jest ciągłym paralelizmem, cała sztuka poezji sprowadza się do zasady paralelizmu; paralelizm - tożsamość lub podobieństwo treściowe (znaczeniowe) lub kompozycyjne kilku analogicznych segmentów utworu literackiego (zdań, wersów).

2. Tradycyjna słowiańska przecząca odmiana paralelizmu – zaprzeczenie stanu metaforycznego na korzyść stanu faktycznego.

3. Wieloznaczność jest wewnętrzną, nieodłączną cechą każdego komunikatu z orientacją.

4. Każdy komunikat poetycki jest potencjalnie jak gdyby przytoczoną wypowiedzią ze wszystkimi szczegółami i skomplikowanymi problemami, które dla lingwisty stanowi „mowa wewnątrz mowy”.

5. Połączenia dźwiękowo – znaczeniowe, symbolizm dźwiękowy, fonemy ciemnie i jasne.