WYKŁAD3 . 23.10.12 r.

• Inną ważną cechą działań lokalnych jest ich procesualność czyli przechodzenie przez pewne fazy w czasie

• większość autorów wymienia zwykle pięć takich faz, charakteryzujących się odmiennymi stanami zaawansowania realizacji danego projektu są to:

* uświadomienie problemu

* pojawienie się grupy inicjatywnej

* legitymizacja i sponsorowanie – ustalenie celów i wyznaczenie specyficznych środków dla ich realizacji

* ustanowienie wykonawstwa – utrzymywanie uczestnictwa

* osiągnięcie celu – wywiązanie się z działań, które reprezentują osiągnięty cel

Wyniki prowadzonych badań:

• poziom partycypacji społecznej w pierwszym rzędzie, nie zależy od czynników statusowych jednostki, ale od jej uprzednich pozytywnych doświadczeń wyniesionych z udziału w realizacji różnych zbiorowych inicjatyw i przedsięwzięć

• wyższy poziom partycypacji przejawiają osoby o średnich i wysokich statusach społecznych

• jednostki o bardzo niskich i bardzo wysokich statusach społecznych są najbardziej bierna na poziomie lokalnym

• najbardziej skutecznie realizowane są przedsięwzięcia, w których aktywność lokalna połączona jest ze wsparciem struktur zewnętrznych

• efektywność przedsięwzięć wyłącznie lokalnych bądź wyłącznie pozalokalnych jest niższa

• aby działania lokalne stanowiły instrument kształtowania pro-społecznościowych orientacji w środowisku lokalnym, powinny:

* być skoncentrowane na rozwiązaniu lokalnych problemów

* charakteryzować się dobrowolnością partycypacji społecznej aktorów oraz

* legitymować się demokratyczną zasadą kierowania w trakcie ich realizacji

• długość zamieszkania w danej miejscowości na ogół sprzyja wyższemu poziomowi zaangażowania w lokalne działania

Orientacja socjopsychologiczna

• analizuje kształtowanie się społeczności w procesie wzajemnych interakcji aktorów

• bada procesy kulturowej komunikacji zachodzące pomiędzy jednostkami wykorzystującymi interpretację znaczeń zawartych w obiektach lokalnego środowiska

Mapowanie poznawcze:

• poznawanie i waloryzowanie przestrzeni kształtują się w wyniku codziennych interakcji i praktyk życia społecznego mieszkańców

• potoczne doświadczenia są źródłem wytwarzania w umyśle jednostki całościowych obrazów danego obszaru w postaci strumienia świadomości

• w ten sposób powstaje symboliczne znaczenie kulturowy sens i klimat danej jednostki terytorialnej

• zatem bliskość przestrzenna jako taka i wiedza potoczna o terytorium są czynnikami wyzwalającymi psychospołeczne dyspozycje do wiązania się ludzi ze sobą

• każda społeczność formułuje swoją tożsamość i swoje granice mentalne głównie, dzięki temu, że jest oddzielona od jakiejś innej przestrzeni, która w świadomości mieszkańców nie jest traktowana jako swoja

• w ten sposób zróżnicowaną jednostką środowiskową, jaką jest ,,sąsiedztwo chronione” można nazwać pewnym wspólnym odczuwaniem jakiegoś obszaru geograficznego

• chronione sąsiedztwo jest zatem ,,najmniejszym wspólnym obszarem, który posiada zbiorową tożsamość”

• sąsiedztwo w tej propozycji jest strefą bezpieczeństwa przysługującą każdemu, kto mieszka w danym obszarze

• jest strefą obowiązywania pewnych norm, które są ustanawiane w celu odróżnienia swoich obcych

• instytucja sąsiedztwa jest swego rodzaju odpowiedzią mieszkańców danego terenu na obawę przed inwazją z zewnątrz

Płaszczyzna zróżnicowania polskiej wsi

• obszary wiejskie (zamieszkiwane przez ok. 15 mln ludzi stanowiące 93% kraju nie mogą być jednorodne)

• polska wieś ma wiele obliczy, nierzadko kształtowanych przez długie wieki

• można je sprowadzić do układu poszczególnych zmiennych, które łącznie tworzą socjologiczny wizerunek poszczególnych regionów kraju

• zróżnicowanie regionalne Polski, w tym oczywiście obszarów wiejskich, wynika w dużej mierze z uwarunkowań historycznych

• nie mniejszą rolę odgrywają czynniki naturalne, tj. jakość gleb, długość obszaru wegetacyjnego, wysokość opadów

Do zewnętrznych czynników kształtowania wsi zalicza się:

• dynamikę przemian w kraju

• uwarunkowania gospodarcze transferu środków pozarolniczych do rolnictwa

• popyt na produkcję rolnictwa

• uwarunkowania migracji wew. związanych z działalnością miejskich rynków pracy

Zmienne różnicujące polską wieś wg K. Heffnera:

• zakres występowania wiejskiego osadnictwa rozproszonego

• odległość osiedli wiejskich w gminie wiejskiej od najbliższego ośrodka miejskiego w sensie przestrzennym

• występowanie i ranga drogowych węzłów komunikacyjnych związanych z osiedlami wiejskimi gminy

• dominujący typ genetyczno-morfologiczny osadnictwa wiejskiego

• intensywność aktywności budowlanej w gminach wiejskich oraz

• dominująca funkcje lokalnego układu osadniczego związanego z gminą.

Cechy sieci osadniczej:

• obszary wiejskie to w sumie 56769 miejscowości wiejskich, w tym 42804 wsi i 13965 kolonii, przysiołków i osad

• 15% wsi liczy mniej niż 100 mieszkańców

• 66% liczy od 100 do 500 mieszkańców

• 13% od 500-1000 mieszkańców

• tylko 6% liczy powyżej 1000 mieszkańców