OPARZENIA:

1. OPARZENIA TERMICZNE:

Przy ocenie oparzenia termicznego posługujemy się stopniami. Stopnie oparzenia warunkują nasze postępowanie. Głębokość oparzenia determinuje jego stopień. Historycznie rozróżniamy pierwszy, drugi i trzeci stopień oparzenia. Rozróżniamy oparzenie powierzchniowe, oparzenie obejmujące część oraz oparzenie całej tkanki skórnej.

- Pierwszy stopień (powierzchniowe) oparzenie jest wynikiem uszkodzenia powierzchniowej warstwy skóry (epidermy). Charakterystycznym objawem jest zaczerwienienie, lekki obrzęk, nadwrażliwość i ból. Najczęściej spotykanym przykładem oparzenia pierwszego stopnia jest oparzenie słoneczne. Wyleczenie następuje w większości przypadków po upływie tygodnia.
- Drugi stopień (częściowe) oparzenie obejmuje całą zewnętrzną warstwę skóry i dochodzi do wewnętrznej warstwy. Charakterystycznymi objawami dla tego oparzenia są pęcherze, obrzęk, wysięk płynu oraz ból. Nienaruszone pęcherze są jałowe. Jeżeli pęcherz pęknie, następuje wysięk i zwiększa się ryzyko infekcji. Rozległe oparzenia drugiego stopnia wymagają fachowej pomocy medycznej.
- Trzeci stopień (pełnościenne) oparzenie jest wynikiem uszkodzenia wszystkich warstw skóry i dochodzi do mięśni. Skóra w tych miejscach jest twarda, woskowata, perłowa albo szara, zwęglona. Poszkodowany nie czuje bólu, ponieważ uszkodzeniu lub zniszczeniu ulegają włókna nerwowe. Wszelki ból, który jest odczuwany, pochodzi z okolic o mniejszym uszkodzeniu. Trzeci stopień oparzenia zawsze wymaga fachowej pomocy medycznej.

Również wielkość oparzenia ma znaczenie w podejmowaniu decyzji co do losów poszkodowanego. Dlatego należy określić, jaki procent powierzchni ciała został poparzony. Rozmiar oparzenia można określić dłonią. Dłoń poszkodowanego od palców do nadgarstka stanowi 1% powierzchni ciała. Istotne jest to, która część ciała uległa poparzeniu. 

!!!

Oparzenie twarzy, dłoni, stóp, narządów płciowych jest cięższe niż innych części ciała. Postępowanie w przypadku oparzenia jest również uzależnione od wieku poszkodowanego oraz chorób, z powodu których jest leczony. Choroby i starszy wiek powodują, że trzeba z większą uwagą traktować poszkodowanego. o mniejszym uszkodzeniu. Trzeci stopień oparzenia zawsze wymaga fachowej pomocy.

Postępowanie w przypadku oparzenia termicznego
Najważniejsze w przypadku oparzenia termicznego jest zmniejszenie bólu, zapobieganie infekcjom oraz podjęcie decyzji, czy potrzebna będzie fachowa pomoc medyczna. Zdecydowanie największa część małych oparzeń nie wymaga pomocy medycznej. Jeżeli na poszkodowanym pali się odzież, należy ją jak najszybciej zdjąć. Można również zawinąć kocem płonące części (dusząc ogień) albo oblać poszkodowanego wodą.
Fachową pomoc medyczną należy niezwłocznie wezwać, gdy:
- poszkodowany jest dzieckiem poniżej 5 roku życia lub gdy ma więcej niż 55 lat,
- u poszkodowanego występują objawy niewydolności oddechowej,
- oprócz oparzenia są inne obrażenia,
- oparzenia spowodował prąd elektryczny,
- występują oparzenia twarzy, dłoni, stóp, narządów płciowych,
- występuje oparzenie drugiego stopnia obejmujące ponad 20% powierzchni ciała poszkodowanego,
- występuje oparzenie trzeciego stopnia niezależnie od jego rozległości,
- podejrzewamy przemoc na dzieciach.

Pomoc w przypadku oparzenia pierwszego stopnia
1. Ochładzać miejsce oparzenia zimną wodą dopóki występuje ból (co najmniej 10 minut).
2. Po schłodzeniu na miejsce oparzenia stosuje jałowe opatrunki.
3. Dorosłym można podać ibuprofen, który działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie, dzieciom – paracetamol.

Pomoc w przypadku oparzenia drugiego stopnia (<20% powierzchni ciała)
1. Należy usunąć odzież oraz biżuterię z miejsc, które uległy oparzeniu.
2. Ochładzać miejsce oparzenia zimną wodą, dopóki występuje ból (co najmniej 10 minut).
3. Na powierzchnię oparzoną nakładamy suchy, jałowy opatrunek, który zapobiega parowaniu oraz zmniejsza ból.
4. Dorosłym można podać ibuprofen, działający przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Dzieciom – paracetamol.

Pomoc w przypadku oparzenia drugiego stopnia (>20% powierzchni ciała) oraz w oparzeniach trzeciego stopnia
1. Kontroluj oddech poszkodowanego.
2. Usuń odzież oraz biżuterię z miejsc, które uległy oparzeniu.
3. Nałóż na powierzchnię oparzoną suchy, jałowy opatrunek.
4. Zapobiegaj powstaniu wstrząsu.
5. Wezwij fachową pomoc medyczną.

Oparzenia termiczne – podsumowanie

Oparzenia pierwszego stopnia (powierzchniowe)	Oparzenia drugiego stopnia (częściowe)	Oparzenia drugiego stopnia (częściowe) dużej powierzchni oraz trzeciego stopnia
	Oparzoną powierzchnię schładzaj aż do ustąpienia bólu.
	Na oparzone miejsce zastosuj jałowy opatrunek.

2. OPARZENIA CHEMICZNE

Oparzenia chemiczne są spowodowane kontaktem skóry z substancjami żrącymi. Najczęstszymi związkami chemicznymi powodującymi oparzenia są: zasady, kwasy, związki organiczne. Związki chemiczne uszkadzają skórę, dopóki się na niej znajdują, dlatego powinny być jak najszybciej usunięte. Pierwszą pomocą w przypadku większości oparzeń chemicznych jest zastosowanie właściwego neutralizatora. Zasady powodują znacznie większe spustoszenia niż kwasy, ponieważ są dłużej aktywne i penetrują głębiej. Związki organiczne, np. produkty ropopochodne są dodatkowo łatwopalne.

Pomoc w przypadku oparzeń chemicznych
1. Niezwłocznie spłukuj miejsce kontaktu ze związkiem chemicznym dużą ilością wody w postaci łagodnego strumienia (ok. 20 min.). Jeżeli związek chemiczny jest proszkiem, zanim rozpoczniesz przepłukiwanie, usuń go z powierzchni skóry.
2. Zanieczyszczoną związkiem chemicznym odzież poszkodowanego usuwaj pod przepływającą wodą.
3. Na miejsce oparzone związkiem chemicznym nałóż jałowy opatrunek.
4. Poszukaj fachowej pomocy medycznej.

Substancje chemiczne suche	Substancje chemiczne płynne
	Usuń związek chemiczny z powierzchni skóry
	Spłukuj wodą przez około 20 minut
	Zdejmij odzież i biżuterię
	Nie próbuj neutralizować substancji chemicznej
	Poszukaj pomocy medycznej

3.OPARZENIA ELEKTRYCZNE

ozróżniamy trzy typy oparzeń spowodowanych prądem elektrycznym: oparzenie termiczne, oparzenie łukiem elektrycznym oraz oparzenie spowodowane przez bezpośredni kontakt z prądem elektrycznym. Oparzenie termiczne występuje wówczas, jeżeli odzież albo przedmioty pozostające w kontakcie ze skórą zapalą się pod wpływem prądu elektrycznego. Obrażenia są spowodowane płomieniem, którego przyczyną był prąd lub łuk elektryczny. Łuk elektryczny jest rezultatem wyładowania prądu elektrycznego. Najczęściej spotykamy się z nim przy przerwaniu przeciążonych przewodów elektrycznych. Chociaż czas działania łuku elektrycznego jest bardzo krótki, zwykle powoduje rozległe powierzchowne oparzenia. Jednak zdarza się, że kiedy prąd elektryczny przechodzi bezpośrednio przez ciało, zostaje zakłócony normalny rytm pracy serca i następuje zatrzymanie krążenia. Inne uszkodzenia, które mają wówczas miejsce, to uszkodzenia narządów wewnętrznych oraz oparzenia. Zwykle „wejściem” prądu elektrycznego jest miejsce, którym dotykamy podłoża (np. gruntu, metalu).  Ten typ urazu
charakteryzuje się miejscem „wejścia” i „wyjścia” prądu elektrycznego.

Postępowanie w przypadku oparzeń spowodowanych prądem elektrycznym
1. Sprawdź, czy miejsce jest bezpieczne. Wyłącz bezpieczniki, wyciągnij wtyczkę z gniazdka. 
2. Kontroluj oddech poszkodowanego.
3. Jeżeli poszkodowany upadł, sprawdź, czy nie ma urazu mechanicznego.
4. Zapobiegaj wystąpieniu wstrząsu.
5. Zadzwoń pod numer 999 lub 112 i wezwij fachową pomoc medyczną.

Kontakt z linią elektryczną przesyłającą prąd na otwartej przestrzeni
Jeżeli porażenie prądem nastąpiło z powodu kontaktu z linią przesyłającą prąd, zanim zbliżymy się do poszkodowanego, linia ta musi zostać wyłączona. Jeżeli nie posiadasz odpowiednich narzędzi do pracy pod napięciem, nie wykonuj żadnych czynności! Nie próbuj przesuwać widocznych kabli nawet narzędziami z drewnianymi uchwytami lub gałęziami drzew! Nie używaj również wilgotnych i metalowych przedmiotów.

Kontakt z prądem elektrycznym wewnątrz budynków
Najwięcej urazów wywołanych prądem elektrycznym w pomieszczeniach zamkniętych jest spowodowanych uszkodzonym urządzeniem albo niewłaściwie wykorzystanym urządzeniem. Wyłącz prąd wyłącznikiem albo wykręć bezpiecznik wewnątrz budynku, a jeżeli to niemożliwe, wykręć bezpiecznik na zewnątrz budynku. 
Nie dotykaj urządzenia ani poszkodowanego przed wyłączeniem prądu!

Oparzenia elektryczne

Gdy poszkodowany nie ma kontaktu z prądem	Gdy poszkodowany ma kontakt z prądem
	Jeżeli poszkodowany się nie rusza, udrożnij drogi oddechowe i postępuj dalej stosownie do sytuacji
	Zapobiegaj rozwojowi wstrząsu
	Sprawdź, czy nie ma obrażeń spowodowanych płomieniem
	Zadzwoń po pomoc medyczną pod nr 112 lub 999.

PADACZKA

Pierwsza pomoc, gdy widzisz osobę mającą napad padaczkowy:

• Zabezpiecz chorego przed upadkiem, skaleczeniem, potłuczeniem głowy, tułowia i kończyn

• Zapewnij ochronę głowy przed urazami

• Rozepnij choremu pasek, kołnierzyk w koszuli

• Kontroluj oddech i drożność dróg oddechowych

• Zachowaj spokój, gdyż atak mija najczęściej po 2-3 minutach

• Po napadzie padaczkowym ułóż chorego na lewym boku, aby uniknąć zakrztuszenia lub zadławienia

• Jeśli nie znasz osoby, która ma napad padaczki albo, gdy napad się przedłuża wezwij pogotowie

Tego nie należy robić:

• Nie wkładaj nic twardego między zęby

• Nie otwieraj na siłę zaciśniętych szczęk

• Nie powstrzymuj na siłę drgawek

• Nie rób sztucznego oddychania, bezdech podczas napadu jest jednym z towarzyszących objawów

• Nie podawaj choremu żadnych płynów

• Nie krępuj ruchów chorego

• Nie budź chorego po ataku, lecz zapewnij mu spokój

POSTĘPOWANIE FARMAKOLOGICZNE W NAPADZIE PADACZKOWYM!!!

Leczenie napadu padaczkowego:

• 10 mg diazepamu powoli i.v. lub 2 mg klonazepamu i.v., tlen

• jeżeli napady nie ustępują – powtórzenie dawki, tlen

• jeżeli napady nie ustępują – 20 mg diazepamu i.v. oraz fenytoina 15 mg/kg i.v. (do drugiej żyły nie szybciej niż 50 mg/kg), 40% glukoza, kokarboksylaza, tlen

• jeżeli napady nie ustępują – diazepam 100 mg we wlewie kroplowym w 500 mg glukozy (40 ml/h) i.v.

• jeżeli napady nie ustępują – możliwe zastosowanie innych leków – fenobarbital, lidokaina, klometiazol

• jeżeli napady nie ustępują – znieczulenie ogólne