Socjologia

01.10.2012r.

1.Socjologia-„socjologos”- wiedza , nauka o społeczeństwie. Zajmuje się człowiekiem. Zwraca uwagę na wpływy otoczenia. Zajmuje się zbiorowościami człowieka, zjawiskami społecznymi. Nauka teoretyczno-empiryczna.

2.Socjolog-jest obserwatorem, nie uczestnikiem, bezstronny.

3.Wyobraźnia socjologiczna- umiejętność spojrzenia na dane zjawisko nie przez pryzmat własnych oczu, ale w szerszym kontekście.

08.10.2012r.

1.Funkcje socjologii:

a)poznawcza

b)prognostyczna- socjolog będzie umiał powiedzieć jak jakiś proces będzie kiedyś wyglądał i jak będzie przebiegał

c)demaskująca

2.Czas pojawienia się socjologii.

a)August Comte-założyciel socjologii

• Francuski filozof

• 1798-1857

• Fizyka społeczna=socjologia, było to jego określenie

• Socjologia użyta pierwszy raz w jego dziele

• On określił jej zadania i funkcje

• Według Comte:

• Socjologia jest nauką o mechanizmach funkcjonowania społeczeństwa, naprawa społeczeństwa

• Socjologia jest scjentystyczna- odwołuje się do metod badawczych stosowanych w naukach przyrodniczych(Zjawiska społeczne są traktowane przedmiotowo)

• Socjologia powinna zajmować się rzeczami namacalnymi , takimi które można poznać namacalnie

• Na rzeczywistość społeczną składają się dwa aspekty

-stabilność społeczna(statystyka społeczna)

-zmiany(dynamika społeczna)

2.Hubert Spencer

1. 1820-1903

2. Wpisuje się w nurt socjologiczny scjentystyczny

3. Wprowadził takie pojęcia jak: system i struktura

4. Dysfunkcja jednego z elementów wpływa na resztę

3.Karol Marks

1. 1818-1883

2. Niemiecki filozof

3. Prekursor teorii konfliktu

4. Interesowała go zmiana społeczna i konflikt między dwoma klasami(posiadającą i nieposiadającą ),według niego to materializm dialektyczny

5. komunizm-nie ma własności prywatnej

6. powiedzenie Marksa „Punkt widzenia zależy od miejsca siedzenia”

15.10.2012r.

1.Socjologia scjentystyczna- odwoływanie się do metod badań przyrodniczych , to co można poznać zmysłami.

2.Emil Durkheim

1. 1858-1918

2. Nurt socjologii scjentystycznej

3. Twierdził, że socjologia bada fakty społeczne , a nie konkretne jednostki

4. Fakty społeczne -zewnętrzne(niezależne od nas) według jednostki sposoby odczuwania, działania, myślenia. Są narzucone od jednostki

5. 2 typy solidarności (więzi)

-solidarność mechaniczna- charakterystyczna u społeczeństwa tradycyjnego, nie ma indywidualizmu, mają podobne doświadzenia

-solidarność organiczna – głęboko zróżnicowani społecznie, duży ruch migracyjny. Ludzie nawzajem się uzupełniają, są zależni od siebie.

3.Max Weber

1. 1864-1920

2. Niemiecki socjolog, filozof

3. Przedstawiciel socjologii humanistycznej

4. Działanie społeczne i zmiany społeczne ważne są idee i ich wartości

5. Typ idealny:

-konstrukcja pojęcia dowolnego zjawiska która uchwyci jego najistotniejsze elementy

-w rzeczywistości nie istnieje, ale jest punktem do porównania

4.Georg Sieemel

1. 1858-1918

2. Uważał, że społeczeństwo to skomplikowana sieć powiązań i relacji między jednostkami, jednostki w społeczeństwie zostają w ciągłej interakcji

5.Funkcjonalizm

1. Poszczególne elementy złożonego systemu jakimi jest społeczeństwo, współdziałają ze sobą tworząc stabilną , zgraną całość

2. Zmiany w jednym elemencie prowadzą do zmian w innych elementach

3. Można wyjaśnić różne zjawiska ,szczególnie struktury społeczne w kategoriach konsekwencji ich istnienia

4. Społeczeństwo jest względnie stabilnym , dobrze zorganizowanym systemem społecznym którego członkowie generalnie zgadzają się co do podstawowych wartości

5. Każda organizacja, instytucja społeczna może mieć zarówno funkcje jawne jak i funkcje ukryte które nie sa zamierzone i pojawiają się nagle

6. Struktury mogą być dysfunkcyjne(negatywne) i eufunkcyjne (pozytywne)

6.Teoria konfliktu

1. Teoria naznaczona czynnikami ekonomicznymi

2. W przeciwieństwie do funkcjonalizmu, teoria konfliktu kładzie nacisk na konflikt i współzawodnictwo różnych elementów społeczeństwa, dotyczy nie tylko sfery ekonomicznej,ale też etnicznej ,rasowej i religijnej

3. Społeczeństwo składa się z grup o sprzecznych interesach :grupy dominujące(mają władzę ) i grupy nieuprzywilejowane

4. Konflikt jest immamentną cechą społeczeństwa i może spełniać w nim pozytywną rolę ,np. czyni klarownymi inne wartości

22.10.2012r.

1.Interakcjonizm symboliczny( Georg Herbert Meatch )

2.Interakcja – wzajemne oddziaływanie na siebie

1. Głównym przedmiotem zainteresowań jest język, jego znaczenie i interakcje

2. Dzięki językowi stajemy się istotami samoświadomymi i możemy spojrzeć na siebie tak jak widzą nas inni

3. Kluczowym elementem procesu interakcji jest symbol czyli coś co zastępuje coś innego(słowo lub zachowanie),

4. Ludzie w swoich interakcjach posługują się wspólnymi symbolami i znaczeniami tworząc tym samym sytuacje społeczne i rzeczywistość społeczną

3.Etnometodologia

1. Alfred Schutz

2. Bada procesy w których znaczenia się tworzą i rozprzestrzeniają

3. Nie istnieje uporządkowany świat społeczny chyba, że jego uczestnicy zgodzą się co do tego

4. Ludzie wspólnie budują rzeczywistość społeczną, a etnometodologia bada sposób w jaki widzimy porządek w świecie, jak przekazujemy swój pogląd innym, jak rozumiemy i wyjaśniamy stałe elementami życia społecznego

4.Teoria wymiany

1. Georg Homans

2. Życie społeczne jest procesem handlu i negocjacji

3. Interakcja odbywa się na podstawie analizy kosztów i korzyści, jeżeli korzyści czerpane z interakcji przewyższają wysiłek niezbędny do jej utrzymania interakcji będzie trwała, jeśli nie zostanie zakończona

29.10.2012r.

1.Trzy źródła informacyjne :

1. Obserwacje

2. Źródła pisane

3. Eksperymenty

2.Metodologia – zbiór regół określających proces badawczy, analizuje relacje między przyczyną a skutkiem

3.Zmienna –jest to każdy aspekt w jakim jednostki lub grupa różnią się od siebie.

1. Zależna- taka która podlega wpływowi, wywierany jest na nią wpływ

2. Niezależna –zmienna która wpływa na inną zmienną

3. Korelacja-związek między zmiennymi

4. Pozytywna- zmienne idą w tym samym kierunku

5. Negatywna –wartość jednej zmiennej rośnie, a drugiej maleje

4.Obserwacja- jest metodą najstarszą występującą nie tylko w środowisku ale i w społeczeństwie

1. Ukryta i jawna

2. Uczestnicząca i nieuczestnicząca

3. Uczestnicząca ukryta- jednostka uczestnicząca wśród środowiska, społeczeństwa ale nie ujawnia się

5. Badania ilościowe- przeprowadzane na dużej liczbie osób, pytania zamknięte.

6.Badanie jakościowe- na mniejszej liczbie osób, ale pytania są otwarte dają możliwość wypowiedzenia się.

7.Eksperyment- sprawdzenie hipotezy w warunkach kontrolowanych

1. Laboratoryjny

2. Terenowy

3. Analiza danych zastanych

8.Socjotechnika-wiedza pozwalająca na poznanie swojej psychiki

05.11.2012r.

1.Kultura-ogół wytworów działalności człowieka materialnych i niematerialnych ; twórca kultury-człowiek

1. Kultura czyni nas człowiekiem

2. Człowiek jest ukształtowany w pewnej kulturze

2.Wytwory materialne- są fizycznie namacalne i mają bezpośredni użytkowy charakter.

3.Kultura jest nabywana w procesie uczenia się i jest przekazywana z pokolenia na pokolenie.

4. Cechy kultury:

1. Przekazywana z pokolenia na pokolenie

2. Obejmuje całokształt życia człowieka

3. Obejmuje wszystkie zachowania(dobre i złe) brak charakteru wartościującego

Wytwory kultury muszą mieć charakter zobiektywizowany(tzn. wytwór ma charakter zbiorowy , a nie indywidualny ) Kultura zmienia się w czasie.

5.Kultura narodowa- ogół wytworów człowieka, które są charakterystyczne dla danego narodu. Np. język polski, stroje regionalne, obyczaje.

6.Subkultury- grupy odróżniające się od reszty społeczeństwa swoim wzorem kulturowym, ten wzór różni się ale nie jest sprzeczny.

7.Kontrkultury- grupy, które różnią się wzorem kulturowym, obrazują funkcjonujący wzór kultury

8.Kultura masowa- ogół treści informacji, obrazów przekazywanych za pośrednictwem środków masowego przekazu(prasa, radio, telewizja, internet)

19.11.2012r.

1.Cechy kultury masowej:

1. Miesza treści ważne z mało istotnymi

2. Konsumpcyjna –na sprzedaż, nastawiona na zysk.

3. Łatwo przyswajalna

4. Uniformizacja

2.Elementy kultury niematerialnej

1. Wiedza-twierdzenia, które są weryfikowane empirycznie

2. Przekonania-twierdzenia które opierają się na wierze

3. Normy- reguły zachowań, które mówią jak mamy się zachowywać w różnych sytuacjach

4. Zwyczaje-normy indywidualne, jednostkowy nawyk, złamanie zwyczaju, nie powoduje konsekwencji

5. Obyczaj- norma która dotyczy zbiorowości , złamanie obyczaju pociąga za sobą pewne konsekwencje

6. Tabu- zachowania wstydliwe, niewłaściwe, że aż wstyd o tym mówić

7. Prawne- normy skodyfikowane, użyte w różnych kontekstach

8. Normy fakultatywne- możemy , ale nie musimy przestrzegać (postawa A. Kolty)

9. Normy obligatoryjne – normy obowiązkowe (np. obyczajowe)

10. Wartości –przedmioty naszych pragnień

11. Wartości uznawane- wartości, które grupa narzuca jednostce jako atrakcyjne

12. Wartości odczuwane- które my zewnętrznie odczuwamy jako atrkacyjne

13. WU są tożsame z WO

14. WU nie są WO

15. My uznajemy za atrakcyjne coś co jest uznawane przez otoczenie

26.11.2012r.

1. Wartości codzienne- dotyczą jednostki, jest to coś dla nas atrakcyjnego

2.Wartości uroczyste-dotyczą zbiorowości, dotyczą sytuacji wyjątkowych i takich, które wpływają na cała zbiorowość

3-Etnocentryzm kulturowy –postawa wyróżniająca się przekonaniem, że nasza kultura jest lepsza od innych

4.Relatywizm kulturowy- postawa wyrażająca się przekonaniem, że

5.Interakcje- podłoże tworzenia się struktur społecznych, działanie społeczne podmiotów interakcji, które wynika z orientowania się na innych ludzi i jest odpowiedzią na ich zachowania i działania

6. Interakcje jako wymiana – rozumiana jako dobrowolne transakcje polegające na przekazywaniu róźnego rodzaju dóbr między dwoma lub więcej osobnikami, z czego wszyscy odnoszą korzyści, interakcja jako wymiana przebiega nieświadomie

7.Interakcja jako gra- ma miejsce wtedy, kiedy stopień zaspokojenia potrzeb którekolwiek ze stron interakcji zależy nie tylko na niej, ale również od sposobu postepowania drugiej strony, przebiega w sposób świadomy. Możemy wyróżnić 2 typy gier:

1. O sumie zerowej – gdy suma dóbr o które toczy się gra jest określona i każdy z graczy może wygrać jedynie kosztem innych

2. O sumie zmiennej – w której korzyści i nagrody podchodzić mogą z zewnętrznego źródła , a uczestnicy gry mogą wszystko stracić lub zyskać

8. Interakcja jako komunikacja symboliczna- u podstaw tej interakcji znajduje się koncepcja człowieka jako istot, która potrafi tworzyć symbole i posługiwać się nimi, ostatecznie na interakcje symboliczną składają się dwa procesy:

1. odczytywanie znaczeń zachowań drugiej osoby i przekazywanie jej informacji jaki sami zamierzamy postąpić oraz jak się chce żeby ona postąpiła . Interakcja ta jest procesem interpretowania znaczeń, odczytywania zamiarów i wzajemnego dopasowania się jej uczestników.

03.12.2012r. i 10.12 2012r.

1. Struktura społeczna- jest to względnie trwały układ relacji między poszczególnymi elementami społecznymi

a)elementy:

• Status społeczny

• Rola społeczna

• Organizacje społeczne

• Instytucje społeczne

• Grupy społeczne

• Status społeczny-pozycja jednostki jaką zajmuje ona w określonym układzie społecznym(zajmujemy jakąś pozycję ,np. w rodzinie)

-status przypisany- określony przez cechy na jakie my wpływu nie mamy (płeć, rasa, pochodzenie społeczne)

- status osiągany- związany z cechami na które mamy wpływ ,np.: status studenta

• Rola społeczna – nierozerwalnie związana ze statusem, zbiór praw i obowiązków, są to oczekiwania otoczenia wobec nas , pełniących daną role (status matki=rola matki)

• Ujęcie dramaturgiczne Goffmana, podstawowe pojęcia to:

  • Aktor

  • Wystep

  • Publicznośc

  • Scena

  • Kulisy

  • Dekoracja na scenie

Celem występu aktora jest poprzez manipulowanie wrażeniami przekonanie publiczności, że jest się wiarygodnym

• Organizacja społeczna- grupa wtórna o sformalizowanej strukturze która powołana jest co realizacji określonego celu, np.: organizacje sportowe,ZHP

• Instytucje społeczne składają się z 4 elementów

• Ludzi, którzy w niej pracują

• Czynności jakie wykonują pracownicy

• Środki jakimi dysponują

• Cele

Np. szkoła(1-z dyrektora, wicedyrektora, księgowej itd. 2-nauczyciel=uczy.3- nauczyciel=pomoce dydaktyczne, pielęgniarka= fartuch, 4-wychowanie i edukacja)

Celem każdej instytucji jest zaspokojenie pewnych potrzeb społecznych. Instytucje są oporne na zmiany

• Kategoria społeczna- jest to zbiór ludzi których łączy jakaś wspólna cecha

• Grupy społeczne

• Cechy:

• Interakcje-wzajemne oddziaływanie na siebie

• Diada(2 osoby), triada(3 osoby)

• Więź

• Poczucie przynależności lub odrębności

• Grupa wytwarza wspólne normy, wartości, cechy np. światopogląd

• Organizacja wewnętrzna grupy- struktura, układ ról , statusów w grupie

• Pionowa(rodzina patriarchalna: ojciec-matka-dzieci)

• Pozioma(grupa przyjaciół

• Kwestia przywódcy w organizacji wewnętrznej

- 2 typy przywódców

- Instrumentalny (instrumentalnie traktuje podwładnych, nie interesuje się nimi,nie bierze udziały w konfliktach między podwładnymi) i ekspresyjny (traktuje podwładnych przedmiotowo , interesuje się życiem ich)

-Autorytarny( narzuca im decyzje , pewne zadania, mało stabilny) i demokratyczny