Socjologia I 08.10.2012

SOCJOLOGIA:

• Nauka badająca życie społeczne człowieka

• Dostarcza wiedzy o zjawiskach i procesach zachodzących w zachowaniach ludzkich

DO CZEGO SOCJOLOGIA MOŻE SIĘ NAM PRZYDAĆ W ŻYCIU?

• Ocena skutków działania. Badania socjologiczne pomagają w ocenie skutków praktycznych inicjatyw społecznych;

• Samopoznanie- lepsze zrozumienie siebie. Im więcej wiemy, dlaczego działamy tak jak działamy. Im więcej o funkcjonowaniu społeczeństwa tym większy mamy wpływ na nasza własną przyszłość.

• Świadomość różnic kulturowych- spojrzenie na świat społeczny z innych niż Nasz punkt widzenia

Większość z nas patrzy na świat przez pryzmat własnego życia. Socjologia pokazuje konieczność uzyskania spojrzenia w szerszej perspektywie( wyobraźnia socjologiczna).

August Comte- ojciec socjologii

Jest to nauka stosunkowo młoda, choć refleksja na temat społeczeństwa towarzyszy ludziom od zarania dziejów, gdyż jesteśmy gatunkiem stadnym, żyjemy w zbiorowościach- od rodziny, plemię, ród.

NARODZINY SOCJOLOGII

• Bezpośrednim powodem powstania socjologii była seria potężnych zmian, będących następstwem dwóch wielkich rewolucji przełomu 18 i 19 wieku.

• Obiektywne i systematyczne badania zachowań ludzi i społeczeństw sięgają do końca 18 wieku. Przełom świata nauki (racjonalizm, pozytywizm)

• Przez tysiąclecia ludzie rozumieli siebie i społeczności, w której się żyło było zdeterminowane przez pojęcia przekazywane z pokolenia na pokolenie. Miały one często postać wykładów religijnych, mitów, przesądów czy tradycji.

• Rewolucja francuska- zwycięstwo laickich idei i wartości nad tradycyjnym porządkiem społecznym.

• Rewolucja przemysłowa- wielkie przemiany społeczne i gospodarcze towarzyszące wynalazkom technicznym.

• Zanik tradycyjnych wzorców życia skłonił myślicieli do poszukiwać nowego rozumienia świata zarówno społecznego jak i naturalnego (poznanie przyczyn i skutków przemian)

WIEDZA POTOCZNA A WIEDZA NAUKOWA

Wiedza potoczna- zbiór przypadkowych, spontanicznych i osobistych spostrzeżeń o świecie- każdy żyje w odmiennych zbiorowościach, różnych warunkach, ma inne losy życiowe, jednak każdy ma skłonność do ich generalizowania, traktowana jako powszechna i typowa.

• Często przybiera postać przysłów

• Jest pochopna- rzadko uzasadniona swoje konkluzje, często jest przeniknięta stereotypami, apodyktyczna- nie stroni od zdecydowanych ocen

Wiedza naukowa

Nie zadowala się samym opisem, ale zmierza do wyjaśniania zjawisk za pomocą istniejących teorii. Teorie są weryfikowane poprzez empiryczne stwierdzone fakty społeczne.

• Charakteryzuje się wyraźni zdefiniowanymi ostrymi, a najlepiej mierzalnymi pojęciami, czyli zmiennymi tworzącymi swoisty jeżyk dyscypliny

• Powstrzymanie się od ocen i wartościowości

• Stosowanie metody badawczej

TEORIE

1. Ewolucjonizm (orientacja pozytywistyczna)

Społeczeństwo jako system analogiczny do organizmu biologicznego, rozwój społeczeństw traktuje jako proces analogiczny do ewolucji biologicznej- badanie społeczności metodami typowymi dla nauk przyrodniczych. Przedstawiciele: A.Comte, H.Spencer, E.Durkheim

1. Marksizm

Krytyka społeczeństwa kapitalistycznego, charakteryzuje konflikt międzyklasowy, ponieważ robotnicy nie posiadają środków produkcji, są wyzyskiwani przez kapitalistów.

Rozwiązaniem jest rewolucja robotnicza i powstanie społeczeństwa bezklasowego, w którym środki produkcji będą własnością wspólną.

1. Funkcjonalizm

????? i równowaga to stan normalny, a podstawą równowagi jest konsens moralny.

1. Teoria konfliktu

Podkreślają znaczenie podziałów społecznych, kładą nacisk na zagadnienia związane z władzą.

1. Interakcjonizm symboliczny

Skupia uwagę na symbolach, np. na języku, komunikacji niewerbalnej- wszystkie interakcje zachodzące między jednostkami ludzkimi, polegają na wymianie symboli.

Koncentracja na badaniach bezpośredniej interakcji w sytuacjach życia codziennego.

TYPY SPOŁECZEŃSTW:

1. Tradycyjne społeczeństwo

-oparte na rolnictwie

-duża rola religii

-silna nieformalna kontrola społeczna

-człowiek postrzegany jako cząstka zbiorowości, nie jako autonomiczna jednostka

-jednostkami produkcyjnymi są gospodarstwa domowe- samowystarczalne

2) Społeczeństwo przemysłowe (indystrialne, nowoczesne)

-sekularyzacja- zmniejszenie roli religii

-jednostka zyskuje wartość autonomiczną- indywidualizm

-rośnie rola nauki, racjonalizm

-zwiększenie wartości pieniądza

-masowe wytwarzanie dóbr materialnych przy użyciu maszyn i poza gospodarstwem domowym

-wyspecjalizowane jednostki produkcyjne, pogłębienie podziału pracy

-rozwojowi przemysłu towarzyszy gwałtowny rozrost miast