NERWOWA REGULACJA TRAWIENIA
Ośrodki głodu i sytości w podwzgórzu.
Zwierzęta drapieżne ośrodek sytości jest słabo rozwinięty przez stałe zdobywanie pokarmu (brak glukozy)
Roślinożerne ośrodek sytości jest dobrze rowinięty i musi być hamowany apetyt, pełna dostępność pokarmu.
Ludzie zaburzenia ośrodków sytości i głodu.
Jama Ustna:
Kubki smakowe: receptory nerwowe (słony, słodki, kwaśny, gorzki)
Ośrodki rdzenia przedłożonego, jąder podkorowych, kory mózgowej
Nerwy ośrodkowe: współczulne : nerwy VII i IX dużo wodnistej śliny
Zapach świeżego chleba – najsilniejszy zapach, wzmaga produkcję śliny i soku żołądkowego.
Odruchy:
Warunkowe
Bezwarunkowe
Przełykanie – to obydwa odruchy
ŻOŁĄDEK
Nerw wydzielniczy (błędny). Wzmaga wydzielanie skoku żołądkowego
Wzrost perystaltyki
Układ współczulny – hamuje wydzielanie soku żołądkowego
Mechanizm nerwowy:
Nacisk mechaniczny
Odruchy – warunkowy i bezwarunkowy ( najlepiej doić krowy 3 x dziennie, daje to najlepsze wyniki w dojeniu)
Mechanizm hormonalny:
Chemiczny
a) wzmaganie wydzielania soków trawiennych:
gastryna
cholecystokinina
sekretyna
b) hamowanie wydzielania soków trawiennych:
Enterogatron
Perystaltyka żołądka:
Mechanizm nerwowy:
Rytm bioelektryczny
Układ przywspółczulny
Odruch bezwarunkowy zachowany
Układ współczulny
200L ma żwacz u cielęcia o wadze 200kg.
Mechanizm hormonalny:
Gastryna – przyspieszenie perystaltyki
Cholecystokinina, sekretyna, enterogastron
WĄTROBA
B. unerwiona
Przepływ krwi, wzrost pod wpływem sekretyny i kwasów żółciowych
Wazopresyna – spadek przepływu krwi
Wydzielanie żółci – droga nerwowo-odruchowa (warunkowy i bezwarunkowy)
Trzustka
Wydzielanie soku trzustkowego – droga nerwowa (nerw błędny)
Droga endokrynna – cholecystokinina – sok bogaty w enzymy
Sekretyna – sok z dużą ilości węglowodanów
Jelito Cienkie
Nerw błędny – wydzielanie soku jelitowego
Mechaniczne podrażnienie – ruchy robaczkowe
Droga humoralna : sekretyna, cholecystokinina, glukagon, GLP1, VIP,GIP
Hamowanie : somatystatyna
Gastryna
Błona śluzowa żołądka –komórki wewnątrzwydzielnicze
Najsilniej pobudza wydzielanie soku żołądkowego, jelitowego, trzustkowego oraz żółci w wątrobie.
Nasila motorykę żołądka i jelit
Nasila skurcze ścian pęcherzyka żółciowego
Cholecystokinina
Komórki I Błony śluzowej dwunastnicy
Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, jelitowego, trzustkowego.
Hamuje perystaltykę żołądka
Wzmaga perystaltykę jelit
Silnie kurczy ścianę pęcherzyka żołądka
Rozkurcza zwieracz bańki trzustkowo – wątrobowej
Sekretyna
Komórki S błony śluzowej dwunastnicy i jelita cienkiego
Hamuje perystaltykę jelit i żołądka
Silnie pobudza wydzielanie dużej ilości soku trzustkowego
Pobudza wątrobę do wydzielania żółci
Trawienie składników pokarmowych
Jama ustna - rozdrabnianie, nawilżanie, odbieranie smaku, formowanie kęsów i przesyłanie ich do przełyku.
Ślina – enzymy tłuszczy
Żołądek – komórki okładzinowe, błona śluzowa, komórki gruczołowe (wytwarzają enzymy ). Główne trawienie białek.
Jelito cienkie – 5-6cm długości. Składa się z:
Dwunastnicy – dochodzą do niej przewody z wątroby doprowadzające żółć, przewody z trzustki odprowadzające sok trzustkowy. Zachodzą w niej głównie procesy trawienia pokarmu.
Jelita czczego i krętego na wewnętrznej ścianie znajduje się b.duża ilość kosmków jelitowych zwiększających powierzchnię wchłaniania.
Jelito kręte: wchłanianie do krwi i limfy strawionych składników, tj glukoza, aminokwasy, sole mineralne, witaminy.
Jelito grube i odbytnica – zagęszczanie resztek pokarmowych przez odwodnianie, wydalanie, brak kosmków jelitowych.
Wykorzystanie pokarmu:
Substancje energetyczne : weglowadany, lipidy
Substancje budulcowe : białka, minerały, lipidy
Substancje regulacyjne: białka, sterydy, aminokwasy, minerały, witaminy
Trawienie – mechaniczny i chemiczny rozkład złożonych substancji pokarmowych na składniki proste, które mogą być wchłaniane do układu krwionośnego, rozprowadzane do wszystkich komórek i wykorzystane przez organy.
Węglowodany cukry proste
białka aminokwasy
tłuszcze lipidy proste i kwasy tłuszczowe
Czynniki wpływające na aktywność enzymów:
Temperatura
pH
jony (aktywatory : Cl-, Mn+, Zn++,Co++,Mg++, inhibilatory: Cu++, SCN-_
proenzymy
Funkcje poszczególnych części przewodu pokarmowego:
cześć przednia : pobieranie, uwodnienei pokarmu, rozdrobnienie pokarmu, wstepne trawienie, magazynowanie
część środkowa : zasadnicze trawienie, wchłanianie
część tylnia : działanie bakteryjne, wchłanianie wody, formowanie kalu, usuwanie niestrawionych resztek
TRAWIENIE
Jama gębowa
amylaza ślinowa – enzym
substraty – skrobia, glikogen
produkty – maltoza
Amylaza ślinowa
składnik śliny
działa w jamie gębowej
wymaga odczynu zasadowego
trawi wstępnie skrobię
Odruchy wydzielania śliny
Budowa żołądka (przekrój)
Wydzielanie pepsynogenu
| enzym | substrat | Produkt |
|---|---|---|
| Pepsyna | Białka | Polipeptydy |
| Podpuszczka | Kazeina | Para kazeina |
| lipaza | Lipidy | Glicerol i kwasy tłuszczowe |
Czynnik wewnętrzny IF (intristic factor)
Gastryna, histamina, insulina komórki okładzinoweIF
Prawidłowo żołądek wydziela 100-200 razy.
Drażniące i uszkadzające działanie różnych substancji przyjmowanych wraz z pokarmem.
Alkohol, nikotyna, leki (NLPZ), bakterie (H.pyroli), wnikają pod śluzówkę.
Dwunastnica – żółć
JAMA USTNA:
trzy pary ślinianek
pitalina
trawienie skrobii
Sok jelitowy wydzielany jest przez gruczoly Brunnera i iberkina.
Skład soku jelitowego:
enzymy trawiace białka
aminopeptydaza (egzopeptydoza)
enzymy rozkładające dwucukry:’
maltaza (maltoza -> 2 cząsteczki glukozy)
laktaza (laktoza -> glukoza + galaktoza)
sacharaza (sacharoza ->glukoza + fruktoza)
enzymy rozkładające kwasy nukleinowe:
nukleotydazy
nukleozydazy
Leki mające wpływ na apetyt oraz wchłanianie i wydaanie. Zwiększają apetyt: alkohol, amfetamina i pochodne, chemioterapeutyki.