PSYCHOLOGIA WYKŁAD 11

TEMAT: Motywacja

Potocznie: Motyw czyjegoś postępowania = co spowodowało dane zachowanie.

Motywacja = potrzeba lub pragnienie, które służy do pobudzaniu zachowania i kierowaniu go do określonego celu.

O motywacji wnioskujemy na podstawie zachowania

Pojęcia związane z motywacją :

• Instynkt – utrwalony wzorzec dla całego gatunku (nie wyuczony)

• Popędy – stan podwyższonego napięcia

• Teoria redukcji popędów – potrzeba fizjologiczna wywołuje stan podwyższonego napięcia motywujący organizm do zaspokojenia potrzeby.

Cel – homeostaza

• Podnieta – pozytywny lub negatywny bodziec środowiskowy, motywujący zachowanie.

Wewnętrzne potrzeby pobudzają zachowanie i kierują nim.

Podobnie działają zewnętrzne podniety

Równoczesne działanie potrzeby i podniety = bardzo silna chęć do działania.

WAŻNE MOTYWY SPOŁECZNE

MOTYWACJA- zespół czynników skłaniających nas do inicjowania, ukierunkowania i podtrzymywania określonej działalności.  

2 główne motywy społeczne:

1. Potrzeba posiadania słuszności, dotarcia do prawdy i zachowania odpowiedniego do sytuacji.

2. Potrzeba podtrzymania poczucia własnej wartości (wysokiej samooceny, zależnej często od opinii innych ludzi).

SYSTEMY MOTYWACJYJNE – TEORIE MOTYWOWANIA

• Model humanistyczny Maslowa (1958):

Potrzeby pojawiają się kolejno od fizjologicznych do estetycznych wg. porządku:

zaspokojenie potrzeby niższego rzędu umożliwia wystąpienie potrzeby wyższego rzędu.

• MOTYWOWAĆ TZN. ROZPOZNAWAĆ NAJWAŻNIEJSZE POTRZEBY, ROZBUDZAĆ AMBICJE I DĄŻENIA DO SAMOREALIZACJI ORAZ JAK NAJCZĘŚCIEJ NAGRADZAĆ NA RÓŻNE SPOSOBY.

 

Motywacja osiągnięć

Henry Murray (1938) – motywacja osiągnięć:

• Pragnienie znacznych dokonań, doskonalenia umiejętności lub idei, wywierania wpływu i szybkiego uzyskiwania wysokiego standardu życia.

Teoria potrzeb McCllelanda

Potrzeba Osiągnięć –

1. Sytuacje niskiego ryzyka

2. Sytuacje wysokiego ryzyka

• Samodzielna praca

• Potrzeba feedbacku

Potrzeba przynależności

• potrzeba harmonijnych relacji

• przestrzeganie norm grupowych

• praca, w której istotne są relacje interpersonalne

Potrzeba władzy

1. Osobista

2. Społeczna (Instytucjonalna)

Teoria potrzeb Atkinsona (1983):

• Wysoka motywacja do pracy zależy od potrzeby osiągnięć (sukcesu), władzy i afiliacji.

• Ludzie z dominującym motywem sukcesu wybierają zadania o innym stopniu trudności niż ci, którzy głównie obawiają się porażki.

Źródła motywacji osiągnięć

• Środowisko – wychowanie; kolejność urodzin

• Emocje – kojarzenie sukcesu z + emocjami

• Poznanie – proces uczenia się przypisywania osiągnięć własnym zdolnościom – stawianie coraz wyższych oczekiwań.

Rodzaje motywacji

1. Motywacja wewnętrzna

• chęć bycia skutecznym i wykonania pewnych zadań dla własnej przyjemności

• zadowolenie, zainteresowanie, ekspresja osobowości, wyzwanie)

1. Motywacja zewnętrzna – poszukiwanie zewnętrznych nagród i unikanie kar.

SYSTEMY MOTYWACJYJNE – TEORIE MOTYWOWANIA

• Tradycyjny model motywacji Taylora (1911):

Ludzie są leniwi i bezmyślni, należy ich pilnować, często karać, rzadko nagradzać.

• Model relacji międzyludzkich Mayo (1933):

ludzie chcą być ważni, samodzielni, podziwiani, współdecydujący. Należy im to zapewnić, dając Model zasobów ludzkich McGregora (1960):

- Teoria X: zmusić ludzi do pracy

- Teoria Y:

1. wykorzystać jak najlepiej zasoby ludzi, czyli zdolności, inicjatywę, chęć samokontroli i samokierowania;

2. zwiększyć odpowiedzialność.

Herzberg

Satysfakcja z pracy

• Ludzie czerpią przyjemność z pracy

4 czynniki osiągnięcia satysfakcji z pracy

• osiągnięcia

• uznanie

• wzrost/rozwój

• odpowiedzialność

Czynniki higieniczne – podstawa satysfakcji w miejscu pracy.

• żyjemy w finansowo motywowanym świecie

• Pieniądze – główny motywator

• „There is not one shred of evidence for the alleged turning away from material rewards... Antimaterialism is a myth, no matter how much it is extolled”. (Drucker, 1974)

• nagrody muszą być znaczące

• nagrody powinny wiązać się z osiągnięciami

Efektywne nagrody:

• dopasowane do konkretnej jednostki

• część systemu wynagrodzeń

Motywowanie innych

Podtrzymywanie motywacji wewnętrznej:

1. Kara – dowolne zdarzenie, które występując po jakiejś reakcji obniża prawdopodobieństwo jej wystąpienia w przyszłości.  

2. Nagroda - dowolne zdarzenie, które występując po jakiejś reakcji podwyższa jej wystąpienia w przyszłości.

1. KARA

• przy stosowaniu kar bardziej liczy się konsekwencja niż siła.

• od surowości kary ważniejsza jest jej nieuchronność. kara jednak służy do eliminacji niepożądanych zachowań.

UWAGA! Zagrożenie dużą karą zwiększa atrakcyjność zabronionych działań.

EKSPERYMENT: dla dzieci najbardziej atrakcyjna była ta zabawka, za bawienie się którą groziła najwyższa kara. Aronson i Carlsmith (1963).

1. NAGRODA

• służy utrwalaniu pożądanego zachowania.

UWAGA! Nagrody mogą wywierać destrukcyjny wpływ, jeśli uczymy się/pracujemy tylko dla nich.

• Typ nagród wpływa na motywację