Kryteria oceny róznych sposobów utrzymania gleby:wpływ na zapotrzebowanie dzrew w wode; straty wody przez bezpośrednie parowanie i na drodze transpiracji; na właściwości wodne gleby-pojemnosc polowa wsiąkliwość i przepuszczalność 2.wplyw na zwartość przyswajalnych skl min w gleie w szczegonosci N; wzywanie form przyswajalnych; konkurencja ros 3.wplyw na zawartość substancji ogranicznej i na strukture gleby oraz związane z nia właściwości decydujące o aeracji gleby 4wplyw na tem gleby 5.rozmieszczenie korzeni w glebie i jego komsekwencje; ryzyko przymrozków, pozaru; erozji gleby; wpływ na zdrowotność drzew i zagrozenie przez szkodniki; wystepowanie gryzoni, owadów szkodliwych i pożytecznych; łatwość i trudność zastosowania danego sposobu i jego koszty; łatwość i trudność przeprowadzenia innych prac w sadzie, zabiegi chem ochrony, zbiór, zwózka owoców

Klasyfikacja sposobów utrzymania gleby w sadzie Greenhman:sposób utrzymania gleby uprawa mechaniczna;brak substancji organicznej-czarny ogór; obronik lub inne nawozy org-czarny ogor +nawozy organiczne; substancja organiczna z ros rosnących-czarny ogró +nawozy zielone 2.bez uprawy mech;u herbicydowy; ściółki;murawa trwała

Omówienie poszczególnych sposobów utrzymania gleby w sadzie

1.Czarny ugór:z dodatkiem obornika lub nawozów zielonych; uprawa mechaniczna; zalety:wyzsza wilg gleby niż pod murawa; wyzsza zwartość azotanów;nizsza gęstość objetosciowa,wyzsza porowatość; poprzez mineralizacje prócnicy nastepuje pogorszenie struktury; wieksze wahanie tem gleby;gleba glebiej przymarza; b podatne na erozje

2.Ugór herbicydowy:stosujemy w zależności od sposobu działania preparatu; na calej pow lub pasami;wrażliwość ros sadowniczych na herbic; szkodliwość i korzyści chwastów Zalety:Najlepszy;zalety czarnego ugoru nie ma najważniejszych wad;wolniejsze zmniejsze zaw.substancji organicznej;mniejsza porowatość gleby; korzenie nie SA uszkadzane przez narzędzia;brak ros konkurencyjnych z drzewami w wode i skl min;ułatwiony przyjazd iagnika; nie pojawia się skorupa

3.Sciółki:organiczne i syntetyczne;słoma,kora,trociny,czarna folia,włoknina zalety:skurecznie zapobiega wzrostowi chwastów;ogranicza,hamuje parowanie gleby;mniejsze straty wody; b.dobra struktura gleby; sukcesywnie wzbogaca glebe w sub organiczne; korzenie rozwijaja się swobodnie do samej powie i nie SA narazone na przemarzniecie;nie droge wady:okresowe zubożenie w N;naturalne schronienie dla owadow,pajęczaków; dobre zimowanie gryzoni;niebezpieczeństwo przymarzania kwiatów w czasie przymrozków wiosennych;ogien

4.Murawa:zadarnianie sprzyja utrzymaniu właściwej stroktury; zapobiega zbijaniu gleby przez pojazd;woda wsiaka szybciej niż w czarnym ugorze;korzenie traw stabilizuja pow gleby; swietnie zapobiega erozji; korzenie drzew nieco glebiej;ryzyko przymarzania korzeni znikome;zwieksza ryzyko szkod powodowanych przez przymrozki wiosenne; sprzyja rozwojowi fauny pożytecznej

Wady chwastów:konkurencja dla rosc uprawny na wode, sus pok; oddziaływania chem; tworzenie naturalnej oslony dla gryzoni; zwiekszenie zagrozenia kwiatów przymrozkami wiosennymi w okresie kwitnienia drzew owocowych;konkurencja w dostępie do swiatla dla nowo sadzonych trusk, krzewów; utrudnia kombajnem zbior Zalety:poprawia równowagę biologiczna; wpływ korzystnie na wl.gleby; przyspiesza okres weg; poprawia jakość owoców

Wrazliwosc ros sadowniczych na herbicydy:najwiecej trusk, borówka, malin, agre, porz, winor, sliwa, wisn, grusz, jab

Wady herbicydów:poj się chwastow odpornych, zniszczenie wod i gleby, poj się nowych chwastow

Herbicyd glifosad: jesienia stosujemy, 1pol listopada; na zielone ros, gdy nie opadly liscie, dodatnie tem; krotki dzien i niskie tem sprzyja przenoszeniu; ostraoznosc przy nisko opuszczonych galeziach;unikac w nowo zalozonym sadzie

Systemu nawadania ros sad: bruzdowe, zalewowe-najpopularniejsze

Deszczowanie zalety:nie wysoka jakos wody; odporny na uszkodzenia mech; możliwość ochrony przed przymrozkami wady:duze zapotrzebowanie na wode,energie; wiecej chorob grzyb;nie można podczas wiatrow, prac; erodowanie ziemi; duze naklady na terenach towarzyszących

Mikrodeszczowanie zalety:Sr jakos wody;duza oszczędność; Malo chorob grzyb;prosty montaz;dosc odpor na uszkodze mech Wady:woda często uzdatniania;możliwość uszkodzenia instalacji podczas prac;konieczność mocowania naziemnych linni zraszających do gruntu;mechaniczne niszczenie chwastow;wysoki wydatek wody;utrudnia prowadzenie prac podczas nawodnien

Kropelkowe zalety:niskie koszty eksploatacji;ros nie narazone na chorob grz;prace podczas nawadniania;na tereny erodowane; nie trzeba przewodów; kroplowniki na pow gruntu lub pod; nisie cisnienie robocze; nie trzeba wydajnych źródeł wody;stala wilgotność

ODZYWIANIE MINERALNE

Specyfika odzywiania min drzew owocowocyh i przyczyny ich niskich potrzeb nawozowych:niskie wym pok; drzewo to nie jednolity organizm; recyrkulacja skl; gleboki system korzeniowy; dł okres aktywacji korzeni; zapasy skl w czesciach zdrewnialych; system utrzymania gleby w sadzie

Potrzeby nawozeniowe:SA stosunkowno niskie w sadach; obserwacji ros wizualna,analiza gleby, materialu siewnego; zalety i wady poszczególnych metod i ich przydatność przy okresleniu potrzeb nawozenia poszczególnych skl;znaczenie właściwego pobierania probek gleby

Przyczyny niskich potrz naw w sadach:nieskie wym pok;wieloletni charakter ros;bogate otrzymanie gleby w sadzie; możliwość zaspokojenia potrzeb pow z gleby o stosunkowo niskiej koncentracj

Mniej chemi w sadzie:mniejsze ryzyko skazenia produktów; wod gruntowych;unikanie negatywnych zmian w glebie; unikanie ujemnych stosunkow dla jakości owoców; mniejsze koszty

Nawozy zalety:intensywność kwitnienia; zakladanie pakow kwiatowych i ich rozwoj; poprawne zapylenie i podzial kom; zwiekszneie masy i jedrno owoc; lepsze wybarwienie i skorka gladka owoc;mniej chorob fizj; organiczenie szkod pomrozowe; zapobieganie chlorozom; odporność na choroby i szkodniki

Nawozenie pozakorzeniowe wskazane:gdy zahamowana aktywność korzeni; gdy skl min w glebie jest trudno dostępny dla ros; gdy ewidentnie brakuje skl; gdy konieczne nawozneie Ca; dla oszczędności naozów

Czy zmiana modelu sadów i zmiany w agrotechnice spowoduje zmiany w nawozeniu?:wiecej drzew na ha wyższe plony;podkładki Karlowe płytszy system korzeniowy; zwężenie pasów herbicydowych

Nawozenie makroelementy:N prawie zawsze; K zaleznie od zasobność i glebie;Mg od zasobności gleby i stosunku K/Mg; P tylko przed zalozeniem sadu i tylko przy bardzo niskiej zasobności; Ca tylko w pstacji opryskiwan Mikroelementy: Fe na glebach o wys PH tylko dolistnie; Mn jak Fe może towarzyszyc brakowi w wym B:jeśli wyst braki to raczej nawozenie dolistne w czasie kwitniania i po kwit; Zn braki wys b.rzadko

Rodzaje nawozów min i technologie nawozenia:nawozy azotowe,pos,fos,mag,wap,wieloskładnikowe i mikronawoz;term nawozniea, dzielenie dawki,dawki skumolowane;nawozenie z nawadnianiem fertygacja; nawozenie pozakorzeniowe

Ferygacja:nawozenie przez system nawozenieowy zalety:dokladnie, rowonomiernie; mniejsze dawki, skl nie pobrane na zapas; ograniczenie skazenia srod wady:wyższe koszty instalacja; zbyt duze dawki mogą być do środowiska; wieloletnie stosowanie trudno odwracalne zmiany w profilu glebowym; wyniki badan ze plonotwórcze dzialanie jest dyskusyjne

CIECIE I FORMOWANIE DRZEW:

Rodzaje ciecia:po posadzniu;formujące;na krótkopędy; odnawiające; odmładzające; letnie; przewietlajace

Termin:w okresie wegetacji,spoczynku. Wybor term:ryzyko przemarzania;infekcji; reakcje wzrostowe; wpływ na jakos owocow

Ciecie letnie zalety:poprawia wybarwienie owoców; slabsza reakcja wzrostowa; ewentualnie zwiekszenia Ca w owocach Zasadu:usuwanie pedów wyrastajacyh w strone międzyrzędzi;obniżenie wysokość korony; usuwanie pedów zacieniających owoce

Ciecie wpływa na procesy fizjologiczne,zyciowe drzew, układy hormonalne,na wzrost i rozmiar korony;owocowanie; fotosynteze; oddychanie; skl min i organiczny owoców; zdrowotność i długowieczność

Cel ciecia:poprawia jakos owocw wielkość,rumienie,zaw Ca poprawa zdolności przechowywania; ułatwiony zbior wysokość drzewa,miąższość korony; kształt korony zapewnia wykorzystanie energi słonecznej; budowa korony by się nie zlamała; nizbyt duza liczba pedów w Piatrze;ułatwcie zabiegów związanych z utrzymaniem gleby herbicydy.ochroba; wysokość pnia

Formy korony:ze względu na kształt przekroju poprzecznego;ze względu na obecność przewodnika;rozmieszcznie korony

Typy korony:prawie naturalna;wrzecionowa;wysmukla wrzecionowa; superwrzecionowa ;osiowa; wrzeciono w systemie V; kotona tutura

PRZERZEDZANIE ZAWIAZKÓW DRZEW OWOCOWYCH:

Cel:doprowadzenie drzewa do tzw równowagi fizjologicznej;poprawa jakości owoców

Sposoby:chem,reczne,mechaniz

Cel chemicznego: coroczne kwiatnie drzew; owoce określonej wielkości;

Czynniki wpływające na chem przezedzanie:ilość naniesionej cieczy;tem podczas opryskiwan; preparat; dawka; termin; warunki pogodowe; zapylenie; naturalna zmienność drzew; intensywność kiwtenia; cicie drzew; jakos pakow kwiatowych; historia drzewa

Warunki do chem przerzedzania:tem do 15;wysoka wilg powietrza;bezwietrzna pogoda; opryskiwanie wieczorem lub wczesnym rankiem

Terminy chem:przed kwitnieniem oraz w okresie kwitnia mocznik,agrostym,ethrel; po kwitanie pomonit super;pommit extra; przerzedzanie pozne paturyl; przerzedzanie wieloetapowe

Odm jabłek przerzedzanie: sampion.james grieve, Discovery zrzucaja bardzo latwo; cortland samoistnie reguluje zawiązanie podczas opadu czerwcowego; jonagold bar latwo; gloster ligol paularde przeciętnie; gala golden delicios,eliste trudne; Elstar,spartan Fuji bardzo trudne

Recne przerzedzanie:korekcyjne po przerzedzaniu chem; w celu selekcji negatywnych zawiązków; rozszedzenia zawiązków w owocostnaych; na odległość ; pracochłonne; nie ma wpływu na regularność owocownia; poprawia jakos owoców; eliminujemy drobe zaiwzki i uszkodzone; w podczas lub pod koniec opadu VI;można u drzew młodych; usuwamy zawiazki Male, ordzawione; zniekształcone; rosnące w miejscu zacienionym

Podczas kwitnienia lub przed zalety:największe wpływ na zawiazywanie pakow kwiatowych na rok nastepny; przyrost wielkości owoców; poczatek przerzedzania wieloetapowe wady: obawa uszkodzen przed przymrozkami; możliwość wystapienia oparzen

Po kwitnieniu intensywnie przerzedzamy gdy: kwitnienie trawlo dl i obfite; kwiaty nie uszkodzone przez przymrozek;tem podczas kwit optymalna; nie ma przymrozków; duza aktywność psczól; drzewa slabo owocowaly w roku ubiegłym; drzewa dobrze odżywione N; łagodne: kwitanie krotko Malo obfite; kwiaty przez przymrozek; mała aktywność pszczół; niska tem pod kwitnienia; drzewa obficie owocowaly w roku poprzednim; drzewa czesciowo uszkodzone przez mroz,choroby slabo odżywione

Przerzedzanie pozne zalety:możliwość zrzucenia duzej ilość zawiazków; mniejsza obawa o przymrozki; mniej pracochłonne prze recznego; przed wieloetapowe wady:ceny prepratow; mniejszy wpływ na zawiazywanie się paków kwiatowych na rok nastepny

Przerzedzanie wieloetapowe:zapobiega zrzuceniu nadmiernej ilość zawiazk; preparaty o odmiennym mechanizmie dzialania; decyzje o przed podejmuje się po porzednim; mniejsze dawki stosowane np.jonagold,gala,Elstar

Na odległość ok. 20cm owoce; wieksza odległość u odm wczesnie dojrzewaj; w miare opznienia zabiegu; u drzew o slabym ulistnieniu i sklabej kondycji mniejszej:odm drobnoowocowe; na drzewach form krótkopędowych; u drzew o b.dobrych war glebowych

Mechaniczne: zawiazki usuwane nie selektywnie; po oderwanych krótkopędach lub kwiatostanach na pedach rany; ryzyko infekcji barterii powodujących zaraze ogniowa

Przerzedzanie brzoskwin: zawiązują b.duzo pakow kwiatowych; termin zawiazki wielkości orzecha laskowego; przerz reczne zawiazki największe i niezdeformowane zaostawia się w odległości 15-20cm; sliw:recznie co 5cm zawia; chem:siarczan wapnia,triosiarczan amonu

WIŚNIE

Uprawa wisni problemy:brak właściwej polityki marketingowej; dobor odm i podkładek ; modele sadów; ochrona drzew przed chorobami,szkodnikami,

Zwiekszenie eksportu:poprawa dystrybucji owoców; wyjscie z nowymi na dotychczasowe rynki;poprawa jakości produktów; szukanie nowych rynku zbytu;szeroki dostep do rynkow UE

Produkcja towarowa wymogi:plenność na poziomie lutówki;mała podatność na choroby; duze owoce o ciemnym soku, wysoka jędrność miąższu; latwe oddzielenie się owców od szypulki;mała wrażliwość paków na przymaraznie odm:łutówka, North start,kelleris.

Łutowka zalety:wczesne owocowanie, plenna,mala wrzoaliwosc na raka bak i bz drzew Pesty;pozne kwitnienie drzew; slaby wzrost drzew latwy zbior reczny;szeroki zakres przydatności owocowanie wady:duza wrażliwość na drobna plam lisc drz pest; ogałacanie się pedów

Odm towarowe:North star,kelleris,nefris, groniasta z ujfehertol

Odm nowe:Sabina,lucyna,nana

Podkladki generatywne:siewki czeresni ptasiej-alkawo; siewki antypki-piast,popiel; weg: F12/1

Rozwój sadów:promocja sadów intensywnych;doskonalenie techniki zbioru;poszukiwanie wartościowych odm do towar;produkcja podkładek,zrazów wolnych od wirusów

Sad tradycyjny:drzewa niskopienne; rozstawa rzedy 1,5-2,5m; miedzrrzedzia 3,5-4,5m; typ korony wrzesnionowata lub prawie naturalna; zbior reczny; pielegnacja gleby ugor Her +murawa;

Sad do zbioru mechanicznego: drzewa wysokopienne; oztawa w rzedach 4m;międzyrzędzia 5-7m; typ wrzec, prawie natural;ugor+murawa; zbior mechaniczny otrzasanie+hydrotransport; pow 10ha

Sad do zbioru kombajnem najazdowym:niskopienne; w rzedach 1-1,5-2; międzyrzędzia 4m; korona osiowa z cieciem odnawiającym; ugor +Mura;zbior mech;pow5-10ha

Choroby wirusowe:nekrotyczna pierscieniowa plamistość wisni bak:rak bak grzybowe:drobna plam lisc drzew,bz,gorzka zgnilizna lisci

Szkodniki:owady,gryzonie,ptaki

ŚLIWKI

105tys zbioru; 33tys ha

Uprawa śliw problemy:duza wrażliwość drzew na niskie tem;ospowatość sliw szarka; brak karlowych podkładek

Odm odporna na skiarke-jojo, wrazliwa-oneida

Podkładki siewki węgierki wangenheima:najlepsza dla slabo ros drzew; brak odrostow korzeniowych;wymaga gleby żyznej;ogranicza wzrost drzew; konieczne zakladanie sadów nasiennych tej odm alycza:do odm o umiarkowanej sile wzrostu;na g gorsze; nasiona z drzew wyselekcjonowanych weg: trudność z rozmnazaniem Pixy,GF655/2

Sad: 4,5-2,5roztawa; na siewce wang w rzedzie 2 lub 1,5m; korona osiowa, wrzecionowa

CZEREŚNIA

Zbior 39tys;42tys ha

Owoce dobrej jakości wymogi: kwalifikowany materialna sadzeniowy, odpowiednia podkladka, formowanie drzew, prowadzenie uprawy na dobrym poziomie; nawozenie doglebowe,dolistne; odpowiednia ochrona, nawadnianie; zadaszenie przeciwgradowe

Pekanie i gnicie owoców podczas deszczu przez monilinia laxa botrytis cinvera zapobieganie:lokalizacja sadów o rejonach o niższej ilości opadów VI i VII; wiatr podczas opadów zmniejsza pekanie; bardziej podatne owoce jedrne; pekanie zalezy od odm;podkladka odpo;mniej peka na drzewach młodych, nasila się podczas upalnych bezwietrznych dni; po cieplych nocach

Metody zapobiegania pekania:sole wapnia;oslony z foli polietylenowej; oslony ruchome; system mieszany; 0,5%chlorku wapnia podczas deszczu

Choroby:grzyby; mszyce; nasionnica trzesniowka; porazenie drzew przez raka bak

Podkladki:czeresnia ptasia;

Podkladki wymogi:ograniczona i wyrownana sila wzrostu;skrócony okres wchodzenia drzew owocowych;plenność drzew; mytrzymalosc na mroz; łatwość rozmna;brak odrostow korzenio; długowieczność; tolerancja lub odporność na chorobym szkodniki;

Sad intensywny:podkładki Karlowe; wstawki skarlające; agrotechniczne metody ograniczające wzrost; roztaa rzed 1,5-2m; miedyrzedzia 3,5-4,5

Ochrona przed ptakami:repelenty;met fizyczne; m ekologiczne; osiatkowanie drzew

Uprawa czereśni problemy:mala wrażliwość na mróz; pekanie,gnicie owoców; rak bakteryjny; mała dostępność korlowych podkładek;szkody przez ptaki

MORELA:

Uprawa problemy: przemarzanie pakow kwiatowych po okresie ocieplen w zimie; i w okresie kwitnienia drzew; podatność kwiatow i owoców na monilioze; pekanie owocow podczas opadów; niezgodność fizjologiczna z podkladka; podatno drzew na choroby kory,drewna

HANDEL ZAGRANICZNY

Uprawa na skale towarowa ziarnkowe: jabłoń,grusza,aronia pestkowe:sliwa,czereśnia,wisnia,morela Jagodowe:truskawka; porzeczka czarna,kolorowe, malina czer, Agres,borówka orzechy:orzech wloski

Amatorska ziarnkowe:pigwa; pestkowe:brzoskwinia jagodowe: poziomka, zurawina wieloowocowa orzechy:leszczyna

Proba uprawy jagodowe:borówka brusznica,jezyna bezkońcowa,malina czar,rokitnik

Eksport:50%; mrozone owoce ok. 286tys ton z tego trus 54%;wisnie 19; porzeczka czar malina 6; soki zagęszczane 43tys ton; koncentrat jabłkowy 205tys; jablka swieze 387 do UE 20tys ton

Kierunek zachodni głownie jalbka przemys i koncent;mrozonki owoce jag; eksport owocw deserowych bylby pozadany Kierunek wschodn:największy odbiorca naszych jabłek; trudność umowy z republikami,płatność,t ransport

Import 900tys; owoce swieze:banany,mandarynki,winogrona,cytryny;grejpfruty;brzosk;jabla. Na soki zagęszczane i pitna 60; mrozonki 15; przerwory puszkowe 70

ROŚLINY JAGODOWE

Wspolne dla roznych gat:przygotowanie pola pod plantacje,zniszczeni chwatów,nawoz orga; nawozenie wrażliwe na chlorki stosowac siarczan potasul ; stanowisko wyniesione,przewiewne; g zyzne; zasobne w skl pok; ph 5,5-6,5; czarnoziemy; niekorzystne:zagłębienia terenu;nisko położone; otwarte narazone na silny wiatr; nieużytki gdzie mogą wys szkodniki glebowe

Przygotowanie pola:niszczenie szkodnikow glebowych, wysiew gryki; odkazanie chem gleby; nawozenie na 1rokprzed zalozeniem plantacji; nawozenie w roku zakladania plantacji

Termin zakladania plantacji: krzewy jagodowe jesien Pol Xdo Pol herbicydy na plantacjach porzeczek,agrestu,maliny: doglebowe kerb 2-4kg/ha listopad; dolistne nieselektywne roundup,cliophar wiosna-jesien; grmnicydy powschodowe

TRUSKAWKA

klimat:uprawa możliwa w calej PL; uszkodzenia mrozowe tylko przy braku pokrywy śnieżnej; ryzyko uszkodzenia pierwszych kwiatów przez przymrozki wiosenne

Gleba:lekkie zapewniaja lepsza zdrowotność plantacji i wcześniejsze dojrzewanie owocow jednakze wymagaja obfitego nawozenia organicznego przed zalozeniem plantacji oraz nawadniania Zakladanie plantacji:nie używać sadzonek z plantacji owcujacych; konieczny material zdrowy;wolny od wirusów,nicieni; prowadzenie malego matecznika na wlasne potrzeby obniza koszty materialu zwłaszcza przy sadzeniu letnim; posiadanie materialu nasadzeniowego na miejscu umozliwia sadzenie przy optymalnej pogodzie.usuwanie kwiatostanow w mateczniku umozliwia intensywna ochrone , zapewnia wieksza wydajność matecznika, roztawa miedzy rzedami 70-90cm;rzedzie co 40cm przy sadzeniu jesiennym lub wiosennym; okres prowadzenia plantacji 3-4lata; pozniej spadek plonow i poroszenie owocow

Prowadzenie matecznika: malego na wlasne potrzeby obniza koszty materialu zwłaszcza przy sadzeniu letnim; umozliwia sadzenie przy optymalnej pogodzie; należy usuwac kwiatostany; wieksza ywdajnosc matecznika; rozlogi należy rozkładać do ukorzeniania Sadzonki:doniczkowe,frigo,rozłogowe

Nawozenie:glownie prze zalozeniem plantacji:organiczne +K i/lub P zaleznie od wyniku analizy gleby; na plantacji już posadzonej N tylko 1raz w roku gdy zalezy nam na rozroscie ros;pozniej niewielka dawka łacznie po zbiorze owcow

Ściólkowanie:ochrona przed zapieszczaniem;ograniczenie gnicia;zmniejszenie parowania; hamowanie kielkowania i wzrostu chwastów;zwiekszenie tem gleby-przyspieszone owocowanie Nawadanie: duze wymagania;okres krytyczny wyrastanie i dojrzewanie owoców; 30-50%zwiekszenie plonowania

Choroby:szara plesn;biala plamistość lisc truskawek

Szkodniki:kwieciak malinowiec;przędziorek Chmielowiec; drutowce;opuchlaki; nicienie; roztocz truskawkowy

Herbicydy na plantacjach:przed wschodem chwastów wczesna wiosna,pozna jesien Lenazar, devrion; przed lub wkrótce po wschodowe golfix compact, burakowi tron; srodki dolistne gramnicydy powschodwe basta, cliophar

PORZECZKA I AGREST:

Gleba: wyzsza zawartość czesci splawialnych

Klimat:porzeczk czarne b.wrazliwe na mróz niż porzeczka czerw lub agres

Roztawa i sadzenie:ogrody amatorski 2x2 lub 1,5x1,5; plantacje produkcyjne 2,5-3,0x1,2-1,5; zbior mechaniczny 3,5-4,0x 0,5-0,8 m. krzewy do sadzenia powinny mieć kilka rozgałęzień .gleboko sadzimy tak by rozgałęzienia znalazly się pod powierzchnia gruntu; zapobiegaja pozniejszemu rozlamywaniu się krzewow obciążonych owocami

Formowanie: owocuja glownie na krótkopędach; porzeczki czarn glownie na sinych,młodych pedach, u porz czar nie pozostawiamy starszych niż 3lata; usuwanie pedów uszkodzonych przez przeziernika porzeczkowa. Na plantacjach pod zbior mechaniczny pedy w kierunku mierzydzedzi; krzewy kształtowane na litere V

Nawozenie: bardzo wrażliwe na K; wymagaja obfitszego nawozenia Potasem

Choroby:opadzina lisci porzeczk; amerykanski maczniakagrestu; rewersja

Szkodniki:przędziorek Chmielowiec; mszyce; przeziernik porzeczko wiec; pryszczarki; wielkopakowiec

Zbiór: mechaniczny nie tylko bardzo wydajny ale i lepsza wydajnsc jagód; opłacalny; powinny być zbierane tuz po dojrzałości zbiorczej; do Lubianek lub skrzynek

MALINA

Klimat:dosc wrażliwe na mró, najlepiej na Lubelszczyźnie

Gleba:zyzna; o dobrej aeracji; zwykle czarny ugór; w rzedach herbicydy doglebowe z uwagi na ryzyko uszkodzenia odrostów

Roztawy,sadznie: na plantacjach produkcyjnych przy uprawie szpalerowej, roztawa 2-3x 0,5m, zalezy od ciagnika, nie sadzic za gleboko

Prowadznie krzewów: uprawa szpalerowa mniejsze ryzyko choroby zamierania pedów; łatwiejszy zbior.Typowy 2lteni cykl rozwoju pedów; owocowanie na pedach zeszłorocznych; wstepna selekcja pedow zeszłorocznych; na wiosne ostatenicze pozostawia się 10-15 pedów zeszłorocznych na 1m b. rzedu. Wycina wszystkie odrosty na wiosne gdy osiagna wys ok. 15cm zmniejsza ryzyko infekcji przz grzyb; metoda ta możliwa do zastosowania tylko na plantacjach starszych i pprzy dobrej kondycji ros. Odm powtarzające owocujące na tegorocznych pedach-mozliwosc produkcji w cyklu jednorocznym zapewnia dobra zdrowotność plantacji, tansza ochrona, ale plony nizsze, zbior owocow poza sezonem przerobowym przetwórni i zamrazlani

Nawozenie: N-1roknawozy azotowe od Pol V do polVII co 10-14dni; K i Mg po 3 lat prwodzania plantacji; wewntualnie nawozenie dolistne Ca; fertygacja

Choroby:zamieranie pedów malin,szara plesn, choroby powodowane przez wirusy i mykoplamy

Szkodniki:mszyce; kistnik malinowiec; pryszczarek namaliniak łodygowy

Zbiór: reczny; możliwy zbior maszynowy; kombajnem stsowane w USA zbyt drogie dla nas

Uprawa przeznaczona do przetwórstwa:niski koszt jednostkowy produkcji; ograniczenie pracochłonności; uprawa odm powtarzających;dobor odm plennych;owoce wysokiej jakości uzyskanie w stanie świeżym:metoda uprawy;dobor odpowiednich odm; ciągłość w dostawach na rynku;uzyskanie wysokiej jakości plonu

Uprawa pojemnikowa, bezglebowa:b.trudna; kosztowna; potrzebne szklarnie; tunele foliowe; system nawadniania z możliwością dokarniamia ros; zaleta mobilność ros

MROZOODPORNOSC

Uszkodzenia w wyniku mrozu:całkowite lub czesciowe zabicie Komorek kory i miazgi lub drewna w czesci nadziemnej; uszkodznie systemu korzeniowego; podłużne spekanie pni lub grubszych konarow; zabicie paków kwiatowych, liściowych; rany zgorzelinowe; wiosenne przemarzaie pakow kwiatowych, kwiatów, zawiązków

Co zrobic po uszkodzeniu przez mroz:opznienie ciecia prześwietlającego do pozniej wiosny; nawozenie 100% zwiekszona dawka N; gdy licznie wybijajce pedy osiagaja dl 15-20cm należy wykonac ciecie letnie pozostawiając jedynie te które wytworza szkielet przyszlej korony

Zapobieganie uskodzeniom mrozowym:podladka; przewodnia; system utrzymania gleby; nawozenie; nawadnianie; termin cicia drze; bielenie grubszych konarów i pni drzew

Przymrozki:obniżenie się tem powietrza poznizej tem 0 i jej oddziaływanie na otoczenie; przymrozki lagodne -0,1do -2; umiarkowane -2,1do -4; silne pozniej -4

Ochrona przed przymrozkami: przykrycie okrywa termoizolacyjna dziala tym skuteczniej im material ma mnijsze przewodnictwo cieplne; ros powinny być okrywane na ok. 1h przed zachodem słońca; zmętnienie powietrza-zadymianie; wymuszony obieg powietrza; ogrzewanie; deszczowanie ros; opryskiwanie drzew substancjami organiczno-mineralnym

Mechanizmy obronne ros przed powstaniem uszkodzen mrozowych Opznienie wyrównywanie się tem:okrywa lusek na pakach; grupa warstwa korka chroniaca pien Przeciwstanienie się zamarzaniu tresni komorki:obniżenie tem zamarzania soku komorkowego; przechlodzenie; hartowanie

Mroz drzewa brzoskiwn -17; morela -20; czerwsnia,grusza, sliwa, wisnia -26; ja bln -30

Mroz korzeni grusza -9; brzoskwinia 10,5; malina -11; antypka -14,5; jabłoń,porzeczka -15,5; agrest 18

PROBLEMY REPLANTACJI-ZMECZENIE GLEBY

Objawy zmeczenia gleby:niedorozwoj korzeni; zahamowanie wzrostu pedów z charakterystycznym skroceniem miedzyweznli

Rodzaje:niespecyficzne związane na ogół z wystepowaniem nicieni; specyficzne przy replantacji tego samego lub pokrewnego gat

Abiotyczne problemy przy replantacji:pozostałości herbicydow doglebowych, utrzymanie szerokich pasów herbicydów może zaostrzac problemy replantacji w związku z nizsza zawartością substancji organicznej w glebie; zatrucie gleby spowodowane nadmiernym wieloletnim nawozeniem azotowym; naruszcznie równowagi kationów; nidobor Mg wywolany nadmiernym nawozeniem potasem zubożenie owoców w Ca i podwyższony stosunek K/Ca w jaklach z drzew posadzonych w obrebie pasów herbicydowych utrzymywanych w starym sadzie; związanie z zakwszaniem gleby w pasach herbicydowych, gorsze przechowywanie owoców

Biotyczne problemy przy replantacji:nicienie rozpowszechnione na g.lekkich, dezynfekcja gle przy pomocy parowania lub chem; grzyby; promieniowce; bakterie; toksyny i inhibitory; testy biologiczne dla okreslenia przyczyn zmaczania gleby i ewentualnych srodków zapobiegawczych; srodki zapobiegające wystąpieniu zjawiska zmeczenia gleby:zastosowanie nematocydów

PRZYGOTOWANIE GLEBY POD SAD:

1zniszczenie chwastow trwałych i stosowanie odpowiednich hercydów perz właściwy:glifosat preparat Avans, gliathon, perzocyd ostrozen polny:chwastom extra; lontrel drogi Powój:dokuczliwy na porzeczce, trudno do zwalczania Starane Chrzan:brak zarejestrowanych

2.Gleboka uprawa gleby:poprawa właściwości glebszych warst gleby, nawet kosztem zubożenia warstwy ornej; staosowana gleboka orka 3.Nawozenie organiczne na ogół z gleboka orka prowadzi do wzbogacenia glebszych warstw gleby w substancje organiczna Obornik, komposty komunalne; nawozy zielone 4. Nawozenie mineralne przed zalozeniem sadu skl wolno przemieszczające się; zasady pobierania probek glebowych; wapnowanie i magnesowanie; nawozenie fosforem nawozenie potasem 5. Przedplony dla sadu:motylkowe wieloletnie, zwłaszcza lucerna, zbozowe pozostawiaja po zbiorze czas na czynność przygotowawcze; ziemniaki sprzyjaja odchwaszceiu gleby 6.Kompleksowy system przygotowanie gleby:rozklad poszczególnych czynności w czasie zaleznie od zachwaszczenia i dostapnosci obornika; nie stsosowac Ca jednoczesnie z nawozami P lub obornikiem; P i K najlepiej przed zasiewem gorczycy

PLANOWANIE I ZAKLADANIE SADU

1Sady towarowe i amatorskie(duze zróżnicowanie gat i odm, brak ochrony chem w amatorskich) 2.Wielkosc sadu 3.Ogrodzenie(siatra z drutu>3mmgrubosci) 4 oslony przeciwwietrzne 5. Podzial na kwatery(zakladanie kwatar jednogatunkowych, niebezpieczeństwo zatrucia pszczol, skazenie owoców w kwaterach wielogatunkowych; drogi przejazdowe miedzy kwaterami szerokość 6m lub 12, gdy rzedy SA poprzecznie w stosunku do drogi; wielkość kwatery5-20hal kształt kwatery prostokątny 6.Zrodla wody:konieczne do opryskiwania, do ochrony przed przymrozkami; zbiorniki w odrebie sadu 7 spzet maszynowy minimalne wyposażenie na 20ha sadu, 2ciagniki, opryskiwacze, kosiarka rotacyjna 8.budynki towarzyszace:wiaty na maszyny, narzędzia i opakowania, pakowania 9.rozlozenie inwestycji towarzyszących w czasie, opryskiwacze sukcesywne w miare wzrostu drzew,maszyny,budynki, urzadzenia ze zwozka i przechowywania owocow 10.kryteria doboru odm do kwatery:wzajemne zapylenie, zbliżony termin kwitenia i zgodność difjologiczna; triploidy; zblizona wrażliwość na podstawowe choroby; zblizoy termin dojrzewania owocow, mniejsze ryzyko skazenia owoców; zblizona sila wzrostu odmian 11.rozstawa drzew i układ sadzenia wady nasadzen wielorzędowych:gorsze wybarwienie; trudność przy recznych zabiegach pielęgnacyjnych;konieczność utrzymania szerokich pasów herbicydo 12.rozmieszczenie zapylaczy rzedowe(po co najmniej 2rzedy tej samej odm z uwagi na organizacji zbioru zwozki owocow, max po 4-5rzedow; wpływ zapylacza 10m zapylacz w rzedzie co 10m 13.Rola pszczol 14.termin sadzenia drzew

Jagodowe uprawiane w PL na skale komercyjną: trus, porze czarna, czerwona, malina, agrest, borówka ,winorośl,aronia

Jagodowe na skale amatorska: aktinidia ostrolistna; borówka brusznica, czernica; cytryniec chinski; deren właściwy; kalina koralowa; poziomka pospolita; jagoda kamczacka; swidosliwa wielkokwiatowa; zurawina wielkoowocowa

Drzewa UPR w PL na skale amatorską:pigwa, grusza azjatycka, jarzebina slodka,jarzebinogrusza, kasztan jadalny, morwa górska, nieszpulka, sliwa japonska,rokitnik

JABŁOŃ

Gatunek: Mulus x domestica Borkh. Diploid jabłoń 2n=2x=34; n=17

*Rodzina rózowate: rosaceae; Podrodzina jabłkowe:Maloideae Rodzaj:mulus jabłoń

*Rodzaj Mulus spokrewniony jest z Pyrus i Cydonia=podrodzina Maloideae

*Podrodzina ta jest allopolipoidalna powstała ze skrzyżowania Spiraeoideae x=9 i z Prunoideae x=8= 17 haploidalna charakterystyczna dla Maloideae

Pierwsze krzyzowanie u jabłoni: Thomas A.Knight 1806anglia

*gatunki triploidy:M.hupehensis, M.coronaria tetraploidy:M.sargentii

Wys w strefie umiarkowanej Europa,Azja,Ameryka Pol

Poziom ploidalnosci odm uprawnych: diploidalne 2n=2x=34; triploidalne 2n=3x=51 (Close,boskoop/ grusza lukasówka)

Jabłon pochodzi od gat Malus Sieversii (rosnie dziko w Azji central)

Malus siversii najbardziej poplarny w uprawie drzew owocowych w umiarkowanym; drzewo 5-12m wys; owoce najweiksze do 7cm średnicy;

Odm wysoce alergenne w porzadku zgodnym ze wzrastajaca sila wylowywania alergii: Elstar, rajka, bellinda, jonagored; golden delicious; gala, pi nova

Cele hodowlane: zwiekszenie atrakcyjności owocu:wyglad, jakos deserowa,zdolność dl przechowywania; wartość odzywcza; odporność na choroby parch,mączniak,zaraza ogniowa; adaptacja klimatyczna; pokrój drzewa; sila wzrostu;pora kwitnienia

GRUSZA

Gatunek: Pyrus

Rodzaj:Pyrus grusza; reszte to samo co jabłoń

Rodzaj i podrodzina to samo co jabłoń

Subcentra: Azja centr; Chiny wschodnia

3grupy: gat o malych owoc z 2slupkami; wielkoowocowe z 5 slup; ich mieszance z 3-4

*3miejsce wśród gat sadowniczych po winorośli; jabłoni. Swiatowa produkcja 23mln ton; producenci: Chiny, 300odm uprawnych dziala się na grusze europejsk P.communisi i azjatyckie

P.communis pospolita, europejska(twarde , kanciaste, cierpkie w samaku, po zerwaniu i przechowywaniu staja się miękkie i słodsze) pochodzi od 2podgatunków: P. communis subsp.pyraster i P.c subsp.caucasica

Pokrój:wysmukly kształt; dobrze wykształcony przewodnik; przewaznie palowy system korzeniowy Pedy:proste, sztywne, delikatnie zygzakowate lub lukowato wygięte; barwa roznorodana

Dojrzewanie owoców odm euro: owoce odm letnich Pol VII koniec VIII; jesiennych w pierwszych dwoch dekadach wrzes; ziarnkowe w 3dekadzie wrzesnia i w Paz

Uzytkowosc:owoce deserowe; susz; kompot; sok; dzemy; SA puszkowane

Odm Azjatyckie( chinskie,japońskie):Malo znane z PL; na duza skale UPR w Korei,japon w Chinach pol i srodkowych ; owoce brak aromatu; twarde; gruboziarniste; b.slodkie; soczyste; odporność na zaraze ogniowa;

ŚLIWA

Gatunek: Pxdomestica sliwa domowa-wegierka

Gr odmian w sadownictwie: wywodzące się od Pxdomestica(europejskie); P.salicina(japonska)

W Pl:3miejsce po jabłoni i wisni

Śliwa japonska P.salicina:Chiny pochodzi, w Pl Malo znana; klimat nasz nie sprzyja jej uprawie; miaz Malo smaczny ale soczysty i aromatyczny; rozna barwa; pestka nie oddziela się od miąższu; producenci:Turcja, wlochy; Hiszpania; Francja; zalate owoców duza twardosc na transport dobra; Malo podatne na gnicie, odgniecenia; dl nie traca świeżości; nie powinno w Pl się sadzic tam gdzie w zimie corocznie niskie tem, które powoduja przemarzanie drzew; tam gdzie morela tam i sliwa; obcoplodne; dobry zapylacz alycza; atakowana przez wirusa szarki; grozny tez rak bar i bru zgni drzew pestkowych

Odm sliwy jap mogą być wprowadzone do PL:Santa rosa, shiro, vanier(odprna na raka bar, bzgrze pest); kometa; najdiena;

Hodowla miesznce: P.salicina ze sliwa amerykanska P.americana, alycza P. cerasifera var.divaricata i innymi gat

Klony odm wegierka zwykla:promis, tolar,nectavit

WIŚNIA I CZERESNIA

Czeresnia ptasia Prunus avium:2n=2x=16

Wiśnia pospolita Prunus cerasus: 2n=4x=32

Rodzaj:Pyrus sliwa , Rodzina rózowateRosaceae; Podrodzina:prunoideae Podrodzaj:Cerasus wisnia

Wisnia pospolita Prunus cera sus2n=4x=32 mieszaniec P.avium czereśni ptasiej 2n=2x=16 i P.fruticosa wisienki karlowej 2n=4x=32

Sekcje w podrodzaju:eucerasus; microcerasus; pseudocerasus; mahaleb

Wiśnia:wys dziko cala euro i Azja mniejsza; w PL lokalne sokówki i szklanki

Podzial wisni na gr:czerechy( mieszance wisni z czeres); szklanki(P.cerasus caproniana); wisnie czarne(P.cerasus austera); wisnie dzikie i półdzikie( P.marasca)

Pora dojrzewania wisni odm: wczesne 20.06-5.07; sredniowczesne 5-20.07; pozne 20.07-poczatek 0.8

Porz dojrz czereśni: 8tyg; 1tydz odm najwcześniejsze Rivan; 8najpozniejsze Bianca; odm wczesne 5-20.06; srednio-wczesne20.06-5.07; pozne:5-20.07

Odm wisni wytrzymale na mróz:northstar,Sabina,groniasta,lutówka

Bardzo Malo podatne na drobla plamistość: northstar,agat,Sabina,groniasta,Nana,kerezer Podatne:Lutówka

Od PL:agat,Sabina,diament,dradem

Odm czereśni odporne na mroz:rivan,burlat,Vega podatna:ulster,sam,buttnera czerwona,summit,blanca

Malo podatna na raka bak:rivan,burlat, keresova,Vega,ulster,sam, buttnera czerwona,Schneidera pozna,kordia,Regina odporne:merton premier podatna:van,hedelfinska

Malo podatne na pekanie owcow: merton premier,keresova,vanda, ulster,sam , lapnis ,Regina,Blanca Podatna:Vega,techlovan,van, buttnera czerwona, hedelfinska,summit

Samoplodna:lapnis

BRZOSKWINIA ZWYCZAJNA

Gatunek:Prunus persica

Owoce: pestkowce; 100-200g; omszona skorka; doj od VII do Paz; b. smaczne; zaw węglowodany; jada się surowe; przetwarza na kompoty,dzemy; susz; polecany w dietach; pry chorobach reumatycznych; dziala uspokajająco;

Uprawa:słoneczne miejsca; drzewa toleruja do -30; paki kwiatowe ulegaja zabiciu w tem -15; -25; a Pl nie całkowicie odporna na mroz;

Choroby:kędzierzawość lisci brzosk przez grzyb Taphrina deformans(zniekształcenie lisc; pofaldowanie, zwijanie, bily nalot grzybni; trzeba opryskac drzewo srodkami grzybobójczymi

MORELA POSPOLITA

G:Prunus Armeniach Rodzaj:Prunus sliwa;

Morela: UPR w klimacie śródziemnomorskim; drzewo krzew do 15m; lis jajowate

Owoc:kulisty, niec spłaszczony pestkowiec o skorce pomarańczowej niewielki rumienic; na surowo, suszone w przetworach, duzo Wit C, duzo karotenoidów

Czynniki hamujące UPR w Pl:wrażliwość pakow kwiatowych na mroz w czasie zimyi na przedwiośniu

Producenci: Turcja, Iran Uzbekistan. Wlochy

Upr:duza ilość swiatla; ciepla; zle znosi dlugotrwale opady; owoce wówczas masowo pekaja. Gnija; w zimie wytrz do -30; rozpoczyna weg b.wczesna wiosna; gleba pg 6-7; korone w formie kulistej

ORZECH WLOSKI

Rzad:Juglandales orzechowe Rodzina:Juglandaceae orzechowate; Rodzaj:Juglans orzech; Gat:juglans regia orzech wloski 2n=2x=32

Wyst:Azja.europ, Ameryka Pol i Pol

Producent:USA 200-250tys ton w PL: 500-1000ton

Drzewa:wiatropylne, jednopienne; rozdzielnopłciowe

Odm PL:albi,Leopold, dodo, resovia, targo, tryumf, silesia

Odm rosna slabo:albi silnie:dodo,tryumf,silesia

Wytrzymale na mroz: Leopold,dodo,resovia,targo,tryumf

Odm plenne:albi,dodo,targo,tryumf,silesia

Malo podatna na antraknoze: albi,tryumf

LESZCZYNA

Rzad:fagales bukowe; rodzina:betulaceae brzozowate; rodzaj:corylus leszczyna; gat:corylus avellana leszczyna pospolita 2n=2x=22

Ros:jednopienna, rozdzielnoplciowa; najwcześniej rozpoczyna wegetacje, w lagodne zimy zakwita na początku II; wiatropylna; wielkość odm obcoplodna

Wys:strefa umiarkowanej polkuli polnocnej

Orzech laskowe:kaloryczne; chronia przed otyłością; zapobiegaja przedwczesnej sklerozie

Odm PL:syrena(samoplodna)

Odm reszta:Nottinghamski, Webba; cos ford(samoplodna); truchsessa

PORZECZKA

Rzad: rosa les rózowce; rodzina:saxifragaceae skalnicowate; rodzaj:Ribe porzeczka

Owoc:kulista jagoda, kol bialy,czarn,czer na której pozostaja resztki okwiatu

Porz. Czarna: pochodzi od gat.Ribes nigrum 2n=2x=16

Producenci:PL i eksport

Porz, czerwona i biala: poch od gat diploidalnych 2n=2x=16 R.petraeum-skalna; R.rubrum czerwona; R.vulgare pospolita

*Odm czarnej deserowe, przetwórcze: bona

Duza wyt na mróz:ojebyn,tisel,Ben lomond,ceres,tiben,titania

Duza podatność na opadzine lisci:bona

Podatna rdza:bona Malo:tisel,titania

Malo podatna mączniak:bona,tise,tiben,titania(maszynowo) duza: Ben lomond(maszynowo),ceres

*Porz czerwona odm duza wytrz na mroz: jonkheer van tets,holenderska czerw

Malo podatne na opdzine lisci:jonkheer van tets, holenderska czerw(maszyn),rovada

*Porz biala: biala z juterbog i blanka (Malo pod na opdzine, duzo na mroz)

AGREST

Rzad:rosa les rozowce; Rodzina saxifragaceae;Rodzaj: Grossularia agrest; Gatunek:Grossularia vulgare: Agres pospolity 2n=2x=16

Wys:Europa, Afryka Pol; Kaukaz

Upr: w ogrodach, na plantacjach towa, a Pl na 1000ha; zbior 20000ton

Odm deserowe:rokula, niesluchowski,martlet,rolonda

Odporne na mączniaka agrestu:rokula, rolonda

MALINA

Rzad:Rosales rozowce; Rodzina:Rosaceae rozowate; Rodzaj: Rubus malina; Podrodzina:Idaeobatus malina własciwa 2n=2x=14

Pochodza od gat: R.idaeus malina wlasci; R.strigosus omszona; R.occidentalis zachodnia

Odm powtarzające:Polka, pokusa, poranna rosa;

JEZYNA

Rzad:Rosales rozowce; Rodzina:Rosaceae rozowate; Rodzaj: Rubus malina; Podrodzina: eubatus jezyna 2n=2x=14

Gat z których pow: Rubus. Tomentosus(jezyna faldowana) i R.ulmifolius(wiazolistna)

Mutant:R.laciniatus(strzepolistna) pozbawiona kolców

Upr bezkolcowej: USA, nowa Zelandia

Odm:Orkan(dojrzewa VII/VIII do Pol wrzesnia); Gazda(VII/VIII przez 6tyg owocuje)

POZIOMKA

Rzad:Rosales rozowce; Rodzina:Rosaceae rozowate; Rodzaj: Fragaria poziomka Ga: F.vesca:poziomka pospolita 2n=2x=14

Diploidalne 2n=2x=14; tetraploidalne 2n=4x=28

Pentraploidalny gat: Fxbrinhurstii 2n=5x=35

Oktopolidalne gat:2n=8x=56 F.virginiana i F.chiloensis

Hexaploid: F.moschata 2n=6x=42

Odm:baron solemacher,rugia

TRUSKAWKA

Rzad:Rosales rozowce; Rodzina:Rosaceae rozowate; Rodzaj: Fragaria poziomka Ga:F.ananassa poziomka ananasowa, truskawka 2n=8x=56

Pochodzenie: F. virginiana 2n-8x=56 x F.chiloensis 2n=8x=56= F.ananassa2n=8x=56

Truskawka:w europie nie owocowala bo jest rozdzielnopłciowa; ros obuplciowa; 3,6mln ton; najwieksza produkcja na polkoli polnoc

Klasyfikacja owoców: murzynki cienowisniowe zabarwienie miąższu senga sen gana; czerwone redgauntlet; rozowe surprise des halles; ananasowe o białym miąższu Louis Gauthier

Odm podatność na szara plesn b.duza:senga sen gana, kama,Vega, marmolada, Evita, mala:kent,elsanta;redgauntlet, vi coda, selva,tango,bolero,

WINOROŚL

Rzad:Rhamnales:szaklakowce; Rodzina:vitaceae winoroślowate Rodzaj: Vitus winorośl; podrodzaj: Euvitis 2n=2x=38 dzieli się na gat V. vinifera winorośl wlasciwa i V.labrusca winoros lisia; podrodzaj: Muscadinaa 2n=2x=40 dzieli się na gatV.rotundifolia winorośl okraglolistna

Rozdzielnoplciowa. Wi europejska zaczela gwałtownie zamierac przyczyna to mszyca filoksera winiec uszkodzila korzenie i liscie ros; ratowanie okazalo się ze trzeba Szczepic odm szlachetne na amerykanski gat V.riparia; V.rupestris; V.berlandieri

wPl przez chrześcijan benedyktyni którzy wytwarzali wino na msze; 500 winnic; 500ha;

Odm na wina biale o Sr wytrzymałość na mroz:Bianca, hiberna; jutrzenka; johanniter; Muskat odeski; seyval Blanc; sibera; Solaris

Odm na wina czerw:regent; Roesler; cabernet cortis; rondo; rathay; zweigelt

Odm na win czer wysoka wytrz na niskie tem:merechal foch; abudance; frontenac; Leon millot; heridan; marquette

Odm wytrzymale na mróz:price, alwood,Bath,Bianca wrażliwe:ribol

Odm silnie rosnące:price; alwood,prim,Bath,Bianca,alden

Odporne na choroby:alwood, Bath,alden

Odm deserowe, przetwórcze:Bath deserowe:alden,ribol

ARONIA

Rzad:Rosales rozowce; Rodzina:Rosaceae rozowate; Rodzaj:aronia aronia

Wazniejsze gat: aronia arbutifolia czerwona; a.melanocarpa czarna; Axprunifolia sliwolistna

Wys:wschodnia czes ameryk Pol; krzewy,

Owoce a.czarna:Male,cierpki zapach; do wina; dzem; syrop; soku herbaty;

Odm samopłodne:Viking,nero