Stany zagrożenia zdrowia i życia związane z urazami w obrębie klatki piersiowej dotyczą głównie zaburzeń funkcjonalnych w obrębie układów oddechowego i krążenia.
Złamania żeber
Objawy:
zmiana zabarwienia skóry nad miejscem uszkodzenia
ból w miejscu zadziałania urazu, nasilający się podczas kaszlu, głębszego wdechu, przy poruszaniu się.
Postępowanie:
Nie ma specjalnego postępowania w przypadku złamania żebra – nie jest zalecane unieruchamianie klatki piersiowej poprzez założenie opaski elastycznej.
Niestabilna klatka piersiowa
Definicja – o niestabilnej klatce piersiowej można mówić w przypadku złamania trzech lub więcej żeber w dwóch miejscach.
Objawy:
ból
zaburzenia oddychania
opaczne ruchy klatki piersiowej – oddech paradoksalny. Oddech paradoksalny w tym przypadku polega na tym, że w trakcie wdechu uszkodzona część klatki piersiowej zapada się, a pozostała - unosi. Podczas wdechu ruchy klatki piersiowej wykonywane są odwrotne.
Postępowanie:
Wezwanie pomocy
Udrożnienie dróg oddechowych
Ustabilizowanie klatki piersiowej, poprzez unieruchomienie złamanych żeber. Początkowo mogą to być ręce ratownika. Można poszkodowanego położyć na uszkodzonym boku – pozycja taka stabilizuje złamane żebra oraz poprawia oddychanie i zmniejsza ból.
Odma opłucnowa
Opis tutaj: Odma opłucnowa.
Krwawienie do jamy opłucnej
Definicja – krwawienie do opłucnej to gromadzenie się krwi w jamie opłucnowej. Określane jest też jako krwiak opłucnej.
Skutki:
Napływająca do opłucnej krew może pochodzić z uszkodzonych naczyń ściennych klatki piersiowej, dużych naczyń znajdujących się w śródpiersiu oraz z płuc. Krwawienie może doprowadzić do rozwinięcia się wstrząsu hipowolemicznego, a gromadząca się krew w opłucnej, wskutek ucisku na płuco - do zaburzeń oddychania.
Objawy:
Przy gromadzeniu się krwi w jamie opłucnowej objawy mogą być podobne, jak w przypadku odmy opłucnowej:
zaburzenia oddychania
nadmierne wypełnienie żył szyjnych
przy masywnym krwawieniu – objawy wstrząsu hipowolemicznego (wtedy żyły szyjne są zapadnięte).
Postępowanie:
Wezwanie pomocy
Udrożnienie dróg oddechowych
Gdy poszkodowany jest przytomny – pozycja siedząca lub półsiedząca; poprawia to oddychanie. Jeśli stwierdza się objawy wstrząsu hipowolemicznego – pozycja przeciwwstrząsowa
W przypadku stwierdzenia obecności penetrującego ciała obcego w klatce piersiowej, np. pręta, noża należy je ustabilizować poprzez przyłożenie opatrunku. Takiego ciała obcego nie wolno usuwać na miejscu zdarzenia! Grozi to powstaniem otwartej rany klatki piersiowej, odmy opłucnowej oraz masywnym krwiakiem!
Tamponada serca
Jest to obecność dużej ilości płynu (krwi) w worku osierdziowym.
Skutki:
Normalnie w worku osierdziowym znajduje się niewielka ilość płynu. Jeśli jednak w worku osierdziowym gromadzi się np. duża ilość krwi, która może pochodzić z pękniętego serca, czy rozerwanych dużych naczyń to powoduje ucisk serca i tym samym pogarsza wyrzut krwi na obwód. W związku z tym praca serca jest upośledzona – serce uciskane coraz bardziej nie może się skuteczne kurczyć. Gdy miejsca zaczyna brakować- serce zostaje niedotlenione i dochodzi do zatrzymania jego akcji w fazie rozkurczu.
Objawy:
Zaburzenia ze strony układu krążenia:
słabo wyczuwalne tętno
nadmiernie wypełnione żyły szyjne (krew nie może spłynąć do serca)
tony serca bardzo słabo słyszalne – przy osłuchiwaniu stetoskopem.
Postępowanie:
Wezwanie pomocy
Ułożenie poszkodowanego w pozycji półsiedzącej, aby zmniejszyć napływ krwi do serca i tym samym do osierdzia
Kontrolowanie oddechu i tętna
Jeśli rozpoznanie tamponady serca jest pewne, należy ją obarczyć poprzez nakłucie worka osierdziowego i odciągnięcie płynu. Jest to jednak postępowanie przyrządowe i nie wszyscy ratownicy mają do tego uprawnienia. Wykonywanie tej procedury wymaga odpowiedniego przeszkolenia.
Czasami rozpoznanie tamponady serca może być trudne. Należy zróżnicować ją z odmą opłucnową wentylową. Poniższa tabela przedstawia podobieństwa i różnice w obu przypadkach.
| Porównywane parametry | Odma opłucnowa wentylowa | Tamponada serca |
|---|---|---|
| Wypełnienie żył szyjnych | Nadmierne | Nadmierne |
| Pozycja tchawicy na szyi | Przesunięta w stronę przeciwną do występującej odmy | W linii środkowej – nie jest przesunięta |
| Odgłos opukowy | Nadmiernie jawny nad miejscem występowania odmy | Prawidłowy - symetryczny |