PODATEK

• danina publiczna

• def.: Pieniężne, przymusowe, ogólne, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz państwa lub innych związków publicznoprawnych (np. samorządów)

• nadmierny fiskalizm – osłabienie aktywności gospodarczej

Rodzaje podatków

1. kryterium przedmiotowe

   • podatki majątkowe i podatki od praw majątkowych – źródłem majątku jest posiadany majątek;

     • podatek realny (następuje uszczuplenie majątku)

     • podatek nominalny (źródłem podatku jest dochód z majątku)

   • podatki od przychodów – związane z przychodami z działalności gospodarczej

     • pobierane niezależnie od wyniku działalności gosp.

     • wpływy uzależnione od sytuacji podatnika

     • podatek silnie cenotwórczy (jest wkalkulowany w ceny produktów i usług), powiązany z procesami inflacyjnymi

   • podatki od dochodów

     • przedmiotem opodatkowania jest dochód najczęściej z pracy i prowadzenia działalności gospodarczej

     • dzielenie się dochodem podatnika z państwem

     • narzędzie realizacji sprawiedliwego rozłożenia ciężarów publicznych

   • podatki od wydatków – podatki od konsumpcji

     • stosowane wybiórczo (np.: dobra luksusowe, dobra będące domeną skarbu państwa (sól, alkohol, zapałki, paliwa płynne - akcyza))

2. związek między ciężarem podatkowym a ponoszącym go podatnikiem

   • podatnicy o różnej wysokości dochodu

   • podatki bezpośrednie – takie podatki, w przypadku których istnieje precyzyjnie określona zależność pomiędzy płaconym podatkiem (rodzaj), jego wysokością, trybem płacenia, a podatnikiem
     podatki majątkowe i od dochodów

   • podatki pośrednie – obciążają podatnika w sposób nie mający ścisłego związku z jego sytuacją dochodową i majątkową;

     • niejako ukryte
       podatki od sprzedaży (akcyza, podatki od przychodów)

     • łatwo je przerzucać na inne podmioty

3. władztwo podatkowe

• podatki nakładane przez państwo

• podatki nakładane przez władze samorządowe

  1. kryterium terytorialne

• podatki centralne

• podatki regionalne

• podatki lokalne

  1. kryterium podmiotowych źródeł pochodzenia

     • sektor przedsiębiorstw nie finansowych

     • sektor instytucji finansowych

     • sektor gospodarstw domowych

     • sektor zagranicy

  2. inne

TECHNIKA PODATKOWA

Czynności techniczno-administracyjne, służące do obliczenia i ściągnięcia należności podatkowej.

Elementami tej techniki są:

• podmiot opodatkowania (czynny i bierny)

• przedmiot podatku (rzecz lub zdarzenie wywołujące obowiązek podatkowy)

• podstawa opodatkowania (wartość przedmiotu opodatkowania/jednostki fizyczne)

• stawka podatkowa (relacja kwoty podatku do podstawy opodatkowania;
  stawka kwotowa
  stawka procentowa stała (proporcjonalna) i zmienna (progresywna, regresywna, degresywna))

• skala podatkowa (jaka stawkę należy zastosować)

• zwolnienia (podmiotowe i przedmiotowe)

• ulgi (systemowe i zindywidualizowane)

• zwyżki podatkowe (charakter represyjny)

OPŁATY

opłata - świadczenie pieniężne o charakterze przymusowym, bezzwrotnym, odpłatnym, jednostronnie ustalane i pobierane przez władze publiczne z tytułu określonych czynności urzędowych oraz usług jednostek sektora publicznego

• zawsze związane z pewnym kontrświadczeniem (np. podjęcie decyzji administracyjnej typu zezwolenie na budowę)

• różnorodność

• problem ekwiwalentności opłat

2 podstawowe rodzaje opłat stosowane przez władze publiczne

• opłaty związane z czynnościami organów władz publicznych

• opłaty z tytułu usług wytwarzanych przez jednostki sektora publicznego

CŁA

3 najważniejsze funkcje ceł:

• fiskalna

• protekcjonistyczna

• cenotwórcza

- zakres tych funkcji zależny od prowadzonej przez dane państwo polityki handlowej w

stosunku do zagranicy (ochrona rynków rodzimych)

- znaczenie malejące

Klasyfikacja podatków według: