Zachowania osób zażywających środki psychoaktywne są do siebie podobne. Jest to konsekwencją zmian zachodzących w osobowości jednostki uzależnionej. Zmiany w zachowaniu związane z narkotykami są nierzadko wcześniej spostrzegane przez dalsze otoczenie niż przez rodziców, mimo że chodzi o tak jawne formy, jak wygląd czy aktywność fizyczna.

PROFIL OSOBOWOŚCI MŁODEGO NARKOMANA:

1. Izolacja od rodziny, spędzanie większości czasu w swoim pokoju, unikanie wspólnych posiłków i innych kontaktów z rodziną, krewnymi;

2. Nawiązywanie ukrywanych przed rodzicami kontaktów z innymi narkomanami lub z młodzieżą sprawiającą kłopoty wychowawcze, które ukrywa się przed rodzicami;

3. Częste wybuchy gniewu, wrogości przejawiane wobec rodziców, nauczycieli, zarówno w słowach, jak i zachowaniu werbalnym;

4. Niemożność kierowania przez rodziców nastolatkiem, który żyje własnym życiem i nie dzieli się z nimi swoimi przeżyciami;

5. Brak efektów w zmianie jego zachowania, przyrzeka poprawę, lecz jej nie dotrzymuje;

6. Dominuje obniżony nastrój, nasila się lęk i niepokój, pojawiają się myśli i zamiary samobójcze.

Jeżeli dziecko zażywa narkotyki, to niemożliwe jest, aby rodzice nie zauważyli zmian zachodzących prawie we wszystkich sferach jego życia.

Oto grupy sygnałów ostrzegawczych, które wskazują na zażywanie i nadużywanie narkotyków:

1. zmiany w osobowości

2. zmiany aktywności i nawyków

3. zmiany w wyglądzie

4. zmiany w zachowaniu

Występowanie kilku sygnałów należących do jednej grupy wzmacnia słuszność podejrzeń związanych z zażywaniem lub nadużywaniem środków psychoaktywnych. Oczywiście, wiadomym jest, iż te zmiany nie muszą występować wszystkie jednocześnie.

ZMIANY W OSOBOWOŚCI

1. Nowe rysy osobowości

2. Brak dojrzałości

3. Zmiany w kontaktach z rodzicami i rodziną

4. Zmiany w kontaktach koleżeńskich

5. Brak dążeń

6. Niska samoocena

7. Zaprzeczanie, kłamstwa

8. Spóźnianie się

9. Lęk i paranoja

10. Brak instynktu samozachowawczego

11. Wrogość lub agresja skierowana przeciwko innym i sobie

ZMIANY W AKTYWNOŚCI I NAWYKACH

1. Nieuzasadnione nieobecności w domu

2. Zaniedbywanie obowiązków domowych

3. Wygląd pokoju

4. Przyjaźnie i porozumiewanie się z ludźmi

5. Zmiana nawyków żywieniowych

6. Kradzieże i własne skrytki

7. Wiara lub kulty

8. Język

9. Problemy związane ze szkołą

10. Problemy związane z pracą

ZMIANY W WYGLĄDZIE ZEWNĘTRZYNM

1. Oczy

- rozszerzone źrenice, w nikłym stopniu reagujące na światło

- zwężone źrenice

- przekrwione oczy

- szklane, wodniste oczy

- zapalenie spojówek

- nadwrażliwość na światło

1. Nos, twarz

- czerwony nos z krostkami i objawami egzemy (zaczerwieniona, łuszcząca się skóra, swędzenie)

- katar lub krwawienie z nosa

- krosty i wrzody w okolicach nosa i ust

- pęknięcia na wargach

- obrzęk twarzy, przerost żuchwy

1. Inne

- zmiany skórne (plamy, zaczerwienienia)

- wygląd jak po spożyciu alkoholu

- blade palce

- ślady wkłuć na ciele

- krople krwi na rękawach

- znaczne ubytki wagi ciała

ZMIANY W ZACHOWANIU

1. Mowa

- zaburzenia mowy (mowa zamazana, bełkotliwa) i wesołkowatość

- gadatliwość i stany euforyczne

- dziwne, nieracjonalne wypowiedzi

- prowadzenie rozmów z wyimaginowanymi osobami

1. Przypływ energii, ożywienie

- poprawa nastroju, przypływ energii

- pobudzenie, ożywienie, podniecenie

- nadpobudliwość i wzmożona aktywność

- nerwowość, drażliwość

- ogólne podniecenie i nadczynność psychoruchowa

- nerwowość, impulsywność, agresywność

- niepokój psychoruchowy

-zachowania agresywne

- wyostrzenie zmysłów wzroku i słuchu

- nadmierne poczucie pewności lub nieuzasadniony strach

- kłopoty ze snem

- wahania nastroju od euforii do depresji

- mało racjonalne i dziwne zachowanie (np. okazywanie niecodziennej sympatii wobec innych)

1. Obniżony nastrój

- brak koordynacji ruchowej i widoczne zaburzenie orientacji przestrzennej

- nieporadność ruchowa

- zaburzenia orientacji przestrzennej

- zmniejszenie aktywności życiowej

- senność

- zamroczenie

1. Objawy fizjologiczne

- katar

- kaszel

- kichanie i kaszel

- wymioty

- zwiększone łaknienie, apetyt na słodycze

- brak apetytu

1. Różne objawy

- silne halucynacje

- poczucie siły i kondycji

- zaburzenia równowagi hormonalnej

- szybki przyrost masy mięśniowej, nieproporcjonalny do czasu poświęcanego ćwiczeniom na siłowni

Użycie środka odurzającego przynajmniej raz w życiu (dane w %)

Rodzaje środka	Wieś	Miasto
	Dziewczęta N=385	Chłopcy N=310
Marihuana	2,1	5,8
LSD	0,5	1,3
Amfetamina	1,0	2,9
Heroina	0,5	2,6
Ecstasy	0,0	1,6
Heroina – kompot	2,1	3,9
Leki nasenne i uspokajające	14,5	8,1

Używanie substancji odurzających w różnych grupach wiekowych (dane w %)

Rodzaj substancji	Wiek
	15-18 N=5939
Konopie	27,2
Amfetamina	5,7
Ecstasy	1,4
LSD	4,6
Kokaina	1,6
Crack	Brak danych
Heroina	1,4
Kompot	2,1
Leki uspokajające i nasenne	29,3
wziewne	18,3

Tabelki: Pospiszyl Irena - „Patologie Społeczne” WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN, WARSZAWA 2010